| - fenni, st. n.
- fennî, st. f.
- fennî
- fenning
- fenninguuantalero
- fennistat, st. f.
- fenstar, st. n.
- fenucal
- fenuhal
- -fenzôd, st. m.
- gi-ana-fenzôn, sw. v.
- feor
- fer, adj.
- fer, adv.
- fer
- fer-
- fera, st. sw.?
- fera
- fer(a)h, st. n.
- fer(a)hbluot, st. n.
- ferala, sw. f.
- feranolihha
- ferari
- feratagum
- verbena, st.?
- ferbovuite
- fercholen
- ferdamnussidi
- fereheih, st. f.
- ferfrid
- fergascaz, st. m.
- fergôn, sw. v.
- gi-fergôn, sw. v.
- fergônto, adv.
- ferh
- ferhirstal, st. m.
- ferhirstîga, st. f.
- feriâri, st. m.
- ferrâri, st. m.
- ferid, st. n.
- ferien, sw. v.
- ferren, sw. v.
- nâh-ferien, sw. v.
- nâh-ferren, sw. v.
- ubar-ferien, sw. v.
- ubar-ferren, sw. v.
- ûz-ferien, sw. v.
- ûz-ferren, sw. v.
- fer(i)go
- ferinâuua, sw. f.
- ferio, sw. m.
- fer(i)go, sw. m.
- ferro, sw. m.
- ferisaz
- feriscaz, st. m.
- feriskif, st. n.
- feristi
- ferit
- ferit
- ferlihho
- ferliuuuen
- fermenne
- -fermî, st. f.
- fernaliho
- fernerîg, adj.
- ferneuuon
- fernevo, sw. m.
- fernevvn
- fernihta
- fernin
- ferns, st. m.
- ferno, adv.
- fernoscenen
- fernumenstig
- fernumest
- fernumfstigen
- fernūpft
- fernustic
- feronolihha
- ferrana, adv.
- ferranalîh, adj.
- ferranân, adv.
- ferrano
- ferre, st. f.
- ferrebiega
- ferren
- ferrên, sw. v.
- ir-ferrên, sw. v.
- ferrenan
- ferreno
- ferrî, st. f.
- ferrino
- ferrisc, adj.
- ferriskên, adv.
- ferro, sw. m.
- ferro, adv.
- ferrobioga, st. f.
- ferrolîh, adj.
- ferrolîhho, adv.
- ferron, adv.
- ferronân
- fers, st. m. n.
- fes
- fers(a)na, st. sw. f.
- fersâri, st. m.
- ferscang
- versentrit, mhd. st. m.
- fersiclîn, st. n.
- fersmahhâri, st. m.
- fersna
- gi-ferta, sw. f.
- ferterron, andfrk.
- ferthamto
- ferti
- gi-ferti, st. n.
- fertîg, adj.
- fertgî, st. f.
- fertinunc
- gi-ferto, sw. m.
- ferunlust
- verwære, mhd. st. m.
- ferza, st. oder sw. f.
- ferzan, st. v.
- fesa, sw. f.
- fesahi, st. n.
- gi-fesahi, st. n.
- fesant
- fescetraga
- fescil
- feselên, sw. v.
- fesega
- fesihuon, st. n.
- fesilîg, adj.
- fesiohoner
- vespera, st. f.
- fessi hone
- festen, sw. v.
- bi-festen, sw. v.
- gi-festen, sw. v.
- festi, adj.
- -festian, sw. v.
- festida, st. f.
- -festigôn, sw. v.
- festin
- festî(n), st. f.
- festi, st. n.
- festina, sw. f.
- festinagal, st. m.
- festinâra, sw. f.
- festinâri, st. m.
- festinde
- festinî
- festinîg, adj.
- festinôd, st. m.
- festinôn, sw. v.
- ana-festinôn
- bi-festinôn, sw. v.
- gi-festinôn, sw. v.
- umbi-festinôn, sw. v.
- zuo-gi-festinôn, sw. v.
- festinônto, adv. part. prs.
- festinung, st. f.
- festinunga, st. f.
- festisal, st. n.
- festmuoti, adj.
- festmuotî, st. f.
- festnissa, st. f.
- -festôn, sw. v.
- -festunga, st. f.
- fetâh
- fetcide
- feterari
- feter heribum
- fethderlicher
- fethdero
- fethlachen
- fetidiu
- fetirenkind, st. n.
- fetirensun
- fetiro, sw. m.
- fettach
- fettide
- fettirrụ sun
- feu
- feuht
- feuuen, sw. v.
- fouuuen, sw. v.
- feychel
- fezcetragela
- fezitraga, st. f.
- fezitragala, st. f.
- fezra
- vezstuchelen
- feztregela
- fezzan, st. v.
- ana-gi-fezzan, st. v.
- avur-gi-fezzan, st. v.
- gi-fezzan, st. v.
- fezzara, st.?
- fezzarôn, sw. v.
| | fenni st. n., fennî st. f., mhd. Lexer venne st. n., nhd. fenn n.; as. feni (s. u.), mnd. mnl. venne f. n.; afries. fenne, fene m.; ae. fen n. m.; an. fen n.; got. fani n. — Graff III, 522. Neutra: fenn-: dat. sg. -e Nb 201,29 [218,11]; nom. pl. -e 112,30 [123,16]. feni: nom. sg. Gl 4,302,17 = Wa 59,32 (Ess. Ev., 9. Jh.; z. Form mit einem -n- vgl. Gallée § 213 Anm. 2). Fem.: fenni: dat. sg. Gl 1,665,30 (Rf; s. u. Bedeutungsteil). Nicht eindeutig bestimmbar: fenne: nom. sg. Gl 3,648,42 (Florenz XVI, 5, 13. Jh.); venni: dass. 607,27 (Schlettst., 12. Jh.). Hierher vielleicht auch als Verschreibung: vendo: nom. sg. Gl 4,153,54 (Sal. c; eher wohl zu fendo sw. m., vgl. dort). Sumpf, Sumpfland: fenni [vidi autem in visione esse me super portam Ulai ... et ecce aries unus stabat ante] paludem (Hs. palude) [Dan. 8,3] Gl 1,665,30 (vgl. z. Übers. mit dem Dat. noch urtriuuidu suspitione, Vulg. suspicionem 39). venni mos palus 3,607,27. fenne palus. dis 648,42. feni endi that mor palus quamdiu est immota, fetorem non emittit, et statim ut movetur, fetor qui intus erat prius, exit, sicut Iudaei statim ut irritati sunt eas sordes, quas intus habebant, emittebant, vgl. Gallée, Sprachdenkm. S. 54 [Randgl. zu: quis te quaerit interficere? Joh. 7,20] 4,302,17 = Wa 59,32. tenchest tu danne . uuio filo uuazer . unde fenne ... skertent tes selben fierden teiles (der Erde) si subtraxeris cogitatione . huic quartae parti . quantum premunt maria paludesque Nb 112,30 [123,16]. uuanda iro sumelih (Kräuter u. Bäume) uuahset in felde . sum in berge . sum uuahset in fenne nam aliae quidem campis . aliae montibus oriuntur . alias ferunt paludes 201,29 [218,11]; hierher vielleicht auch: vendo palus Gl 4,153,54 (s. o. Formenteil). Komp. fennistat; Abl. fenilīk as.
fennî s. AWB fenni.
fenning s. AWB phending.
fenninguuantalero T 117,2 s. AWB phendinguuantaleri.
fennistat st. f. — Graff VI, 641. fenni-stetim (Rd -&-): dat. pl. Gl 1,287,4 (Jb-Rd); fenne-steten: dass. Thoma, Glossen S. 19,9/10. sumpfige Stelle: fennistetim [(Pharao) putabat se stare super fluvium, de quo ascendebant septem boves ... et pascebantur in] locis palustribus (Hss. palustribus locis) [Gen. 41,2] Gl 1,287,4. in strodahten steten fennesteten in locis palustribus [Comm. in Gen. = Gen. 41,2] Thoma, Glossen S. 19,9/10.
fenstar st. n. (auch venstre mfrk. f.), mhd. Lexer venster, n., nhd. fenster n.; mnd. vinster, venster n., mnl. venstere, venstre venster f. m. n.; ae. fenester n.; aus lat. fenestra; vgl. Frings, Germ. Rom. I,19. II, 247 f. — Graff III, 544. fenst-ar: nom. pl. Gl 2,438,51; -er: nom. sg. 3,631,22; -re: dat. sg. W 79,2; -er: acc. pl. Nc 846,23 [219,15]. uenst-er: nom. sg. Gl 3,128,60 (SH A); -ir: dass. 61 (SHA, 2 Hss., davon 1 Hs. v-); -ron: dat. pl. W 37,2. vens: nom. sg. Gl 3,128,60 (SH A). Femininum: uenstre: nom. sg. Gl 3,381,20 (Jd); Ahd. Gl.-Wb. S. 147 schwaches Femininum. Öffnung, Luke, Fenster: a) in einer Wand oder Mauer: unde ube der tagerod scono nefareti den first . mit temo eristen scimen . unde er mit liehte nedurhprache diu fenster ac nisi aurora rosetis purpuraret culmina . convenustans primo halitu . i. aspectu . et nisi surgens dissecaret fenestras lumine [Bd. 3, Sp. 737] Nc 846,23 [219,15]. er (Christus) selbo stet hinter unser uuente, unte sihet uz den uenstron, unte uuartet uz uon den linebergon en ipse stat post parietem nostrum respiciens per fenestras, prospiciens per cancellos [Cant. 2,9] W 37,2; — hierher wohl auch: venster fenestre Gl 3,128,60. 381,20. 631,22; b) in der Decke einer Felsenhöhle: ingimeizaniu fenstar [occurrunt caesis] inmissa foramina [tectis, quae iaciunt claros antra super radios, Prud., P. Hipp. (XI) 161] Gl 2,438,51; c) in einer Tür: min uuine rachta sine hant in zemir zeeinemo fenstre, unte min uuamba erbibeneta ze sinemo anagriffe dilectus meus misit manum suam per foramen, et venter meus intremuit ad tactum eius [Cant. 5,4] W 79,2. Komp. himilfenstar; vgl. AWB finestra.
fenucal, fenuhal Gl 5,43,28. S 39,8 s. AWB fenihhal.
-fenzôd st. m. s. AWB gi-anafenzôd.
gi-ana-fenzôn sw. v.; zum Grundwort vgl. mhd. Lexer vanz st. m., nhd. fanz, fenz m. DWb. III, 1320, Schm. 1,735 f., Schweiz. Id. 1,877, Rhein. Wb. 2,293; an. fantr m. — Graff III, 548. c-ana-uenzota: 3. sg. prt. Gl 1,657,53 (M, 2 Hss.); g-: dass. 55 (M); g-ana-uuenz-: dass. -ota (Göttw. 103, 12. Jh.), -oti (clm 14 689, 11./12. Jh.) 56 (M). c-ana-uinzota: 3. sg. prt. Gl 1,657,54/55 (M, Wien 2732, 10. Jh.); g-ana-winzon: inf. 2,323,24 (Schlettst., 12. Jh.). höhnen, spotten, spöttelnd bemerken: canauenzota huohota [tantum fuisse otii tribus pueris] cavillabatur [, ut in camino aestuantis incendii metro luderent, Dan., Praef.] Gl 1,657,53 (3 Hss. nur gianafenzôn, 1 Hs. giuuizzôn). ganawinzon cavillare . per iocum inutilia proferre [zu: sed ne in aliquo cavilleris, et te quasi lubricus anguis evolvas, testimoniorum stringendus es vinculis, Hier., Ep., Vallarsius II p. 221] 2,323,24. Abl. gianafenzôd.
feor s. AWB fior-.
fer adj., mhd. ver, verre, nhd. fer(r), ferre DWb. III, 1527 u. 1540 ff.; as. fer, mnd. vēr, vēre, mnl. ver, veer verre; afries. fir, fer; ae. feor(r). — Graff III, 656 f. ferr-: nom. sg. n. -iz Npw 119,5; nom. sg. f. -iv Nb 353,15 [386,27]; dat. sg. n. -emo NpNpw 117,25; acc. sg. f. -a T 151,1; dat. pl. -ên Nb 152,24. 309,28 [163,25. 337,18]; acc. pl. m. -e 118,19 [129,9]; comp. acc. sg. n. -ora Gl 2,31,16. 773,61; superl. acc. pl. -ostun F 16,1/2. verr-: nom. sg. f. -iu Gl 2,292,67 (M, 4 Hss., davon 2 -iv, 1 Hs. u-); acc. sg. f. -a T 97,1 (u-); dat. pl. -en Gl 2,294,1 (M, 5 Hss., davon 1 Hs. u-, 1 Hs. uerrenn mit darüberstehender Rasur von uerr, Steinm.); comp. nom. sg. m. -er 4,241,4 (Innsbruck 711, 13. Jh., uerrer auf Rasur, Steinm.); acc. sg. m. oder f. -oren 2,737,21 (u-); superl. dat. pl. -ostun 751,11 (clm 18 547,2, 11. Jh., u-); nom. pl. n. -istin Nk 391,24 [32,18] (u-, zu -in statt -en bei Notker vgl. Wardale, Lautst. § 53 Anm. 1). 1) lokal: fern, entfernt, weit, entlegen: nalles after manegen tagon gisamonoten allen ther iungoro sun elilentes fuor in uerra lantscaf et non post multos dies congregatis omnibus adolescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam T 97,1. toh ter liument uuallondo sih kebreite . hina under ferre liute licet diffusa fama means per remotos populos Nb 118, 19 [129,9]. truhten uuola gespuote mina fart ze dir uuanda ih fone ferremo ellende iruuindendo . fone dien sceido [vgl. salvum me fac, quia de longinqua peregrinatione revertentes seiungimur ab eis, Aug., En.] NpNpw 117,25; — im Komp.: entfernter, weiter entfernt, entlegener: rumora ferrora (davor superiora) ulteriora [sequens, lustratis finibus, arva con- [Bd. 3, Sp. 738] veniens Ephesum Paulus docet, Ar. 2,569] Gl 2,31,16 (vgl. v. Gadow, Aratorgl. S. 59,222). ferrora rumeran ulteriora [ebda.] 773,61. nahiren ł uerroren [et cum persecutionis procella detonaret, in villam] remotiorem] et secretiorem secessit, Vita Pauli p. 18a] 737,21. uerrer remotior 4,241,4; — im Superl.: fernst, entferntest, weitest: uerrostun [cum essem in] remotis [Aegypti locis, libuit ad mare usque procedere, Sulp. Sev., Dial. 1,1 p. 152,11] 2,751,11. ..inan in d.. ferrostun ligatis manibus et pedibus mittite eum in tenebras exteriores F 16,1/2. tiu heizint contraria . tiu uone einemo urspringe chomeniu . i. uone einemo genere . allero dingo ungolichesten sint . unde uerristin . unde einanderiu tilegont. Also (uuiz unde suarz) [vgl. contraria vero sunt . quae in eodem genere posita . longissime a se discrepant ut album atque nigrum, Ps.-Aug., Cat.] Nk 391,24 [32,18]; — ferner: T 151,1 (longinquus). Nb 152,24. 309,28 (abiunctus). 353,15 [163,25. 337,18. 386,27]. 2) temporal: lange, weitläufig, ausgedehnt: verren [quia enim] longis [et diuturnis iniquitatibus pressus est, longo languore fatigatur, Greg., Hom. I, 19 p. 1515] Gl 2,294,1. ah mih chuist du danne ziu ist min ellende so ferriz uuorten? heu me, quia incolatus meus prolongatus est Npw 119,5; — hierher wohl auch: verriu [quam volo, ... sub brevitate perstringere: ne vos et] extensa, Hs. extenta [processio, et prolixa expositio videatur onerare, Greg., Hom. I, 19 p. 1510] Gl 2,292,67. Abl. ferrana, ferranân, ferro; ferrî; vgl. AWB ferron. |
| |