| - -burio, sw. m.
- gi-bûrisc, adj.
- burissa
- bur(is)sa, st. f.
- ir-buritî, st. f.
- gi-buritî(n), st. f.
- gi-buriunga, st. f.
- burlîh, adj.
- gi-bûrlîh, adj.
- burlîhhî, st. f.
- burlîhho, adv.
- burlîhhôn, sw. v.
- burm
- burnekerse
- burnstein, mhd. st. m.
- gi-bûro, sw. m.
- burolang
- burren
- bursa, st. sw.
- gi-bûrscaflîh, adj.
- burssa
- burst, st. n.
- borst, st. n.
- burst, st. f.
- bursta, sw. f.
- borsta, sw. f.
- burstag, adj.
- burstahti, adj.
- burstbein
- burstbenda
- bürste, mhd.
- burstîg, adj.
- burstlappa
- burstlappo
- burstroc
- burt, st. f.
- gi-burt1, st. f.
- gi-burt2, st. f.
- burten, sw. v.
- -burti, adj.
- gi-burti, adj.
- -burtida, st. f.
- burtifadum, st. m.
- burtîg, adj.
- gi-burtîg, adj.
- -burtgî, st. f.
- -burtîgo, adv.
- gi-burt(i)tag, st. m.
- gi-burtitago, sw. m.
- -burtlîh, adj.
- gi-burtlîh, adj.
- gi-burtlîhho, adv.
- gi-burtmuoter, st. f.
- -burto, sw. m.
- -burtsamî, st. f.
- burttag, st. m.
- burzih
- burzil(l)a, sw. f.
- purzil(l)a, sw. f.
- bus-
- bsbm
- buschbm
- busche, mhd. sw. m.
- bush-
- busha
- bushbō
- busihho, sw. m.
- busima
- Busiris
- busc, st. m.
- bosc, st. m.
- bûsc, st. m.
- buskila, sw. f.
- buskillî(n), st. n.
- buskit
- busm
- busoh
- busse
- busse
- bustâri, st. m.
- busz
- buch
- butdun
- butervliege, mhd. f.
- butheling
- butig(i)li, st. n.
- butil, st. m.
- bûtil, st. m.
- Butilingtharpa, as.
- butin, st. f.
- butin(n)a, st. f.
- butin(n)a
- butira, f.
- butirh, st. m.
- but(t)astar, st. n.
- buttele, mnd. sw. f.
- butter
- butticlari
- but(t)igilâri, st. m.
- butto, sw. m.
- buttra
- buuga
- buunga
- buuzssan
- bûuua, sw. f.
- bû(uu)an, red. v.
- bû(uu)en, sw. v.
- bi-bûuuan, st. v.
- bi-bûuuen, sw. v.
- bû(uu)âri, st. m.
- bû(uu)eri, st. m.
- gi-bû(uu)âri, st. m.
- gi-bû(uu)eri, st. m.
- bwel
- gi-bû(uu)i, st. n.
- gi-bû(uu)ida, st. f.
- buuuihen
- bûuuiling, st. m.
- -bû(uu)o, sw. m.
- bû(uu)unga, st. f.
- -bûz, st. m.?
- buzil
- bûzo, sw. m.
- buzza
- gi-buzzi, st. n.
- bvch
- bvch
- bchan
- bvnaz
- bvrnecrut
- bsm
- bybz
- bylechbuoch
- byonia
- bysemo
- byws
- csa
- ca
- ca..ā..ca..me
- caantida
- caantunga
- cabolrind
- cābridel
- cabum
- cachern
- cachunsit
- ca clari
- caclereri
- cadā
- cadevize
- cateuizze
- cadim
- cadiuuurti
- cadoinc
- caduadic
- cadungan
- cadus
- caenomia, lat.
- cænsincli
- cafer
- caffa
- cafo
- cafpha
- caganvuef
- cahazza
- cahot
- caiselin
- calamen
- calandre, afrz. f.
- calata
- calce
- calcts
- calcture
- cale
- cals, lat.
- calte
- caluen
- caluer
- caluwe
- caluwer
- calwa
- calza
- cambri
- cameman
- camf
- canareba
- canbruil
- ancehe
- cancur
- candele, wohl lat.
- cānenswam
- canet
- caniineisc
- caninisc, adj.
- canorita
- canp
- cantpsal
- caohahc
- cap
- cāpahtan
| | -burio sw. m. vgl. thili-, in-, AWB innaburio sw. m.
gi-bûrisc adj., mhd. Lexer gebiurisch, nhd. gebäurisch. — Graff III, 20. gi-purisch: Grdf. Gl 1,592,19 (M, clm 13 002, 12. Jh., clm 17 403, 13. Jh., -v-). bäurisch, im Ausdruck und in der Redeweise ungepflegt, ungeschliffen: [de Isaia sciendum, quod in sermone suo disertus sit: quippe ut vir nobilis et urbanae eloquentiae, nec habens quidquam in eloquio] rusticitatis [admixtum, Is. Prol.] (1 Hs. rustgî).
burissa s. bursa (st. sw.?) f.
bur(is)sa st. f.; ae. byris; vgl. Kluge, Stammb.3 § 85. — Graff III, 215. purs-: nom. sg. -a Gl 3,636,16; dat. pl. -un 4,95,44 (Sal. a 1, 2 Hss., 1 Hs. -im, „l. pursun“ Steinm. z. St.). Beitr. 73,264,8 (Sal. a 1 -im). — burs-: nom. sg. -a Gl 3,690,5 (Sg 299, 9./10. Jh.). 4,329,23 (Wolf., Helmst. 254, 9. Jh.); dat. pl. -in 174,32 (Sal. e, 13. Jh.). Nur verstümmelt ist wohl bur: nom. sg. Gl 4,95,44 (Sal. a 1). Grabscheit, scharfes Messer: pursa scalpara Gl 3,636,16. bursa scalprum [Brev. exempla 179,33 (255,19)] 4,329,23. pursun ł tessila scalparis 95,44 (2 Hss., 1 weitere nur bur(is)sa, 1 nur thehsala). 174,32. scalparis pursim l’tessila dicitur Beitr. 73,264,8; — zweischneidig: bursa bipennis Gl 3, 690,5 (vgl. Diefb. Gl. 72 c s. v. bibellis, Thes. II, 2001, 30 ff.). [Bd. 1, Sp. 1552]
ir-buritî st. f. — Graff III, 168. ir-puriti: nom. sg. Gl 2,177,39 (M, 5 Hss., 10. 11. Jh., davon 1 Hs. ir-pur. . am Rande). Überheblichkeit: [superest, ut perfecta quaeque opera consideratio propriae infirmitatis deprimat: ne haec ante occulti arbitri oculos] tumor [elationis exstinguat, Greg., Cura Praef. p. 2].
gi-buritî(n) st. f. ki-puritin: dat. (nom.?) sg. Gl 4,15,39 (Jc). Ereignis, Verlauf, Ausgang eines Geschehens: kipuritin uszcanc proventu eventu.
gi-buriunga st. f. — Graff III, 168. ka-puriunga: nom. sg. Gl 1,71,10 (R); ki-: acc. pl. 559,31 (Rb). Ereignis, Geschehen: uurt ł kapuriunga eventus Gl 1,71,10. kipuriunga [signa et monstra scit antequam fiant, et] eventus [temporum et saeculorum, Sap. 8,8] 559,31.
burlîh adj. — Graff III, 167. Nur bei N und Npgl belegt. pur-lich-: acc. sg. m. -en Np 88,28; nom. pl. m. -e Cant. Abac. 6 (-î-); acc. pl. n. -iu Nb 110,1 [120,18]; superl. acc. sg. m. -osten Npgl 71,16. — bur-lich: Grdf. (nom. pl. m.) Np 91,13 (-î-); nom. sg. f. -]iu Nc 830,17 [198,14/15]; dat. sg. m. n. -]emo 731,1 [62,5] (-î-); acc. pl. n. -]en Nb 109,30 [120,17]; comp. nom. pl. n. -]erin Npgl 87,10; superl. acc. pl. m. -]osten Np 103,6. was seine Umgebung überragt, sich über sie erhebt: hervor-, emporragend, erhaben: a) eigentlich: Pallas ... obe flogerzende samoso ze Iouis houbete haftendiu . kestateta si doh in einemo burlichemo seze Pallas ... ita ut videbatur Ioviali vertici inhaerere supervolans . tandem constitit sublimiore quodam annixa suggestu Nc 731,1 [62,5]; b) übertragen: uuola uueiz ih . taz (die Hoffnung auf Ruhm) ist taz eina ding . taz tiu burlichen muot ferspanen mag. Purlichiu chido ih . nals nieht prahtiu . mit turnohti . allero tugedo ze dero iungestun slihti hoc unum est . quod possit allicere praestantes quidem natura mentes . sed nondum perfectione virtutum perductas ad extremam manum Nb 109,30. 110,1 [120,17. 18]. do becham iro ouh iro suiger Maia . Athlantis tohteron sconista . burlichiu harto . fone Iouis miteslafe . unde fone des sunes keuualte tunc etiam supervenit candidior Atlantidum . Iovis congressu . i. concubitu . pignerisque culmine provecta Nc 830,17 [198, 14/15]. sezzo in ze erestpornen . purlichen fore allen chuningen uuanda in betont omnes reges terrę primogenitum ponam illum . excelsum prae regibus terrae Np 88,28. scone boum ist palma . hoh poum ist cedrus . scone unde burlich uuerdent danne iusti 91,13. uuazzer obestant die berga ... Ioh selben die burlichosten . selben die apostolos . pesuarot inmensitas superstitionis et persecutionis 103,6. fone dien uerten sinero euuigheite neigton sih purliche (Npw die buhili) . die fore sinero aduentu inflexibiles uuaren incurvati sunt colles mundi . ab itineribus aeternitatis eius Cant. Abac. 6. sin uuuocher uuirt irburet ... uber iegelichen excellentissimum patriarcham (purlichosten hohfater) alde prophetam (uuissagin) Npgl 71,16. fone demo zadele uuurden sieh miniu ougen . mine discipuli . miniu clariora membra . et eminentiora (zorfterin lide unde burlicherin) oculi mei infirmati sunt prae inopia 87,10. Abl. burlîhhî; burlîhho; burlîhhôn.
gi-bûrlîh adj., mhd. Lexer gebiurlich, -bûrlich; mnd. gebûrlĩk; vgl. nhd. DWB bäuerlich. — Graff III, 19 f. ki-pur-lich-: acc. pl. f. (oder sg.?) -a Gl 2,95,30/31 (Sg 299,9./10. Jh.; lat. pl.); gi-: acc. pl. -in 398,5 (Wien 247, 11. Jh.). — gi-bur-lich: Grdf. Gl 3,247,36 [Bd. 1, Sp. 1553] (SH a 2). 349,6 (SH k); ge-bur-lih: dass. 280,62 (SH b); -lich: dass. 247,37 (SH a 2, 2 Hss., 1 -v-). 280,63 (SH b). 304,8 (SH d). 320,57 (SH e, Hs. -licher, doch ist -er Verschreibung für ge- des folgenden -dinge); nom. sg. m. -]er 4,125,46 (Sal. b). 126,17 (ebda.). 135,66 (Sal. c). Beitr. 73,212 (ebda.); nom. pl. f. -]e Nb 100,22 [111,6] (-û-). ki-burł: gen. sg. m. n. Gl 2,685,33 (vgl. Steinm. z. St. u. Gl 5,106,4). Verschrieben: gi-bur-linc: Grdf. Gl 3,247,38 (SH a 2, -inc unter Einfluß des folgenden -dinge verschr.); ge-burt-licho: acc. sg. f.? Gl 2,43,29 (Trier 1464, 11. Jh.; oder Adverb? doch s. 1). 1) nachbarlich, in der Nähe befindlich, umgebend: geburtlicho [rusticus hanc (flavam segetem) fragili cupiens decerpere culmo] vicinam [supplex forte petebat opem, Avian 21,4] Gl 2,43,29 (die Bedeutung läßt den Ansatz eines Adverbs unwahrscheinlich erscheinen). de gipurlichin [spiritus (der Göttin) inde sordidus exhalans] vicinas [polluit auras, Prud., Psych. 52] 398,5. kiburliches [non insueta gravis temptabunt pabula fetas, nec mala] vicini [pecoris contagia laedent, Verg., E. I, 50] 685,33. 2) den Mitbürger, Bürger betreffend, bürgerlich, öffentlich: thuruh kipurlicha kidingun [ut manifestum fiat omnibus,] per gesta [etiam] municipalia [, propter documentorum firmitatem, Conc. Afr. LXIX] Gl 2,95,30/31 (1 Hs. giburglîh). giburlich gedinge municipale (con)gestum 3,247,36. 280,62. 304,8. 320,57. 349,6. geburlicher civicus 4,125,46. 126,17. 135,66. Beitr. 73,212. sus ketane questiones (über Ciceros Wahl zum Konsul) . uuanda sie inter ciues uuerdent . pe diu heizent sie ciuiles . taz chit purgliche . alde geburliche Nb 100,22 [111,6].
burlîhhî st. f. — Graff III, 168. Nur bei N und Npgl belegt. pur-lichi: nom. sg. Nc 767,15 [114,9]. Npgl 53,9; dat. sg. Nc 695,19 [11,22] (-î-). — bur-lichi: dat. sg. Nb 90,17/18 [100,20/21]; acc. sg. Npgl 62,3. Erhabenheit, Vorzüglichkeit, Vortrefflichkeit: ube sie (Edelsteine) ouh ... ieht tero hinderostun sconi habent . io doh fone iuuerro burlichi ferro geskeidene . solton sie iu unuuunderlih kedunchen quae tametsi ... aliquid postremae pulchritudinis trahunt . collocatae tamen infra excellentiam vestram . nullo modo merebantur admirationem vestram Nb 90, 17/18 [100,20/21]. taz sin lichamo ... mit chniurigen armin after dero purlichi iunclichero starchi in gomelichero follelidi skein quod corpus ... toris lacertosis . in excellentiam iuvenalis roboris . virili quadam amplitudine renitebat Nc 695,19 [11,22]. daz ... tie mennisken . in dero goto zala genomen uuurtin tie dehein zeichenhaft purlichi iro libes . alde iro sinnigi ... erheue in dia himelgelust ut ... mortales . quos vitae insignis elatio . et ... ingenium in appetitum caelitem ... extulerit . in deorum numerum coaptentur 767,15 [114,9]. claritas hominis sicut flos fęni (menniscin purlichi also houbluomen) Npgl 53,9. daz ih dannan gesahe dina tugend . unde dina guollichi . unde ih dero beidero eminentiam (burlichi) stuonde fernemen 62,3.
burlîhho adv. — Graff III, 168. pur-lîcho: Nc 711,4 [34,19]. in erhabener Weise, die anderen überragend: dar sahen sie Latonę filium purlicho in hohemo chuningstuole sizzenten tunc Latoium conspicati edito considentem . arduoque suggestu. |
| burlîh
| | a) eigentlich: Pallas ... obe flogerzende samoso ze Iouis houbete haftendiu . kestateta si doh in einemo burlichemo seze Pallas ... ita ut videbatur Ioviali vertici inhaerere supervolans . tandem constitit sublimiore quodam annixa suggestu Nc 731,1 [62,5]; | | b) übertragen: uuola uueiz ih . taz (die Hoffnung auf Ruhm) ist taz eina ding . taz tiu burlichen muot ferspanen mag. Purlichiu chido ih . nals nieht prahtiu . mit turnohti . allero tugedo ze dero iungestun slihti | | gi-bûrlîh
| | 1) nachbarlich, in der Nähe befindlich, umgebend: geburtlicho [rusticus hanc (flavam segetem) fragili cupiens decerpere culmo] vicinam [supplex forte petebat opem, Avian 21,4] Gl 2,43,29 (die Bedeutung läßt den | | 2) den Mitbürger, Bürger betreffend, bürgerlich, öffentlich: thuruh kipurlicha kidingun [ut manifestum fiat omnibus,] per gesta [etiam] municipalia [, propter documentorum firmitatem, Conc. Afr. LXIX] Gl 2,95,30/31 (1 |
|