| - klôzilîn, st. n.
- klub, st. f.
- kluf, st. f.
- klubba, st. f.
- klûbôn, sw. v.
- kluft, st. f.
- klufta, sw. f.
- kluftîg, adj.
- kluftzanga, st. sw.?
- klunge, mhd. sw. f.
- klungilîn, st. n.
- kluoflok
- klûsa, st. sw.?
- klûsâra, sw. f.
- klûsenerse, mfrk. sw. f.
- klûsinâri
- kn-
- knabo, sw. m.
- knappo, sw. m.
- knapo, aostndfrk. sw. m.
- bi-knâen, sw. v.
- in-knâen
- ir-knâen, sw. v.
- knagan
- -knâida
- -knâo
- knapo
- knappo
- knarz, st. m. n.
- -knât
- knebil, st. m.
- knefe, mhd. sw. m.
- kneghta
- kneht, st. m.
- knehtgibor, st. n.
- knehtheit, st. f.
- knehtilîn, st. n.
- kneht kiperandi
- knehtlîh, adj.
- knehtlîhho, adv.
- knehtperan
- kneht peranti
- knehtuuesan, st. n.
- knēian, aostndfrk. sw. v.
- knellizza, st. f.
- knelliz, st. m.?
- kn..en
- kneo, st. n.
- kniu, st. n.
- kneourada, sw. f.
- kniurada, sw. f.
- kneourado, sw. m.
- kniurado, sw. m.
- knerat
- knet, st. n.
- gi-knet, st. n.
- knet(-)
- knetamelo, st. n.
- knetan, st. v.
- gi-knetan, st. v.
- knetârin, st. f.
- knet(a)trog, st. m.
- gi-kneuuen, sw. v.
- gi-kniuuuen, sw. v.
- knieâder, mhd.
- gi-knihti, st. n.
- kniredo
- knisten, sw. v.
- fir-knisten, sw. v.
- knistî, st. f.
- knistida, st. f.
- fir-knistida, st. f.
- -knistîg
- kniu
- kniubein, st. n.
- kniubrada
- kniuhosa, sw. f.
- kniulahhan, st. n.
- kniurad, st. n.
- kniurada
- kniurado
- kniureft, st. m.
- kniuskîba, sw. f.
- gi-kniuuuen
- kniuuuento, adv.
- -kniuuui
- kniu(uui)lîn, st. n.
- k n mont
- knobelch
- knoblouch
- knodo, sw. m.
- knoto, sw. m.
- -knodoht
- knollo, sw. m.
- knopfelîn, mhd. st. n.
- knoph, st. m.
- knorz, st. m.
- -knorzîg
- knosping, st. f.
- knoster, as. st. m.
- knoto
- knotto, as. sw. m.
- knouel
- knouf, st. m.
- knoveloch
- knubil, st. m.
- knubilî(n), st. n.
- knuhhil, st. m.
- bi-knuodilen, sw. v.
- -knuodili
- -knuolîh
- knuosal, st. n.
- -knuosli
- knuot, st. f.
- knuotlîhho, adv.
- knuphen, sw. v.
- ana-gi-knuphen, sw. v.
- bi-knuphen, sw. v.
- gi-knuphen, sw. v.
- in(t)-knuphen, sw. v.
- untar-knuphen, sw. v.
- zisamane-knuphen, sw. v.
- zuo-gi-knuphen, sw. v.
- gi-knuphi, st. n.
- knuphida, st. f.
- gi-knuphida, st. f.
- bi-knuphidi, st. n.
- knûrîg, adj.
- knusit
- knussen, sw. v.
- ana-knus(s)en, sw. v.
- ana-bi-knus(s)en, sw. v.
- bi-knussen, sw. v.
- fir-knussen, sw. v.
- gi-knus(s)en, sw. v.
- zi-knus(s)en, sw. v.
- zir-knus(s)en, sw. v.
- zuo-gi-knus(s)en, sw. v.
- knustî, st. f.
- knutil, st. m.
- knutilkempho, sw. m.
- knuveling, mfrk. st. m.
- ko-
- koad
- koat
- koat
- kober, st. m.
- kobet
- -koborâri
- ir-koborida, st. f.
- -koborida
- koborôn, sw. v.
- ir-koborôn, sw. v.
- ubar-koborôn, sw. v.
- kdinbō
- kdinbm
- kof, st. m.
- kof(-)
- k.of..ganti
- kovina, st. sw. f.
- koggo, sw. m.
- koh, st. m.
- kohhâri, st. m.
- kohhar, st. m.
- kohhil, st. m.
- khhilâri, mfrk. st. m.
- kohhôn, sw. v.
- kohhunga, st. f.
- kohma
- kohmuos, st. n.
- kohmuosi, st. n.
- koke, as.
- kocko, sw. m.
- kol, st. n.
- kolbo, sw. m.
- kolchisc, adj.
- kolero, sw. m.
- koloro, sw. m.
- kolezange, mhd.
- kôlgras, st. n.
- kôl(i)gras?, st. n.
- kôl(i), st. m.
- kôla, st. sw.?
- kôlo, sw. m.
- kolinder
- kôlkroppe, mnd. sw. m.
- kollâri, st. m.
- kollektære, mhd. st. m.
- kollektenære, mhd. st. m.
- kollo, sw. m.
- kolo, sw. m.
- kôl(o)stoc, st. m.
- kol(i)stoc?, st. m.
- kolrewurz, mhd. st. f.
- kolerwurze, mhd.
- kôlsaf, mhd. st. n.
- kôlsâmo, sw. m.
- kôltrunc, mhd. st. m.
- kolva, mfrk. sw. f.
- -kolvekîn
| | klôzilîn st. n., mhd. Lexer klœel, nhd. klößlein. clozelin: nom. sg. Gl 3,214,2 (SH B); nom. pl. 507,13. 1) Kügelchen: clozelin pilulae Gl 3,507,13 (in einem Heilmittelglossar, vgl. Festschr. Kohlschmidt S. 19 f.). [Bd. 5, Sp. 264] 2) Klößchen: clozelin sfera Gl 3,214,2 (im Abschn. De mensis et escis).
? klub, kluf st. f.; as. kluwi (pl.; s. u.); vgl. nhd. klub m. (DWb. V,1257). — Graff IV,547 s. vv. cluft u. cluui. chluui: nom. pl. Gl 1,336,23 (Rb; zu -u- für -f- vgl. Ottmann S. 62). — kluui: nom. pl. Gl 4,254,30 (Vat. Pal. 288, 12. Jh.; zur Form vgl. Franck, Afrk. Gr.2 § 144; zur Hs. vgl. auch Klein S. 320). — cluuui: acc. pl. Gl 1,446,31 = Wa 76,10 (Carlsr. S. Petri, 11. Jh.; z. -uu- vgl. Gallée, As. Gr.3 §§ 223. 229). kluf: nom. sg. Gl 3,121,50 (SH A; nach Hbr. verschr.). 192,25 (SH B). 640,34 (Sg 184, 9. Jh.; c-; vgl. die t-lose Form hulf Gl 3,640,7 der gleichen Hs.); nom. pl. (?) -]e 192,25 (SH B, Brix. Bll., 13. Jh.; c-; oder nom. sg., vgl. Paul, Mhd. Gr.23 § 184 Anm. 4). 1) kleine Zange: kluf forceps quasi ferriceps, quod ferrum candens capiat ... si a pilo ut forpices, quae sunt tonsorum. forcipula [Hbr. I,249,275; vgl. Hbr. II,573] Gl 3,121,50 (6 Hss. klubba, 1 Hs. klubba ł klufta). forcipula 192,25 (davor zanga forceps). 640,34 (4 Hss. kluft). 2) Dochtschere: chluui emunctoria [... et ubi quae emuncta sunt extinguantur, fiant de auro purissimo, Ex. 25,38] Gl 1,336,23, z. gl. St. kluui ł klufdun 4,254,30 (Hs. -e). cluuui [fecitque Salomon ... et lucernas ... et] forcipes [aureos, 3. Reg. 7,49] 1,446,31 = Wa 76,10. Vgl. klubba, kluft, klufta.
klubba st. f., mhd. Lexer kluppe sw. f., nhd. DWB kluppe. — Graff IV,547. chlupp-: nom. sg. -a Gl 3,121,47 (SH A); -e 677,38. 4,214,57 (2 Hss.); acc. pl. -e 1,465,31 (M, 2 Hss.); chlubba: nom. sg. 3,658,16. — klupp-: nom. sg. -a Gl 3,121,47 (SH A, 4 Hss., davon 1 Hs. - v-, 1 c-); acc. pl. -e 1,465,32 (M; c-); klupa: nom. sg. 3,121,48 (SH A). — gluppa: nom. sg. Gl 3,121,49 (SH A, Eins. 171, 12. Jh.; z. gl- für kl- vgl. Schatz, Ahd. Gr. § 220). Wohl verschrieben: chluppo: acc. pl. Gl 1,465,32 (M, clm 22201, 12. Jh.; z. Endg. vgl. Matzel S. 111 f.). 1) kleine Zange: chluppa forceps ... si a pilo ut forpices, quae sunt tonsorum. forcipula [Hbr. I,249,275; vgl. Hbr. II,573] Gl 3,121,47 (1 Hs. noch ł klufta, 1 kluf). forcibula 658,16. 677,38. 4,214,57. 2) Dochtschere: chluppe [fecitque Salomon ... et lucernas, et] forcipes [aureos, 2. Paral. 4,21] Gl 1,465,31 (5 Hss. kluft). Vgl. kluft, klufta, ?klub, kluf.
klûbôn sw. v., mhd. klûben, nhd. DWB klauben; mnd. klûven, mnl. cluven. — Graff IV,547 s. v. kliuban. chlupon: 1. sg. Gl 4,328,9; chlubon: 1. pl. 1,756,45. 5,20,19. — club-: inf. -en Gl 4,212,5 (15. Jh.); 3. pl. prt. -odun S 365,1,3. — cluuen: inf. Gl 1,674,41 (Jd). Verschrieben: chubon: 1. pl. Gl 1,756,45. 1) eigentl.: klauben: suma clubodun umbi cuoniouuidi S 365,1,3; — spez.: pflücken, abrupfen: uellico uellicas id est eradico. uenit a uerbo auello uellis uel uelli. dicitur quoque uellicare cluuen et ropphen [zu: armentarius ego sum] vellicans [sycomoros, Am. 7,14] Gl 1,674,41. cluben decerpere 4,212,5; naschen: chlupon ligurrio [Eut., Ars p. 451,12] 328,9. 2) übertr.: seufzen (z. Bed. vgl. auch DWb. V,1022 unten u. 1024 oben): chlubon [et ipsi intra nos] gemimus [adoptionem filiorum dei expectantes, redemptionem corporis nostri, Rom. 8,23] Gl 1,756,45. 5,20,19. [Bd. 5, Sp. 265]
kluft st. f., mhd. nhd. Lexer kluft (nhd. in anderer Bed.); mnd. kluft, klucht, mnl. clucht, cluft, cloft(e), clufte (in anderer Bed.); afries. klefte n. (auch kleft f., vgl. Holthausen, Afries. Wb.2 S. 58; beide in anderer Bed.); an. kluft (in anderer Bed.). — Graff IV,547. chluft: nom. sg. Gl 1,278,40 (Rd). 3,640,33 (2 Hss., darunter Sg 184, 9. Jh.); nom. pl. -]i 1,329,50 (M); -]e 323,24 (Sg 295, 9. Jh.); acc. pl. -]i 437,57 (M, 2 Hss.); chluphti: dass. ebda. (M, 2 Hss.). 465,30 (M, 4 Hss.); chulupt: nom. sg. 323,24 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.; z. -pt vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 139 Anm. 7); chlopht: dass. 3,640,33 (clm 14584, 14. Jh.; z. -o- für u vgl. Weinhold, Bair. Gr. § 21). — cluft: nom. sg. Gl 1,278,40 (Jb). 323,23 (4 Hss., darunter Sg 9, 9. Jh.). 2,11,2 (2 Hss., darunter Würzb. Mp. th. f. 21, 9. Jh.). 3,299,28 (SH d). 397,62 (Hildeg., 2 Hss.); acc. sg. 1,358,11 (Sg 299, 9. Jh.). 5,90,36; clufth: nom. sg. 3,640,33. 648,14 (unter dem Wort Tilgungspunkte; beide Florenz XVI,5, 12. oder 13. Jh.; z. -th vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 163 Anm. 7); cluht: dass. 682,61 (Berl. Lat. 8° 73, 11. Jh.; z. -ht vgl. ebda. § 139 Anm. 7); cluoft: dass. 4,328,5 (Bonn 218, 11. Jh.; z. -uo- vgl. ebda. § 32 Anm. 7). Verschrieben: o:lufti: acc. pl. Gl 1,465,31 (vgl. Gl 5,92,43; M). kluf Gl 3,121,50. 192,25. 640,34, klufe 192,52 s. unter ? AWB klub, kluf; oder hierher als t-lose Formen? 1) (kleine) Zange: cluft [incudis commoditas ... mallei durities vel rubiginosae forcipis ac] forficis [tenacitas, Aldh., De virgin. 237,2/3] Gl 2,11,2. cluft cloisch 3,397,62 (Hildeg., lingua ignota). forcipula 640,33 (1 Hs. cluf). 682,61. clufth (darunter Tilgungspunkte) sceida ascelli 648,14. forceps. forcipis .i. scera. zanga. cluoft. a capio 4,328,5. 2) Feuerzange: uatilla. qvidam cluft. quidam patellam. quidam trullam ferunt [zu: ponentque cum eo (sc. altare) ... ignium receptacula, fuscinulas ac tridentes, uncinos et] batilla [Num. 4,14] Gl 1,358,11 (1 Hs. skermscûvala). 5,90,36. 3) Dochtschere: chluft snuzza emunctoria [... et ubi quae emuncta sunt extinguantur, fiant de auro purissimo, Ex. 25,38] Gl 1,278,40, z. gl. St. cluft 323,23 (1 Hs. noch uel snuzzila). 329,50 (6 Hss. scârilîn). chluphti [fecitque Salomon ... et lucernas ... et] forcipes [aureos, 3. Reg. 7,49] 437,57 (2 Hss. zangen, 1 Hs. scere). chluphti forcipes [2. Paral. 4,21] 465,30 (4 Hss. klubba). cluft emunctoria forcipes quibus adusta luminaria purgantur 3,299,28. Abl. kluftîg.
klufta sw. f. clufta: nom. sg. Gl 3,121,48 (SH A, Darmst. 6, 12. Jh.). 374,54 (Jd). Hbr. I,249,275 (SH A, Erl. 396, 13. Jh.); klufdun: nom. pl. Gl 4,254,30 (Vat. Pal. 288, 12. Jh.). 1) kleine Zange: klupa ł clufta forceps quasi ferriceps, quod ferrum candens capiat ... si a pilo ut forpices, quae sunt tonsorum. forcipula [Hbr. I,249,275; vgl. Hbr. II,573] Gl 3,121,48 (6 Hss. klubba, 1 Hs. kluf), z. gl. St. clufta Hbr. I,249,275. clufta forcicula Gl 3,374,54. 2) Dochtschere: kluui ł klufdun emunctoria (Hs. -e) [... et ubi quae emuncta sunt extinguantur, fiant de auro purissimo, Ex. 25,38] Gl 4,254,30.
kluftîg adj., mhd. Lexer kluftic, nhd. DWB kluftig; mnd. klüftich (in anderer Bed.), mnl. cluchtich, cluftich. — Graff IV,547. [Bd. 5, Sp. 266] cluftiger: nom. sg. m. Gl 3,300,35 (SH d, Florenz XVI,5, 12. oder 13. Jh.). gespalten: fissilis.
kluftzanga (st. sw.?) f.; mhd. nhd. Lexer kluftzange; vgl. mnd. kluftange. cluft-zanga: nom. sg. Gl 3,629,45 (Schlettst., 12. Jh.; getrennt geschr., vgl. Tiefenbach, Werkzeuge S. 748 Anm. 344). Zange: cluftzanga forceps (zum weiteren lat. Kontext vgl. ebda.).
klunge mhd. sw. f., nhd. (älter) klunge; vgl. an. klungr m. (in anderer Bed.). — Graff IV,565. clungen: nom. pl. Gl 3,375,63 (Jd). (Woll-, Garn-)Knäuel: clungen glomus (darauf glomes idem; im Abschn. De muliebri artificio zwischen Web- u. Spinnvokabular). Vgl. klungilîn.
klungilîn st. n., mhd. Lexer klungelîn, nhd. DWB klünglein, klüngel. — Graff IV,565. Alle Belege im Nom. Sing. clung-: -ilin Hbr. I,327,182 (SH A; k-); -elin Gl 3,240,7 (SH a 2). 399,14 (Hildeg., -lin); clugelin: ebda. (Hildeg.; zu -g- statt -ng- vgl. Schatz, Ahd. Gr. § 281); glungilin: 240,8 (SH a 2, zum Anlaut vgl. Schatz, a. a. O. § 220). kleines (Woll-, Garn-) Knäuel: clungelin globulus Gl 3,240,7 (3 Hss. kliuuuilîn). glaniz (1 Hs. gianiz) 399,14 (Hildeg., lingua ignota; zwischen Vokabeln der Textilverarbeitung). globellum diminutivum a globo Hbr. I,327,182 (5 Hss. kliuuuilîn; im Abschn. De instrumentis vestium).
kluoflok Gl 3,571,35 s. AWB klobalouh. |
| |