| - huflatich
- hûflîhho, adv.
- hûfmâlun, adv.
- hûfo, sw. m.
- hûfo
- gi-hûfôdi, st. n.
- hufolder
- hufoltern
- hufolun
- hûfôn, sw. v.
- gi-hûfôn, sw. v.
- untar-hûfôn, sw. v.
- zisamane-hûfôn, sw. v.
- hûfôn, adv.
- hûfônto, adv.
- huft, st. f.
- hufta
- hufte
- gi-hufti
- gi-hugdigon, as. sw. v.
- ge-hugenissi, aostndfrk. st. n.
- huggen, sw. v.
- avur-huggen, sw. v.
- bi-huggen, sw. v.
- fir-huggen, sw. v.
- gi-huggen, sw. v.
- hera-huggen, sw. v.
- ir-huggen, sw. v.
- ubar-huggen, sw. v.
- uuidar-huggen, sw. v.
- ge-hug(g)entic, mhd. adj.
- gi-hug(g)ento, adv.
- ir-hug(g)ento, adv.
- hugi
- hugida, st. f.
- gi-hugida, st. f.
- ir-hugida, st. f.
- gi-hugidi, st. n.
- hugidistil
- ge-hugig, andfrk. adj.
- far-hugnissi, aostndfrk. st. n.
- hugt, st. f.
- -hugt, st. f.
- -huht, st. f.
- gi-hugt, st. f.
- gi-huht, st. f.
- -hugt, adj.
- -hugtî
- gi-hugtî, st. f.
- -hugtida
- gi-hugtida, st. f.
- -hugtîg
- gi-hugtîg, adj.
- gi-huhtîg, adj.
- gi-hugtîgo, adv.
- gi-huhtîgo, adv.
- -hugtlîh
- gi-hugtlîh, adj.
- -hugtlîhho
- gi-hugtlîhho, adv.
- hugu, st. m.
- hugi, st. m.
- huguthistil, st. m.
- hugulîh, adj.
- gi-hugulîhhôn, sw. v.
- hugulust, st. f.
- ir-huguna, st. f.
- ir-hugunna?, st. f.
- hugusangôn, sw. v.
- huguscrei, st. m.
- hûh, st. m.
- huhaldi
- huhaldigun
- huhc
- huhe
- hûhhila, st. sw. f.
- huho
- huhôhen
- huhp
- huhs
- huhsen
- huhspreho
- huht
- -huht(-)
- gi-huht
- gi-huhtîg
- gi-huhtîgo
- hui, interj.
- huidahi
- huiffaltri
- huifolts
- huifoltra
- huin
- hirra
- huk
- huki
- hul
- hula
- hulda
- hulden, sw. v.
- gi-hulden, sw. v.
- huldî, st. f.
- hulda, st. f.
- huldigaro, adj.
- gi-huldgen, sw. v.
- huldiseri, as. st. m.
- hulet
- hulf
- hulft, st. f.
- hulst, st. f.
- hulfter, mhd. st. f.
- hli
- hulî, st. f.
- hulia
- hulida, st. f.
- hulift
- hulinga, aostndfrk. st. f.
- hulingôn, adv.
- hulis, st. m.
- hulis
- hulisa, st. sw. f.
- hulisboum, st. m.
- huliso
- hulisti
- hulith
- hulitt
- huliuun
- huli(uu)a, st. sw. f.
- huliz
- hulla, sw. f.
- hullen, sw. v.
- bi-hullen, sw. v.
- gi-hullen, sw. v.
- umbi-hullen, sw. v.
- hullî, st. f.
- bi-hullid, st. n.
- hullikîn, mfrk. st. n.
- hullilahhan, st. n.
- hullituoh, st. n.
- furi-hullôn, sw. v.
- hulon
- hulpa, aostndfrk. st. sw. f.
- hulpe
- hulperi, aostndfrk. st. m.
- hulpilôs, aostndfrk. adj.
- hulpoumine
- huls
- hulsa
- hulsca
- hulst
- hulut
- huluue
- hulwa
- hulzere
- humbal, st. m.
- humbala, sw. f.
- humbaleshonag, st. n.
- humbalhonag, st. n.
- humbalo, sw. m.
- humbelîn, mhd. adj.
- humbelwurze, mhd. sw.
- hmbil
- humel, mhd. st. m.
- humel
- humele
- humelize
- humerâl
- humerâle
- humerare
- humesla, sw.
- humhel
- humich
- humil-
- humiliter
- hum..l
- humo
- humsahonig, st. n.
- huna
- hunbel
- hunc
- hunclen
- hunda, st. f.
- hundasfliaga
- hunde
- hundedistel
- hund(e)lîn, mhd. st. n.
- fir-hunden, sw. v.
- hunderbruoth
- hunderippe, mhd. st. n.
- hundert, mhd. num. card.
- hundertstunt, mhd. adv. num.
- hundesbluome, mhd. sw. m. f.
- hundesdistel, mhd. m. oder f.
- hundedistel, mhd. m. oder f.
- hundeskanel, mhd. st. m.
- hundesmucke, mhd. sw. f.
- hundesrippe, mhd. st. n.
- hundesropho
- hundeswurz, mhd. st. f.
- hündlein
| | huflatich s. AWB huofletih(ha).
hûflîhho adv.; vgl. nhd. (älter) häuflich, DWB häuflichen. — Graff IV,834. huf-liho: Gl 2,458,46 (Paris Nouv. acqu. lat. 241, 11. Jh., clm 14395, Gll. 11. Jh.). haufenweise: hufliho gisamanota [ambesis dapibus] cumulatim adgesta [redundant fercula, Prud., Apoth. 717].
hûfmâlun adv. — Graff II,716. huuf-malum: Gl 1,71,26 (R). haufenweise: catervatim (R, catervatim multipliciter PaKRa).
hûfo sw. m., mhd. hûfe, nhd. haufe, haufen; mnd. hûpe. — Graff IV,833 f. huuffun: acc. sg. Gl 4,220,10 (fragm. S. Emm., 9. Jh.); huff-: nom. sg. -o Gl 1,12,5 (PaKRa). 13,5 (R). 94,12 (PaK). 271,27 (Jb-Rd). 293,57 (Jb-Rd). 312,67. 313,55. 355,1 (2 Hss.) = Wa 74,21. 428,10 (clm 19410 p. 38, 9. Jh.). 581,14 (M, 2 Hss.). 583,23 (2 Hss.) = Wa 78,32. 2,235,45 (Rc). 241,60 = Wa 81,24. 487,43. 546,7. 4,128,27 (Sal. c). 257,15. W 55,14. 114,1 (BCK); -e Gl 4,28,44 (Sal. a 1); dat. sg. -in 2,424,23 (2 Hss., 1 Hs. hv-); acc. sg. -un 1,95,12 (R). 665,35 (Rf). 705,11 (M, 3 Hss.); -on ebda. (M). 2,697,18; -en Thoma, Glossen S. 12,29; acc. pl. -un Gl 1,271,54 (Jb-Rd); -on 2,231,21 (S. Flor. III 222 B, 9. Jh.). — huf-: nom. sg. -o Gl 1,501,11 (M). 2,504,48. 3,116,10 (SH A, 3 Hss., 1 Hs. hv-). 207,28 (SH B, 2 Hss.). 210,55 (SH B). 223,63 (SH a 2; hv-). 4,28,43 (Sal. a 1, 3 Hss.). Hbr. I,228,380 (SH A, 2 Hss.). Thoma, Glossen S. 5,2. Nk 404,11 [46,12] (hû-); -e Gl 3,116,11 (SH A). 223,63 (SH a 2). 406,59 [HD 2,26]; gen. sg. -en Nc 795,8 [152,22] (hû-); acc. sg. -un Gl 1,542,38 (Rb). 705,10 (M, 3 Hss.). 2,754,24; -en 479,28; -in 1,705,12 (M, 2 Hss.); gen. pl. -ono 620,12 (Rb). Nc 832,7 [200,17] (hû-); dat. pl. -on Gl 2,552,59. 576,16 = Wa 90,2 (Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh.). Nb 340,28 [373,6] (hû-); acc. pl. -un Gl 1,337,12 (Ja); -on 2,231,21 (Wien 949, 9. Jh.). 558,6; -en Beitr. 75,479 (mus. Brit. Arund. 375, 9. oder 10. Jh., Glosse später); hupho: nom. sg. Gl 4,166,28 (Sal. d, clm 23496, 12. Jh.; zu -ph- für -f- vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 132 Anm. 3). [Bd. 4, Sp. 1316] hf, hawff Gl 3,116,11 (SH A) s. unter AWB houf. Haufen, Anhäufung: a) allgem.: huffo cumulus (auch -um) Gl 1,12,5. 13,5. 94,12. 95,12. acervus 3,223,63. 4,28,43. huffo ł leo acervus 128,27 (vgl. Anm. 7). hufo acervus cumulus 28,44. 166,28. huuffun in struem 222,10. tero micheli des hufen zuolegende . die geraspoten chleinunga aggerans . i. colligens soritas . i. minutissimas rerum collectiones accessibus . i. incrementis cumuli Nc 795,8 [152,22]. also Galaad uuas aceruus testimonii inter Jacob et Laban ... also der huffo sich buret an einemo steine unte also uf uuehset, also bin ih in lapis angularis W 55,14; b) (aufgeschichteter) Haufen von, aus etw., auch m. Gen.: huffun [mortuae sunt ranae ... congregaveruntque eas in immensos] aggeres (acervi) [Ex. 8,14] Gl 1,271,54. hufun aggeres [ebda.] 337,12. hufun [erat autem in eodem loco turris quinquaginta cubitorum,] aggestum (Hs. aggestorium, vgl. Mlat. Wb. 1,378) [undique habens cineris, 2. Macc. 13,5] 705,10. hufo [serrata lectum regula dente in frequenti exasperat, cui multa carbonum] strues [vivum vaporat halitum, Prud., P. Vinc. (V) 219] 2,504,48. huffo [turritum tortis caput accumularat (Superbia) in altum crinibus, extructos augeret ut addita cirros] congeries [Prud., Psych. 185] 546,7. hufon [arbor onus tremefacta suum deciduo gravis imbre pluit puniceosque iacit] cumulos [Prud., H. a. cib. (III) 80] 558,6; — Steinhaufen: huffo enti leo [tulerunt Absalom, et proiecerunt eum in saltu, in foveam grandem, et comportaverunt super eum] acervum (Hs. acervus) [lapidum magnum nimis, 2. Reg. 18,17] Gl 1,438,10. in huffun [sicut qui mittit lapidem] in acervum [Mercurii: ita qui tribuit insipienti honorem, Prov. 26,8] 542,38. huffen [afferte lapides: Qui congregantes fecerunt] tumulum (acervum) [, comederuntque super eum, Comm. in Gen. = Gen. 31,46] Thoma, Glossen S. 12,29. tannan skinet io . daz iro quantitates continue sint. Ube iz aber ist ein hufo steino . alde ein mutte chornis . iruuagot iro ein . turh taz neuuagont siu alliu Nk 404,11 [46,12]; — Trümmerhaufen: den hufen [apicem deinceps ardui montis petit visurus inde conglobatum turbidae fumum ruinae cladis et dirae] struem (Glosse: congeriem, cumulum) [Prud., H. ieiun. (VII) 138] Gl 2,479,28. 487,43; — Holzstapel, -stoß, Scheiterhaufen: huffo [cumque alligasset Isaac filium suum, posuit eum in altare super] struem [lignorum, Gen. 22,9] Gl 1,312,67. uuito hufo keuolehem struem [Comm. in Gen. = ebda.] Thoma, Glossen S. 5,2. huffo [et subiicient in altari ignem,] strue (Hs. strues) [lignorum ante composita, Lev. 1,7] Gl 1,355,1 = Wa 74,21. 4,257,15. huffo [non litiges cum homine linguato, et non] strues (congeries) [in ignem illius ligna, Eccli. 8,4] 1,583,23 = Wa 78,32; — Haufen Getreide: hufo [ingredieris in abundantia sepulchrum, sicut infertur] acervus [tritici in tempore suo, Job 5,26] Gl 1,501,11. huffon [velut ingentem formicae farris] acervom (Hs. -um) [cum populant, Verg., A. IV,402] 2,697,18. din uuamba ist samo uueizes huffo (BCK, houph A), der der umbestecchet ist mit lilion venter tuus sicut acervus tritici, vallatus liliis [Cant. 7,2] W 114,1; hierher wohl auch: hufon [ipsum deinde regem perplexa sompniantem monuit famem futuram clausis cavere] acervis [Prud., H. a. somn. (VI) 68] Gl 2,552,59. 576,16 = Wa 90,2; c) (Erd-)Hügel, Damm, (Schutz-)Wall: huffo [opera domini universa bona valde. In verbo eius stetit aqua sicut] congeries [Eccli. 39,22] Gl 1,581,14. hufono [defi- [Bd. 4, Sp. 1317] cient flumina: attenuabuntur, et siccabuntur rivi] aggerum [Is. 19,6] 620,12. huffun [veniet rex Aquilonis, et comportabit] aggerem [, et capiet urbes munitissimas, Dan. 11,15] 665,35. hvffin [quia iacta cadavera passim miserans tegit] aggere (Glosse: cumulo) [terrae, Prud., H. ad exequ. def. (X) 62] 2,424,23. hufun [aliquantulum ille (Martinus) processerat interim per] aggerem [publicum, Sulp. Sev., Dial. 2,3 p. 183,3] 754,24. hvfo tumulus mons brevis, quasi tumens tellus [Hbr. I,227,379] 3,116,10. Hbr. I,228,380. Gl 3,406,59 [HD 2,26]. berc buhil hufo mons collis tumulus est mons brevis vel cumulus [Hbr. II,76,174] 207,28. hufo agger 210,55 (im Abschn. De habitaculis et aliis aedificiis). hufen [viderunt] aggeres [Troiae fumare, Excidium Troiae p. 21,27] Beitr. 75,479; spez.: Grabhügel: huffo crap [quidquid etiam supellectilis fuerit, congregabis in medio platearum eius ... et sit] tumulus [sempiternus non aedificabitur amplius, Deut. 13,16] Gl 1,293,57; d) Zusammenballung, Auftürmung (von etw.): huffon [in medio enim mari dormit, qui in huius mundi tentationibus positus, providere motus irruentium vitiorum quasi imminentes undarum] cumulos [negligit, Greg., Cura 3,32 p. 90] Gl 2,231,21. taz skef pezeichenet cursum solis ... follez allero giredo ... unde follez fiurinero hufon. Uuar ist solih crhaft fiures . so an dero sunnun? diversa cupiditate plenissimum . cunctaque flammarum congestione Nc 832,7 [200,17]; e) übertr.: Ansammlung von etw.: huffo [fecerunt tumulum ... quem vocavit Laban tumulum testis: et Iacob,] acervum (Hs. acervus) [testimonii, Gen. 31,47] Gl 1,271,27. 313,55 (Hs. -um). huffo [Galaad namque] acervus [testimonii interpretatur, Greg., Cura 3,24 p. 72] 2,235,45. huffo Galaad acervus testimonii [ebda.] 241,60 = Wa 81,24; samanôn zi then hûfôn, m. abstr. Gen. ‘zu etw. zusammensammeln’: uueliu teilet tiu iro chunden genera in species . unde samenot siu aber ze dien hufon dero generum? aut quae cognita dividit . quae divisa recolligit Nb 340,28 [373,6]. Komp. gijiht-, grabo-, mistes-, sant-, uuituhûfo; Abl. hûfôn adv., hûflîhho; hûfôn sw. v. Vgl. houf.
hûfo s. jetzt unter ûvo ‘Uhu’.
gi-hûfôdi st. n. — Graff IV,835. gi-hufodi: acc. sg. Gl 2,421,17 (clm 14395, Gll. 11. Jh.). Haufen, Aufhäufung von etw.: daz gihufodi [apicem deinceps ardui montis petit visurus inde conglobatum turbidae fumum ruinae cladis et dirae] struem (Glosse: congeriem, cumulum) [Prud., H. ieiun. (VII) 138].
hufolder Gl 3,290,41 s. AWB hiofaltar.
hufoltern Gl 4,105,37 s. AWB hiofaltra.
hufolun Gl 3,436,4 s. AWB hiufila.
hûfôn sw. v., mhd. Lexer hûfen, Lexer houfen, nhd. haufen, DWB häufen; vgl. mnd. hpen. — Graff IV,834. huuffonti: part. prs. Gl 1,75,17 (R); huff-: 1. sg. -on 4,111,47 (Sal. a 2, Ink., 15. Jh.); -en 48 (Sal. a 2, 12. Jh.); -o 47 (Sal. a 2, 12. Jh.); 3. pl. -ont 2,350,5 (Ja); part. prs. -onte 211,59 (Schlettst., 12. Jh.); nom. sg. m. -unter 168,19 (clm 6277, 9. Jh.); 3. sg. prt. -ota 300,55 (M); gi-: part. prt. gen. pl. -otero 1,703,29 (M, 5 Hss.); -etero 30 (M); -otir 32 (M, clm 22201, 12. Jh.); ohne gi-: huffoten: acc. pl. m. (?) 2,548,75. — huf-: 1. sg. -eo Gl 4,111,48 (Sal. a 2, 13. Jh.); -e 49 (Sal. a 2, 15. Jh.); 3. sg. -ot Nb 36,21 [Bd. 4, Sp. 1318] [41,13] (hû-); inf. -on Gl 2,312,62 (Rb); ki-: part. prt. -ot 1,697,30 (Sg 299, 9. Jh.); ke-: acc. sg. f. -ota 725,20; gi-: nom. sg. f. -otiv 2,747,23; dat. sg. m. -otemo 639,57; gen. pl. -oter 1,703,31 (M); -iter ebda. (M, clm 17403, 13. Jh.; -inter); ge-: nom. sg. f. -tiv 4,137,8 (Sal. c); acc. sg. m. -otan 1,725,20 (Brüssel 18723, Gll. 10. Jh.); acc. pl. n. -otun 2,592,47. Mit Aphaerese des h-: uffont: 3. pl. Gl 4,5,57 (Jc); ki-uufot: part. prt. 5,19,13 (Carlsr. Aug. CCXXXVII, 9./10. Jh.). Mit -uo- für -û- (vgl. Schatz, Ahd. Gr. § 20): huoffonte: part. prs. Gl 2,204,60 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.); gi-huofotun: part. prt. acc. pl. 628,57 (clm 18059, 11. Jh.); hfo: 1. sg. 4,111,48 (Sal. a 2, clm 22201, 12. Jh.). 1) etw. auf-, anhäufen, zusammentragen: a) eigentl.: kihufot [erat autem in eodem loco turris quinquaginta cubitorum,] aggestum [undique habens cineris, 2. Macc. 13,5] Gl 1,697,30. danta uuola manaker hufon [vobis enim sacerdotibus lugens loquor,] quia nonnullos [vestrum cum praemiis facere ordinationes agnovimus, spiritalem gratiam vendere, et de alienis iniquitatibus cum peccati damno temporalia lucra] cumulare (Hs. commulare) [Greg., Hom. I,17 p. 1502] 2,312,62; in einem Bilde: kehufota (1 Hs. gehufotan getruchitan) [date, et dabitur vobis: mensuram bonam, et confertam, et] coagitatam [, et supereffluentem dabunt in sinum vestrum, Luc. 6,38] 1,725,20. kiuufot ł kiskutit coagitatam [ebda.] 5,19,13; aufgetürmt: dei gehufotun [turritum tortis caput accumularat in altum crinibus,] extructos [augeret ut addita cirros congeries celsumque apicem frons ardua ferret, Prud., Psych. 184] 2,592,47. gihuofotun [ter sunt conati imponere Pelio Ossam ... ter pater] extructos [disiecit fulmine montis, Verg., G. I,283] 628,57; — substant.: die Aufgehäuften, Aufgeschichteten, von den Toten: gihuffotero [civitatem, ad quam festinans veniebat ut eam ad solum deduceret, ac sepulchrum] congestorum [faceret, 2. Macc. 9,14] Gl 1,703,29; b) übertr.: huffunter [iniuriarum iacula ad memoriam reducit, cunctaque quae sibi illata sunt, vehementer] exaggerans [Greg., Cura 3,9 p. 45] Gl 2,168,19. 204,61. 211,59. unterlaz huffota samanota [poenas eis sine] cessatione coacervat [Greg., Hom. II,25 p. 1550] 300,55. huffont adcumulant [quorum famam laudesque poetae, Juv. 1,16] 350,5. gihufotiv [simul et legentibus consulendum fuit ne quod his pareret copia] congesta (.i. collecta) [fastidium, Sulp. Sev., Mart. 1 p. 111,22] 747,23, dazu wohl (vgl. Steinm.) gehuftiv congesta 4,137,8; c) Glossenwort: huuffonti coacervans Gl 1,75,17. uffont paront coacervant 4,5,57. huffon accumulo 111,47. 2) sich anhäufen, hinzukommen zu etw., m. refl. Akk. u. ubar + abstr. Akk.: taz hufot sih ouh uber daz ander leid at vero accedit hic etiam cumulus nostris malis Nb 36,21 [41,13]. 3) im Part. Praet.: dicht zusammengedrängt, von Menschenreihen: huffoten [inter] confertos [cuneos Concordia forte dum stipata pedem iam tutis moenibus infert, Prud., Psych. 670] Gl 2,548,75; zu Rudeln geschart, von den Hirschen: ioh gihufotemo [stant circumfusa pruinis corpora magna boum,] conferto que [agmine cervi torpent mole nova, Verg., G. III,369] 639,57. Abl. hûfônto.
gi-hûfôn sw. v. — Graff IV,834 f. [Bd. 4, Sp. 1319] gi-huff-: 2. sg. -os Gl 1,807,5 (M, 4 Hss.); ge-: dass. -ost Np 60,7 (-û-). — ka-huf-: 3. pl. -ont Gl 2,229,50 (S. Flor. III 222 B. Wien 949, beide 9. Jh.); ke-: 1. sg. -on Np Cant. Deut. 23 (-û-); 2. sg. -ost 137,3 (-û-); 3. sg. conj. -oe Nb 145,1 [156,5] (-û-); gi-: 1. sg. -e Npw Cant. Deut. 23; 2. sg. -ist 137,3; ghi-: 3. pl. conj. prt. -otin Gl 1,364,16 (Ja). ent glomerantur Gl 2,647,14 (clm 18059, 11. Jh.), von Raven II,69 zu gi-hûfôn gestellt, s. unter thickên sw. v. 1) etw. auf-, anhäufen, ansammeln: a) eigentl.: toh ter frecho man . samo riche uuortener . samoso imo zuorinne daz cold . sinen scaz tes imo niomer follun nedunchet . kehufoe . unde er gelade sinen hals mit tien gimmon des roten meres quamvis avarus dives fluente gurgite auri . cogat non explet uras opes Nb 145,1 [156,5]; b) bildl.: gihuffos [sed si esurierit inimicus tuus, ciba illum ... hoc enim faciens, carbones ignis] congeres [super caput eius, Rom. 12,20] Gl 1,807,5; c) übertr., m. abstr. Akk. u. in + Dat.: maniga tugend kehufost tu in minero selo multiplicabis in anima mea virtutem NpNpw 137,3; — m. abstr. Akk. u. ubar + Akk. d. Pers.: pęnas kehufon ih uber sie congregabo super eos mala NpNpw Cant. Deut. 23; — iar gihûfôn, m. pron. Dat. ‘jmdm. ein langes Leben geben’: du fater gehuffost imo siniu iar . unz an den tag dirro geburte . ioh enero adicies annos eius usque in diem generationis ... et generationis Np 60,7. 2) jmdn. (gegen jmdn.) versammeln, sich zusammenschließen: ghihufotin [tollite singula thuribula vestra, et ponite super ea incensum ... Quod cum fecissent, stantibus Moyse et Aaron, et] coacervassent [adversum eos omnem multitudinem ad ostium tabernaculi, Num. 16,19] Gl 1,364,16. kahufont [sequaces quippe illius quo nulla inter se discordiae adversitate divisi sunt, eo in bonorum gravius nece] glomerantur [Greg., Cura 3,23 p. 71] 2,229,50. Abl. gihûfôdi. |
| |