| - asc-, st. m.
- asca1, f.
- asca2, st. sw. f.
- âscaffa, st. f.
- ascahi, st. n.
- ascal, adj.
- ascalocha
- âsclohta
- âsclôta?
- ascapha
- ascas
- Ascasberg, as.
- ascatno
- ascelouch
- âskerri, adj.
- ascfaz, st. n.
- aschamo, sw. m.
- ascloich
- asclôsa
- asclouh, st. m.
- ascman, st. m.
- asco, sw. m.
- ascolt
- Ascon, as.
- âscorunga, st. f.
- âscrôt, st. m.
- âscrôta, sw. f.
- asla
- âslâfî, st. f.
- âslahta, st. f.
- asloch
- asloich
- aslouh
- asna, as. sw. f.
- âsneita, st. f.
- âsneitahi, st. n.
- asneri, st. m.
- asni, st. m.
- âsnit, st. m.
- a so
- aso
- asôn, sw. v.
- asp
- aspa, sw. f.
- aspelle
- aspen
- asperastlicher
- aspid, st. m. oder n.
- aspidus
- áspláetan, ae.
- aspûnbast
- aspûnrinta, st. sw. f.
- assa
- assach
- assela
- asselouc
- asspul
- ast, st. m.
- ast
- astalahi, st. n.
- astalathian
- astaloht(i), adj.
- astalohti
- astolohti
- astandanussi
- Âstanfeld, as.
- astaro
- aster
- asterlinga
- Âsteronhûs, as.
- Âsteruuald, as.
- asth
- Âsthlcbergon, as.
- Âsthof, as.
- astlîh, adj.
- astolohti
- Âstrammashuvil(a), as.
- Astrea
- astrengd, ae. adj. part. prt.
- astrenza, f.
- astrih
- astrinza
- astriz
- astriza
- âsuueif, st. m.
- âsuuih, st. m. n.
- âsuuihhanî, st. f.
- âsuuihhôn, sw. v.
- âsuuing, st. m.
- asuunt
- at
- ât-, as.
- atah
- atahaft, adj.
- atahafto, adv.
- gi-atahaftôn, sw. v.
- âtamôn, sw. v.
- gi-âtamôn, sw. v.
- ât(a)munga, st. f.
- âtar, adj.
- atar?, adj.
- atech
- atehc
- âteil, st. n.
- âteili, adj.
- âteilîg, adj.
- âteilîn, adj.
- âteilo, sw. m.
- âteilo, adv.
- atel, mhd. st. m.
- âtelo, as. adv.
- atemen
- aterment
- atermunza
- atersluzzela
- atertûba
- atha
- athac
- athach
- athe
- athech
- atheizeri
- ather
- athger
- athilari
- athinblume
- athon
- athonon
- athumtuht, as.
- athunga
- aticho, sw. m.
- atih
- atihich
- atimizzen
- atker
- ir-âtmazzen, sw. v.
- âtmazzunga, st. f.
- atsminz
- atmizzen
- âtmo, sw. m.
- âtmunga
- Âto
- ato
- atoh
- aton, andfrk.
- atrament, st. n.
- atraminza, f.
- Atreus, lat.
- atrunnige
- âtsac, as. st. m.
- atst
- attarminza
- attedun
- attes
- attich
- Attika, as.
- Attiko, as.
- atto, sw. m.
- attochc
- attramizt
- attûba, sw. f.
- Attumâr
- atuch
- atuh, st. m.
- atūlih
- âtum, st. m.
- ât(u)mazzen, sw. v.
- ir-ât(u)mazzen
- ât(u)mazzunga
- âtumblâst, st. m.
- âtumthrozza, sw. f.
- âtumlîh, adj.
- âtumôn
- âtumunga
- âtumzug, st. m.
- âtumzuht, st. f.
- atunlih
- atusi
- atz
- au, interj.
- au
- au-
- aua
- aua
- auaere
- auar
- auar
- auarata
- auaruza
- aubull
- auchsal
- aucweħ
- aue
- auen, s.
- auensterre
- auer
- aueraf
- auerborna
- auereza
- auergulde
| | asc- st. m. ‘Boot’ s. AWB ascman st. m.
asca1 f., junge Nebenform zu asc m., s. dort; vgl. mhd. esche, nhd. esche; mnd. esche, mnl. essce. — Graff I, 492 s. v. asc. Die zweisilbige Form ist vom 12. Jh. an belegt, jedoch stets ohne Umlaut. Nur Nom. Sing. asc-a: Gl 3,40,8 (-k-). 4,65,5 (Sal. a 1); -e 3,317,43 (SH e). — asch-a: Gl 3,40,8. 237,30 (SH a 2). 4,65,5 (Sal. a 1). 143,61 (Sal. c); -e 3,39,38. 40,8 (3 Hss.). 95,2 (SH A). 195,61 (SH B). 237,30 (SH a 2). 325,24 (SH f). 352,39. 466,6. 468,45. 541,53; -o 4,65,6 (Sal. a 1, clm 17 403, 13. Jh., vgl. das Nebeneinander von asco : asc im Namen der Äsche s. v. asco sw. m.). 1) Esche, Name von Fraxinus excelsior L.: fraxinus Gl 3,40,8 (14 Hss. asc, 1 assach?, 2 eskîn-, 6 aschboum mhd., 1 eskîn, 1 aspa, 1 tirnboum). 95,2 (8 Hss. asc). 195,61 (1 Hs. asc). 237,30 (3 Hss. asc). 317,43. 325,24. 352,39. 466,6 (7 Hss. asc). 468,45. 541,53 (1 Hs. aich, s. asc 2). 4,65,5 (5 Hss. asc). 143,61. 2) übertr. auf die Eberesche (oder Eiche? vgl. asc 2): aesculus Gl 3,39,38 (16 Hss. spera-, spirboum, 5 Hss. mespil-, nespilboum, 1 erlizboum, 3 asc, 1 eskîn).
asca2 st. sw. f., mhd. asche, esche, nhd. asche; mnd. asche, mnl. assce; ae. asce; an. aska; vgl. got. azgo. — Graff I, 492. Das Wort ist stark flektiert im Voc., in den Gl L und bei O, schwach bei T und N. asc-: nom. sg. -a Gl 2,5,18. 3,119,9 (SH A, 2 Hss.). 211,22 (SH B). 697,5; dat. sg. -un T 65,2. Nb 24,8 (-û-). 14 (-û-) [26,24. 27,6]. Nc 798,5 [157,1]. Np 89,6; acc. sg. -a Gl L 43; -un NpNpw 101,10 (2). 147,16 (Np -û-). — asg-: dat. sg. -u O 5,20,27; nom. pl. -a Gl 3,1,45 (Voc.). — asch-: nom. sg. -a Gl 3,119,9 (SH A). 496,13; -e 119,10 (SH A). 407,54 (Hd.). 680,57; -] 119,10 (15. Jh.). -sch- erst vom 12. Jh. an belegt. esche: nom. sg. Gl 3,119 Anm. 4 (SH A, Trier 31, 13. Jh.), von jüngerer Hand aus altem asca korr., vgl. oben, stimmt zu den heutigen rhein. Verhältnissen, vgl. Rhein. Wb. 1,280, dagegen ist escha 400,69 (Hildeg., Berl., Lat. 40 674, 13. Jh.) wohl nur Schreibfehler. 1) Asche, der Restbestand eines Brandes: cinis Gl 2,5,18. 3,119,9 (vgl. Is., Et. xvi, 1,2: c. ex incendio dicitur; ab eo enim fit). 211,22. 407,54. 496,13. 680,57. 697,5. zinzia cinis 400,69. cineres 1,45. asca cinerem [tamquam panem manducabam, Ps. 101,10] Gl L 43, ebenso vuanda ih ascun az also brot ... ih az daz prot kedunchotez in diea ascun . mit tranen NpNpw 101,10. in haru inti in ascun riuua tatin in cilicio et cinere poenitentiam egissent T 65,2. den nebul stoubet er also ascun sicut cinerem NpNpw 147,16; — an glühende Asche denkt: ter rughstang ... dar tura brinnent in ascun turicremis favillis Nc 798,5 [157,1]; — an Leichenbrand: thie selbe irstantent alle ... fon theru asgu, ... fon themo irdisgen herde O 5,20,27; in der Verbindung ‘Staub und Asche’ als Bild der Vergänglichkeit: er ... sturze in den dot . irharteie an demo boteche . vnde irdorree an dero ascun ... et arescat [, in pulvere, Aug., En.] Np 89,6 ‘als Staub, im Zustand des Staubseins’, vgl. an(a) Sp. 361,4. 2) Staub, wie Asche fein gemahlenes Pulver: to du mir bildotost an dero ascun . mit tinero zeigoruoto . die uerte dero siben uuallonton sternon. Philosophi habeton ein bret fore in ... daz uuas pezetet mit clesinemo puluere . chleino gemalnemo ... unde sazen sie mit iro ruoto in hende . mit tero sie iro iungeron an dero selbun ascun [Bd. 1, Sp. 674] pildoton die uerte dero sternon [qua etiam figuras geometricales in glauco pulvere ... designabant, Rem.] Nb 24,8. 14 [26,24. 27,6]. Komp. silabarasca; Abl. ascal?
âscaffa st. f. — Graff VI, 453. a-scaffa: nom. sg. Gl 1,253,36 (RRδ, 1-sk-); acc. pl. 509,35 (Rb); -schaffa: nom. sg. 4,96,1 (Sal. a 1, 12. Jh.). — a-scafa: nom. sg. Gl 4,96,1 (Sal. a 1, 2 Hss., 12. 15. Jh.); -schafa: 3,626,29 (12. Jh.); -scapha: 4,96,2 (Sal. a 1, 12. Jh.); -schaphe: 3,691,9 (13. Jh.). 1) ein Pergamentblatt, ein Blatt Papier: schedula Gl 1,253,36. ascaffa [mihi ... permittant pauperes habere] schedulas [, et non tam pulchros codices, Job, Prol.] 509,35. schedula 4,96,1 (2 Hss. ascalocha). 2) ein Stück Leder, Lederabfall: succinea (Hs. subsinea) Gl 3,626,29, vgl. Diefb. Gl. 561c. 563c. 691,9 (Hs. subsitica, vgl. Diefb. Gl. 561b s. v. subseciva).
ascahi st. n. vgl. AWB assach.
ascal? adj. ascal: Grdf. Gl 4,204,16 (cod. sem. Trev.). aschenfarbig, leichenblaß, fahl deutet Katara S. 266 das Steinm. unverständliche Wort, indem er statt des leridus der Hs. luridus konjiziert.
ascalocha schedula Gl 4,96,2 (Sal. a 1, Admont 3, 11. Jh., Prag, mus. Bohem., 13. Jh., -loch) vermag ich nicht zu deuten. Zieht man die sonstigen Entsprechungen für schedula zu Rate: â-scaffa und â-scrôta, so liegt Verbindung mit scl, scla ‘Schale’ nahe = das Abgeschälte. Darf man von einem (ahd. nicht belegten) sclôn sw. v. ausgehen und â-sclôta lesen (-ch- für -th-) oder von einem Adj. scloht ‘mit Schale versehen’ (ebenfalls nicht belegt) und â-sclohta ansetzen (-ch- für -ht-)?
âsclohta?, âsclôta? s. AWB ascalocha.
ascapha s. AWB âscaffa st. f.
ascas sinis Gl 2,607,8 (Fulda Aa 2, 10. Jh.) ist sinisascas = συνειςάκτας zu lesen, vgl. Gl 5,105,39 f. und Hessels, Leid. Gl. iv, 103.
[Ascasberg as. s. Eigennamen.] |
| asca1
| | 1) Esche, Name von Fraxinus excelsior L.: fraxinus Gl 3,40,8 (14 Hss. asc, 1 assach?, 2 eskîn-, 6 aschboum mhd., 1 eskîn, 1 aspa, 1 tirnboum). 95,2 (8 Hss. asc). 195,61 ( | | 2) übertr. auf die Eberesche (oder Eiche? vgl. asc 2): aesculus Gl 3,39,38 (16 Hss. spera-, spirboum, 5 Hss. mespil-, nespilboum, 1 erlizboum, 3 asc, 1 eskîn). | | asca2
| | 1) Asche, der Restbestand eines Brandes: cinis Gl 2,5,18. 3,119,9 (vgl. Is., Et. xvi, 1,2: c. ex incendio dicitur; ab eo enim fit). 211,22. 407,54. 496,13. 680,57. 697,5. zinzia cinis 400,69. cineres 1,45. | | 2) Staub, wie Asche fein gemahlenes Pulver: to du mir bildotost an dero ascun . mit tinero zeigoruoto . die uerte dero siben uuallonton sternon. Philosophi habeton ein bret fore in ... daz uuas pezetet mit clesinemo | | âscaffa
| | 1) ein Pergamentblatt, ein Blatt Papier: schedula Gl 1,253,36. ascaffa [mihi ... permittant pauperes habere] schedulas [, et non tam pulchros codices, Job, Prol.] 509,35. schedula 4,96,1 (2 Hss. ascalocha). | | 2) ein Stück Leder, Lederabfall: succinea (Hs. subsinea) Gl 3,626,29, vgl. Diefb. Gl. 561c. 563c. 691,9 (Hs. subsitica, vgl. Diefb. Gl. 561b s. v. subseciva). |
|