| - härpf
- harpfa
- harpfe
- harpha, st. sw. f.
- harphâri, st. m.
- harphleih, st. m.
- harphûnsnar, st. f.
- harra, st. sw. ?
- harra
- harrea
- harrekid
- harri
- harrunga, st. f.
- hars
- harsda
- harsdrws
- hârsib, st. n.
- hârscâri, st. f.
- hârskeida, st. f.
- hârsnuor, st. f.
- harst, st. m.
- harsta, sw.
- harstan
- harstant
- hârstranc, mhd. st. m.
- hârstrenga, st. sw. f.
- hârswart, mhd. st. f.
- hart
- hart
- hart, adj.
- herti, adj.
- harta, st. sw. f.
- hartahem
- hartburi, st. m.
- hartên, sw. v.
- furi-hartên, sw. v.
- gi-hartên, sw. v.
- ir-hartên, sw. v.
- hartenheuui, st. n.
- hartenhouuui, st. n.
- hartentrugilîn, st. n.
- hartheuui, st. n.
- harthehouuui, st. n.
- harthoil
- harthöuwel, mhd. st. n. ?
- harthouuui
- hartīneth(e)re
- hartirugil
- hartlîh, adj.
- -hartlîhho
- hartmuot, adj.
- hartmuotî, st. f.
- hartmuotgî, st. f.
- hartnissa, st. f.
- hartnissida, st. f.
- harto, adv.
- gi-hartôn, sw. v.
- hartrugil(-)
- hartsâlîg, adj.
- harttrugil, st. m.
- harttrugila, sw. f.
- harttrugilboum, st. m.
- harttrugilî(n), st. n.
- harttrugilîn, adj.
- harttrugiling, st. m.
- harttrugilînholz, st. n.
- hartunga, st. f.
- hartuueishe
- hartuwi
- hartwigilin
- hartwurz, mhd. st. f.
- hartzuch
- harug, st. m.
- harugâri, st. m.
- haruila
- haruiz
- haru..sca..
- hârwurm, mhd. st. m.
- hârwurz, mhd. st. f.
- harz, st. n.
- harza, st. f.
- harz
- harza
- harzag, adj.
- harz au
- harzboum, mhd. st. m.
- harzo
- harzoli, st. n.
- harzuh, st. m.
- harzoh, st. m.
- has
- has
- has
- has-
- hasa
- hasal, st. m.
- hasala1, st. f.
- hasala2, st. sw.?
- hasalah(i), st. n.
- hasalboum, st. m.
- hasalgans, st. f.
- hasalhuon, st. n.
- hasalmusihha, f.
- hasal[h]nuz, st. f.
- hasal[h]nuzkerno, sw. m.
- hasaluuurz, st. f.
- hasan, adj.
- hasanâri, st. m.
- hasanen, sw. v.
- gi-hasanen, sw. v.
- gi-hasanita, st. f.
- gi-hasanitî, st. f.
- hasano, adv.
- hasanôn, sw. v.
- gi-hasanôn, sw. v.
- gi-hasanôtî, st. f.
- hasanunga, st. f.
- hase
- haselber(e), mhd. st. n. oder f.
- haselwurze, mhd.
- hasenber(e), mhd. st. n. oder f.
- hasenfuoz, st. m.
- hasenhun
- hasenletihha, sw.?
- hasenôra, sw. n.
- hasensûrampfer, mhd.
- hasensûnrampf(e), sw. m. ?
- hasenwurz, mhd. st. f.
- hasenwurze, mhd.
- haserin
- hasewrz
- hasewurcze
- hase zoze
- hasib
- hasip
- hasilla
- hasin
- hasinost
- hasinota
- haslauch
- haslbant
- haslewort
- hasm
- hasninist
- hasnnunga
- hasnotvz
- hasnozze
- haso, sw. m.
- haso
- haspa
- haspil, st. m.
- hasse
- hasselin
- hassgolt
- hast
- hasta
- hastalohten
- hastoloter
- hasye
- hasz
- hat
- hata
- hatam
- hatilîn, as. adj.
- hatinga
- hatsnowe
- hatouui
- hatt
- hattit
- hatunga
- hau
- hau-
- haua
- hauan(-)
- hauen(-)
- hauandiero
- hauar
- haubit(-)
- hauc
- hauch
- hauch
- hae
- hauech
- haueko
- hauf
- hauf
- hauffen
- hauh
- hauich
- hauidloca
- hauner
- haünisch
- hauoda
- hauog
- hauoh
- hauohc
- hauok
- haupit(-)
- hauploch
- hauplochæn
| | härpf, harpfa, -e s. AWB harpha.
harpha st. sw. f., mhd. Lexer harpfe, nhd. DWB harfe; as. harpa, mnd. mnl. harpe; ae. hearpe; an. harpa. — Graff IV,1031 f. Schwach flektiert oder nicht eindeutig: harph-: nom. sg. -a Gl 2,408,26. 482 Anm. 13. 513,8. 537,27. 3,65,1 (SH A, 2 Hss.). 124,39 (SH A, 4 Hss.). 209,49 (SH B). 4,235,9. 5,47,10. Hbr. I,111,1304 (SH A). 257,88 (SH A). O 5,23,199. NpNpw 146,1; dat. sg. -un Npw 32,2; -en 146,7. 149,3; dat. pl. -ôn Nc 837,29 [208,21]; -un Gl 1,401,66 (M). 405,43 (clm 19 440). — harpf-: nom. sg. -a Gl 3,215,16 (SH B). 231,27 (SH a 2). 258,54 (SH a 2); -e ebda. — harf-: nom. sg. -a Gl 2,565,16 (2 Hss.). 3,65,2 (SH A). 285,14 (SH b, 3 Hss.). Npw 42,5; -e Gl 3,383,4 (Jd); dat. sg. -un Nc 728,6 [58,3]; -en Npw 42,5 (2); harffa: nom. sg. Gl 2,513,8 (Zürich C 164, 11. Jh.). — harp-: nom. sg. -a Gl 3,682,20 (Berl. Lat. 8° 73). 4,200,46 (sem. Trev.). 345,30 (Berl. Ham. 231; kann lat. sein, Steinm.); dat. sg. -on 2,581,42 = Wa 95,18 (Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh. (?)). — Mit Sproßvokal: har-a-ph-: nom. sg. -a Gl 2,526,1; -e-: dass. -a 485,43 (Sg 136, 9. Jh.). 4,241,20; acc. pl. -an 2,482,38. — haraffa: nom. sg. Gl 2,457,40 (2 Hss.). 542,72. herphe: nom. sg. Gl 3,124,40 (SH A). 231,27 (SH a 2; beide Wien 2400, 12. Jh.; zum Umlaut vgl. Schatz, Abair. Gr. S. 36). Mit Apokope (vgl. Siewert, Horazgl. S. 278): harph: nom. sg. (?) Beitr. 52,167 (clm 29 035, 10. Jh.). — härpf: nom. sg. Gl 3,65,2 (SH A, clm 23 796, 15. Jh.); Mayer, Glossen S. 116,19 s. u. Stark flektiert: harph-: dat. sg. -o Gl 2,573,54 (Brüssel 9987, 11. Jh.; lat. abl. f.); -a 394,28. 563,23 (beide 11. Jh.; oder nom.? s. u. 2, vgl. Franck, Afrk. Gr.2 [Bd. 4, Sp. 725] § 137, Schatz, Abair. Gr. § 110 b). — harfpfa: gen. sg. Gl 1,660,26 (M). — harf-: dat. sg. -a Gl 2,389,30. 492,62. 509,61 (2 Hss.), (alle Hss. 11. 12. Jh.; oder nom.? s. u. 2); acc. sg. -a 488,36 (Sg 134, 10. Jh.); acc. pl. -a Mayer, Glossen S. 116,19 (vgl. Siewert, Horazgl. S. 277,5). — harapha: dat. sg. (?) Gl 2,434,61 (2 Hss.; s. u. 2). Zu pf, fpf, ph/f vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 131, Franck, Afrk. Gr.2 § 85, Schützeichel, Grundl. S. 188 ff. Verstümmelt oder verschrieben: ha..: Gl 2,583 Anm. 12 = Wa 97,20 (am Rande abgeschnitten; Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh. (?)); harapsa: nom. sg. 4,241,40 (Sg 299, 9./10. Jh.). — Vielleicht hierher: arfa: nom. sg. Gl 1,552 Anm. 5 (Sg 292, 10. Jh.). 1) Saiteninstrument, das gezupft oder auch geschlagen wird, Harfe, Leier, Laute: harfpfa [in hora, qua audieritis sonitum tubae, et fistulae, et citharae, sambucae, et psalterii, et] symphoniae [... adorate statuam auream, Dan. 3,5] Gl 1,660,26. musa ł harpha [quidquid casta] chelys [, quidquid testudo resultat, organa disparibus calamis quod consona miscent, ... Christum concelebrat, Prud., Apoth. 388] 2,408,26. harpha ł msa ł citara chelys [ebda.] 537,27. harepha chelys [ebda.] 485,43. 482 Anm. 13 (über chelis scheint harpha gestanden zu haben). 513,8. 526,1. 565,16. 4,345,30 (s. Formenteil). haraffa ł cytarhvs [quidquid casta chelys, quidquid] testudo [resultat, ebda.] 2,457,40. 542,72 (nur haraffa). harephan [varios iubet obmutescere cantus, organa,] sambucas [, citharas, ebda. 148] 482,38. harfa [da puer] plectrum [, ... ut canam ... dulce carmen et melodum, Prud., H. o. horae (IX) 1] 488,36. harpha cythara 3,65,1. 215,16. 231,27. 383,4. Hbr. I,111,1304. harph [meministis ab ore Davidicae resonare] lyrae [Ar. II,115] Beitr. 52,167,18. lira joh fidula ... harpha joh rotta O 5,23,199. singen . an harfun . ioh an lyrun barbita aurataque cheli ... personare Nc 728,6 [58,3]. si do erchomeniu . fone sinen (d. i. des Saturn) harphon . unde anderen scallen denique arpis bombisque perterrita 837,29 [208,21]. psalterium scillit also ein lira . alde ein harpha . alde ein organum [vgl. psalterium ... sicut lyra, sicut cithara et huius modi organa, Aug., En.] NpNpw 146,1. diu harfa hat nidenan buh . auer diu rotta habet obenan buh Npw 42,5 (Np cythara). ih giho dir an dero harfen got got miner confitebor tibi in cithara deus deus meus ebda.; ferner: Npw 32,2 (cythara). 42,5 (Np cythara). 146,7 (cythara). 149,3 (psalterium); — für andere Instrumente (vgl. dazu Relleke a. a. O. S. 85): harphun [mulieres ... cantantes, chorosque ducentes in occursum Saul regis,] in tympanis [laetitiae, et in sistris, 1. Reg. 18,6] Gl 1,401,66. 405,43. harfa [saeva tene cum Berecyntio cornu] tympana [Hor., Carm. I,18,14] Mayer, Glossen S. 116,19. harpfa sistrum Gl 3,258, 54. harphansnar ł harpa fidis 682,20. harpha crotta 5,47,10. 2) Schaugerüst, Folterrost, auch für den Schnellgalgen, Schandpfahl (vgl. Heyne, Gamillscheg a. a. O.): harfa [emitto vocem de] catasta [celsior, Prud., P. Rom. (X) 467] Gl 2,389,30. 394,28. 492,62. 509,61. 563,23. 573,54. 581,42 = Wa 95,18. catasta i. genus poenę harapha ł ritipovme screiatun (letzteres nur 1 der beiden Hss.) [Randgl. zu: (der Märtyrer) ultro e catasta iudicem conpellat adfatu brevi, ders., P. Laur. (II) 399] 434,61. harpa (Wadst. konjiz. zu harpon [post] catastas (Hs. cat ..) [igneas, ders., P. Calag. (I) 56] 583 Anm. 12 = Wa 97,20 (Wadst. erwägt harston als and. Möglichkeit, harsta übers. ebenfalls catasta in Prud.-Texten). harpa catasta 4,200,46. 241,20 (1 Hs. fügt zu: genus poenae (vgl. die Prud.-Gll.). harpha puteal 3,124,39. 209,49. puteal. locus ł statua in foro 285,14. Hbr. I,257,88. 3) Unsicher: fistula arfa genus infirmitatis [zu: nardus et crocus, fistula et cinnamomum cum universis lignis Libani, Cant. 4,14] Gl 1,552 Anm. 5 vielleicht [Bd. 4, Sp. 726] Röhrenkassie, Cassia fistula L., vgl. Marzell, Wb. 1,862. Hegi IV,1131, Steinm. hält harfa nicht für wahrscheinlich, erwägt Verschr. für herba; harpha exacordum 4,235,9 vielleicht Exochorda Lindl., ein Rosengewächs, vgl. Marzell, Wb. 2,404, Hegi IV,663. Komp. salmharpha; Abl. harphâri. Vgl. Relleke, Instrument, bes. S. 85, Gamillscheg, Romania Germanica, Grundriß der german. Philologie (1934) XI,1,197. 217, Heyne, Hausalt. 1,147 u. Anm. 83.
harphâri st. m., mhd. Lexer harpfære, nhd. (älter) harfer; mnl. harpere; ae. hearpere; an. harpari. — Graff IV,1031. harph-ari: nom. sg. Gl 3,450,34; -eri: dass. (?) 2,323,45 (lat. acc. pl.); harpfære: acc. sg. Gl 3,412,26; harfphari: nom. sg. (?) 2,736,44 (lat. dat. sg.). — harf-ari: nom. sg. Gl 3,631,46; -ere: dass. 383,11 (Jd). harperi: nom. sg. (?) Gl 2,323,35 (Sg 299, 9./10. Jh., lat. acc. pl.; zu -p- (für -f- ?) vgl. Schützeichel, Grundl. S. 205 ff. 274, oder hier doch verschr.?). Spielmann, Harfen-, Lautenspieler: harperi fidicinas [et psaltrias et istius modi chorum diaboli ... proturba ex aedibus tuis, Hier., Ep. LIV p. 479] Gl 2,323,35. 45. harfphari [quod similis esset] symphoniaco [cuidam, qui in vico illo cantandi arte victum quaereret, Vitae patr. 473] 736,44. harfere cytharedus 3,383,11 (darauf cytharista idem) 412,26 (-dum). 450,34 (-da). simphoniacus 631,46.
harphleih st. m. haraf-leiche: acc. pl. Gl 1,682 Anm. 15 (Sg 299, 9./10. Jh.). Possenlied: nione. vt ferunt harafleiche (d. i. nenia, vgl. Ehrismann, Lit.-Gesch. I,31) [Randgl., wohl zu huochbari ridiculi, Hab. 1,10, von anderer Hand].
harphûnsnar st. f. Verschrieben: harphan-suar: nom. sg. Gl 3,682,20 (Berl. Lat. 8° 73, 11. Jh.); zu -ph- in dieser Hs. vgl. Bergmann, Mfrk. Gll. S. 236). Harfensaite: harphansnar ł harpa fidis.
harra (st. sw. ?) f., nhd. (älter) härre (vgl. DWb. IV,2,494), dial. schweiz. härren Schweiz. Id. 2,1517 ff.; Ahd. Gl.-Wb. S. 255 erwägt Zuordnung zu hāra. — Graff IV,983. harra: nom. sg. Gl 1,627,54 (M, clm 19 440, 10./ 11. Jh.). Schlinge, Falle: valla harra (letzteres übergeschr.) [sicut] decipula [plena avibus, sic domus eorum plenae dolo, Jer. 5,27] (4 Hss. falla, 4 uualza, 4 klobo).
harra s. AWB hâra.
harrea manile Gl 3,658 Anm. 7 (Leiden, Voss. lat. 4° 51, 11. Jh.) ist nicht sicher, Steinm. Die Glosse steht im Zusammenhang mit ala, scera, spolo, mitil, spinnula. Das Ahd. Gl.-Wb. S. 255 stellt den Beleg zu hāra, hārra ‘Sacktuch, härenes Gewand’. Manile wird aber im Ahd. mit hantfaz, hantkar ‘Waschbecken, Schüssel’ glossiert. Oder liegt Verschreibung für mantile ‘zottiges, leinenes Tuch, Handtuch’ vor, das im Ahd. u. a. mit hanttuoh, (hant-)thuuahila, hantfano glossiert wird?
harrekid Gl 2,141,43 s. AWB ir-recken.
harri Gl 4,166,4 s. AWB harn.
harrunga st. f. (zur Bildung, wohl aus lat. arra, vgl. Karg, Beitr. (Halle) 83,283); vgl. auch mhd. harre, nhd. dial. bair. DWB har, harung Schm. 1,1146. harrunga: nom. sg. Gl 4,236,53 (Bonn 218, 11. Jh.). Dran-, Angeld beim Schließen von Verträgen (vgl. DRWb. 2,697 f.): arrabona. [Bd. 4, Sp. 727] |
| harpha
| | Verstümmelt oder verschrieben: ha..: Gl 2,583 Anm. 12 = Wa 97,20 (am Rande abgeschnitten; Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh. (?)); harapsa: nom. sg. 4,241,40 (Sg 299, 9./10. Jh.). — Vielleicht | | 1) Saiteninstrument, das gezupft oder auch geschlagen wird, Harfe, Leier, Laute: harfpfa [in hora, qua audieritis sonitum tubae, et fistulae, et citharae, sambucae, et psalterii, et] symphoniae [... adorate statuam auream, Dan. 3,5 | | 2) Schaugerüst, Folterrost, auch für den Schnellgalgen, Schandpfahl (vgl. Heyne, Gamillscheg a. a. O.): harfa [emitto vocem de] catasta [celsior, Prud., P. Rom. (X) 467] Gl 2,389,30. 394,28. | | 3) Unsicher: fistula arfa genus infirmitatis [zu: nardus et crocus, fistula et cinnamomum cum universis lignis Libani, Cant. 4,14] Gl 1,552 Anm. 5 vielleicht Röhrenkassie, Cassia fistula L., vgl. Marzell, Wb. 1,862. Hegi IV,1131, Steinm. hält |
|