| - klingunge, mhd. st. f.
- klioban, st. v.
- in(t)-klioban, st. v.
- zi-klioban, st. v.
- zir-klioban, st. v.
- klipsi
- klrih, st. m.
- kliulin
- kliun
- kliupit
- kliuuua, st. sw. f.
- kliuuui, st. n.
- zisamane-kliuuuen, sw. v.
- kliuuui
- kliuuuilîn, st. n.
- kliuuuin, as. st. n.
- klîvestrûc, as. st. m.
- klîuua, st. sw. f.
- klobalouh, st. m.
- klobillch
- klobo, sw. m.
- klova, sw.?
- klogont
- klockôn, sw. v.
- klockônto, adv.
- kloclûdere, mfrk. st. m.
- klonakla
- klonz, mhd. st. m.
- klophôn, sw. v.
- klophrûna, st. f.
- klôsinâri, st. m.
- klûsinâri, st. m.
- klôster, st. n.
- klouuuen, sw. v.
- klouuuido, sw. m.
- klvilin
- kloz, st. m.
- kloz
- klôz, st. m. n.
- klôzilîn, st. n.
- klub, st. f.
- kluf, st. f.
- klubba, st. f.
- klûbôn, sw. v.
- kluft, st. f.
- klufta, sw. f.
- kluftîg, adj.
- kluftzanga, st. sw.?
- klunge, mhd. sw. f.
- klungilîn, st. n.
- kluoflok
- klûsa, st. sw.?
- klûsâra, sw. f.
- klûsenerse, mfrk. sw. f.
- klûsinâri
- kn-
- knabo, sw. m.
- knappo, sw. m.
- knapo, aostndfrk. sw. m.
- bi-knâen, sw. v.
- in-knâen
- ir-knâen, sw. v.
- knagan
- -knâida
- -knâo
- knapo
- knappo
- knarz, st. m. n.
- -knât
- knebil, st. m.
- knefe, mhd. sw. m.
- kneghta
- kneht, st. m.
- knehtgibor, st. n.
- knehtheit, st. f.
- knehtilîn, st. n.
- kneht kiperandi
- knehtlîh, adj.
- knehtlîhho, adv.
- knehtperan
- kneht peranti
- knehtuuesan, st. n.
- knēian, aostndfrk. sw. v.
- knellizza, st. f.
- knelliz, st. m.?
- kn..en
- kneo, st. n.
- kniu, st. n.
- kneourada, sw. f.
- kniurada, sw. f.
- kneourado, sw. m.
- kniurado, sw. m.
- knerat
- knet, st. n.
- gi-knet, st. n.
- knet(-)
- knetamelo, st. n.
- knetan, st. v.
- gi-knetan, st. v.
- knetârin, st. f.
- knet(a)trog, st. m.
- gi-kneuuen, sw. v.
- gi-kniuuuen, sw. v.
- knieâder, mhd.
- gi-knihti, st. n.
- kniredo
- knisten, sw. v.
- fir-knisten, sw. v.
- knistî, st. f.
- knistida, st. f.
- fir-knistida, st. f.
- -knistîg
- kniu
- kniubein, st. n.
- kniubrada
- kniuhosa, sw. f.
- kniulahhan, st. n.
- kniurad, st. n.
- kniurada
- kniurado
- kniureft, st. m.
- kniuskîba, sw. f.
- gi-kniuuuen
- kniuuuento, adv.
- -kniuuui
- kniu(uui)lîn, st. n.
- k n mont
- knobelch
- knoblouch
- knodo, sw. m.
- knoto, sw. m.
- -knodoht
- knollo, sw. m.
- knopfelîn, mhd. st. n.
- knoph, st. m.
- knorz, st. m.
- -knorzîg
- knosping, st. f.
- knoster, as. st. m.
- knoto
- knotto, as. sw. m.
- knouel
- knouf, st. m.
- knoveloch
- knubil, st. m.
- knubilî(n), st. n.
- knuhhil, st. m.
- bi-knuodilen, sw. v.
- -knuodili
- -knuolîh
- knuosal, st. n.
- -knuosli
- knuot, st. f.
- knuotlîhho, adv.
- knuphen, sw. v.
- ana-gi-knuphen, sw. v.
- bi-knuphen, sw. v.
- gi-knuphen, sw. v.
- in(t)-knuphen, sw. v.
- untar-knuphen, sw. v.
- zisamane-knuphen, sw. v.
- zuo-gi-knuphen, sw. v.
- gi-knuphi, st. n.
- knuphida, st. f.
- gi-knuphida, st. f.
- bi-knuphidi, st. n.
- knûrîg, adj.
- knusit
- knussen, sw. v.
- ana-knus(s)en, sw. v.
- ana-bi-knus(s)en, sw. v.
- bi-knussen, sw. v.
- fir-knussen, sw. v.
- gi-knus(s)en, sw. v.
- zi-knus(s)en, sw. v.
- zir-knus(s)en, sw. v.
- zuo-gi-knus(s)en, sw. v.
- knustî, st. f.
- knutil, st. m.
- knutilkempho, sw. m.
- knuveling, mfrk. st. m.
- ko-
- koad
- koat
- koat
- kober, st. m.
- kobet
- -koborâri
- ir-koborida, st. f.
- -koborida
- koborôn, sw. v.
- ir-koborôn, sw. v.
- ubar-koborôn, sw. v.
- kdinbō
- kdinbm
- kof, st. m.
- kof(-)
- k.of..ganti
- kovina, st. sw. f.
- koggo, sw. m.
| | klingunge mhd. st. f.; vgl. an. klenging. — Graff IV,564. clingunge: dat. sg. Gl 3,412,19 [HD 2,138] (Straßb., 12. Jh.). Andrang: clingunge assultu [vgl. ortus voluptatis ... virgo domicilium virginitatis ... nullo assultu virilis luxuriae violatus, HD 2,138].
klioban st. v., mhd. Lexer klieben, nhd. (älter) klieben; as. klioan, mnd. klûven, mnl. clieven; ae. cléofan; an. kljufa. — Graff IV,546 f. Praes.: chliupo: 1. sg. Gl 2,367,40 (-i-, -o aus u korr., Steinm.); chluipit: 3. sg. 4,115,2 (Sal. a 2); chliub-: dass. -it 2,732,11. 4,115,2 (Sal. a 2). 143,15 (Sal. c; vgl. Beitr. 73,215); -et 127,8 (Sal. b; e scheint aus i korr., Steinm.). — clivbit: 3. sg. Gl 4,115,1 (Sal. a 2). Praet.: chloup: 3. sg. Gl 2,660,56. Verschrieben: chludun: 3. pl. prt. S 7,65 (Hildebr.; l. chlubun, vgl. Lühr, Hildebr. S. 716 ff., Quak, Amsterd. Beitr. 21,195). chlubon Gl 1,756,45. 5,20,19 s. unter AWB klûbôn. (etw.) spalten, zerteilen: chliupo [transit supra dicta consonans n etiam in s: scindo scissus,] findo [fissus, Prisc., Inst. II,31,9] Gl 2,367,40. chloup [quadrifidam quercum cuneis ut forte coactis] scindebat [, rapta spirans immane securi, Verg., A. VII,510] 660,56. nahit siuuit ł chliubit finderit [ohne Kontext] 732,11. spaltit oder clivbit findit 4,115,1. chliubit findit dividit 2. 127,8. findit 143,15 (vgl. Beitr. 73,215); einen Schild spalten, zerhauen, m. Akk. d. Sache: do stoptun to samane staimbort chludun, heuwun harmlicco huittę scilti S 7,65 (vgl. o.). Abl. klobo, klubba, kluft, klufta, ?klub, kluf; vgl. auch AWB klûbôn, AWB klobalouh.
in(t)-klioban st. v. — Graff IV,547. Praet.: in-cloub: 3. sg. O 1,20,17. jmdn. aus jmds. Händen reißen, m. Akk. u. ur + Dat.: nist wib, thaz io gigiangi ... mit kindu io giwunni! [Bd. 5, Sp. 255] Incloub man mit then suerton thaz kind ir then hanton joh zi iro leidlusti nem iz fon ther brusti.
zi-klioban st. v.; as. teklioan, mnl. teclieven; ae. tócléofan. — Graff IV,547. Praes.: ze-clevbe: 1. sg. Gl 4,232,16 (cgm 187, 12. Jh.). Praet.: zi-chlube: 3. sg. conj. Gl 2,61,41. 73,15; ze-: dass. 61,41 (Eins. 179, 10. Jh.). 64,68. Part. Praet.: zi-clouene: instr.? Gl 2,491,22 (Stuttg. Poet. 6, 12. Jh.; z zweifelhaft, Steinm.). 1) (etw.) zerteilen, zerreißen, zertrennen: ih zeclevbe diffundo Gl 4,232,16; — bildl., von der Verschiedenheit der Natur: zichlube [coniuncta vero naturarum ipsa diversitas invicem discors dissociaret atque] divelleret [, nisi unus esset qui quod nexuit contineret, Boeth., Cons. 3,12 p. 82,18] Gl 2,61,41. 64,68. 73,15. 2) im Part. Praet.: durchlöchert, leck, von einem Schiff: ziclouene [en tibi, quos properes] rimosae [inponere cumbae, pellere et in medii stagna profunda freti, Prud., P. Hipp. (XI) 69] Gl 2,491,22. Vgl. zirklioban.
zir-klioban st. v., mhd. nhd. Lexer zerklieben. Praet.: zer-chlube: 3. sg. conj. Gl 4,317,12 (Paris Lat. 13953, 10. Jh.). etw. zerreißen, bildl., von der Verschiedenheit der Natur: zerchlube [coniuncta vero naturarum ipsa diversitas invicem discors dissociaret atque] divelleret [, nisi unus esset qui quod nexuit contineret, Boeth., Cons. 3,12 p. 82,18]. Vgl. ziklioban.
klipsi Gl 4,172,12 s. AWB klîba.
klrih st. m., nhd. dial. bair. klerich Schm. 1,1339; ae. cliroc; aus lat. clericus; vgl. Frings, Germ. Rom. II,189. chliricho: gen. pl. S 269,14 (B). Kleriker: .. chliricho .. derv selbvn kiridv .. clecorum (korr. zu clericorum, Steinm.) autem si quis eodem desiderio monasterio sociare voluerint, locum mediocri conlocentur.
kliulin Gl 3,150,13 s. AWB kliuuuilîn.
kliun Gl 3,213,48 s. AWB klîuua.
kliupit Gl 1,167,27 (Ra) s. AWB gi-lephen.
kliuuua st. sw. f., kliuuui st. n., mhd. Lexer kliuwe; mnl. cluwe; ae. cleove, clieve, clove; vgl. nhd. DWB kläuel, DWB knäuel. — Graff IV,566 f. Fem.: chliuuua: nom. sg. Gl 1,160,2 (Pa). 4,69,20 (Sal. a 1, 2 Hss., 1 Hs. -iuvva, 1 -wa); chliuua: dass. 1,160,2 (Ra). 161,2 (R γ). 2,371,39 (-uv-); chliua: dass. 1,458,8 (Rb; chl-); khliuua: dass. 160,2 (K). — cliuuua: nom. sg. Gl 2,375,53 (-ivuv-); acc. sg. 14,70 (2 Hss.). 18,59; cliuu-: nom. sg. -a 14,68. 205,13 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.). 371,39 (-vv-). 4,69,21 (Sal. a 1; -w-); gen. pl. -un 222,12 (Prag, Lobk. 434, 13. Jh.); acc. pl. -on 2,695,55; cliu: nom. sg. 215,59 (Schlettst., 12. Jh.; Rasur von a, u von anderer Hand, Steinm.). Neutr.: chliuu-: nom. sg. -i Gl 4,69,21 (Sal. a 1, 11. Jh.); gen. sg. -is Nc 809,18 [128,13]; acc. sg. -e Nb 218,2 [176,21]; acc. pl. -e Nc 741,14 [57,2]. Nicht eindeutig: chliwe: nom. sg. Gl 4,69,22 (Sal. a 1, 2 Hss., 1 Hs. --). 187,2 (14. Jh.). Wohl gefälscht: klewe: nom. sg. Gl 4,69,24 (Sal. a 1, Prag, mus. Bohem., 13. Jh.; vgl. Gl 4,605 Anm.). Verschrieben: chiuwe: nom. sg. Gl 4,69,22 (Sal. a 1). [Bd. 5, Sp. 256] 1) kugelförmige Masse: a) Kugel, Ball, (Woll-)Knäuel: clivva [quaedam solebant etiam masculino genere proferre vel ex contrario: hic et hoc guttur, murmur, globus, quod etiam hoc] glomus [dicitur glomeris, Prisc., Inst. II,170,2] Gl 2,371,39. 375,53. chliuvva glomus 4,69,20 (2 Hss. kliuuuilîn). globus ł globellum spera filorum 187,2 (1 Hs. kliuuuilîn). to reihta er mit tero zeseuuun zuei sinuuelbiu chliuue . daz chit zuo spera . eina gelicha golde . so diu sunna ist . andera gelicha electro so der mano ist tunc duos globosos orbes . quorum unus auro . electro alius praenitebat . dextra porectiore corripuit Nc 741,14 [57,2]. dero nam si eina sinuuelbi . in chliuuis uuis ketana ... unde gab iro . daz tarinne uuas zetrinchenne ac tunc sumit quandam globosam . animatamque rotunditatem 809,18 [128,13]; vom Igel: cliuua ł sciba [semetipsum in] sphaeram (Hs. sphera) [colligit (sc. der Igel), pedes introrsus subtrahit, caput abscondit, Greg., Cura 3,11 p. 48] Gl 2,205,13. 215,59; bildl.: alde uuindest tu daz vuunderlicha chliuue dero gotes einfalti? an mirabilem quendam divinae simplicitatis orbem complicas? Nb 218,2 [176,21]; — hierher vielleicht auch im Sinne von ‘Gaukler der Kugeln, Bälle’: cauculare cliuuun magus mimorum Gl 4,222,12; b) spez.: Feuerball: cliuuon [(Aetna) attollitque] globos [flammarum et sidera lambit, Verg., A. III,574] Gl 2,695,55; bezogen auf die Sonne mit Glanz u. Licht: scimo ł chliuua globus 1,161,2 (vgl. Splett, Sam.-Stud. S. 86 f.); c) Klumpen, Brocken, Kloß: offa pizza massa ł cliuua [zu: tempore sic alio vincens virtute draconem horrendis atram iactabat faucibus] offam [; dum gluttit piceam crudelis bestia] massam [Aldh., De virg. 356] Gl 2,14,68. massam ł cliuuua offam [ebda.] 18,59. massam .i. offam ł cliuuua [zu:] massam [ebda. 357] 14,70. 2) übertr.: dichte Schar, Haufen: chliuuua caleran managero globus (Hs. globo) collectio multorum Gl 1,160,2 (vgl. Splett, Stud. S. 234). kisihu chliua [(speculator) vidit globum Iehu venientis, et ait:] Video [ego] globum [4. Reg. 9,17] 458,8. Komp. halbkliuuua; Abl. kliuuuilîn, ?kliuuuin as.; -kliuuuen. |
| zi-klioban
| | 1) (etw.) zerteilen, zerreißen, zertrennen: ih zeclevbe diffundo Gl 4,232,16; — bildl., von der Verschiedenheit der Natur: zichlube [coniuncta vero naturarum ipsa diversitas invicem discors dissociaret atque] divelleret [, nisi unus esset | | 2) im Part. Praet.: durchlöchert, leck, von einem Schiff: ziclouene [en tibi, quos properes] rimosae [inponere cumbae, pellere et in medii stagna profunda freti, Prud., P. Hipp. (XI) 69] Gl 2,491,22. | | kliuuua
| | 1) kugelförmige Masse: | | | a) Kugel, Ball, (Woll-)Knäuel: clivva [quaedam solebant etiam masculino genere proferre vel ex contrario: hic et hoc guttur, murmur, globus, quod etiam hoc] glomus [dicitur glomeris, Prisc., Inst. II,170,2] Gl 2,371,39. 375,53. | | | b) spez.: Feuerball: cliuuon [(Aetna) attollitque] globos [flammarum et sidera lambit, Verg., A. III,574] Gl 2,695,55; bezogen auf die Sonne mit Glanz u. Licht: scimo ł chliuua globus 1,161,2 (vgl. Splett, Sam. | | | c) Klumpen, Brocken, Kloß: offa pizza massa ł cliuua [zu: tempore sic alio vincens virtute draconem horrendis atram iactabat faucibus] offam [; dum gluttit piceam crudelis bestia] massam [Aldh., De virg. 356] Gl | | 2) übertr.: dichte Schar, Haufen: chliuuua caleran managero globus (Hs. globo) collectio multorum Gl 1,160,2 (vgl. Splett, Stud. S. 234). kisihu chliua [(speculator) vidit globum Iehu venientis, et ait:] Video [ego |
|