Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
harmscarâri bis harobôz (Bd. 4, Sp. 722 bis 724)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis harmscarâri st. m.
harem-scararen: dat. pl. Npw 118 Q, 121.
Verleumder: ih teta girihte unde reht: ne sele mih minen haremscararen (Np anafristaren) ... die iouh guot in arc uuentent feci iudicium et iustitiam: non tradas me calumniantibus me.
 
Artikelverweis 
harmscarôn sw. v., mhd. harmscharen. — Graff VI,530.
haram-scar-: 3. sg. -ot Gl 2,135,54 (M). 470,36 (2 Hss.); inf. -un 166,21 (clm 6277, 9. Jh.; zu -un vgl. Schatz, Abair. Gr. § 149 a); gi-: part. prt. -ot 1,505,30/31 (M, 3 Hss.). 2,169,44 (clm 6277, 9. Jh.); -sca: dass. 191,45 (M); -scar-: dat. sg. n. -otemo: 169,34 (clm 6277, 9. Jh.); harā- (neben -am- auch -an- möglich): 3. sg. -ot 135,53 (M, 3 Hss.); gi-: part. prt. -ot 1,505,30 (M, 2 Hss.). 2,188,40 (M, 4 Hss.). 43 (M, 4 Hss.). 189,9 (M, 2 Hss.). 191,46 (M); -sca: dass. 45 (M); -scarotiu: nom. sg. f. (?) 188,57 (M, 2 Hss., lat. abl. f.). — gi-harm-scar-: part. prt. -ot Gl 2,171,53 (clm 6277, 9. Jh.); -at 1,505,33/34 (M, clm 14 689, 11./12. Jh.; zu -at vgl. Baesecke, Ahd. S. 233).
ge-harin-scarot: part. prt. Np 72,5 (Hs. R = S. XXVI,18, Piper-Ausg. ändert in -harm-); ge-harnschart: part. prt. Gl 1,505,34 (M, clm 22 201, 12. Jh.).
Verstümmelt: gi-harā-sca..: für part. prt. (s. o. die and. Hss.) Gl 2,188,58 (M); als Verschreibung wohl hierher: ge-har-scart: part. prt. 3,384,55 (Jd, s. u.).
peinigen, quälen, mit einer Strafe (oft: Krankheit) schlagen: giharamscarot uvirđ [nocte os meum] perforatur [doloribus, Job 30,17] Gl 1,505,30. haram- scarot [quo iratus deus animas] percutit [Decr. Symm. VI p. 263] 2,135,53. haramscarun [cum subditorum mentem plus quam debuit] percussisse [considerat, Greg., Cura 2,10 p. 32] 166,21. uonna giharamscarotemo [ut animus (des Kranken) ...] ex percussa [quam sustinet carne memoretur, ders., ebda. 3,12 p. 50] 169,34. giharamscarotiu percussa [ebda.] 188, 57. giharamscarot uuirdit [quia cum exterius] percutimur [, ad peccatorum nostrorum memoriam taciti afflictique revocamur, ebda. 3,12 p. 51] 169,44. 189,9. giharmscarot [dum plus quam necesse est per abstinentiam caro] atteritur [ebda. 3,19 p. 62] 171,53. 191,45. giharamscarot (2 Hss. uvirdit) [cum molestiis caro] atteritur [ebda. 3,12 p. 50] 188,40. giharamscarot (2 Hss. uuerden) [lapides extra tunsi sunt ... nunc foris per flagella] tundimur [ebda.] 43. triphit ł haramscarot [rara reos iusta] percellit [paena securi, [Bd. 4, Sp. 723] Prud., Symm. II,181] 470,36. vnde sament in neuuerdent sie geharinscarot et cum hominibus non flagellabuntur Np 72,5; vielleicht über die Vorstellung:von Krankheit geplagt’, verkrüppelt: contractus etiam quando ... est adiectiuum ... significat smal aut enge. Quando autem absolute profertur contractus dicitur geharscart siue gecrpelt Gl 3,384,55 (vgl. contractus cruppel 3,357,25).
 
Artikelverweis 
gi-harmscarôn sw. v. — Graff VI,530.
gi-haram-scar-: 3. sg. -ot Gl 1,580,6 (M, 2 Hss.); 2. pl. -ot 503,62 (M); -harā-: 3. sg. -ot 580,5 (M, 2 Hss.); 2. pl. -ot 503,61 (M, 4 Hss.); -harm-: dass. -ot 63 (M); -harni-: 3. sg. -it 580,7 (M, 2 Hss., 12. 13. Jh.); -harn-schart: 3. sg. 7/8 (M, clm 22 201, 12. Jh.).
Verschrieben: gi-rā-scarot: 3. sg. Gl 1,580,5/6 (M).
quälen, hart mitnehmen, zerschlagen: giharamscarot [usquequo affligitis animam meam, et] atteritis (1 Hs. atteritur) [me sermonibus? Job 19,2] Gl 1,503,61 (6 Hss., 1 Hs. firknussen); in einem Bilde: giharamscarot [ut] contribulet (Gott als Vergeltung) dorsum ipsorum, Eccli. 35,22] 580,5.
 
Artikelverweis 
harmsota, -tun Gl 1,399,21. 646,28 s. AWB hermisôn.
 
Artikelverweis 
harn st. m., mhd. nhd. harn; mnl. harn. — Graff IV, 1035.
harn: nom. sg. Gl 1,454,47 (M, 4 Hss.). 2,16,26 (Zürich C 59, 9. Jh., über älteres har geschrieben, s. u.). 3,75,48 (SH A, 5 Hss.). 178,79 (SH B). 263,28 (SH a 2, 2 Hss.). 310,39 (SH d). 347,51 (SH g, 3 Hss.). 363,48 (Jd). 392,43 (Hildeg., 2 Hss.). 502,22. 510,28. 4,76,4 (Sal. a 1, 2 Hss.). 110,42 (Sal. a 1, 2 Hss.). 218,18. 5,37,27 (SH b). Hbr. I,136,278 (SH A); acc. sg. Gl 1,609,43 (M; oder nom.? s. u.) 2,733,12. — harin: nom. sg. Gl 3,291,51 (SH b).
harm (zu -m vgl. Schm. 1,1162 s. v. harm): nom. sg. Gl 3,75,49 (SH A).
Verschrieben: harri: nom. sg. Gl 4,166,4 (Sal. c); bart: dass. 358,10 (clm 5125, 13./14. Jh.); verschr. ist wohl auch: har: Gl 2,16 Anm. 8 (Zürich C 59, 9. Jh., ausgewischt, darüber harn „von ziemlich junger hand“, Steinm., vgl. dazu auch Mettke, Aldhelmgll. S. 9; s. o.).
Harn, Urin: harn [ut comedant stercora sua, et bibant] urinam (Hs. urina) [suam vobiscum, 4. Reg. 18,27] Gl 1,454,47. harn [ut ... bibant] urinam (von 2. Hand neben urina seich, beide Gll. am Rande, Steinm.) [Is. 36,12] 609,43. locia i. urina harn [zu: lotia tunc lictor crudelis spargere iussit, sacros umectans artus foetore putenti, Aldh., De virg. 1199] 2,16,26. harn [cum exisset ad] urinam [Vitae patr. 591b, 46] 733,12. harn urina 3,75,48. 263,28. 291,51. 347,51. 363,48. 510,28. 4,110,42. 166,4. 218,18. Hbr. I,136,278. locium vel urina Gl 3,178,79. urina. lotium 310,39. 5,37,27. lotium 3,502,22. 4,76,4. 358,10. fluanz locium 3,392,43.
 
Artikelverweis 
hârnezzi st. n., nhd. DWB haarnetz.
har-nezze: nom. sg. Hbr. I,330,222 (SH A).
Haarnetz, auch als Schmuck: reticulum est, quod colligit comas, dictum quod retinet crines [Hbr. I,330,221].
 
Artikelverweis 
harniscar, -schar, harnscara, -schare s. AWB harmscara.
 
Artikelverweis 
haro st. m., mhd. har, nhd. haar; afries. her; an. hörr. Graff IV,987.
har-: nom. sg. -o Gl 1,321,35 (Sg 295, 9. Jh.). 3, 623,35; -u 1,283,11 (Jb-Rd); -e 3,664,25; -] 358,20 (Wien 901, 13. Jh.). 4,74,49 (Sal. a 1, clm 17 403, 13. Jh.); dat. sg. -ue 1,336,26 (Rb); acc. sg. -o 335,28 (Rb).
Flachs, Flachsfaden: haru linum [ergo, et [Bd. 4, Sp. 724] hordeum laesum est, Ex. 9,31] Gl 1,283,11. 321,35. inti haro giu palkili habentan et linum iam folliculos germinaret (Hs. habentem) [Ex. 9,31] 335,28. fona harue kispunnan [tabernaculum vero ita facies: Decem cortinas] de bysso retorta (Hs. -o) [Ex. 26,1] 336,26. har linum 3,358,20. 623,35. 664,25. har liciae 4,74, 49 (4 Hss. harluf, -lofa).
Vgl. harluf.
 
Artikelverweis 
haro Gl 3,624,63 s. AWB hâra.
 
Artikelverweis 
-haro vgl. AWB foraharo.
 
Artikelverweis 
harobôz st. m.
hara-poz: nom. sg. Gl 3,624,53 (Vat. Reg. 1701, 11. Jh.). — Wohl verschrieben: hanc-poz: nom. sg. Gl 1,378,13 (M, clm 22 201, 12. Jh.); anders Matzel § 36, der eine abweichende, aber nicht unverständliche Nominalglossatur mit der Bed.Hängebündelannimmt; vgl. auch Ahd. Gl.-Wb. S. 253 s. v. hancbō.
Flachsbündel: hancpoz [ipsa autem fecit ascendere viros in solarium domus suae, operuitque eos] stipula lini (Hs. linistipula) [, quae ibi erat, Jos. 2,6] Gl 1,378,13. harapoz rokco spinila stipula lini colus fusum 3,624,53.