| - fididos
- fidili
- fidiren, sw. v.
- -fid(i)rîg, adj.
- fidula, sw. f.
- fidala, sw. f.
- fiebar, st. n.
- fiebaruuurz, st. f.
- fieberkrût, mhd. st. n.
- fieh-
- viehtach, mhd. st. n.
- Fiehttharpa
- Fiehtthorpa
- fielih
- fieloten
- fîên, sw. v.
- fien
- fieo
- fier
- fier-
- fiera, st. f.
- gi-fieren, sw. v.
- ûz-fieren, sw. v.
- viervar, mhd. adj.
- -fieri, adj.
- -fier, st. f. oder st. n.
- fierônolîh, Subst.-Adj.-Verbindung
- fiertein
- fiertich
- fieta
- fieta
- fieth
- fietha
- fi&ul
- fif
- fifa
- fîfaltar, st. m.
- fîfalt(a)ra, sw. f.
- fifari
- fiffiz
- fifiz
- fifol
- fīftehalf, as. adj. num.
- fiftein
- fiftich
- fîg, st. m. n.
- fîga, sw. f.
- figandun
- fîgaphul, st. m.
- figas
- fîgblâtara, sw. f.
- fîgbôna, st. sw. f.
- fîgboum, st. m.
- fîgûnboum, st. m.
- fîgboumahi, st. n.
- figela
- figenden
- fîgflado, sw. m.
- fidos
- figidost
- figihtint
- figil
- figila
- figiloth
- figinda
- figint
- figinta
- figiri
- figlon
- figlot
- figul, st. m.
- fîguuurz(a), st. sw. f.
- fîhala, st. f.
- -fîhali, st. n.
- fîhalôn, sw. v.
- bi-fî(ha)lôn, sw. v.
- ir-fî(ha)lôn, sw.v.
- untar-fîhalôn, sw. v.
- fihhara
- fihl
- fihlot
- fihologo
- fihu, st. n.
- fihulîh, adj.
- fihusterbo, sw.m.
- fihuuuart, st. m.
- fihuuuî(uu)âri, st. m.
- fiil
- fi:ila
- fîjadôn
- fîjant
- fîjant-
- fikâri, st. m.
- vîcobe, mhd. st. n.
- fil
- fil
- fil-
- fila
- fila
- fila
- fila-
- -fildi, st. n.
- gi-fildi, st. n.
- file
- file-
- filen
- fili
- fili-
- filisa
- filise
- filla, st. sw. f.
- fillado
- fillâta, st. sw. f.
- ville, mhd. sw. m.
- ville, mhd. st. f.
- fillen, sw. v.
- aba-fillen, sw. v.
- bi-fillen, sw. v.
- gi-fillen, sw. v.
- -filli
- -fillî
- fillîn, adj.
- fillinga, aostndfrk. st. f.
- fillol, st. m.
- fillola, st. f.
- fillolîn, st. n.
- fillorinu
- fillulos
- fillunga, st. f.
- filo
- filo-
- filogisprahhaler
- fîlôn
- filospahhemo
- filosprah
- fils
- vîlspân, mhd. st. m.
- -filte
- filu, indecl. n. u. adv.
- filuber(a)ht, adj.
- filuezzal, adj.
- filufrâz, st. m.
- filufrâzîg, adj.
- filufrezzîg, adj.
- filufrezzo, sw. m.
- filugisprâhhi, adj.
- filu hluti
- filukôsi, adj.
- filukôsîg, adj.
- filukôsilîg, adj.
- filulioht, adj.
- filulisto, sw. m.
- filusagên, sw. v.
- filuskîri, adj.
- filusprâhha, st. f.
- filusprâhhal, adj.
- filusprâhhâri, st. m.
- filusprâhhi, adj.
- filusprâhhî, st. f.
- filusprâhhîg, adj.
- filusprehhôn, sw. v.
- filuti
- filutrinkâri, st. m.
- filutrinko, sw. m.
- filuulle
- filz, st. m.
- ge-vilze, mhd. st. n.
- vilzelinc, mhd. st. m.
- filzfiule
- filzfullî, st. f.
- filzhûs, st. n.
- filzîn, adj.
- filzinâri, st. m.
- filzualle
- fimba, sw. f.
- fimf, num. card.
- fimfblat, st. n.
- fimfblata, sw. ?
- fimfbletir, st. n. pl.
- fimffalt, num. multipl.
- fimfhunt, num. card.
- fimfjârîg, adj.
- fimfkusti, st.
- fimfstunt, adv. num.
- fimftazehanto
- fimfto, num. ord.
- fimftozehanto, num. ord.
- fimftazehanto, num. ord.
- fimfzehan, num. card.
- fimfzehanto, num. ord.
- fimfzug, num. card.
- fimfzughêrôsto, sw. m.
- fimfzugjârîg, adj.
- fimfzugôsto, num. ord.
- fimzohheroston
- -fîna
- finblat
- finblata
- finbun
- fînc
| | fididos Gl 1,515,70 s. AWB fîadôn.
fidili Gl 3,168,18 s. sidilla.
fidiren sw. v., mhd. videren, nhd. fiedern; mnd. vēderen, mnl. vederen; vgl. ae. fiþerian; an. fiþra. — Graff III, 449 s. v. gafidarit. uidir-: 3. sg. -ith Gl 1,507,16 (M, clm 6225, 9. Jh.); gi-: part. prt. nom. sg. m. -ter 2,19,23; ke-fider-: part. prt. -et Nc 755,10 [97,8]; dat. pl. -tên Nb 253,2 [273,8]; ge-: acc. pl. m. -ten Nc 701,24 [21,3]; gi-uidarter: part. prt. nom. sg. m. Gl 2,20,45 (clm 23 486, 11. Jh.). 1) im Part. Praet.: Federn, Flügel habend, gefiedert, geflügelt: giuidirter aliger [hunc praepes gracili nutrimine farris paverat, Aldh., De virg. 788] Gl 2,19,23. giuidarter [tum dicto citius spumantes litore limphas,] pinniger [ut praepes, transfertur caelitus ultra, ebda. 1474] 20,45. Mercurius ter alatis talariis kemalet uuirt . taz chit . mit kefiderten scuhen . die grece petasi heizent Nb 253,2 [273,8]. sin selbes fuozen teta er ana sine gefiderten suftelara ipse pedibus talaria nectit aurea Nc 701,24 [21,3]. sine (des Gottes Sol) fuoze sint kefideret . taz skinet an dero snelli pennata uestigia 755,10 [97,8]. 2) Federn bekommen, flügge werden: uidirith hapoh [numquid per sapientiam tuam] plumescit accipiter [, expandens alas suas ad austrum? Job 39,26] Gl 1,507,16.
-fid(i)rîg adj. vgl. zuuifid(i)rîg.
fidula, -ala sw. f. (dazu vgl. Kelle 2,253), mhd. videl(e), nhd. fiedel; mnd. vēdele, mnl. vedele; ae. fiđele; an. fiðla; aus mlat. vītula. — Graff III, 451. fid-ula: nom. sg. O 5,23,198; -ala: nom. sg. (?) Gl 2, 408,61 (Vat. Pal. 1715, 10. Jh.; s. u.). — uiedele: nom. sg. Gl 3,383,6 (Jd). — vedele: nom. sg. Gl 4,194,44 (clm 27 329, 14. Jh.). Saiteninstrument, wohl: Fiedel: uiedele tibia Gl 3,383,6 (vgl. dazu Heyne, Handw. S. 114 u. Anm. 40). vedele vigella 4,194,44 (zu vigella vgl. Diefb., Gl. 234 a s. v. figella u. Duc. 8,361 s. v. vitula, viella). sih thar ouh al ruarit, thaz organa fuarit, lira joh fidula joh managfaltu suegala [vgl. audies fidicines cytharis et tympanis mutuo certamine colludentes, Ephr. Syr. 3,595] O 5,23,198; — falsch verstanden ist wohl: fidala fidias [zu: miror, quod ipsum non sacrastis Mentorem, nec templum et aras ipse Phidias habet, Prud., P. Rom. (X) 292] Gl 2,408,61 (der griech. Name wurde wohl nicht erkannt, der Kontext nicht berücksichtigt, der Glossator mag an lat. fidēs ‘Saiteninstrument’ gedacht haben). Komp. videlstap mhd.; Abl. videlære mhd.
fiebar st. n., mhd. Lexer fieber, Lexer vieber, vgl. auch biever, nhd. fieber; as. fēver m.? (s. u.), mnd. fēber(s), mnl. feber; ae. fefer m.; vgl. lat. febris. — Graff III, 385. fie-bar: nom. sg. T 48,2. 55,7; acc. sg. 48,1; -ber: acc. sg. W 69,23 (BCK); -uer: dass. ebda. (A). fefra: dat. sg. Gl 4,296,60 (febra bei Steinm. ist Druckfehler, vgl. ders., AfdA. 26,204) = Wa 55,11 (Ess. Ev., 9. Jh.). bieuer: acc. sg. WM 69,23. Fieber, fieberhafte Erkrankung: fefra [socrus autem Simonis tenebatur magnis] febribus [Luc. 4,38] Gl 4,296,60 = Wa 55,11. gisah sina suigar ligenta inti fiebar habenta. Inti ruorta ira hant, inti furliez [Bd. 3, Sp. 801] sia thaz fiebar vidit socrum eius iacentem et febricitantem ... dimisit eam febris T 48,1. 2. zi thero sibuntun ziti furliez inan thaz fiebar hora septima reliquid eum febris 55,7. crocus lesket ouh daz brinnente fieber W 69,23.
fiebaruuurz st. f., mhd. fieberwurz, nhd. fieberwurz. — Graff I, 1050. fieber-wurz: nom. sg. Gl 3,491,2 (Wien 10, 11. Jh.). vieuer-wrt: nom. sg. Gl 3,470,17 (Bonn 218, 11. Jh.). Fieberkraut, Fieberwurz: 1) wohl Bezeichnung für die Osterluzei, Aristolochia Clematitis L., vgl. Marzell, Wb. 1,389 ff., bes. 393 (neben bibaruuurz (s. Ahd. Wb. 1,995), das später wohl als zu biever ‘Fieber’ gehörig gedeutet wurde, zumal schon Diosc. 3,4 die Aristolochia als Fiebermittel bezeichnete, so Marzell, Wb. 1,393): fieberwurz raia Gl 3,491,2 (vgl. aristolochia id est raia id est vites alba, CGL III, 536,7). 2) wohl Bezeichnung für die Hauhechel, Ononis arvensis L., vgl. Fischer, Pfl. S. 205. 276 (als Fiebermittel verwendet?): vieuerwrt fassara Gl 3,470, 17.
fieberkrût mhd. st. n., nhd. fieberkraut. fiber-crut: nom. sg. Gl 3,540,33 (Wien 2524, 13. Jh.). pieuer-crut (vgl. dazu mhd. biever für febris, s. Lexer 1,270, und unten das lat. Lemma; Gröger S. 291 stellt es dagegen zu bibar): nom. sg. Gl 3,538,35 (Vat. Pal. 1259, 13. Jh.). Tausendgüldenkraut, Erythraea Centaurium (centaurium umbellatum Gil.), vgl. Marzell, Wb. 2,324 f., Hegi V, 3,1969: pieuercrut centaurea Gl 3,538,35 (vgl. est et centauria minor a Graecis helleborites vocata ... Itali febrifugiam, Apul., De medic. herb. XXXVI, vgl. dazu Fischer, Pfl. S. 222. 268). aurine fibercrut centauria maior 540,33.
fieh- s. AWB fihu.
viehtach mhd. st. n., nhd. obd. dial. bair. fiechtach Schm. 1,688, steir. feichtich Unger-Khull S. 217, kärnt. feichtach Lexer Sp. 92, schwäb. fiechtich Fischer 1,1467. — Graff III, 451 s. v. fietahi. viechtech: nom. sg. Gl 3,95,8 (SH A, Wien 2400, Heiligenkreuz, 12. Jh.). Fichtengehölz: pinbovm uel viechtech uel chien pinus; vgl. pinus. locus fortasse pinis consitus, Duc. 6,328 c. Offenbar hat der Glossator drei Bedeutungsmöglichkeiten von pinus fassen wollen: Fichte, Fichtengehölz, Kienspan. Vgl. fiohta, fiuhta.
Fiehttharpa, -thorpa Wa 25,13. 30. 26,17. 33 s. Eigennamen. |
| fidiren
| | 1) im Part. Praet.: Federn, Flügel habend, gefiedert, geflügelt: giuidirter aliger [hunc praepes gracili nutrimine farris paverat, Aldh., De virg. 788] Gl 2,19,23. giuidarter [tum dicto citius spumantes litore limphas,] pinniger [ut | | 2) Federn bekommen, flügge werden: uidirith hapoh [numquid per sapientiam tuam] plumescit accipiter [, expandens alas suas ad austrum? Job 39,26] Gl 1,507,16. | | fiebaruuurz
| | 1) wohl Bezeichnung für die Osterluzei, Aristolochia Clematitis L., vgl. Marzell, Wb. 1,389 ff., bes. 393 (neben bibaruuurz (s. Ahd. Wb. 1,995), das später wohl als zu biever ‘Fieber’ gehörig gedeutet wurde, | | 2) wohl Bezeichnung für die Hauhechel, Ononis arvensis L., vgl. Fischer, Pfl. S. 205. 276 (als Fiebermittel verwendet?): vieuerwrt fassara Gl 3,470, 17. |
|