| - hei alt lihi a
- heibrunst, st. f.
- heich
- heichiner
- heid’
- heida, st. sw. f.
- heidahi, st. n.
- gi-heidahi, st. n.
- heidan, adj.
- heidin, adj.
- heidan, st. m.
- heidin, st. m.
- heidangelt, st. n.
- heidingelt, st. n.
- heidangeltâra, st. f.
- heidanî, st. f.
- heidanisc, adj.
- heidinisc, adj.
- heidaniskî, st. f.
- heidiniskî, st. f.
- heidanlîh, adj.
- heidannissi, st. n.
- heidinnissi, st. n.
- heidano, sw. m.
- heidino, sw. m.
- heidanscaft, st. f.
- heidinscaft, st. f.
- heidantuom, st. m.
- heidarneizela
- heidehsse
- heiderheid, andfrk. st. f.
- heid(i)beri, st. n.
- heidisca, sw. f.
- heidistûda, sw. f.
- heidkeil
- heidkil
- heidner
- heidruose
- hiecha
- heien, sw. v.
- gi-heien, sw. v.
- fir-heiên, sw. v.
- ir-heiên, sw. v.
- heifaltra
- heifidsi
- heifti, adj.
- heigaro, sw. m.
- heigdrse
- heigdrvse
- heigdrusz
- heigelscowede
- heigenon
- heigila
- heigituba
- heīgrasont
- heigun
- heih
- heihti
- heikinin
- heil, adj. u. interj.
- heil, st. n.
- heil
- heila
- -heila
- heilacō
- heilag, adj.
- heilîg, adj.
- heilaginî, st. f.
- heilagnessi, st. n.
- heilagnissa, st. f.
- heilagnissi, st. n.
- heilignissi, st. n.
- heilagôn, sw. v.
- heiligôn, sw. v.
- gi-heilagôn, sw. v.
- gi-heiligôn, sw. v.
- heilant, st. m.
- heilantî, st. f.
- heilantlîh
- heilantlîhho
- heilanto, sw. m.
- heilâri, st. m.
- -heilâri
- heilazzen, sw. v.
- heilazzunga, st. f.
- heilbringanti, adj.
- heilbrunno, sw. m.
- heile
- heilen, sw. v.
- gi-heilen, sw. v.
- heilên, sw. v.
- fir-heilên, sw. v.
- heilenen
- heilente
- heilentlîh, adj.
- heilentlîhho, adv.
- heilfuorîg, adj.
- heilfuorlîh, adj.
- heilhaft(i), adj.
- heilhaftî, st. f.
- heilhart
- heilhopfe
- heilhoubit, st. n.
- heilhoubito, sw. m.
- heilî, st. f.
- heila, st. f.
- heilicorin
- heilida, st. f.
- heilîg
- heilig
- heiligberi, st. n.
- heiligeberi, st. n.
- heilagenberi, st. n.
- heilgheit, st. f.
- heiligî(n), st. f.
- heiligmahha, st. f.
- heiligmahhunga, st. f.
- heiligmeinida, st. f.
- heilignissi
- int-heiligôn, sw. v.
- heiligtuom, st. n.
- heilagtuom, st. n.
- heiligunga, st. f.
- heil(i)sam, adj.
- heil(i)samo, adv.
- heil(i)samunga, st. f.
- heilisâra, sw.
- heil(i)sâri, st. m.
- heil(i)sôd, st. m.
- heilisom
- heilisôn, sw. v.
- heil(i)sunga, st. f.
- heilizidun
- heillahaftem
- heillahaftiu
- heillîh, adj.
- heillîhho, adv.
- heillu
- heilnussida, st. f.
- heilo
- heilo
- heilodun
- heilopitro
- heilsam
- heilsamo
- heilsamunga
- heilsehâri, st. m.
- heilsihile
- heilsite
- heilscouuua, sw. f.
- heilscouuuida, st. f.
- heilscouuuôn, sw. v.
- heilscouuuunga, st. f.
- heilslihtunga
- heilsun
- heilsunga
- heilte
- heilunga, st. f.
- heiluuim
- heim, adv.
- heim
- -heim, st. m. oder n.
- heima, st. f.
- heimbringa, sw. f.
- heimbrung, st. m.
- heimburgo, sw. m.
- heimconola
- heime, adv.
- heimegizogan, adj.
- heimescidwar
- heimfrouuua, sw. f.
- heimfuorta
- heimgart, st. m.
- heimgarto, sw. m.
- heimgot, st. m.
- heimgras, st. n.
- heimgrasôn, sw. v.
- heims
- heimi
- heimil, st. m.
- heimilî(n), st. n.
- heimilo, sw. m.
- heimina, adv.
- heiminân, adv.
- heiminga
- heimingi, st. n.
- heimingî, st. f.
- heimisc, adj.
- heimiski, adj.
- heimkneht, st. m.
- heimleitî, st. f.
- heimleitunga, st. f.
- heimlîh, adj.
- heimme
- heimminna, st. f.
- heimmortes
- heimmûche, mhd. sw. m.
- heimo, sw. m.
- heimo
- heimo
| | hei alt lihi a Gl 2,620,52 s. ? AWB ê(o)haltlîh.
heibrunst st. f. — Graff IV,709 s. v. hei. hei-prunste: dat. sg. Thoma, Glossen S. 19,26 (S. Mihiel BM 25,10. oder 11. Jh.). sengende Hitze: heiprunste ferheitu uuaren [aliae quoque totidem spicae tenues,] et percussae uredine [oriebantur, Comm. in Gen. = Gen. 41,6]; vgl. Meineke, Stud. S. 197,442. Vgl. heia1.
heich Gl 2,721,1 s. AWB eih.
heichiner Gl 3,286,24 s. AWB eihhîn.
heid’ Gl 3,532,36 s. AWB heida.
heida st. sw. f., mhd. nhd. Lexer heide; as. hêtha (vgl. Holthausen, As. Wb. S. 33), mnd. hêide, mnl. heide; ae. hǽþ; an. heiðr; got. haiþi. — Graff IV,809. heid-: nom. sg. -a Gl 1,630,8 (M, 2 Hss.). 2,494,10 (Sg 292, 10. Jh.). 3,44,48. 96,43 (SH A). 509,46. 575,67. Hbr. I,181,145 (SH A, -a rad.). II,146,17 (SH a 1, Anh.); -e Gl 3,44,48. 50,39. 529,34. 543,38. 561,52. 720,31 = Nd. Wort 16,97,330. Gl 4,193,3; gen. sg. -o S 394,5 (Wiener Hundesegen, 10. Jh.); dat. sg. -o Gl 2,486,19 (Sg 134, 10. Jh.); acc. sg. -un Beitr. 73,245,6; nom. pl. -un Gl 3,489,57. 504,11; heid’: nom. sg. 532,36 (clm 615, 14. Jh.; wohl mit Abbreviatur für -e, vgl. drub’ 531,38); heith-: dass. -a 4,205,45 (sem. Trev., 11./12. Jh.); -] Mayer, Glossen S. 126,11 (12./13. Jh.); heyde: dass. Gl 3,720,30 (vgl. Gl 5,58,3) = Nd. Wort 16,96,329 (Berl. Lat. fol. 735, 13. Jh.); [Bd. 4, Sp. 801] hæidon: nom. pl. Gl 3,514,49 (14. Jh.); haid- (ab 13. Jh.): nom. sg. -a 173,46 (SH A, Anh. a); -e 543,38. 561,52. 713,42; -] 4,188,52 (14. Jh.); hayd: dass. 3,44,48 (2 Hss., 14. Jh.). 4,193,3 (14. Jh.); eiden: nom. pl. 3,680,49 (13. Jh.). Verschrieben: hanhe, heht: nom. sg. Gl 4,193,6 (beide 14. Jh.; gemeint eine Form von heide, Steinm.). 1) Heide als ebenes, flachbewachsenes, sandiges Gelände; unbebautes Land, Ödland: heide tesqua loca inculta Gl 4,193,3. heidun [nam quae deserta et inhospita] tesqua [credis, amoena vocat mecum qui sentit, Hor., Ep. I,14,19] Beitr. 73,245,6. se uuara se (die Hunde) geloufan uualdes ode uueges ode heido S 394,5. 2) Heide als Strauch, Pflanze, auf Heideboden wachsend: a) Heidekraut, Calluna vulgaris L.: heida [erit enim quasi] myricae (Hss. mirice) [in deserto, Jer. 17,6] Gl 1,630,8. heida myrica quam Latini tramariciam vocant 3,96,43. Hbr. I,181,145. heida myrica Gl 3,44,48. 50,39 (1 Hs. heidistûda). 173,46. 543,38. 561,52. 713,42. 720,30 = Nd. Wort 16,96,329. Gl 4,188,52. Hbr. II,146,17. birka ł heitha myrica Gl 4,205,45. heidun myrice (als Plur. myricae aufgefaßt) 3,489,57. 504,11. 514,49. 680,49. heide genesta [vgl. mirica genesta idem, Alphita p. 117 b] 529,34; b) Thymian, Thymus vulgaris L.: heido [haec opifex aerio rore liquat tenuique] thymo [Prud., H. a. cib. (III) 74] Gl 2,486,19. heida thymus [zu ebda.] 494,10. thymus 3,509,46. 575,67. 720,31 = Nd. Wort 16,97,330. heid’ binesuge thymus Gl 3,532,36. hanhe thymus ul thyma herba apibus apta 4,193,6. heith thymus herba apibus apta Mayer, Glossen S. 126,11. Vgl. Braune, Beitr. 43,430 Anm. 3. Komp. buochheide mhd.; Abl. heidahi. Vgl. heid(i)beri, heidistûda.
heidahi st. n., mhd. Lexer heidehe (s. u.). — Graff IV,809. Nur im Nom. Sing. heid-ahi: Gl 1,630,6 (M, 4 Hss.). 812,62 (M, 4 Hss.). 3,44,50. 475,34. 4,171,26 (Sal. d); -ache: 3,353,25; -ach: 44,50; -ah: 1,630,9 (M); -ech: 8 (M); haid-ah: 3,44,51; -ech: 56,67; -ecch: 4,372,12. Verschrieben: hadach (Hs. stochha dach, d. i. stoch hai- dach): Gl 3,44,55; haideih: Add.II,97,17 (wohl entstellt aus haidah, Anm.); huidahi: Gl 2,355,10 (l. hai-, Steinm.). Heidekraut, -gesträuch, Calluna vulgaris L.: nivuihtholz (?) ł heidahi [erit enim quasi] myricae (Hss. mirice) [in deserto, Jer. 17,6] Gl 1,630,6 (3 Hss., 2 Hss. nur heidahi, 1 Hs. farn ł heidahi, 2 Hss. heida). heidahi ł uarmahi mirice [ebda.] 812,62 (2 Hss., 2 Hss. nur heidahi, 2 fûlboum). heidahi myrica, -ce 3,44,50. 56,67. 353,25. 475,34. 4,171,26. 372,12. Add. II,97,17; — Strauchwerk: haidahi [cum ...] virgulta [-que molem suspendant, Lucan 3,396] Gl 2,355,10.
? gi-heidahi st. n.; vgl. nhd. dial. schweiz. geheid Schw. Id. 2,989. cheidehe: nom. sg. Gl 3,481,35 (Bern 722,1, 12. Jh.; Sonderegger, brieflich, nimmt für diese Form eine kollektive Form ahd. gi-heidahi n. an und sieht in ihr einen Reflex der seit dem Spätmittelalter im Schweizerdt. belegten Entwicklung Präfix ge + h-Anlaut); verschrieben: eheidehe: dass. 34 (Wien 2400. clm 2612, beide 12. oder 13. Jh.). Heidekraut, Calluna vulgaris L.: cheidehe myricus tam myrice Gl 3,481,34.
heidan, heidin adj., mhd. heiden; as. hêthin, mnd. heiden, mnl. heidijn; afries. hêthen; ae. hǽđen; an. heiðinn. — Graff IV,810 f. [Bd. 4, Sp. 802] heidan-: nom. sg. m. -er Gl 1,614,29 (M, 5 Hss.). 2,292,21 (M); dat. sg. m. -in 309,11 (Rb); nom. pl. m. -e T 32,7; -on 34,3; gen. pl. -ero Gl 1,649,13 (M, 2 Hss.). T 44,3. — heidin: Grdf. T 85,2; dat. sg. m. -]en Gl 2,774,1. O 4,20,4; dat. sg. n. -]emo 3,10,3 (PV); acc. sg. m. -]an 5,6,14 (PV); nom pl. m. -]e Mayer, Griffelgl. S. 91,412 b (Vat. Ottob. lat. 3295, 9. Jh.). S 23,4 (frk. Taufgel., Hs. B). Np 9,20; gen. pl. -]ero Gl 1,649,12 (M, 3 Hss.). O 4,20,38 (F). 25,10. 5,6,4. 14 (F). 51; acc. pl. m. -]e S 85,11 (Ludw.); heithin-: nom sg. m. -er O 2,19,26; gen. pl. -ero 4,20,38 (PV); [hethin-: nom. pl. m. -a Awf. Tg. S. 91,8; dat. pl. -on 7.] — heiden-: nom. sg. m. -er Gl 1,614,30 (M); dat. sg. m. -emo 2,31,48. Np 48,12; nom. pl. m. -e S 23,4 (frk. Taufgel., Hs. A). Npgl 65,17. Npw 9,21; gen. pl. -ero Gl 2,147,25 (Frankf. 64, 9. Jh.). 4,11,31 (Jc). Np 95,5; ehidenen: acc. pl. m. S 96,36 (Georgsl.); heidner: nom. sg. m. Gl 1,801,5 (clm 14 747, 9. Jh.). Verschrieben: heideno: dat. sg. m. O F 3,10,3; ehnidenen: acc. pl. m. S 95,30 (Georgsl.; d. i. ehidenen, vgl. Schützeichel, Codex S. 66,57). heidnisch: a) attribut.: α) als nicht-jüdisch: (die Juden) ni muasun gan so fram zi themo heidinen man (sc. Pilatus) O 4,20,4; β) als nicht-christlich: vuart heidaner [quia enim] Samaritanus [interpretatur] custos [Greg., Hom. I,18 p. 1507] Gl 2,292,21 (z. Gleichstellung der Samariter mit den Heiden vgl. Matth. 10,5). truabida uuetari heidine conturbatio procellae barbaricae [Hrab., Poenit. VII, PL 112,1409 A] Mayer, Griffelgl. S. 91,412 b (vom Glossator wurde offenbar procellae barbaricae als Nom. Plur. aufgefaßt und beides isoliert übers., vgl. Anm.). [farsakis thu allon hethinon geldon endi gelpon, that hethina man te geldon ende te offara haddon? Awf. Tg. S. 91,7.] after heidenemo site [vgl. subiungit etiam ritum quem gentilitas in parentalibus agere consuevit, Cass.] Np 48,12. der (sc. mund) uuas lukke unde fremede . den mih pagani parentes (heidene forderin) lerton uf induon Npgl 65,17; heidanêr man, ther heidano man Heide: thie im heidine man zi bluostrum indi zi geldom enti zi gotum habent S 23,4. lietz her heidine man obar seo lidan 85,11. dhie ehnidenen (d. i. heidenen) man keshante Gorio dhrate frham 95,30 (vgl. Schützeichel, Codex S. 66,57), ähnl. 96,36. [hethina man Awf. Tg. S. 91,8 (s. o.).] oba ir heilezet ekkorodo iuuara bruoder, eno ni tuont thaz heidane man? si salutaveritis fratres vestros tantum ..., nonne et ethnici hoc faciunt? T 32,7. betonte ni curet filu sprehhan soso thie heidanon man orantes autem nolite multum loqui sicut ethnici 34,3; heidanêr gomman: demo heidanin commane gentilis viro [entstellt aus: gentiles vero ... ad cognoscendum dominum non per vocem, sed per signa perducuntur, Greg., Hom. I, 10 p. 1468] Gl 2,309,11; heidin(az) uuîb Heidin: inti senu tho uuib heidin Syrophenissa cunne reof et ecce mulier Cananea gentilis Syrofenissa genere clamavit T 85,2. ni quam er druhtine fon heidinemo wibe ... sulih anaruafti [vgl. mulier Cananaea, Matth. 15,22] O 3,10,3; heidine liuti, heidinêr thiot Heiden (-volk, -schaft): zeinot ouh thio dati thaz purpurin giwati ... heidinero liuto [vgl. opera gentium, Hrab.] 4,25,10. Petrus ... bizeinit heidinan thiot [vgl. Petrus gentium populum figurabat, Hrab.] 5,6,14 (PV, heidinero thiot F, s. u.). (zala) heidinero thioto [vgl. plenitudo gentium, Alc.] 51. spuotigo uuerden irteilet fore dir sine gehelfen . heidine diete iudicentur gentes in conspectu tuo NpNpw 9,20 (= Npw 21). (wir sollen glauben) daz alle gota heidenero dieto . tieuela sint quoniam omnes dii gentium daemonia Np 95,5; γ) als gottlos, frevelnd: demo heidinen man sacrilego [res una fuit, Ar. II,747] Gl 2,774,1 (vgl. u. b δ); [Bd. 4, Sp. 803] b) substant.: heidanêr Heide: α) als Nicht-Jude: heidaner [quia non adiiciet ultra, ut pertranseat per te (sc. Jerusalem)] incircumcisus [et immundus, Is. 52,1] Gl 1,614,29 (wohl christl. umgedeutet; 3 Hss. heidan st. m.). heidinero [morte] incircumcisorum [morieris in manu alienorum, Ez. 28,10] 649,12 (2 Hss. heidan st. m.); β) als Nicht-Grieche: heidner [ubi non est gentilis, et Iudaeus, circumcisio et praeputium, barbarus, et] Scytha [...: sed omnia, et in omnibus Christus, Col. 3,11] Gl 1,801,5; γ) als Nicht-Christ: erotac heidenero parentalia [dies festa paganorum, CGL IV,547,43] Gl 4,11,31. in heidanero uueg ni get ir in via gentium ne abieritis T 44,3. thaz (sc. den Freund zu lieben) ouh heithiner duat [vgl. nonne et publicani hoc faciunt? Matth. 5,46] O 2,19,26. thaz er (Christus) sin lib scolta enton in heithinero hanton 4,20,38; folc, thiot heidinero Heiden, Heidenvolk, -schaft: these selbun dati bizeinont zuene liuti: thie Iudeon giwaro joh folk ouh heidinero [vgl. Iohannes Iudaeorum, Petrus gentium populum figurabat, Hrab.] 5,6,4. heidinero thiot 14 (F, s. o. a β); — spez. als Katechumet, als noch nicht getauft und daher von gewissen kirchlichen Handlungen ausgeschlossen: heidenero [quod non oporteat ordinationes sub conspectu] audientium [celebrari, Conc. Laod. CVII] Gl 2,147,25; δ) als Gottloser, Frevler: demo heidenemo sacrilego [res una fuit, Ar. II,747] Gl 2,31,48 (vgl. o. a γ). Abl. heidanisc, heidanlîh; heidan st. m., heidanî, heidannissi.
heidan, heidin st. m., mhd. heiden, nhd. heide; mnd. heiden, mnl. heidijn. — Graff IV,811 f. heidan-: nom. pl. -e T 139,1; gen. pl. -o F 34,17. — heidin: nom. sg. Gl 1,614,30/31 (M, 2 Hss.); nom. pl. -]e Npgl 30,12. 86,4. Npw 146,9. Cant. Deut. 31; -]i Gl 1,810,73 (M, 5 Hss.). Npw 149,7; gen. pl. -]i S 173,2,5; -] Gl 1,649,14 (M, clm 22 201, 12. Jh.); dat. pl. -]en S 173,2,11. Npgl 34,19. Npw 40,14. 43,15; -]in 33,1; heithin: nom. sg. T 98,2; eidine: nom. pl. Mayer, Griffelgl. S. 83,362 (Vat. Ottob. lat. 3295, 9. Jh.; zur Aphärese vgl. S. 124 u. Anm. 145). — heiden: nom. sg. Gl 1,614,31 (M). 3,241,14 (SH a 2, 2 Hss.; doch vgl. u. c); nom. pl. -]a 189,3 (SH B); -]e O 5,6,26. NpglNpw 103,26. Npgl 17,6. 46,4. 80,16. 88,52; gen. pl. -]o Gl 1,649,14 (M). Npw 103,6; -]e 109,2; dat. pl. -]en NpglNpw 34,7. 43,25. Np 43,15. Npgl 70,4. 96,3. Npw 34,19. 43,10. 12. 45,3 (2); heidheno: gen. pl. I 6,22; heidnen: dat. pl. Gl 1,592,36 (M). Wohl verschrieben: heidin: dat. pl. Npgl 61,4; heideno: nom. pl. 80,10 (zu -o vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 193 Anm. 4); unsicher: he dina: dass. Gl 2,3,4 (clm 19 450, 11. Jh., von and. Hand; zur Hs. vgl. Gl 2,1 Anm. 4). Heide; fast stets im Plur. (die beiden Belege im Sing. sind nicht völlig sicher): a) als Nicht-Jude: heidin [quia non adiiciet ultra, ut pertranseat per te (sc. Jerusalem)] incircumcisus [et immundus, Is. 52,1] Gl 1,614,30/31 (christl. umgedeutet?). heideno [morte] incircumcisorum [morieris in manu alienorum, Ez. 28,10] 649,14; b) als Nicht-Christ: heidnen [unde coniicio noluisse tunc temporis Septuaginta interpretes fidei suae sacramenta perspicue] ethnicis [prodere: ne sanctum canibus, et margaritas porcis darent, Is., Prol.] Gl 1,592,36. heidini [si salutaveritis fratres vestros tantum, quid amplius facitis? nonne et] ethnici [hoc faciunt? Matth. 5,47] 810,73. eidine [haeretici sive] pagani [seu Iudaei, Hrab., Poenit. I, PL 112,1400 B] Mayer, Griffelgl. S. 83,362. (zwei Städte) die uuaren dero heidini S 173,2,5. (diu heilige christinheit) diu dir kisamenot ist uone den heidinen 11. dher aerloso man [Bd. 4, Sp. 804] endi dher heidheno abgudim gheldendo homo impius et idolatriae deditus I 6,22 = F 34,17. oba her (der Schuldige) theru samanungu ni hore, si thir thanne so heithin inti firnfol si autem et ecclesiam non audierit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus T 98,2 (oder adj.? Vgl. firinfol Ahd. Wb. 3,905). uuarun heidane sume erant autem gentiles quidem 139,1. giloubig sar ouh wurtun, so iz heidene bifuntun O 5,6,26. du habest unsih heidenen gesezzet in gelichi dinero passionis . unde in houbetuuagot dien liuten posuisti nos in similitudinem gentibus commotionem capitis in populis NpNpw 43,15. nela uuerden paleam filios ęcclesię paganis (heidinen) unde hereticis ze huoe NpglNpw 34,19. (carnales) die in persecutione sih keloubton . unde sih hinahafton ad paganos (ze heidenen) 43,25. ioh pagani (heidene) ioh mali Christiani 103,26. uuanda Christiani richesont unde in undertan sint pagani (heidene) Npgl 46,4 . neuuederen laz mih kelih sin . noh malis Christianis mit eo . noh paganis (heidenen) âne eo 70,4. also pagani (heideno) unde heretici tuont 80,10. pagani (heidene) alde Christiani 16. den iteuuiz truog ih . den dine fienda mir taten Iudei unde pagani (heidene) 88,52. (Christus) fuor fone den Iuden ze den heidinin Npw 33,1 (Np ad gentes). die sih ... uuidere ze den heidenen iruunden 43,12 (Np ad paganismum ‘Heidentum’). sie sint umbefangen mit den heidenen, also diu erda ist mit demo mere 45,3 (Np gentibus). diu michelliche deri heideno 103,6 (Np multitudo paganorum). die heidine uuaren suarc fone sundon 146,9 (Np pagani); ferner: NpglNpw 34,7. Npgl 17,6. 30,12. 61,4. 96,3. Npw 40,14. 43,10. 109,2. 149,7. Cant. Deut. 31 (alle Np pagani); Npgl 86,4 (Np gentiles). Npw 45,3 (Np cordibus gentium); c) Glossenwort: heidena ethnici Gl 3,189,3. heiden gentilis 241,14 (oder adj.?); d) fraglich: hedina [tunc etiam solitos iusso terrore tonanti, blasphemis caelo convicia mittere plantis,] mordaces [-que pedes moto fremuisse veneni, Av., Poem. lib. 4,103] Gl 2,3,4 (vgl. o.). Abl. heidano; vgl. ferner AWB heidanscaft, heidantuom.
heidangelt, heidingelt st. n.; ae. hǽđengild. — Graff IV,193. heidan-gelt: nom. sg. Gl 1,282,50 (Jb-Rd). 292,18 (Jb-Rd); acc. sg. S 316,16 (Würzb. B., 9. Jh.); eidanghelt: nom. sg. Gl 2,766,23 (Ja). — heidin-kelte: dat. sg. Gl 2,551,60; -gelt: nom. sg. Mayer, Griffelgl. S. 67,265 (Vat. Ottob. lat. 3 295, 9. Jh.); acc. sg.? 90,407 (ebda.). — heiden-gelt-: dat. sg. -e Gl 2,235,71 (Rc); acc. sg. -] 1,756,24. 1) Abgötterei, Götzendienst: heidangelt [melior est enim oboedientia quam victimae ... quoniam quasi peccatum ariolandi est, repugnare: et quasi scelus] idololatriae (Hs. idolatria) [, nolle acquiescere, 1. Reg. 15,23] Gl 1,282,50. heidangelt [(Cozbi, filia ducis Madian) quae percussa est in die plagae pro] sacrilegio (Hs. sacrilegium) [Phogor, Num. 25,18] 292,18. heidengelte [(Salomon) qui post tantam sapientiam usque ad] idolatriam [cecidisse describitur, Greg., Cura 3,26 p. 78] 2,235,71. ih iiho ouh gote ... minan ungiloubun, heidangelt S 316,16. 2) Religionsfrevel, Frevel an, wider Gott: heidengelt [qui abominaris idola,] sacrilegium [facis, Rom. 2,22] Gl 1,756,24. heidinkelte sacrilegio [annus exaruit, Prud., Symm. II, Prosa zu 910, vgl. Anm.] 2,551,60. eidanghelt sacrilegium 766,23. heidingelt [quia illa benedictio quam nupturae sacerdos imponit, apud fideles cuiusdam] sacrilegii [instar est, si ulla transgressione violetur, Halitg., De vitiis IV,15, PL 105,683 D] Mayer, Griffelgl. S. 67,265. heidingelt [incesta foedera] sacrilega [-que miscere, Hrab., Poenit. III,5, PL 112,1408 A] 90,407. [Bd. 4, Sp. 805] |
| |