Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
honagôn bis hônen1 (Bd. 4, Sp. 1229)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis honagôn sw. v., mhd. Lexer honegen; mnd. hn(n)igen. — Graff IV,961.
ke-honagôtên: part. prt. dat. pl. f. Nb 138,19/20 [149,21/22]; ge-honogotiu: nom. pl. n. 64,24 [73,14].
mit Honig bestreichen, süßen: toh man demo (d. i. der Vogel im Käfig) daranah tinoe mit kehonagoten sachon . unde mit allero follun huic licet ministret cura hominum illita pocula melle . et largas dapes Nb 138,19/20 [149,21/22]; in einem Bilde: tiz sint al ... skoniu gechose . unde samo so gehonogotiu . mit rhetorica . unde mit musica ista sunt quidem speciosa . oblitaque melle rhetoricae ac musicae dulcedinis 64,24 [73,14].
 
Artikelverweis 
honang s. AWB honag.
 
Artikelverweis 
hônâri st. m., mhd. Lexer hœner, nhd. DWB höhner; mnd. hner(e), mnl. hoonre.
honer-: nom. sg. (?) -i Gl 1,568,11 (M, clm 22201, 12. Jh.); acc. pl. -a 756,18.
der Schmähsüchtige: honeri [ne contra faciem stes] contumeliosi [, ne sedeat quasi insidiator ori tuo, Eccli. 8,14] Gl 1,568,11 (6 Hss. uneres). honera [(Gott) tradidit illos (die Gottlosen) in reprobum sensum: ut faciant ea, quae non conveniunt ... detractores, deo odibiles,] contumeliosos [, superbos ..., sine misericordia, Rom. 1,30] 756,18.
 
Artikelverweis 
honch Gl 3,154,60 s. AWB honag.
 
Artikelverweis 
honcvnst Gl 3,361,1 s. AWB hônkust.
 
Artikelverweis 
honda, -e, -en s. AWB hônida.
 
Artikelverweis 
honefus Beitr. 73,206 s. AWB hanafuoz.
 
Artikelverweis 
[honegappul as. st. m.; nhd. DWB honigapfel (in anderer Bed.); ae. hunigæppel.
huneg-apl: nom. sg. Gl 4,246,26 = Wa 112,17 (Jh).
Honigpastille: pastellus.]
 
Artikelverweis 
honecseim mhd. st. m., nhd. honigseim; vgl. mnd. hn(n)ichsê(i)m n., mnl. honichseem n.; vgl. an. hunangsseimr m. — Graff VI,222.
honic-saim: nom. sg. Gl 3,681,44 (Innsbr. 711, 13. Jh.).
Honigseim: nectar.
 
Artikelverweis 
honecwir mhd. st. n. (oder f.?).
hunec-wirz: nom. sg. Gl 3,401,12 (Hildeg., 2 Hss., 13. Jh.).
Honigwürze, -saft: melzita (Hildeg., lingua ignota), z. Bed. vgl. Heyne, Hausalt. 2,340.
 
Artikelverweis 
hônen1 sw. v., mhd. hœnen, nhd. (ver-)höhnen; mnd. hönen, mnl. honen; afries. hena; ae. hínan; got. haunjan. Graff IV,691.
hon-: 2. sg. -ist Gl 2,444,14; 3. sg. -it 268,37 (M, 3 Hss., darunter clm 19440 in 2 Teilen); -et Nb 152,22 [163,23] (-ô-); -at Gl 4,53,3 (Sal. a 1, 2 Hss.); 2. sg. prt. -test 260,43 (2 Hss.; 1 Hs. hō-); 3. pl. prt. -tun O 2,9,86. 4,30,19; 3. sg. conj. prt. -ti Gl 1,281,26 (Jb-Rd). 2,770,5 (oder hanti zu lesen, vgl. Steinm. Anm. 3); ka-: part. prt. acc. pl. m. -te F 15,14; ki-: Grdf. -it Mayer, Glossen S. 4,2; nom. sg. m. -ter Gl 2,449,10/11; -tar 401,62; ke-: Grdf. -it 492,17; nom. sg. m. -ter 57,8/9. 4,315,47 (Paris Lat. 13953, 9. Jh.); gi-: Grdf. -it 2,292,42 (M, 2 Hss.). 4,170,66 (Sal. d); nom. sg. m. -ter 2,70,29. 72,27 (clm 18765, Gll. 9. u. 10. Jh.). 4,72,34 (Sal. a 1, 6 Hss.). Festschr. Ford S. 305,14 (Neapel IV G 68, 9. Jh.). Meineke, Ahd. S. 33,250 (Sal. a 1); -der Gl 2,769,21; ge-: Grdf. -et Np 82,18 (-ô-); nom. sg. m. -ter Gl 4,147,19 (Sal. c); -der 2,57,8 (2 Hss.). 67,11 (g-). — ge-hunds: part. prt. nom. sg. m. Gl 4,72,35 (Sal. a 1; Prag, mus. Bohem., 15. Jh.). [Bd. 4, Sp. 1230]
hnen: inf. Gl 4,260,44 (Leipzig Paulinus 107, 14./ 15. Jh.).
Verschrieben: honstes: 2. sg. prt. Gl 4,260,43; wohl auch: giħ: part. prt. 2,22,3 (Wien 969, 10. Jh.; l. gihonit, Steinm.); ki-hantar: nom. sg. m. 421,41.
honenter Gl 2,730,43 s. u. AWB hôn(n)ôn.
1) jmdn., etw. verhöhnen:
a) jmdn. schmähen, beschimpfen: sume kafengun dea sine scalcha enti dea kahonte arslogun tenuerunt servos eius et contumelia adfectos occiderunt F 15,14. thie selbun ewarton hontun nan mit worton, scultun nan zi flize in themo selben wize [vgl. similiter et principes sacerdotum illudentes, Matth. 27,41] O 4,30,19; ferner: 2,9,86;
b) mit jmdm. seinen Mutwillen treiben, jmdn. erniedrigen, schänden, entehren, etw., jmdn. beflecken, beschmutzen (auch in eigentl. Bed.): honti pismeroti [introduxit virum Hebraeum, ut] illuderet [nobis: (Joseph) ingressus est ad me, ut coiret mecum, Gen. 39,14] Gl 1,281,26. gehonder [bonis omnibus pulsus dignitatibus exutus existimatione] foedatus [ob beneficium supplicium tuli, Boeth., Cons. 1,4 p. 16,152] 2,57,8 (in 1 Hs. substantia spoliatus zugefügt, steht wohl zu dignitatibus exutus). 67,11. 70,29 (mit Verweis auf exutus). 72,27. 4,315,47. Festschr. Ford S. 305,14. gihonit uvirđ (in 1 Hs. anteret zugefügt) [sed quia quisquis dei zelo utitur, a pravis hominibus] dehonestatur [, in semetipso nobis dominus patientiae praebuit exemplum, Greg., Hom. I,18 p. 1508] Gl 2,292,42. giseris contristas crucias honist [zu: non movet ... pietas veneranda senum quos temeraria] debilitas (Glossen: deludis, excrucias, foedas) [? Prud., P. Eul. (III) 113] 444,14 (1 Hs. debilitas giseris ł crucias). kihonter piureinter [mox flevit] inpuratus (Glosse: commaculatus) [(sc. Apollo) occisum (sc. Hyacinthus) gravi disco, ders., P. Rom. (X) 191] 449,10/11 (1 Hs. nur pivnreinter), dazu vielleicht: gihonter inpuratus 4,72,34. 147,19. Meineke, Ahd. S. 33,250. gihonit inpuratus Gl 4,170,66. kehonit uuerdent [nubunt puellae, saepe luduntur dolis, amasionum] conprimuntur (Glosse: stuprantur) [fraudibus, ders., P. Rom. (X) 182] 2,492,17. gihonder [(den Samson) comitabar ..., donec per Dalilam ... venderet ... sacra munera Christi ..., quo scelere] infectus [dominumque deumque reliquit, Walahfr., Visio 688] 769,21. honat dehonestat 4,53,3. hontest [si autem postea non sederit animo tuo, dimittes eam liberam ..., nec ... poteris ... opprimere per potentiam: quia] humiliasti [eam, Deut. 21,14] 260,43. ube hêrskefte erhafte getuon nemugen . ube sie ioh honet tero guoteloson ubeli si igitur dignitates nequeunt facere reverendos ... Si ultro sordescunt contagione improborum Nb 152,22 [163,23]; eigentl.: kihontar [rex ... insigne frontis exuebat vinculum turpi capillos] inpeditus (Glossen: foedatus, maculatus) [pulvere, Prud., H. ieiun. (VII) 160] Gl 2,401,62. 421,41 (1 Hs. fügt foedatus zu, 1 Hs. nur kihaftar).
2) etw. mißachten, verschmähen: sint gihonit [nec lanterna tibi vilescat vitrea, virgo ..., pallida nec lunae] spernuntur [lumina noctu, Aldh., De virg. 362,214] Gl 2,22,3. farmanot ł honit ł farsumit (letzteres fehlt in 1 Hs.) [si ... ut aeternam lucem recipiat, rogare] dissimulat [, ... caecus quidem iuxta viam sedet, sed minime mendicat, Greg., Hom. I,2 p. 1441] 268,37.
3) etw., jmdn. zugrunde richten, zuschanden machen: honti [exordia finem signant et similes praedicant adfore luctus, ultima cum mundi senium] con- [Bd. 4, Sp. 1231] sumpserit [aetas, Av., Poem. lib. 3,42] Gl 2,770,5. kihonit uuirdud [ipsa quippe in magisterio lingua] confunditur [, quando aliud discitur, et aliud docetur, Greg., Cura 1,1, PL 77,14 B] Mayer, Glossen S. 4,2. die (Feinde Gottes) sin scameg unde truobe . unde gehonet . unde ferloren . in uuerlte uuerlte erubescant et conturbentur in saeculum saeculi . et confundantur et pereant Np 82,18.
Abl. hônâri; vgl. ungihônit; hôna.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort: