| - koufman, st. m.
- koufmanahoubit, st. n.
- koufmâza, sw. f.
- koufo, sw. m.
- koufôn, sw. v.
- aba-koufôn, sw. v.
- koufônto, adv.
- koufscalc, st. m.
- koufskef, st. n.
- koufskilling, st. m.
- koufsorgênti, mhd. adj.
- koufstat, st. f.
- koufunga, st. f.
- fir-koufunga, st. f.
- kuuntheo
- kouuua, st. sw.?
- gi-kouuuarôn, sw. v.
- kovertiure, mhd. st. f.
- far-kovoron, mfrk. sw. v.
- koilari
- koz
- kozza1, sw. f.
- kozza2, sw. f.
- kossa, sw. f.
- kozza3, st. sw.?
- kozzo, sw. m.
- koz, st. m.
- kozza3, st. sw.?
- kꝓuchit
- kr-
- krâ, st. m.
- kr
- krâ(a), sw.
- krabut
- kradam, st. m.
- kradamo, sw. m.
- kradamen, sw. v.
- kradamo
- krâen, sw. v.
- ir-krâen, sw. v.
- kraft, st. f.
- kraftelôs
- kraftelôsî, st. f.
- kraftên, sw. v.
- kraftlîh, adj.
- kraftlîhho, adv.
- kraftnissa
- krg
- krag(g)o
- kragilôn, sw. v.
- kragit
- krah, st. m.
- krahhilôn, sw. v.
- krahho, sw. m.
- krag(g)o, sw. m.
- kracko, sw. m.
- krahhôn, sw. v.
- ir-krahhôn, sw. v.
- kraht
- kraia
- kraiun
- krac, st. m.
- kracko
- kral, st. m.
- krâling, st. m.
- krâm, st. m.
- krâma, sw. f.
- krâmâri, st. m.
- kramme, mhd. sw. m.
- kramph, adj.
- kramph, st. m.
- -kramph, adj.
- krampho, sw. m.
- kranaboum, st. m.
- kranauuitu, st. m.
- kran(e)chensnabel, mhd. st. m.
- kranech(e)swurze, mhd.
- kranechsnabel, mhd. st. m.
- kranensnabel, mhd. st. m.
- kran(e)witber, mhd. st. n.
- kran(e)witboum, mhd. st. m.
- kran(e)witstûde, mhd. sw. f.
- kran(e)wurz, mhd. st. f.
- kran(e)wurze, mhd.
- krânfuoz, st. m.
- kranc, mhd. adj.
- krankalôn, sw. v.
- bi-krankalôn, sw. v.
- bi-krankên
- krano, sw. m.
- kranuh, st. m.
- kranuhhessnabul, st. m.
- kranz, st. m.
- krâôn, sw. v.
- krâphaht(i), adj.
- krâphilîn, st. n.
- krâpho, sw. m.
- krâfo, sw. m.
- krâphôn, sw. v.
- krapso
- kraru
- -krât
- kratto, sw. m.
- kretto, sw. m.
- krauio
- krautwurm, frühnhd. st. m., nhd. dial. schwäb.
- krazzôn, sw. v.
- krazzên?, sw. v.
- uuidar-krazzôn, sw. v.
- kre
- kreander
- kreb, mhd. st. n.
- krebazzo
- krebewurz, mhd. st. f.
- krebewurze, mhd.
- krebiz
- krebizzo
- krebō
- in-krebôn, sw. v.
- krebuz, st. m.
- krebiz, st. m.
- krebazzo, st. m.
- krebizzo, sw. m.
- krebenwurze, mhd.
- kreften, sw. v.
- kreftîg, adj.
- kreftîgen, sw. v.
- kreftglîhho, adv.
- kreftîgo, adv.
- gi-kreftgôn, sw. v.
- kreftilôs, adj.
- kraftelôs, adj.
- kreg
- krehhen
- krehho, sw. m.
- krehhula, sw. f.
- kreia, sw.
- kreifto
- kreiz, st. m.
- krekendi
- krekil
- krecken, sw. v.
- krehhen, sw. v.
- krelo
- kremse
- kremer
- uuidar-kremphen, sw. v.
- kren
- krên, st. m.
- krêno, sw. m.
- bi-krenken, sw. v.
- krenzen, sw. v.
- créodan
- kreozpaum
- krepfelin
- krephelin
- krephilin
- kreppelen
- kresamfaz, st. n.
- kres(a)m-
- kresan, st. v.
- untar-kresan, st. v.
- uuidar-kresan, st. v.
- zuo-kresan, st. v.
- kreslinc, mhd. st. m.
- kressa
- kresse
- kresso1, sw. m.
- kresso2, sw. m.
- kressa, sw. f.
- kreta, st. sw.?
- krota, sw. f.
- krêtensisc, adj.
- krêtikisc, adj.
- krêtisc, adj.
- krettilî(n), st. n.
- kretto
- krewa
- kreuuil, st. m.
- krouuuil, st. m.
- kreuuilikîn, mfrk.
- kreuuilôn, sw. v.
- krewit
- krezzo, sw. m.
- krîda, sw. f.
- -kriec, mhd.
- krieche, mhd. sw. f.
- under-kriechen, mhd. st. v.
- kriechenboum, mhd.
- kriechviur, mhd. st. n.
- krieg, st. m.
- -kriegelich
- kriegên, sw. v.
- -kriegi
- -krieggî
- -kriegilîhho
- -kriegilîn
- krieh, adj.
- kriehboran, adj.
- kriehboum, st. m.
| | koufman st. m., mhd. Lexer koufman, nhd. DWB kaufmann; mnd. kôpman, mnl. coopman; afries. kapmon, kopman; ae. céapman; an. kaupmaðr. — Graff II,742. chouf-man: nom. sg. Gl 3,139,63 (SH A, 2 Hss., 1 Hs. --). 348,31 (SH i; --). 425,50. 428,3 (--). 4,35,42 (Sal. a 1, 2 Hss., 1 Hs. --). 45,14 (Sal. a 1; --). Meineke, Ahd. S. 26,33 (Sal. a 1; -ov-); gen. sg. -]nes Gl 1,539,47 (M, 5 Hss., 1 Hs. -ov-); -]nis 49/50 (M, 2 Hss.). 50 (M, 2 Hss., 1 Hs. -ov-); dat. sg. -]ne 807,52 (M, 2 Hss.); nom. pl. -] 648,29 (M, 5 Hss.); gen. pl. -]ne 3,409,62 [HD 2,76] (--); chouff-: gen. sg. -]nes 1,539,49 (M, Göttw. 103, 12. Jh.); chof-man: nom. sg. 4,35,43 (Sal. a 1, clm 22201, 12. Jh.); nom. pl. -]na 1,648,31 (M, clm 22201, 12. Jh.; zur a-Dekl. vgl. Matzel S. 111, Braune, Ahd. Gr.14 § 239 Anm. 4); gen. pl. -]ne 504,69 (M, clm 22201, 12. Jh.). — cauf-man: nom. sg. Gl 4,221,46 (Ja); couf-: dass. 2,23,34 (Paris Lat. 16668, 9./10. Jh.). 3,139,64 (SH A; --). 186,15 (SH B; k-). 381,44 (Jd). 46 (Jd). 396,18 (Hildeg.; k-). Hbr. I,290,286 (SH A; k-); nom. pl. O 2,11,25 (k-); dat. pl. -]non 17 (k-); cof-: nom. sg. Gl 3,139,64 (SH A; k-); cohf-: dass. 186,15 (SH B, Brix. Bll., 13. Jh.; vgl. cohf Gl 4,205,30). — coup-man: nom. sg. Gl 3,382,2 (Jd). Verschrieben: chous-manne: nom. pl. Gl 1,648,32 (M, 2 Hss., darunter clm 17403, 13. Jh.); wohl auch verschrieben unter Einfluß der lat. Endg. (?): chouf-mannes: nom. pl.? 30/31 (M, Göttw. 103, 12. Jh.); zur a-Dekl. vgl. Braune a. a. O. 1) Kaufmann, Händler (vgl. Voetz, Komp. S. 162—174): chofmanne [non calcaverunt eam (sc. semita) filii] institorum [, nec pertransivit peream leaena, Job 28,8] Gl 1,504,69 (9 Hss. koufâri). choufman [Graecia, Thubal, et Mosoch, ipsi] institores (3 Hss. institores, 6 institutores, vgl. Diefb., Nov. Gl. S. 218) [tui: mancipia, et vasa aerea advexerunt populo tuo, Ez. 27,13] 648,29. coufman [aut dentes stridant in potu forte bibentum, ni fallax] caupo [strofas infundat aquosas, qui solet interdum mercantes fallere, Aldh., De octo princ. vit. = De virg. 2796] 2,23,34. chfman mercator 3,139,63. Hbr. I,290,286 (beide im Abschn. De variis officiorum vocabulis ł operariis). Gl 3,186,15. folicio mercator 396,18. negotiator 381,44 (darauf nundinator idem, Steinm.). autionator 46. institor 382,2. 425,50. 4,221,46. chfmanne institorum 3,409,62 [HD 2,76] (in lat. Text). chfman argonavis 4,35,42 (zur Deutung des sonst nicht so bezeugten lat. Lemmas vgl. Voetz a. a. O. S. 169, der an den seefahrenden Händler denkt). Meineke, Ahd. S. 26,33. caupo Gl 4,45,14. zistiaz er thie skrannon then selben koufmannon, joh allaz thaz gisidili [vgl. (Jesus) mensas numulariorum et cathedras vendentium columbas evertit, Matth. 21,12] O 2,11,17. interent iz (betahûs) ouh filu fram alle these koufman joh these mezelara 25; in einem Vergleich: choufmannes [facta est (sc. eine tüchtige Frau) quasi navis] institoris (2 Hss. institoris, 7 institutoris, -es) [, de longe portans panem suum, Prov. 31,14] Gl 1,539,47 (1 Hs. krâmâri). choufmanne [Bd. 5, Sp. 354] [iterum simile est regnum caelorum] homini negotiatori [, quaerenti bonas margaritas. Inventa autem una pretiosa margarita, abiit, et vendidit omnia quae habuit, et emit eam, Matth. 13,45] 807,52. 2) gekaufter Knecht (vgl. Voetz a. a. O. S. 172): chfman empticius Gl 3,348,31. 428,3.
koufmanahoubit st. n. (zum Ansatz als Komp. vgl. Voetz, Komp. S. 170 ff.). — Graff IV,758. chouf-mana-houbit: nom. sg. Thoma, Glossen S. 4,4; -houbet: dass. Gl 3,427,36 (chfmanahb&). gekaufter Sklave: chfmanahbet empticius Gl 3,427,36. empticius iđ seruus. qui emitur pretio. choufmanahoubit [zu: infans octo dierum circumcidetur in vobis, omne masculinum in generationibus vestris: tam vernaculus, quam] emptitius [circumcidetur, Comm. in Gen. = Gen. 17,12] Thoma, Glossen S. 4,4 (vgl. Gl 5,231,12; zur Glossierung vgl. Voetz a. a. O.).
koufmâza sw. f. (zum Ansatz als Komp. vgl. Erdm. S. 398, Piper, Glossar S. 239; anders Kelle 3,340 s. v. kouf, Graff IV,375 f. s. v. kauf); vgl. mhd. Lexer koufmetze m. kouf-mazun: acc. pl. O 2,11,14 (FPV; -zvn, v über o geschr. F). Meßgefäß des Händlers: thie disgi, thie thar stuantun ... thie stuala ouh, ... inti iro koufmazun: Thaz warf er allaz sar in houf, thaz sie firmidin thar then kouf.
koufo sw. m., mhd. Lexer koufe; ae. cýpa; an. kaupi; vgl. mlat. caupo, vgl. Frings, Germ. Rom. II,175 f. — Graff IV,377. chauf-: nom. sg. -o H 22,8,1 (voc.); acc. sg. -on Gl 2,323,12 (Sg 299, 9. Jh.); chouf-: nom. sg. -o 363,28 (M); -e 4,77,23 (Sal. a 1; --); acc. sg. -an 2,323,50; dat. pl. -on Thoma, Glossen S. 16,14; choupho: nom. sg. Gl 2,363,29 (M); chouffo: dass. 28 (M, 2 Hss.). 4,150,31 (Sal. c). — caufo: nom. sg. Glaser, Griffelgl. S. 317,313 (clm 6300, 8. Jh.; c- unsicher). chauffa Gl 2,309,36. chouffi 282,46 s. unter kouf2. 1) Kaufmann, Händler (vgl. Voetz, Komp. S. 165. 168): choufon [quem senseris tibi aut semper aut crebro de nummis loquentem excepta elemosyna, quae indifferenter omnibus patet,] institorem [potius habeto quam monachum, Hier., Ep. LVIII,6 p. 536] Gl 2,323,12. 50. chouffo [excipiuntur in utraque generis masculini haec, hic ligo, hic] mango [, hic praedo, ... quae o producunt, Phocae ars 413,23] 363,28. chfe mango mangonis 4,77,23. 150,31. caufo [non calcaverunt eam filii] institorum (Hs. institutorum, vgl. Diefb., Nov. Gl. S. 218) [Greg., Mor. in Job 5,21, PL 75,701 C] Glaser, Griffelgl. S. 317,313. choufon [praetereuntibus Madianitis] negotiatoribus [, extrahentes eum de cisterna, vendiderunt eum (sc. Joseph) Ismaelitis, viginti argenteis, Gen. 37,28] Thoma, Glossen S. 16,14. 2) Erlöser: thih nu chaufo pittemes thaz urchundono kamachadiu kemachoes pittante schalchilun in euuigo uueralti te nunc, redemptor, quaesumus ut martyrum consortio iungas praecantes servulos in sempiterna saecula H 22,8,1. Komp. îsa(r)n-, stahalkoufo; vgl. urkoufo. Vgl. kouf2.
koufôn sw. v. (zum Nebeneinander von jan- und ônVerb vgl. koufen); vgl. lat. caupo, cauponari. — Graff IV,372 f. s. v. kaufjan, kaufôn. coufot: 2. pl. imp. T 151,2 (erstes -o- aus u); hierher wohl auch: choufotin: 3. pl. prt. Gl 1,648,37/38 (M, clm [Bd. 5, Sp. 355] 14689, 11./12. Jh.); coufon: inf. 2,738,8 (Sg 292, 11. Jh.; k-). 1) etw. kaufen, käuflich erwerben, auch tauschen: choufotin [filii Dedan negotiatores tui ... dentes eburneos, et hebeninos] commutaverunt [in pretio tuo, Ez. 27,15] Gl 1,648,37/38 (8 Hss. koufen). koufon [pecunia] comparare [voluit donum spiritale, Acta apost. II p. 411] 2,738,8 (1 Hs. koufen). 2) Handel treiben: coufot unz ih cumu negotiamini dum venio T 151,2. Abl. koufônto. Vgl. koufen.
aba-koufôn sw. v.; vgl. als Simplex Sehrt, N.-Wortsch. S. 313 s. v. choufôn, Raven II,81 s. v. choufon. choufon aba: inf. Ni 529,22 [39,3/4]. verhandeln: ube alle geiihte . unde alle lougena . kemeinliche . ioh sunderige solih sint . taz einer guisso liuge . anderer uuar sage ... unde is alles not si . so si ouh raten . unde choufon aba . uuanda uuellen uuir einez tuon . so geskihet fone note anderez non oportet neque consiliare . neque negotiari . quoniam si hoc facimus.
koufônto adv. — Graff IV,372 f. s. v. kaufjan, kaufôn. chouffonto: Npgl 108,18. verkaufend: Iudas furando uendendo tradendo der populus chedendo (stelinto chouffonto fellinto liut).
koufscalc st. m., mhd. Lexer koufschalc. — Graff VI,482. Nur im Nom. Sing. belegt. chauf-scalch: Gl 1,277,69 (Jb-Rd); chouf-: 3,234,56 (SH a 2; --); -scalc: 136,32 (SH A, 2 Hss., 1 Hs. --). 272,50 (SH b; --); -scalg: 1,303,9; -schalch: 3,184,22 (SH B; --). 234,56 (SH a 2; --); -schalc: 136,34 (SH A; --). Thoma, Glossen S. 4,3; chf-scalch: Gl 3,299,26 (SH d; -s- aus f rad., Steinm.); khouf-scalh: ZfdA. 64,77 (zu -lh neben -lch vgl. Schatz, Abair. Gr. § 62 c). — cauf-scalc: Gl 1,354,28 (Ja); couf-scalch: 3,316,44 (SH e); -scalc: 234,57 (SH a 2; --). 272,50 (SH b; -scalk); cof-: 136,34 (SH A, Prag, Lobk. 434, 13. Jh.); cof-schalc: Hbr. I,285,232 (SH A). Verschrieben: chouffcalc: Gl 3,136,33 (SH A); choufsalc: 32 (SH A; --). 234,57 (SH a 2; --); couf-scale: 184,22 (SH B; k-); -scalht: Thies, Kölner Hs. S. 167,19 (SH; --; l. -scalhc); -schal: Gl 1,314,15 (sem. Trev., 11./12. Jh.). gekaufter Sklave, Tagelöhner (vgl. Voetz, Komp. S. 170 ff., Schütz S. 186 ff.): chaufscalch [infans octo dierum circumcidetur in vobis, omne masculinum in generationibus vestris: tam vernaculus, quam] emptitius (Hs. -cius) [circumcidetur, Gen. 17,12] Gl 1,277,69. 303,9. 314,15. empticius iđ seruus. qui emitur pretio. choufschalc [zu: emptitius, Comm. in Gen. = Gen. ebda.] Thoma, Glossen S. 4,3 (vgl. Gl 5,231,12). chfscalc empticius Gl 3,136,32. Hbr. I,285,232 (beide im Abschn. De civibus (civium nominibus)). Gl 3,184,22. 272,50. 299,26. 316,44. Thies, Kölner Hs. S. 167,19. empticius emptus servus [Hbr. II,280,185] Gl 3,234,56 (1 Hs. couffet scalc). khoufscalh empticius [zu: omnes viri domus illius, tam vernaculi, quam] emptitii [et alienigenae pariter circumcisi sunt, Gen. 17,27] ZfdA. 64,77; hierher auch: caufscalc [omnis alienigena non comedet de sanctificatis,] inquilinus [sacerdotis, et mercenarius non vescentur ex eis, Lev. 22,10] Gl 1,354,28. [Bd. 5, Sp. 356]
koufskef st. n., mhd. Lexer koufschif, nhd. DWB kaufschiff; mnd. kôpschip, mnl. coopscip; ae. céapscip; an. kaupskip. — Graff VI,456. chouf-scef: acc. sg. Gl 2,751,13 (clm 18547,2, 10. Jh.). Handelsschiff: choufscef navem [ibi] onerariam [inveni, quae cum mercibus Narbonam petens solvere parabat, Sulp. Sev., Dial. 1,1 p. 152,12].
koufskilling st. m., nhd. DWB kaufschilling. cohp-scilling: nom. sg. Gl 4,196,26 (sem. Trev., 11./12. Jh.; vgl. Katara S. 88,54; zu -hp- für -ph- aus p vgl. ders. S. 54; vgl. aber auch in ders. Hs. cohf Gl 4,205,30). Kaufschilling, Kaufgeld: arrabon, pignus (vgl. Mlat. Wb. I,1,975 s. v. arrabo).
? koufsorgênti mhd. adj. Verschrieben u. wohl verstümmelt: zf-sorgen: Grdf. Gl 4,150,54 (Sal. c, mus. Brit. Add. 18379, 13. Jh.). Sorge tragend für den Handel: Maiugena (Beiname für Mercurius, Steinm. z. St. erwägt cfsorgenti als Übers. dazu „im hinblick auf merx und cura?“ oder Zuordnung von sorgenti zu tristis der im Inkunabeldruck vorausgehenden lat. Gl., vgl. dazu auch Gl 4,128 Anm. 2). |
| koufman
| | 1) Kaufmann, Händler (vgl. Voetz, Komp. S. 162—174): chofmanne [non calcaverunt eam (sc. semita) filii] institorum [, nec pertransivit peream leaena, Job 28,8] Gl 1,504,69 (9 Hss. koufâri). choufman [Graecia, | | 2) gekaufter Knecht (vgl. Voetz a. a. O. S. 172): chfman empticius Gl 3,348,31. 428,3. | | koufo
| | 1) Kaufmann, Händler (vgl. Voetz, Komp. S. 165. 168): choufon [quem senseris tibi aut semper aut crebro de nummis loquentem excepta elemosyna, quae indifferenter omnibus patet,] institorem [potius habeto quam monachum, Hier., Ep. | | 2) Erlöser: thih nu chaufo pittemes thaz urchundono kamachadiu kemachoes pittante schalchilun in euuigo uueralti te nunc, redemptor, quaesumus ut martyrum consortio iungas praecantes servulos in sempiterna saecula H 22,8,1. | | koufôn
| | 1) etw. kaufen, käuflich erwerben, auch tauschen: choufotin [filii Dedan negotiatores tui ... dentes eburneos, et hebeninos] commutaverunt [in pretio tuo, Ez. 27,15] Gl 1,648,37/38 (8 Hss. koufen). koufon [pecunia | | 2) Handel treiben: coufot unz ih cumu negotiamini dum venio T 151,2. |
|