| - pheffar, st. m.
- pheffarboum, st. m.
- pheffarkrût, st. n.
- pheffarzelto, sw. m.
- phefferwurz, st. f.
- phehinovge
- phehinouge
- pheho, sw. m.
- pheifer
- pheit, st. f.
- pheiti, st. n.?
- pheitidi, st. n.
- pheitil, st. n.
- pheiualtr
- phelaga
- en(t)-phelhen, st. v.
- phellekrût, st. n.
- phelli, st. m.
- phellida
- phelll, st. m.
- phellola
- pheluphur
- phenachal
- phench
- phenchil
- phenclinga
- phenda
- phendel, st. m.
- phendico
- phending, st. m.
- phenning, st. m.
- phendinguuantaleri, st. m.
- phenicha
- phenih, st. m.
- fenih, st. m.
- pheninia
- phenning
- phenninclinc, st. m.
- pherdeszagel, st. m.
- pherdisatel
- pherfrid
- pherfrit
- pherintag, st. m.
- pherit
- pherrih, st. m.
- pherro
- phersih, st. m.
- phersiche, sw. f.
- phersihboum, st. m.
- phersihboumîn, adj.
- phesihonor
- phesl, st. f.
- pheson
- phesun
- phetarâri, st. m.
- phetderin
- phethrære
- phetinâri, st. m.
- phetirîn, st. m.
- phetreseli
- phetso
- ph&ara
- ph&tarara
- pheuchar
- phfeidirare
- p?hfogil
- phiegin
- phienget
- phiesal, st. m.
- phîfa, sw.
- phîfâri, st. m.
- phiffera, st. sw.?
- phifferling, st. m.
- phîfôn, sw. v.
- phigboum(-)
- phigido
- phîl, st. m.
- phila-, s.
- phîlâri, st. m.
- phile
- philedim
- philfor
- philli
- phillola
- philo
- phin, st. m.
- phinaphel
- phinon
- phinot
- phinunga
- phiphis, s.
- phiphiz, st. m.
- phirsih(-)
- phistar, st. m.
- phistarhûs, st. n.
- phistarlîh, adj.
- phist(e)rîa, st. sw.?
- phistreia, st. sw.?
- phistira, st. sw.?
- phistreia
- phistrîa
- phistrîn(a), st. sw.?
- phite
- phlanza, sw. st. f.
- phlanzâri1, st. m.
- phlanzâri2, st. m.
- phlanzôn, sw. v.
- gi-phlanzôn, sw. v.
- phlanzunga, st. f.
- phlâstar, st. n.
- phlâst(a)râri, st. m.
- gi-phlâstarôn, sw. v.
- phleg, st. m.
- phlega, st. f.
- phlegan, st. v.
- in-phlegan, st. v.
- phlegâra, sw. f.
- phlegâri, st. m.
- phleghaft, adj.
- gi-phlegôn, sw. v.
- phlehannge
- phligida, st. f.
- phliht, st. f.
- phlihta
- phlihtâri, st. m.
- phlihtgot, st. m.
- phlihtlant, st. n.
- phlockôn, sw. v.
- phlûma
- phlûmâri, st. m.
- phlûmz, st. m.
- phlûmboum
- phlûmensaf, st. n.
- phlûmenzaher, st. m.
- phlûmfedara, st. f.
- phlûmvederîn, adj.
- phlûmidôn, sw. v.
- phlûmîn, adj.
- phlûmlîh, adj.
- gi-phlûmôt, part.
- phlûnboum
- phluog, st. m.
- phluogeshoubit, st. n.
- phluogeszagel, st. m.
- phluoghoubit, st. n.
- phluogrinna, sw. f.
- phluogriost, st. m.
- phluogsterz, st. m.
- phologi
- phonno
- phoraha
- phor(ra)sâmo, sw. m.
- phorro, sw. m.
- phorta, st. sw. f.
- phortinâri, st. m.
- phorzih, st. m.
- phoso, sw. m.
- phosôn, sw. v.
- phosto, sw. m.
- phraga
- phragena, st. f.
- phragenâri, st. m.
- phragenunga, st. f.
- phrahvn
- phrasamo, sw. m.
- phrase
- phrati
- phregar, st. m.
- phrienen, sw. v.
- phrillo, sw. m.
- phrimma
- phrislauch
- phrma
- phropha, sw. f.
- phrophôn, sw. v.
- phroph[h]rîs, st. n.
- phrozze
- phrûma, sw. f.
- phlûma, sw. f.
- plûna, sw. f.
- phrûne, sw.
- phrûmboum, st. m.
- phlûmboum, st. m.
- phrûnboum, st. m.
- phlûnboum, st. m.
- phrûnboum
- phrûne
- phruonta, st. f.
- phruontâri, st. m.
- phruontinâri, st. m.
- phruontôn, sw. v.
- prôvendon, sw. v.
- phuater
- phulle
- phul(u)uui
- phul(u)uuilî(n), st. n.
- phul(u)uuî(n), st. n.
- phul(u)uui, st. m. n.
- phul(u)uuo
- phumensaf
| | pheffar st. m., mhd. Lexer pheffer, nhd. DWB pfeffer; mnd. pep(p)er, pipper, mnl. peper; afries. piper- (in -mōs); ae. pipor; an. piparr; aus lat. piper. — Graff III,330. Belege im Nom. Sing., wenn nicht anders angegeben. pheff-er: Gl 3,99,54/55 (SH A). 477,2. 579,56; -ir: 99,54 (SH A); phef-ar: 4,343,10; -er: 3,50,54. 512,20; -ir: 99,54 (SH A). 697,60. — pfeffer: Gl 3,99,55/56 (SH A, 2 Hss., 1 Hs. pfeffs). 197,37 (SH B). 505,38. 5,34,84 (SH A); pfefer: 3,99,56/57 (SH A, 2 Hss.). 197,37 (SH B). — fefor: Gl 2,9,5 (zu f- für ph- im Alem. vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 131a u. Anm. 4). peff-ur (zum Anlaut vgl. Braune a. a. O. § 131a): S 39,7 (Rez.; davor ein Buchstabe (h?) ausrad.); -ar: gen. sg. -] es Gl 1,339,30; -er: 3,99,55 (SH A, 2 Hss.); gen. sg. -]es 4,254,41; pefer: Hbr. I,186,217 (SH A; oder verschr.(?), vgl. in ders. Hs. phefferbovm Hbr. I,182,174). — peper: Gl 3,595,10 (lat. gen. sg.). Verschrieben: pheifer: Gl 3,660,18; pevse: 528,24 (clm 615, 14. Jh.). Konjektur (?): pfeffer: Gl 3,99,55/56 (SH B, vgl. Hbr. II,559,43; nach Hbr. II,48,282 Anm. Schrift zerstört, nach Steinm. z. St. „pfeffer unsicher“). paffur Gl 2,619,7 = Wa 86,36 s. AWB paffûr. 1) Pfeffer, die als Heilmittel u. Gewürz verwendete Frucht des Pfefferstrauchs, Piper nigrum L. (vgl. Marzell, Wb. 3,793): fefor piper (Hs. De pipero) [Aldh., Enig. XL, Überschr. p. 114] Gl 2,9,5. phefer piper 3,50,54. 99,54. 55/56 (vgl. Hbr. II,559,43). 197,37 (alle SH-Belege im Abschn. De fructibus arborum). 477,2. 512,20 (davor De pigmentis). 579,56. 660,18. 697,60. 5,34,84. Hbr. I,186,217 (im Abschn. De fructibus arborum). piper nigrum Gl 3,505,38 (vgl. piperius melano piper nigrum, CGL III,572,37). peper [zu: prius] piperis [(quod notius ipsa coquina quam medicina facit) vires puto discutiendas, Macer Flor. LXVI,2059, oder zu: nemo potest omnes] piperis [describere vires, ebda. 2081] 595,10. phefar [Herodianus ‘gummi’ quoque et ‘piperi’ barbara dicit esse, sed nostri ‘piper piperis’ declinaverunt, ut Persius: ... rugosum] piper [Prisc., Inst. 205,12] 4,343,10. murra, seuina, uuiroh daz rota, peffur, uuiroh daz uuizza murra ... piperus ... sabina, incensum duos S 39,7; — Vok.Übers. ist wohl: casia nascitur in Arabia rubusti corticis et purpurei foliis ut piperis (.i.) peffares [zu: sume tibi aromata ... casiae autem quingentos siclos, Ex. 30,24] Gl 1,339,30. 4,254,41 (vgl. Beitr. (Halle) 85,242, Schimpf, Bibelgloss. S 107,47); oder ist eine Bed. ‘Pfefferstrauch, Piper nigrum L.’ (vgl. Marzell a. a. O.) anzunehmen (?); zum lat. Lemma s. auch s. v. pheffarboum. 2) Pfefferkraut, wohl Bez. für den Diptamdost, Origanum Dictamnus L. (vgl. Marzell, Wb. 3,448), viel- [Bd. 7, Sp. 246] leicht auch für den Diptam, Dictamnus albus L. (vgl. Marzell, Wb. 2,122 ff., bes. Sp. 126): romeskel pevere diptannus Gl 3,528,24; zur Wiedergabe von lat. diptamus mit mhd. phefferkrût vgl. auch Fischer-Benzon S. 69. Komp. stein-, suuarz-, [h]uuîzpheffar, ert-, lancpheffer mhd.; Abl. phiffera, phifferling. Vgl. RGA 23,9 ff.
pheffarboum st. m., mhd. Lexer phefferboum, nhd. DWB pfefferbaum. — Graff III,121. Nur im Nom. Sing. u. nur im SH belegt. pheffer-bovm: Hbr. I,182,174 (SH A); pheffir-bm: Gl 3,97,39 (SH A; das erste -f- aus r korr.); pheferboum: ebda (SH A); -bm: 38 (SH A, 2 Hss.; in einer Hs. -f- vielleicht aus b korr.). — pfeffer-bm: Gl 3,196,25 (SH B); -baum: 97,41 (SH A; pfeffs-); pfefer-bm: 40. 5,34,48/49 (beide SH A). — fefer-b.: Gl 3,196,25 (SH B; zu f- für ph- im Alem. vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 131a u. Anm. 4). pefer-boū (zum Anlaut vgl. Braune a. a. O. § 131a): Gl 3,97,40 (SH A). Pfefferstrauch, Piper nigrum L. (vgl. Marzell, Wb. 3,793): pheferbm piper est arbor piperis in India [Hbr. I,182,174] Gl 3,97,38. 5,34,48/49. Hbr. I,182,174. Gl 3,196,25.
pheffarkrût st. n., mhd. Lexer phefferkrût, nhd. DWB pfefferkraut; mnd. pep(p)erkrût, mnl. pepercruut. Alle Belege im Nom. Sing. Erst ab 13. Jh. (Hildeg.) belegt. pheffer-crut: Gl 3,49,44 (pheffskrvt). 402,36 (Hildeg.). 565,18/19. 567,28 (pheffs-). — pfeffer-crut: Gl 3,402,36 (Hildeg.); -craut: 565,19. 567,29. — fefir-crut: Gl 3,532,3. Verschrieben: pheffs-kru: Gl 3,49,18 (Steinm. konjiz. -krut). — pfeffs-crarut: Gl 3,521,45 (clm 9607, Hs. 14. Jh.; nach Steinm. z. St. Mischung von -craut u. -crut). 1) Bohnenkraut, Satureia hortensis L. (vgl. Marzell, Wb. 4,124 ff., bes. Sp. 126): phefferkrut satureia Gl 3,49,18 (1 Hs. quenala). 532,3. timbra 49,44 (vgl. timbra id est satureia, CGL III,629,70; 1 Hs. erd[h]nuz, wohl mit Verwechslung von timbra mit tubera). satureia (.i.) herba paralysis 565,18/19. gartconel pheffercrut timbria satureia 567,28. 2) Pfefferkraut, Lepidium latifolium L. (? Vgl. Marzell, Wb. 2,1247 f., Fischer, Pfl. S. 273): pfeffercrarut perpereon Gl 3,521,45 (zum lat. Lemma vgl. Fischer, a. a. O., aber auch Ahd. Wb. s. v. phefferwurz mhd.); hierher wohl auch: pheffercrut pabruz 402,36 (Hildeg., lingua ignota); Zuordnung zu Lepidium latifolium unsicher, vielleicht auch zu 1, vgl. Marzell a. a. O. u. 4,126; vgl. auch Hbr.-Gloning 3,266 zur Verwendung des dt. Pflanzennamens in Hildegards Physica.
pheffarzelto sw. m., nhd. dial. bair. pfefferzelten Schm. 1,422. — Graff V,661. phephir-celt-: acc. pl. -in Gl 2,680,41; phefor-: dass. -vn 635,6. Pfefferkuchen, ein aus (Roggen-)Mehl, Honig, Pfeffer (u. weiteren Gewürzen) hergestelltes flaches Gebäck (vgl. Hwb. d. dt. Abergl. 6,1571 s. v. Pfefferkuchen 1), hier als Gabe an die Götter: pheforceltvn [Baccho dicemus honorem carminibus patriis, lancesque et] liba (libamina) [feremus, Verg., G. II,394] Gl 2,635,6. phephirceltin [sinum lactis et haec te] liba (vgl. placentas, Serv.) [, Priape, quodannis expectare sat est, ders., E. VII,33] [Bd. 7, Sp. 247] 680,41; zur Bed. des Pfefferkuchens in profanem Kontext als (Zins-)Abgabe u. ä. vgl. DRW 8,825. 828 s. vv. lebkuche(n), lebzelte(n).
phefferwurz mhd. st. f., nhd. dial. rhein. pfefferwürz Rhein. Wb. 6,684; mnl. peperwort; vgl. nhd. DWB pfefferwurzel. phefer-wrz: nom. sg. Gl 4,368,15 (clm 7999, 13. Jh.?). Verschrieben: fefe-wurz: nom. sg. Gl 4,362,6 (clm 7999, 13. Jh. (?); z aus h korr.). Pfeffer (zu mhd. wurz in der Bed. ‘Gewürz’ vgl. Lexer, Hwb. 3,1012 s. v. würze): fefewurz pipereon Gl 4,362,6 (zu pipereon aus griech. πεπέριον vgl. piperin id est piper, CGL III,541,56; vgl. jedoch auch Gl 3,521,45 s. v. pheffarkrût 2). pheferwrz diatrion pepereon 368,15 (in einer Rezeptsammlung; zu mlat. diatrion pipereon ‘drei Arten Pfeffer’ vgl. DML III,647 s. v. dia1).
phehinovge, -ouge Gl 4,75,48. 49 s. AWB blehanougî.
pheho sw. m.; vgl. mhd. Lexer phnehe sw. m. — Graff III,324. phehvn: acc. sg. Gl 2,446,4 (clm 14395, Hs. 10. Jh.). Tosen: den phehvn [haudquaquam tibi (Jesus) gloria haec est insolita aut nova, calcare] fremitum (Glosse: sonitum, vgl. PL 60) [maris, Prud., P. Quir. (VII) 59]. Vgl. fnehan.
pheifer Gl 3,660,18 s. AWB pheffar.
pheit st. f., mhd. Lexer pheit, frühnhd. pfeit, nhd. dial. bair. pfeit BWB 2,536 ff.; as. pêda; ae. pád; got. paida; vgl. Frings, Germ. Rom. I,32. — Graff III,327. pheit: nom. sg. Gl 3,11,4 (C). Hemd: camisia (davor tunihha, danach proh). Abl. pheiti, pheitidi, pheitil. Vgl. Heyne, Hausalt. 3,276. 312.
pheiti st. n.? phaiti: nom. sg. Gl 3,619,35 (Schlettst., 12. Jh.). Hemd: sarcile (u. übergeschr.) laneus pannus (davor balderich, danach hemitlachan; zum lat. Lemma vgl. Niermeyer, Lex.2 S. 1224 s. v. saricilis).
pheitidi st. n. — Graff III,327. feitidi: nom. sg. Gl 3,618,31 (2 Hss.). — petithi: nom. sg. Gl 4,204,43 (sem. Trev.; zu -e- für ei vgl. Katara S. 34). Verschrieben: fetcide: nom. sg. Gl 3,618,31; fettide: dass. 620,50. fetidiu: dass. 62 (clm 14689, Hs. 12. Jh.). Hemd: feitidi saracile Gl 3,618,31. 620,50 (danach hemitlachin). 62 (danach hemitlachan). linostima sarcile quod dicitur restistal petithi 4,204,43 (vgl. Gl 5,107,16); zum lat. Lemma vgl. Niermeyer, Lex.2 S. 1224 s. v. saricilis. Vgl. Heyne, Hausalt. 3,312. |
| |