| - hangên, sw. v.
- furi-hangên, sw. v.
- gi-hangên, sw. v.
- ir-hangên, sw. v.
- nidar-hangên, sw. v.
- hangenbere
- hangênto, adv.
- hangilla, sw. f.
- hangon, as. sw. v.
- hanhe
- hanhoubet, mhd. st. n.
- hanif
- hanigas
- hanisora
- hanit
- hankamp, mhd. st. m.
- hanminze, mhd. st. oder sw. f.
- hano, sw. m.
- hanoberi, as. st. n.
- hanof
- hanora
- hanphir
- hansa, st. f.
- hanscun
- hant, st. f.
- hantabalun
- hantag, adj.
- hantîg, adj.
- hantagî, st.f.
- hantigî, st.f.
- hantago, adv.
- gi-hantago, adv.
- hant(a)lam, adj.
- hantalôn, sw. v.
- gi-hantalôn, sw. v.
- hantalôs, adj.
- hantalunga, st. f.
- hant(a)slag, st. m.
- hant(a)slagôn, sw. v.
- hantbreita, st.
- hantdelle
- hantdrouch
- hantdroue
- drovch
- hantthrûh, st. f.
- hantduhella
- hantduuehillū
- hantdvella
- hantthuuahala, st. f.
- hantthuuahila, st. sw. f.
- hantthuuing, st. m.
- hantthuuinga, st. sw.?
- hantella
- hantfa..
- hantfāc
- hantfact
- hantfanh
- hantfano, sw. m.
- hantfaz, st. n.
- hantfesta
- hantfestî(n), st. f.
- hantfol, st. f.
- hantfrestinunga
- hantfrîî, st. f.
- hantfrîo, sw. m.
- hantgemehele
- hantgengo, sw. m.
- hantgimahali, st. n.
- hantgiscrib, st. n.
- -hantgreiflîh
- gi-hantgreifôn, sw. v.
- hantgrif, st. m.
- gi-hantgriffôn, sw. v.
- hanthaba, st. sw. f.
- hanthaboht(i), adj.
- hanthaft, adj.
- hantheizzom
- hanthenge, mnd. st. n. oder f.?
- hanthotun
- hantîg
- hantiga
- hantigî
- hantile
- hantilla
- hantirhon
- hantkar, st. n.
- hantkunni, st. n.
- hantlamer
- hantlâz1, st. m.
- hantlâz2, st. m.
- -hantlîh
- hantlôn, st. m. oder n.
- hantmâl, st. n.
- hantmâli, st. n.
- hantmâzi, adj.
- hantnemunga, st. f.
- gi-hanto, adv.
- gi-hantôn, sw. v.
- -hantôn
- hantprahti
- hant re..
- gi-hantreihhen, sw. v.
- hantreihhida, st. f.
- gi-hantreihhida, st. f.
- hantreiti
- hantros, st. n.
- hantruh
- hantruwen
- hantsam, adj.
- hantschla
- hantsco
- hantscuoh, st. m.
- hantscuth
- hantslag
- hantslagôdî, st. f.
- hantslagôn
- hantslagunga, st. f.
- hantstarc, adj.
- hantsterkî, st. f.
- hantstiura, st. f.
- hantsuht, st. f.
- hantsuo
- hanttabula
- hanttavala, sw. f.
- hanttabula, sw. f.
- hanttafla, sw. f.
- hanttât, st. f.
- hantthvela
- hanttuâlon
- hanttuela
- hanttuele
- hanttuoh, st. n.
- hanttwenk
- hantuala
- antuuerachæs
- hantwehel
- hantwel
- hantwela
- hantuuerc, st. n.
- hantwic
- hantwinc
- hantwinch
- hantwinga
- hantzam, adj.
- hantzugiling, st. m.
- hanuf
- hanun
- hanup
- hanvuz
- hanvvz
- hanwurz, mhd. st. f.
- haoh(-)
- haohon
- haolohter
- ..hapan
- hape
- hap&unt
- hapo
- hapoh
- happa
- happia
- hapt
- haptbandun
- har
- hâr, st. n.
- hara
- hara, lat.
- hâra, sw. st. f.
- hara..
- harā-
- haraffa
- harafleiche
- haraga
- harago
- haram-
- harama
- haranscar-
- harapha
- harapsa
- harauvi
- hârbant, st. n.
- harbeiti
- harc
- harca
- harcheban
- harcta
- harcust
- hard(d)rugelinboum, mfrk. st. m.
- hardell
- hardii
- hardila, sw. st. f.
- hare
- hare
- hare
- haremo
- harên, sw. v.
- ana-harên, sw. v.
- bi-harên, sw. v.
- fora-harên, sw. v.
- ir-harên, sw. v.
| | hangên sw. v., mhd. nhd. Lexer hangen; mnd. mnl. hangen. — Graff IV, 770. hanckendi: part. prs. Gl 1,212,27 (K); hangcte: 3. sg. prt. 491,17 (M, clm 22 201, 12. Jh.); hang-: 3. sg. -eet S 203,3/4 (B); -et Gl 1,668,19 (M, -&). T 128,3. O 4,30,13. W ACK 58,22; 3. pl. -ent H 22, 5,1. Np 136,2 (-ênt). W 58,3. 19 (BCK). 22 (B); -int Npw 136,2; -en W A 58,19; 3. sg. conj. -e Gl 2,346,47 (clm 14 461, 9./10. Jh.). Thoma, Glossen S. 23,29; inf. -en Gl 2,471,18. S 278,23 (B). NpNpw 21,8; -an Gl 2,478,18 (clm 14 395, 11. Jh.); part. prs. nom. sg. m. -enter O 4,32,11. Npw 108,5; -ende Gl 3,218,9 (SH B, Anh.); gen. sg. n. -ênten Nb 154,24 [165,26]; dat. sg. m. -entemo Npw Cant. Deut. 32; acc. sg. m. -enten Npgl Npw 108,25; nom. pl. m. -ente Gl 1,608,18 (oder f.?); -enta 622,24 (Würzb. Mp. th. f. 20, 9. Jh.); 1. sg. prt. -eta NpNpw 16,11; 3. sg. prt. -eta O 4,31,1. Np 92,1; 3. pl. prt. -etun T 205,4. — Mit n-Ausfall: hagan: inf. Gl 2,143,47 (Leipzig Rep. II. A. 6, 9. Jh.; vgl. Frank, Glossen S. 147 f.). Verstümmelt: hagent ..: part. prs. (nom. oder dat. sg. f.?) Mayer, Glossen S. 99,15. 1) hängen: a) herab-, heraushängen von, aus etw., von Sachlichem: in ende hangenta [(in die illa auferet dominus) annulos, et gemmas] in fronte pendentes [Is. 3,21] Gl 1,622,24. kinachatotiu hangent innodi nudata pendent viscera H 22,5,1. (Dionisius) maz tia forhtun . die er umbe sin riche doleta . ze dien forhton . des obe houbete hangenten suertes simulavit metus regni . terrore gladii pendentis supra verticem Nb 154,24 [165,26], hierher sicher auch: (fel?) einferi hanckendi (melotes) uno latere pendens Gl 1,212,27 (vgl. Splett, Studien S. 303, Götz, Glossen S. 72 f.); b) hängen, aufgehängt sein an etw.: α) von Sachlichem, mit ana, bî + Dat., thâr: dar (an den Weiden) hangent sie (sc. organa) unde suigent NpNpw 136,2. dusent skilte hangent an dero uuere mille clypei pendent ex ea [Cant. 4,4] W 58,3, ähnl. 19. bi den dusent skilten hanget ouh aller slahte uuiggeuuaffene biderbero gnehto 22; aushängen, angeschlagen sein (?): hangcte [statimque in Susan] pependit [edictum, Esth. 3,15] Gl 1,491,17 (oder Vok.-Übers. in clm 22 201 gegen zi uuizzanne uuart der Parallelhss.); hangêntêr uuagan ‘Reisewagen’: hangende wagen rheda, genus vehiculi quatuor rotarum [Is., Et. 20,12,2 p. 724] 3,218,9; β) von Pers.: (am Kreuz) hängen: ein fon then thie dar hangetun thero thiobo unus de his qui pendebat latronibus T 205,4; von Christus: bisorgeta er thia muater thar so hangenter O 4,32,11. pendentem (hangenten) sahen sie mih . non resurgentem Npgl Npw 108,25, ferner: O 4,30,13. 31,1 (pendere); [Bd. 4, Sp. 675] ana, in (themu) krûze hangên: so sie mih sahen hangen in cruce NpNpw 21,8 (Npw in demo chruce). er habeta fore imo . do er in cruce hangeta insultantes Np 92,1. (die Juden) buten imo hangentemo an demo chruce den ezih gimiscten mit dera gallen Npw Cant. Deut. 32, ferner: NpNpw 16,11. Npw 108,5. 2) jmdm. innerlich anhangen, verbunden sein, m. ana + Dat.: cum anima illius ex huius anima p. (darüber pendeat). denne al sin lib. hange an desses libe. Aliter denne al sin liup. unte sin minna chlebege. unte haftege in disemo [zu: igitur si intravero ad servum tuum patrem nostrum, et puer defuerit, (cum anima illius ex huius anima pendeat) videritque eum non esse nobiscum, morietur, Comm. in Gen. = Gen. 44,30] Thoma, Glossen S. 23,29. 3) von etw. abhängig sein: hagan [quo ... agnoscat omnium disputationum connexionem ex hac subditarum authoritatum brevitate] pendere [Decr. Cael. III p. 217] Gl 2,143,47. hangen [tectorumque trabes fusis] pendere [rotatis credunt, Prud., Symm. II,455] 471,18. (die Entscheidung) meer .. hangeet selbsuana (des Abtes) magis in abbatis pendat arbitrio S 203,3/4. .. hangen selpsuanu .. ideo nos praeiudicamus expetire propter pacis caritatisque custodiam in abbatis pendere arbitrio ordinationem monasterii sui 278,23; mit in + Dat. d. Sache: in thesen zuein bibotun al thiu euua hanget inti uuizagon in his duobus mandatis universa lex pendet et prophetae T 128,3. 4) Unsicher sind: hangente [(sicut) umbra petrae] prominentis (Hs. prominentes) [in terra deserta, Is. 32,2] Gl 1,608,18 (clm 22 201, Parallelhss. framscorrên; ‘überhängen’?). hanget [populus meus] pendebit [ad reditum meum, Os. 11,7] 668,19 (‘unentschlossen sein, zögern’? oder Vok.-Übers.?). hange [ita ut in distinctionibus sententiarum intelligat ubi finiatur iunctura, ubi adhuc] pendet (Hs. pendeat) [oratio, ubi sententia extrema claudatur, Is., De off. 2,11 p. 791] 2,346,47 (‘enden’? oder Vok.-Übers.?); — im Part. Praes.: hangent .. [(domus) quae in arenarum] pendula [mobilitate constructa est, Cass., Coll. p. 1113 C] Mayer, Glossen S. 99,15 (‘schwankend, unsicher’? eher wohl Vok.-Übers als ‘herabhängend’).
furi-hangên sw. v. — Graff IV,770. vur-hangende: part. prs. nom. pl. m. Gl 3,418,53 (Hd.). hervor-, herabhängen (?): propendentes.
? gi-hangên sw. v. Verschrieben: ginaemes: 1. pl. Mayer, Glossen S. 101, 22 (clm 18 556 a, 10./11. Jh.; a unsicher; l. gihangemes? Das Ahd. Gl.-Wb. S. 435 stellt den Beleg unter gineman, was jedoch vom lat. Lemma aus kaum begründbar ist). (in ängstlicher Erwartung) schweben (?): [trepida exspectatione] pendemus [Cass., Coll. 23,7 p. 1 255 A].
ir-hangên sw. v.; vgl. Sehrt, N.-Glossar S. 85, Schützeichel, Ahd. Wb.4 S. 136, Ahd. Gl.-Wb. S. 253. ir-hanget: 3. sg. Npgl 87,9. aufgehängt sein an etw., von Christus: am Kreuz hängen: vvah qvi destrvit templvm dei . et in tridvo illvd reedificat (uuar ir hanget (S.-St., K.-T. irhanget) der daz gotes hus storit unde iz in drin tagin also gezimberot) [vgl. scribae et pharisaei crucifixo imputabant dicentes: Vah! Cass.]. Vgl. irhengida.
nidar-hangên sw. v., nhd. DWB niederhängen; mnl. nederhangen. — Graff IV,771. nider-hangent: 3. pl. Nc 770,8 [117,14]; part. prs. gen. pl. -]on 11/12 [17]; -hangend-: nom. sg. n. -ez Nb 347,13/14 [380,14/15]; nom. pl. f.? -a Gl 2,486,60 (Sg 134, 10. Jh.; lat. nom. pl. n.). [Bd. 4, Sp. 676] Unvollständig (nur angedeutet) ist: ni: : (3. sg.) Beitr. (Halle) 85,75,115 (Würzb. Mp. th. f. 67, 9. Jh.; vgl. auch S. 77 z. St.). Verschrieben: nidel-hangantemo: part. prs. dat. sg. m. Gl 2,754,26 (in Geheimschrift nldgl-, l. nldgr- d. i. nider-, Steinm.). herabhängen: a) eigentl.: niderhangenda [(lumina) quae] suffixa [micant per laquearia, Prud., H. ad inc. luc. (V) 142] Gl 2,486,60; vom Gewand: niderhangantemo [ubi Martinum in veste hispida nigro et] pendulo [pallio circumtectum ... iumenta viderunt, ... pavefacta cesserunt, Sulp. Sev., Dial. 2,3 p. 183,5] 754,26; hierher wohl auch als Vok.-Übers.: ni.. [in his duobus mandatis universa lex] pendet [, et prophetae, Matth. 22,40] Beitr. (Halle) 85,75,115; b) bildl.: von Sternen, die auf senkrechter Linie liegen: uuanda iro (der Sterne des Orion) dri tuueres stant . tri niderhangent . so grehto in zilun . unde so ebenferro . unde so ebenzorfte ... daz sie spectaculum tuen an himel uuartenten . so uuio einer dero niderhangenton duncheloro si . danne die andere Nc 770,8. 11/12 [117,4. 17]; vom niederhängenden, nicht aufgerichteten Haupt der Tiere: aber niderhangendez houbet . ketuot siu haben touben sin prona tamen facies . hebetes valet ingravare sensus Nb 347,13/14 [380,14/ 15].
hangenbere Gl 2,720,37 s. AWB haganberi.
hangênto adv. hangendo: NpNpw 108,25 (Np -ê-). Np 87,10. hängend, von Christus am Kreuz: Iudeis uuard ih ze iteuuizze hangendo in cruce NpNpw 108,25 (Npw in demo criuce). in cruce hangendo hareta ih ze dir Np 87,10.
hangilla sw. f. hangillun: acc. sg. oder pl. Gl 2,31,54 (Trier 1 464, 11. Jh.). das Hängende, von Teilen eines Gebäudes: [res est inimica saluti] pendula [celsa sequi, Ar. II,770]. Vgl. hangalîn; hengil(l)a.
[hangon as. sw. v.; afries. hangia; ae. hangian. hangothion: part. prs. gen. sg. m. Gl 2,581,40 (Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh. (?)) = Wa 95,15/16 (z. n- Ausfall vgl. Gallée § 130,1). hängen: von einer Pers., auf dem Foltergerüst: [scindunt utrumque milites teterrimi mucrone hiulco] pensilis (Glosse: pendentis) [latus viri, Prud., P. Rom. (X) 452].]
hanhe Gl 4,193,6 s. AWB heida1.
hanhoubet mhd. st. n. han-hoibt: nom. sg. Gl 3,539,58 (Wien 2524, 13. Jh.; oder verschr. aus hahoibt?). Akelei, Aquilegia vulgaris L. (vgl. Marzell, Wb. 1,359 ff.): caput galli. Vgl. haneshoubet. |
| hangên
| | Verstümmelt: hagent ..: part. prs. (nom. oder dat. sg. f.?) Mayer, Glossen S. 99,15. | | 1) hängen: | | | a) herab-, heraushängen von, aus etw., von Sachlichem: in ende hangenta [(in die illa auferet dominus) annulos, et gemmas] in fronte pendentes [Is. 3,21] Gl 1,622,24. kinachatotiu hangent innodi nudata | | | b) hängen, aufgehängt sein an etw.: | | | | α) von Sachlichem, mit ana, bî + Dat., thâr: dar (an den Weiden) hangent sie (sc. organa) unde suigent NpNpw 136,2. dusent skilte hangent an dero uuere mille clypei pendent ex ea [Cant. | | | | β) von Pers.: (am Kreuz) hängen: ein fon then thie dar hangetun thero thiobo unus de his qui pendebat latronibus T 205,4; von Christus: bisorgeta er thia muater thar so hangenter O 4,32,11. | | 2) jmdm. innerlich anhangen, verbunden sein, m. ana + Dat.: cum anima illius ex huius anima p. (darüber pendeat). denne al sin lib. hange an desses libe. Aliter denne al sin liup. unte sin minna | | 3) von etw. abhängig sein: hagan [quo ... agnoscat omnium disputationum connexionem ex hac subditarum authoritatum brevitate] pendere [Decr. Cael. III p. 217] Gl 2,143,47. hangen [tectorumque trabes fusis] pendere [ | | 4) Unsicher sind: hangente [(sicut) umbra petrae] prominentis (Hs. prominentes) [in terra deserta, Is. 32,2] Gl 1,608,18 (clm 22 201, Parallelhss. framscorrên; ‘überhängen’?). hanget [populus | | nidar-hangên
| | a) eigentl.: niderhangenda [(lumina) quae] suffixa [micant per laquearia, Prud., H. ad inc. luc. (V) 142] Gl 2,486,60; vom Gewand: niderhangantemo [ubi Martinum in veste hispida nigro et | | b) bildl.: von Sternen, die auf senkrechter Linie liegen: uuanda iro (der Sterne des Orion) dri tuueres stant . tri niderhangent . so grehto in zilun . unde so ebenferro . unde so ebenzorfte ... daz sie spectaculum |
|