| - kleinlistîga, st. f.
- kleino, adv.
- kleinstimmi, adj.
- kleinunga, st. f.
- klecken, sw. v.
- zi-klecken, sw. v.
- bi-klemmen, sw. v.
- klenan, st. v.
- bi-klenan, st. v.
- thuruh-klenan, st. v.
- gi-klenan, st. v.
- in-klenan, st. v.
- klengilôn, sw. v.
- klengôn, sw. v.
- fir-klenken, sw. v.
- gi-klenken, sw. v.
- in(t)-klenken, sw. v.
- bi-klennen, sw. v.
- kleno, sw. m.
- klenza, sw. f.
- klêo, st. m.
- klepfel, mhd. st. m.
- bi-klephen, sw. v.
- klerti
- kletta
- klettewurz, mhd. st. f.
- kletto
- kleua
- klewe
- klîba, st. f.
- klîban, st. v.
- az-klîban, st. v.
- bi-klîban, st. v.
- gi-klîban, st. v.
- zuo-klîban, st. v.
- zuo-kliben, sw. v.
- klida, as. st. f.
- ir-klihhôn, sw. v.
- klimban, st. v.
- ûf-klimban, st. v.
- klinga, st. sw. f.
- klingan1, st. v.
- klingan2, st. v.
- klingantî, st. f.
- klingilôd, st. m.
- klingilôn, sw. v.
- klingisôn, sw. v.
- klingo, sw. m.
- klingunge, mhd. st. f.
- klioban, st. v.
- in(t)-klioban, st. v.
- zi-klioban, st. v.
- zir-klioban, st. v.
- klipsi
- klrih, st. m.
- kliulin
- kliun
- kliupit
- kliuuua, st. sw. f.
- kliuuui, st. n.
- zisamane-kliuuuen, sw. v.
- kliuuui
- kliuuuilîn, st. n.
- kliuuuin, as. st. n.
- klîvestrûc, as. st. m.
- klîuua, st. sw. f.
- klobalouh, st. m.
- klobillch
- klobo, sw. m.
- klova, sw.?
- klogont
- klockôn, sw. v.
- klockônto, adv.
- kloclûdere, mfrk. st. m.
- klonakla
- klonz, mhd. st. m.
- klophôn, sw. v.
- klophrûna, st. f.
- klôsinâri, st. m.
- klûsinâri, st. m.
- klôster, st. n.
- klouuuen, sw. v.
- klouuuido, sw. m.
- klvilin
- kloz, st. m.
- kloz
- klôz, st. m. n.
- klôzilîn, st. n.
- klub, st. f.
- kluf, st. f.
- klubba, st. f.
- klûbôn, sw. v.
- kluft, st. f.
- klufta, sw. f.
- kluftîg, adj.
- kluftzanga, st. sw.?
- klunge, mhd. sw. f.
- klungilîn, st. n.
- kluoflok
- klûsa, st. sw.?
- klûsâra, sw. f.
- klûsenerse, mfrk. sw. f.
- klûsinâri
- kn-
- knabo, sw. m.
- knappo, sw. m.
- knapo, aostndfrk. sw. m.
- bi-knâen, sw. v.
- in-knâen
- ir-knâen, sw. v.
- knagan
- -knâida
- -knâo
- knapo
- knappo
- knarz, st. m. n.
- -knât
- knebil, st. m.
- knefe, mhd. sw. m.
- kneghta
- kneht, st. m.
- knehtgibor, st. n.
- knehtheit, st. f.
- knehtilîn, st. n.
- kneht kiperandi
- knehtlîh, adj.
- knehtlîhho, adv.
- knehtperan
- kneht peranti
- knehtuuesan, st. n.
- knēian, aostndfrk. sw. v.
- knellizza, st. f.
- knelliz, st. m.?
- kn..en
- kneo, st. n.
- kniu, st. n.
- kneourada, sw. f.
- kniurada, sw. f.
- kneourado, sw. m.
- kniurado, sw. m.
- knerat
- knet, st. n.
- gi-knet, st. n.
- knet(-)
- knetamelo, st. n.
- knetan, st. v.
- gi-knetan, st. v.
- knetârin, st. f.
- knet(a)trog, st. m.
- gi-kneuuen, sw. v.
- gi-kniuuuen, sw. v.
- knieâder, mhd.
- gi-knihti, st. n.
- kniredo
- knisten, sw. v.
- fir-knisten, sw. v.
- knistî, st. f.
- knistida, st. f.
- fir-knistida, st. f.
- -knistîg
- kniu
- kniubein, st. n.
- kniubrada
- kniuhosa, sw. f.
- kniulahhan, st. n.
- kniurad, st. n.
- kniurada
- kniurado
- kniureft, st. m.
- kniuskîba, sw. f.
- gi-kniuuuen
- kniuuuento, adv.
- -kniuuui
- kniu(uui)lîn, st. n.
- k n mont
- knobelch
- knoblouch
- knodo, sw. m.
- knoto, sw. m.
- -knodoht
- knollo, sw. m.
- knopfelîn, mhd. st. n.
- knoph, st. m.
- knorz, st. m.
- -knorzîg
- knosping, st. f.
- knoster, as. st. m.
- knoto
- knotto, as. sw. m.
- knouel
- knouf, st. m.
- knoveloch
- knubil, st. m.
- knubilî(n), st. n.
- knuhhil, st. m.
- bi-knuodilen, sw. v.
- -knuodili
- -knuolîh
- knuosal, st. n.
- -knuosli
| | kleinlistîga st. f. chlen-listiga: nom. sg. Gl 1,658,3 (M, clm 22201, 12. Jh.; oder dat.?). [Bd. 5, Sp. 243] Scharfsinn, Klugheit: chlenlistiga [elementa omnia ... quae magis prudentia] solertis (Hs. u. La. sollertia prudentis) [viri, quam prophetali essent spiritu perpetrata, Dan., Praef.] (zum Lat. vgl. Davids, Bibelgl. S. 311 u. 49; 6 Hss. kleinî, 2 davon mit thero kleinî).
kleino adv., mhd. kleine, klein, nhd. DWB klein; as. klēno (s. u.), mnd. klêin; ae. clǽne. — Graff IV,561. chlein-: -o Gl 1,284,33 (Rd). 346,20 (M). 2,54,8. 277,60 (M, 3 Hss.). 364,47 (M, 3 Hss.). 767,28. Nb 24,11 [19,30]. Nc 729,26 [46,16]; superl. -ost 704,30 [20,7]; chleinno: Gl 2,364,48 (M). — klein-: -o Gl 1,284,33 (Jb; c-). 2,543,73 (c-). 577,20 = Wa 91,20 (Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh.; c-). Beitr. (Halle) 85,237 (vor Gl 2,262,1, nach amsala 5,103,13; c-). O 1,1,7 (PV, c- F). 27. 22,36. 27,64 (FPV). 5,9,56. 14,27. 17,2; comp. -or 2,9,69. 3,20,64; clayne: Gl 2,767,28; kleno: 588,27 = Wa 102,36 (Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh. (?)). Verstümmelt: klein.: OD 1,27,64. 1) klein, in Stücke: chleino kiprochotaz [si oblatio tua fuerit de sartagine ..., divides eam] minutatim [, et fundes super eam oleum, Lev. 2,6] Gl 1,284,33, z. gl. St. chleino 346,20. kleno [scissa] minutatim (Glosse: particulatim) [labefacto corpore frusta carpit spinigeris stirpibus hirtus ager, Prud., P. Hipp. (XI) 119] 2,588,27 = Wa 102,36. chleino rehhvn (letzteres nur in 1 Hs.) [tota (areola)] minutatim rastris [contunditur uncis, Walahfr. 337,49] 767,28; in einem Bilde: chleino sol man ribin. daz er in sin ouga sol saiin discretum pastorem quaeras, ut vivere valeas [zu: operationes bonae si cum consensu spiritalis patris fiunt vel bonorum fratrum, tunc dicuntur nostrae; si vero proprio arbitrio, id est sine consensu spiritalis patris vel bonorum fratrum, dicitur meum, Expos. reg. S. Bened. p. 12] 54,8. 2) fein: cleino [(der Atem beim Flötespielen) aut] exile (Glosse: subtiliter) [trahens sonitus producit acutos, aut murmur tenerum sublidit voce minuta, Prud., Apoth. 847] Gl 2,543,73. philosophi habeton ein bret fore in . daz sie hiezen ... abacum . daz uuas pezetet mit clesinemo puluere . chleino gemalnemo . unde gnoto geueutemo ... mit tero (ruoto) ... pildoton (sie) ... alle die figuras ... in geometrica Nb 24,11 [19,30]; übertr.: zierlich: sie ... ougdun iro kleini in thes tihtonnes reini. Iz ist al thuruh not so kleino giredinot O 1,1,7. 3) hell hinsichtlich des Klanges: uuanda die oberosten uuipfela dero hoheston boumo ... die sungen chleinost eminentiora prolixarum arborum culmina ... acuto sonitu resultabant Nc 704,30 [20,7]. 4) scharfsinnig: a) verständig: in mitten saz er eino inti frageta sie kleino [vgl. sedentem in medio doctorum ... et interrogantem eos, Luc. 2,46] O 1,22,36; ferner: 3,20,64. 5,14,27. 17,2; Vok.-Übers.: chleino [alia sunt quae in singulari numero non declinantur, ... generis feminini] argutiae (Hs. argutę) [blanditiae cunae, Phocae ars 428,7/8] Gl 2,364,47 (oder zu b); b) arglistig: cleino rethinonden [nodos tenaces recta rumpit regula infesta] dissertantibus (perverse loquentibus) [Prud., Apoth. Praef. II,28] Gl 2,577,20 = Wa 91,20 (vgl. Stührenberg, Prudentiusgl. S. 65,80). 5) tief, gründlich, sorgfältig, genau: chleino [si] subtiliter [veritas ipsa requiratur, hoc quod inter se contrarium sonuit, quomodo contrarium non sit, invenitur, Greg., Hom. I,7 p. 1457] Gl 2,277,60. cleino [qui adhuc eamdem suam sententiam] subtiliter [exequens, [Bd. 5, Sp. 244] adiungit: ..., ders., Dial. 4,3 p. 376] Beitr. (Halle) 85,237 (vor Gl 2,262,1, nach amsala 5,103,13). joh allo thio ziti so zaltun si bi noti ... Yrfurbent sie iz reino joh harto filu kleino O 1,1,27. habet er in hanton sina wintwanton, thaz er filu kleino thaz sin korn reino [vgl. purgabit aream suam, Luc. 3,16] 27,64. uuer zalta daz al (die kosmischen Vorgänge u. Gesetze) ... âne Philologia . mit chleinnero analigungo? daz chit tiu dien allen chleino analag? [vgl. quadam affixione .i. labore sive perseveranti studio, Rem.] Nc 729,26 [46,16]; ferner: O 2,9,69. 5,9,56.
kleinstimmi adj.; vgl. nhd. DWB kleinstimmig. — Graff VI,683. chlein-stimme: Grdf. Nm 857,7 [339,23]. leise: uuerdent sie (die suegela) aber ze churz . tannan sint tie afterosten ze chleinstimme . doh tie eristen gnuog lutreiste sin.
kleinunga st. f. — Graff IV,563. chleinunga: acc. pl. Nc 795,9 [113,9]. Kleinigkeit: tero micheli des hufen zuolegende . die geraspoten chleinunga aggerans . i. colligens soritas . i. minutissimas rerum collectiones accessibus . i. incrementis cumuli.
klecken sw. v., mhd. nhd. Lexer klecken; mnd. klecken. — Graff IV,553. ca-chlecchit: part. prt. Gl 2,248,41 (Berl. Lat. 4° 676, 9. Jh.). — ki-clechit: part. prt. Gl 1,289,43 (Jb-Rd); klekent: 3. pl. O 5,7,52. — ki-clacta: part. prt. acc. sg. f. Gl 2,51,53/54 (Jc). 1) schütteln: cachlecchit pim [ecce etenim nunc magni maris fluctibus] quatior [, atque in navi mentis ... illidor, Greg., Dial. Praef. p. 152] Gl 2,248,41. 2) umknicken: rorun kiclacta nał [memineritque] calamum quassatum non conterendum [Reg. S. Ben. 64] Gl 2,51,53/54; hierher vielleicht auch: kiclechit quassata [ohne Kontext] 1,289,43. 3) genügen (? Vgl. Riecke, jan-Verben S. 180, aber auch Lühr, Expressivität S. 125): ni klekent mir zi heiti thie liebun arabeiti O 5,7,52.
zi-klecken sw. v., mhd. nhd. (älter) zerklecken. — Graff IV,553. zi-klekit: part. prt. O 4,33,37. zerreißen: iz (der Vorhang im Tempel) ward tho ziklekit [vgl. velum templi scissum est, Marg. nach Matth. 27,51].
bi-klemmen sw. v. (Raven I,92 u. Riecke, jan-Verben S. 276 unter bekleimen), mhd. nhd. MWB beklemmen; as. biklemmian, mnd. beklemmen, mnl. beclemmen (in anderer Bed.); ae. beclemman. — Graff IV,557. pi-chlemmit: part. prt. Gl 1,518,47 (clm 18140, 11. Jh. (lat. u. dt. Gl. zweimal, vgl. Steinm.). clm 19440, 10./11. Jh.). verschließen, zustopfen: pichlemmit obstructum [est os loquentium iniqua, Ps. 62,12].
klenan st. v.; as. -klenan (vgl. Holthausen, As. Wb. S. 42); vgl. mhd. nhd. klenen sw. v. — Graff IV,558. Praes.: chlinit: 3. sg. Gl 2,513,6 (2 Hss.). 537,26. — clino: 1. sg. Gl 2,6,56. Part. Praet.: wohl verschrieben: cki-chlenen: Gl 2,232,47 (Wien 949, 9./10. Jh.; l. kichlenen, Steinm.). [Bd. 5, Sp. 245] 1) etw. mit etw. bestreichen: bildl.: chlinit [passio, quae nostram defendit sanguine frontem corporeamque domum signato] conlinit (Hss. collinit) [ore? Prud., Apoth. 359] Gl 2,513,6. 537,26; — hierher wohl auch: clino [ut compensent temporibus quod deest in syllabis, ut ...] lino (nis) [livi, litum, liturus, Alc., Gr. p. 892 D] Gl 2,6,56. 2) innerlich mit jmdm. eng verbunden sein: ckichlenen [(Sichem) adamavit eam (Dina) ... et] conglutinata est [anima eius cum ea, Greg., Cura 3,29 p. 85 = Gen. 34,3] Gl 2,232,47. Abl. -klennen.
bi-klenan st. v.; as. biklenan (vgl. Holthausen, As. Wb. S. 42). — Graff IV,558 f. Praes.: pi-chlenent: 3. pl. Gl 2,293,58 (M, 2 Hss.). Praet. bi-klan: 3. sg. O 3,20,157. Part. Praet.: pi-chlenan: Gl 2,405,19. 486,38; bi-: 383,13. 526,18; -chlenen: 514,21/22; be-: 21. — bi-clenan: Gl 2,383,13. 387,1. 496,22 = Wa 84,11 (Carlsr. S. Petri, 11. Jh.; -k-). 565,47. — Verschrieben: be-chleman: Gl 2,575,32 = Wa 89,15 (Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh.; l. bechlenan, Steinm.); bi-denan: 385,70 (l. biclenan, Steinm.). 1) etw. mit. etw. bestreichen, beschmieren, m. Akk. u. mit + Dat.: er ouh mit horowe iz (das Auge) biklan, ni gieiscota êr thaz woroltman O 3,20,157; Glosse: seivra pichlenent spumae [oris eius (des Drachens) faciem meam] liniunt [, guttur meum eius ore suffocatur, Greg., Hom. I,19 p. 1515] Gl 2,293,58. pichlenan [quin et fila favis scirpea floreis presso melle prius] conlita (Hs. collita) [fingimus, Prud., H. ad inc. luc. (V) 16] 486,38. bechlenan lime chleibe [callidus inlaqueat volucres ...] inlita glutine [corticeo inpediunt et abire vetant, Prud., H. a. cib. (III) 43] 575,32 = Wa 89,15. 2) übertr.: im Part. Praet.: mit Sünden befleckt: bichlenan [velut ipsa (sc. anima) dei pars, quod dictu scelus est, taetras trahat] oblita [culpas, Prud., Apoth. 822] Gl 2,383,13. 385,70. 387,1. 405,19. 496,22 = Wa 84,11. 514,21 (1 Hs. als Randgl. bichlenen sordidata). 526,18. 565,47. Vgl. biklennen.
thuruh-klenan st. v. — Graff IV,559. Praes.: verschrieben: duruh-chenęs: 2. sg. conj. Gl 1,559,42 (Rb). etw. überstreichen, übermalen: duruhchlenęs ędo duruhsalboęs [et rubicundum faciens fuco colorem illius, et omnem maculam, quae in illo est,] perliniens (Hs. perlinias) [Sap. 13,14].
gi-klenan st. v. — Graff IV,558. Praet.: ki- (F), gi- (PV)-klan: 3. sg. O 3,21,4. etw. auf etw. streichen, m. Akk. u. in + Akk.: ther blinter ward giboraner joh wiht ni mohta sehan êr, êr ther suntoloso man thaz horo in thiu ougun giklan. |
| kleino
| | Verstümmelt: klein.: OD 1,27,64. | | 1) klein, in Stücke: chleino kiprochotaz [si oblatio tua fuerit de sartagine ..., divides eam] minutatim [, et fundes super eam oleum, Lev. 2,6] Gl 1,284,33, z. gl. St. chleino 346,20. kleno [scissa] | | 2) fein: cleino [(der Atem beim Flötespielen) aut] exile (Glosse: subtiliter) [trahens sonitus producit acutos, aut murmur tenerum sublidit voce minuta, Prud., Apoth. 847] Gl 2,543,73. philosophi habeton ein bret fore | | 3) hell hinsichtlich des Klanges: uuanda die oberosten uuipfela dero hoheston boumo ... die sungen chleinost eminentiora prolixarum arborum culmina ... acuto sonitu resultabant Nc 704,30 [20,7]. | | 4) scharfsinnig: | | | a) verständig: in mitten saz er eino inti frageta sie kleino [vgl. sedentem in medio doctorum ... et interrogantem eos, Luc. 2,46] O 1,22,36; ferner: 3,20,64. 5,14,27. 17,2; Vok.-Übers.: chleino [alia sunt quae in singulari | | | b) arglistig: cleino rethinonden [nodos tenaces recta rumpit regula infesta] dissertantibus (perverse loquentibus) [Prud., Apoth. Praef. II,28] Gl 2,577,20 = Wa 91,20 (vgl. Stührenberg, Prudentiusgl. S. 65,80). | | 5) tief, gründlich, sorgfältig, genau: chleino [si] subtiliter [veritas ipsa requiratur, hoc quod inter se contrarium sonuit, quomodo contrarium non sit, invenitur, Greg., Hom. I,7 p. 1457] Gl 2,277,60. cleino [qui adhuc eamdem suam | | klecken
| | 1) schütteln: cachlecchit pim [ecce etenim nunc magni maris fluctibus] quatior [, atque in navi mentis ... illidor, Greg., Dial. Praef. p. 152] Gl 2,248,41. | | 2) umknicken: rorun kiclacta nał [memineritque] calamum quassatum non conterendum [Reg. S. Ben. 64] Gl 2,51,53/54; hierher vielleicht auch: kiclechit quassata [ohne Kontext] 1,289,43. | | 3) genügen (? Vgl. Riecke, jan-Verben S. 180, aber auch Lühr, Expressivität S. 125): ni klekent mir zi heiti thie liebun arabeiti O 5,7,52. | | klenan
| | 1) etw. mit etw. bestreichen: bildl.: chlinit [passio, quae nostram defendit sanguine frontem corporeamque domum signato] conlinit (Hss. collinit) [ore? Prud., Apoth. 359] Gl 2,513,6. 537,26; — hierher wohl auch: clino | | 2) innerlich mit jmdm. eng verbunden sein: ckichlenen [(Sichem) adamavit eam (Dina) ... et] conglutinata est [anima eius cum ea, Greg., Cura 3,29 p. 85 = Gen. 34,3] Gl 2,232,47. | | bi-klenan
| | 1) etw. mit. etw. bestreichen, beschmieren, m. Akk. u. mit + Dat.: er ouh mit horowe iz (das Auge) biklan, ni gieiscota êr thaz woroltman O 3,20,157; Glosse: seivra pichlenent spumae [oris eius (des | | 2) übertr.: im Part. Praet.: mit Sünden befleckt: bichlenan [velut ipsa (sc. anima) dei pars, quod dictu scelus est, taetras trahat] oblita [culpas, Prud., Apoth. 822] Gl 2,383,13. 385,70. 387,1. 405,19. |
|