| - hârsib, st. n.
- hârscâri, st. f.
- hârskeida, st. f.
- hârsnuor, st. f.
- harst, st. m.
- harsta, sw.
- harstan
- harstant
- hârstranc, mhd. st. m.
- hârstrenga, st. sw. f.
- hârswart, mhd. st. f.
- hart
- hart
- hart, adj.
- herti, adj.
- harta, st. sw. f.
- hartahem
- hartburi, st. m.
- hartên, sw. v.
- furi-hartên, sw. v.
- gi-hartên, sw. v.
- ir-hartên, sw. v.
- hartenheuui, st. n.
- hartenhouuui, st. n.
- hartentrugilîn, st. n.
- hartheuui, st. n.
- harthehouuui, st. n.
- harthoil
- harthöuwel, mhd. st. n. ?
- harthouuui
- hartīneth(e)re
- hartirugil
- hartlîh, adj.
- -hartlîhho
- hartmuot, adj.
- hartmuotî, st. f.
- hartmuotgî, st. f.
- hartnissa, st. f.
- hartnissida, st. f.
- harto, adv.
- gi-hartôn, sw. v.
- hartrugil(-)
- hartsâlîg, adj.
- harttrugil, st. m.
- harttrugila, sw. f.
- harttrugilboum, st. m.
- harttrugilî(n), st. n.
- harttrugilîn, adj.
- harttrugiling, st. m.
- harttrugilînholz, st. n.
- hartunga, st. f.
- hartuueishe
- hartuwi
- hartwigilin
- hartwurz, mhd. st. f.
- hartzuch
- harug, st. m.
- harugâri, st. m.
- haruila
- haruiz
- haru..sca..
- hârwurm, mhd. st. m.
- hârwurz, mhd. st. f.
- harz, st. n.
- harza, st. f.
- harz
- harza
- harzag, adj.
- harz au
- harzboum, mhd. st. m.
- harzo
- harzoli, st. n.
- harzuh, st. m.
- harzoh, st. m.
- has
- has
- has
- has-
- hasa
- hasal, st. m.
- hasala1, st. f.
- hasala2, st. sw.?
- hasalah(i), st. n.
- hasalboum, st. m.
- hasalgans, st. f.
- hasalhuon, st. n.
- hasalmusihha, f.
- hasal[h]nuz, st. f.
- hasal[h]nuzkerno, sw. m.
- hasaluuurz, st. f.
- hasan, adj.
- hasanâri, st. m.
- hasanen, sw. v.
- gi-hasanen, sw. v.
- gi-hasanita, st. f.
- gi-hasanitî, st. f.
- hasano, adv.
- hasanôn, sw. v.
- gi-hasanôn, sw. v.
- gi-hasanôtî, st. f.
- hasanunga, st. f.
- hase
- haselber(e), mhd. st. n. oder f.
- haselwurze, mhd.
- hasenber(e), mhd. st. n. oder f.
- hasenfuoz, st. m.
- hasenhun
- hasenletihha, sw.?
- hasenôra, sw. n.
- hasensûrampfer, mhd.
- hasensûnrampf(e), sw. m. ?
- hasenwurz, mhd. st. f.
- hasenwurze, mhd.
- haserin
- hasewrz
- hasewurcze
- hase zoze
- hasib
- hasip
- hasilla
- hasin
- hasinost
- hasinota
- haslauch
- haslbant
- haslewort
- hasm
- hasninist
- hasnnunga
- hasnotvz
- hasnozze
- haso, sw. m.
- haso
- haspa
- haspil, st. m.
- hasse
- hasselin
- hassgolt
- hast
- hasta
- hastalohten
- hastoloter
- hasye
- hasz
- hat
- hata
- hatam
- hatilîn, as. adj.
- hatinga
- hatsnowe
- hatouui
- hatt
- hattit
- hatunga
- hau
- hau-
- haua
- hauan(-)
- hauen(-)
- hauandiero
- hauar
- haubit(-)
- hauc
- hauch
- hauch
- hae
- hauech
- haueko
- hauf
- hauf
- hauffen
- hauh
- hauich
- hauidloca
- hauner
- haünisch
- hauoda
- hauog
- hauoh
- hauohc
- hauok
- haupit(-)
- hauploch
- hauplochæn
- hausen
- hauua
- hauuk
- hauwan
- hauwe
- hauwil
- havplachen
- hawff
- hawichi
- ha’wr
- haydornknop
- haye
- haymamoch
- hayndorn
- hayuae
- haz, st. m.
| | hârsib st. n., mhd. Lexer hârsip, nhd. DWB haarsieb; mnd. hârsēve; ae. hǽrsife. — Graff VI,65. har-sip: nom. sg. Gl 3,658,36. 4,96,50 (Sal. a 1); -sib: dass. 3,167,51 (SH A, 3 Hss.). 257,9 (SH a 2, 2 Hss., 1 hr-). 328,2 (SH f, r unsicher). 642,42. 643,15; -sif: dass. 717,65 (Berl. Lat. fol. 735, 13. Jh.); -sef: dass. 167,52 (SH A, Darmst. 6, 12. Jh.); -seph: dass. 370,44 (Jd). Mit r-Schwund (vgl. Gröger § 129,5): ha-sip: nom. sg. Gl 2,9,38. 3,288,12 (SH b, 2 Hss.). 630,20 (cgm 5248,2, 9. Jh.). 631,2. 634,17. 642,42 (3 Hss.). 644,39. 645,9. 4,96,49 (Sal. a 1); acc. pl. -]er 3,657,37 (clm 18 181, 11. Jh.); -sib: nom. sg. 167,52 (SH A). 288,13 (SH b). 308,28 (SH d). 323,56 (SH e). 344,44 (SH g, 3 Hss.). 691,47. 4,50,37 (Sal. a 1, 8 Hss.). 96,48 (Sal. a 1, 7 Hss.). 159,49 (Sal. c). Hbr. I,369,383 (SH A). — he-sib: nom. sg. Gl 3,167,53 (SH A, h-). 213,43 (SH B). 257,9 (SH a 2). 4,191,38; hai-sip: dass. 3,667, 29 (Innsbr. 711, 13. Jh.; zu ai vgl. Braune, Ahd. Gr.13 § 26 Anm. 4). Haarsieb, vor allem im Müller- und Bäckerhandwerk verwendet: hasip ł ritra de cribello furfures a farina sequestrante [zu: Aldh., Enigm. LXVII, Überschr.] Gl 2,9,38. harsib sedacium 3,167,51. Hbr. I,369,383. Gl 3,213,43. 257,9. 288,12. 308,28. 323,56. 328,2. 344,44. 630,20. 631,2. 634,17. 642,42. 643,15. 644,39. 645,9. 658,36. 667,29. 691,47. 717,65. 4,96,48. 159,49. 191,38. hasiper sedatios 3,657,37. harseph capisterium 370,44. cribellum 4,50,37.
hârscâri st. f. (pl.), mhd. Lexer hârschære, nhd. DWB haarschere; mnd. hârschêre. — Graff VI,527. har-schære: nom. sg. Gl 3,638,62 (Würzb. Mp. th. 4° 60, 12. Jh.); -schere: dass. ebda. (Wien 804, 12. Jh.). Haarschere: forpex.
hârskeida st. f. har-scaida: nom. pl. Gl 3,316,4 (SH e, Prag, Lobk. 435, 12. Jh.). Haarband für das gescheitelte Haar, auch als Schmuck (vgl. Heyne, Hausalt. 3,83 ff.): discriminalia mulieris capitis ornamenta quae crines discernunt.
hârsnuor st. f., mhd. Lexer hârsnuor, nhd. DWB haarschnur; mnd. hârsnôr, mnl. haersnoer. — Graff VI,849. har-snr: nom. sg. Gl 3,151,22 (SH A). 28 (SH A, --). 191,22 (SH B). Hbr. I,330,220 (SH A, --); -snur: dass. Gl 3,151,22 (SH A, 3 Hss., 1 -v-). 28 (SH A, 3 Hss., 1 -v-). 175,10 (SH, Anh. b). 191,22 (SH B). 399,30 (Hildeg., 2 Hss.); -snor: dass. 151,24 (SH A). 29/30 (SH A). 722,38 (Berl. Lat. fol. 735, 13. Jh.). Haarband, auch als Schmuck der Frauen: harsnvr decerniculum Gl 3,151,22. 175,10. Hbr. I,330,220. Gl 3,191,22. harsnvr reticulum est, quod colligit comas, dictum quod retinet crines [Hbr. I, 330,221] 151,28. harsnur ornalzanzia (lingua ignota) 399,30. rechunculum (l. rethiniculum, vgl. Steinm. u. Nd. Wort 16,102,459) 722,38.
harst st. m., mhd. nhd. harst (m. u. f.); as. harst (Holthausen, As. Wb. S. 31), mnd. harst, auch herst, mnl. harst, arst, herst (m. u. f.); vgl. ae. hirste. — Graff IV,1042. harst: nom. sg. Gl 1,339,1 = Wa 74,30. 347,1 (M). 3,158,6 (SH A). 159,33 (SH A, 4 Hss.). 335,66 (SH g, 2 Hss., 1 Hs. Rasur zwischen -rs-). 368,34 (Jd). 639,1 (2 Hss.). 643,44. 682,38. 4,214,52 (2 Hss.); nom. pl. [Bd. 4, Sp. 728] -]a 202,14. — harist: nom. sg. Gl 3,335,66 (SH g). — arst: nom. sg. Gl 3,159,34 (SH A, Prag, Lobk. 434, 13. Jh.). Hbr. I,347,474 (SH A). [herst: nom. sg. Gl 2,596,13 (Ld.). 597,32 (Sg 299, 9./10. Jh.); heřst: dass. 31 (Ld.); erst verschr.: hart: dass. 598,47 (Schlettst., 12. Jh.), zu den ae. Formen vgl. Michiels S. 34.] 1) (geflochtenes) Metallgitter, Rost; bes. Bratrost: harst hurd craticula a crate [zu: craticulamque in modum retis aeneam, Ex. 27,4] Gl 1,339,1 (1 Hs., 1 rost) = Wa 74,30. harst [quod coquitur in clibano, et quidquid in] craticula [, vel in sartagine praeparatur, Lev., 7,9] 347,1 (clm 22 201, 9 Hss. rost(a), 1 Hs. rosta ł scarta). rost ł hrt ł harst graticula ł craticula 3,335, 66. harst craticula 639,1. 682,38 (unter Hausrat). harst frictorium 643,44 (unter Gerätschaften). 4,214, 52 (Hs. frigidorium). harsta rostisarn frigilaria 202,14; harst assatura 3,368,34 (oder ‘das Gebratene’? Vgl. auch die Belege im Mlat. Wb. 1,1050 s. v. assatura, Gamillscheg, Rom. Germ., Grundriß der Germ. Phil. (1934) XI,1,205). 2) Rost spez. als Marterwerkzeug, Scheiterhaufen: [herst [recordabor] craticulas (Hs. latriuncula) [prunis inpositas, quibus christiani superpositi torrebantur, Ruf., Hist. eccl. VIII,12,2 p. 767] Gl 2,596,13. herst [ut in verberibus tripudiaret et] craticulis (Hs. graticulis. ferreis factis) [exusta gauderet, ebda. V,1,55 p. 425] 597,31. beel ł ead ł harst [cum omni velocitate exstructus est] rogus [ebda. IV,15,30 p. 347] 598,47.] harst rogus 3,158,6. harst pyra lignorum congeries cum nondum ardet [Hbr. I, 347,474] 159,33. Hbr. I,347,474. Abl. hersten. Vgl. Heinertz, Et. Stud. S. 106 ff.
harsta sw. (u. st.?) f.; as. harsta (s. u.); ae. hirste. — Graff IV,1042. harst-: nom. sg. -a Gl 2,226,50 (S. Flor. III 222 B, 9. Jh.). 3,271,23 (SH b). 401,1 (Hildeg., 2 Hss.); dat. sg. -vn 2,587,46 = Wa 101,4 (Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh. (?)); acc. sg. -iun 765,28 (clm 14 747, 10. Jh.; zur Endung vgl. Schatz, Ahd. Gr. § 364). — harsda: nom. sg. Gl 3,270,70 (SH b, 2 Hss.). harstda: nom. sg. Gl 3,271,23 (SH b, Kiel 47, 11. Jh., vgl. harsda 270,70 der gl. Hs. u. Braune, Ahd. Gr.14 § 161 Anm. 3). (Brat-)Rost, Röstpfanne; spez.: Rost als Marterinstrument: harstvn [(der Märtyrer) ultro e] catasta (Glosse: e craticula) [iudicem conpellat adfatu brevi, Prud., P. Laur. (II) 399] Gl 2,587,46 = Wa 101,4. harstiun fannun sartaginem [ohne Kontext] 765,28. harsda craticula 3,270,70. cratis 271,23. giruschaz 401,1 (Hildeg., lingua ignota); — in e. Bild: das Rösten, Sengen (in der Röstpfanne): harsta [quid vero acrius doctoris mentem, quam zelus dei frigit et excruciat? Unde Paulus huis sartaginis urebatur] frixura (Hs. frixuria) [Greg., Cura 2,10 p. 32] 2,226,50 (vielleicht Vok.-Übers., vgl. Formenteil, vgl. herstî z. gl. St.). Vgl. herstî.
harstan Gl 2,765,29 s. AWB hersten.
harstant H 19,3,4 (Ausg. harstantit) s. ir-stantan.
hârstranc mhd. st. m., nhd. haarstrang; mnd. hârstranc. — Graff VI,756. har-stranch: nom. sg. Gl 3,563,24 (Innsbr. 355, 14. Jh.); -stranc: dass. 544,24 (Wien 2524, 13. Jh.; -strāc). 563,23 (clm 615, 14. Jh.); verschrieben: hart: dass. 544,24 (Vat. Pal. lat. 1259, 13. Jh.; t aus Korr. von c (?), vgl. Beitr. (Halle) 85,241). Echter Haarstrang, Peucedanum officinale L. (vgl. Marzell, Wb. 3,637 ff.): harstranc peucedanum [Bd. 4, Sp. 729] Gl 3,544,24. harstranc oder olsnic peucedanum 563,23. Vgl. hârstrenga.
hârstrenga st. sw. f. — Graff VI,756. har-streng-: nom. sg. -a Gl 3,481,1 (clm 2612. Bern 722,1, beide 12. Jh.); -e 2 (Wien 2400, 12. Jh.). Echter Haarstrang, Peucedanum officinale L. (vgl. Marzell, Wb. 3,637 ff.): harstrenga intiba (nach Marzell, Wb. 3,638 gilt intiba sonst als Lemma für Cichorium intybus L. ‘Wegwarte’, vgl. ebda. 1,990) Gl 3,481,1. Vgl. hârstranc.
hârswart mhd. st. f., nhd. haarschwarte. Verschrieben: har-suanc: nom. sg. Gl 4,43,35 (Sal. a 1, Prag, mus. Bohem., 15. Jh.; l. har suart, Steinm.; vgl. swart capillatura 134,27). behaarte Kopfhaut: capillatura (vgl. Mlat. Wb. 2,212). |
| harst
| | 1) (geflochtenes) Metallgitter, Rost; bes. Bratrost: harst hurd craticula a crate [zu: craticulamque in modum retis aeneam, Ex. 27,4] Gl 1,339,1 (1 Hs., 1 rost) = Wa 74,30. harst [quod coquitur in | | 2) Rost spez. als Marterwerkzeug, Scheiterhaufen: [herst [recordabor] craticulas (Hs. latriuncula) [prunis inpositas, quibus christiani superpositi torrebantur, Ruf., Hist. eccl. VIII,12,2 p. 767] Gl 2,596,13. herst [ut in verberibus |
|