| - houbitgibenti, st. n.
- houbitgibilla, sw. f.
- houbithaft, adj.
- houbithaftî, st. f.
- houbithaftîg, adj.
- houbithaftôn, sw. v.
- houbit(i)lîn, st. n.
- houbitkussîn, st. n.
- houbitlahhan, st. n.
- houbitloh, st. n.
- houbitlôs
- houbitman, st. m.
- houbito
- -houbito
- houbit(o)lôs, adj.
- houbitôn, sw. v.
- fir-houbitôn, sw. v.
- ir-houbitôn, sw. v.
- houbitphul(i)uui, st. n.
- houbitphul(i)uuî, st. f.?
- houbitphul(u)uuo, sw. m.
- houbitscaz, st. m.
- houbitskîmo, sw. m.
- houbitskiol, st. m.
- houbitskiula, sw. f.
- houbitsculd, st. f.
- gi-houbitsculdgôn, sw. v.
- houbitstat, st. f.
- houbitstein, st. m.
- houbitsuht, st. f.
- houbitsûl, st. f.
- houbitsunta, st. f.
- houbitsuuam, st. m.
- houbittuoh, st. n.
- houbituuagôd, st. m.
- houbitziera, st. f.
- houbitzierida, st. f.
- houbluomen
- houch
- houchunga
- houek
- houer
- houerhilinđ
- hourhus
- houertrut
- houezloc
- houf, st. m.
- houfôn, sw. v.
- gi-houfôn, sw. v.
- houftloch
- houg, st. n.
- houga
- hough
- houh
- houh
- houhe
- houhen
- houhih
- houhili
- houidbandos
- houigarti
- houistaffo
- houit(-)
- houitpuli
- hounog
- houpitinahilia
- houpitschiullun
- houputgubentin
- housal
- hout
- houtptwahila
- hotuscabe
- houuisal
- houuisil
- houuistaffo
- houumsegansa
- houun
- houuot
- houvisal
- houuua, sw. f.
- houuuan, red. v.
- aba-houuuan, red. v.
- aba-fir-houuuan, red. v.
- aba-ir-houuuan, red. v.
- bi-houuuan, red. v.
- thana-houuuan, red. v.
- fir-houuuan, red. v.
- ir-houuuan, red. v.
- nidar-houuuan, red. v.
- -höuwel
- houuui
- houuuibluomo, sw. m.
- houuuîg, adj.
- houuuigrimmila, sw.
- houuuisegansa, st. f.
- houuuiscreckil, st. m.
- houuuiscûra, sw. f.
- houuuispranca, mfrk. sw.
- houuuistapho, sw. m.
- houuuôn, sw. v.
- gi-houuuôn, sw. v.
- -houuuôt, adj. part. prt. s.
- houuuûnhalb, st. m.
- hovaohneht
- hovberdec
- hovberdoc
- hovchs
- -hôvdig, as.
- hover
- hovetreif
- hovfe
- hôvidhâr, as. st. n.
- hôvidrêp, as. st. m.
- hôvidslop, as. st. m.
- hovinker
- hovisalgise
- hovpetlovch
- hovsrek.
- hovt
- hovuisal
- hovuisil
- howasil
- howe(-)
- howebt
- hown
- hozen
- hozreite, mhd. st. sw. f.
- hpihab&
- hplec
- hqr.kgr
- hr-
- hracz
- hræg(e)l, ae.
- hrēmig, ae.
- hréod, ae.
- hring, ae.
- hringa, ae.
- hramphun
- hrecho
- hrein(-)
- hremo
- hrên-
- hrênessi
- hrênkurni
- hreod
- on-hréosan, ae. st. v.
- hriffi
- hrím, ae. st. m.
- hrimfit
- hringan
- hringas
- hripun
- hrithas
- hrittm
- ..hrki
- hroemgū
- hromiat
- hrmo
- hros
- hrotagæ
- hrotilesteine
- .h.rs.o
- hrusli, as.
- hruuis
- hsahha
- hseo
- ..ht
- hu
- hu
- hu
- h.
- ha
- huafftaftin
- huaga
- huahaldi
- hara
- huarhur
- huaro.auinemo
- huarr-
- huba
- hûba, sw. f.
- hûbasnuor, st. f.
- hubben
- hûbehüetelîn, mhd. st. n.
- hûbelîn, mhd. st. n.
- hbeloc
- hûbil, st. m.
- hbitwela
- hbo
- huc
- hc
- hcbol
- huch
- huchela
- huchila
- huct-
- hucta
- huculan
- hūdisc zūge
- hudun
| | houbitgibenti st. n., mhd. Lexer houbetgebende. — Graff III,138. houput-gu-bentin: dat. pl. Gl 2,399,34 (Wien 247, 11. Jh.; -gu- verschr.?). — hbet-ge-bente: acc. pl. Gl 2,478,14. — hobit-ge-beindi: acc. pl. Gl 2,34,57 (Frankf. 139, 12. Jh.; zu -ei- vgl. Franck, Afrk. Gr.2 § 13,2). Kranz, Band(werk): a) als Kopfputz: rotun hauputgubentin [lilia] luteolis [interlucentia] sertis [et ferrugineo vernantes flore coronas, Prud., Psych. 354] Gl 2,399,34; — von Opfertieren: hobitgebeindi serta (coronas florum) [ministrant, ut mactanda feri procedat victima tauri, Ar. II,174] Gl 2,34,57; b) übertr. auf eine Dichtung: hbetgebente (darüber corona) [Camena ...,] serta (dazu am Rand: spiritales coronas ...) [... mystica dactylico texere docta liga strophio, laude dei redimita comas, Prud., H. a. cib. (III) 28] Gl 2,478,14 (z. Lat. vgl. Kölling, Stud. S. 72. 209 f.).
houbitgibilla sw. f. — Graff IV,129. houbet-kibill-: nom. sg. -a Npgl 43,1; gen. sg. -un 18. Schädel: Chore daz dir chit caluitium (houbetpari) alde caluaria (houbetkibilla) Npgl 43,1; Schädelstätte: umbe intellectum filiis Chore (fernumest houbetkibillun chindin) [vgl. interpretatur autem Core calvitium vel calvaria, et invenimus in evangelio dominum Iesum Christum in loco calvariae crucifixum, Aug., En. zu 43,1] 18 (‘Kinder der Schädelstätte’, z. Bed. vgl. Bibellex. Sp. 949 f. s. v. Korach u. 601 s. v. Golgotha).
houbithaft adj., mhd. Lexer houbethaft, nhd. (älter) DWB haupthaft. — Graff IV,758. haupit-haft: Grdf. Gl 1,82,29 (PaK). 138,36 (Pa, = 35 K); houpt-: acc. pl. f. -]e S 361,132/133. — houbethaft-: nom. pl. f. -en S 140,8 (WB); -in 10/11 (BB); acc. pl. f. -en Npw 39,13; houbt-: nom. pl. f. -e S 361,130. hpt-aften: dat. pl. S 359,77 (Ausg. houpthaften; z. Schwund des -h- vgl. Gröger § 130,1). Haupt-, wesentlich: haupithaft capitulum (vgl. Gloss. Lat. V CA 164: Capitolium: summum caput regionis, dazu Splett, Stud. S. 145) Gl 1,82,29; houbithaft(iu) sunta, âkust: Haupt-, Todsünde: firina haupithaft sunte maintat facinus maleficium scelus 138,36. alle menniscin, an den die meintatlichun sunda ioh die houbethaftin achuste (BB, die houbethaften sunda ioh die meintatlichen achuste WB 8) uollegirichisont unde uollewonent S 140,10/11. ich begihe ... daz ich mich versuntet han mit houpthaften sunden 359,77. der die houbethaften sundi ne tuot Npw 39,13 (Np gravia peccata, Npgl sueara sunda); ferner: S 361,130. 132/133. Abl. houbithaftîg; houbithaftî; houbithaftôn.
houbithaftî st. f. — Graff IV,758. [Bd. 4, Sp. 1292] houbet-hafti: nom. sg. Nc 834,16 [204,3]; dat. sg. Nb 205,16. 304,9 [221,28. 331,13]. 1) maßgeblicher, wesentlicher Beweggrund: kotes peuuarunga . gab taz iro geskaffenen . ze houbethafti uuerennes dedit enim providentia rebus . a se creatis . hanc vel maximam causam manendi Nb 205,16 [221,18]. 2) hohes Ansehen, Autorität: taz ist rehtiu skundeda ... unde geriset si uuola dinero (der Philosophia) houbethafti recta quidem exhortatio ... dignaque prorsus tua auctoritate Nb 304,9 [331,13]. 3) das, worin etwas gipfelt, der Inbegriff: Latini heizent tih Solem . uuanda du solus pist nah Ioue des liehtes houbethafti Solem te Latium vocitat . quod solus honore post patrem sis lucis apex Nc 834,16 [204,3].
houbithaftîg adj., mhd. Lexer houbethaftec. — Graff IV,758. houpt-haftigen: dat. pl. f. S 346,10 (Hs. B; vgl. a. a. O. S. 350; h- nach Priebsch, Dt. Hss. S. 304,22). — houbit-haftigen: acc. pl. f. S 161,11. Verstümmelt: pt-haftigen: dat. pl. f. S 346,10 (Hs. A; Ausg. houpt-, z. fehlenden h- u. zu für ou vgl. a. a. O. S. 349); hou..: acc. pl. f. 160,7 (Ausg. houbethaftigen). houbithaftîgiu sunta: Haupt-, Todsünde: tie die houbethaftigen sunda ... sunda, unde ube si sie auar getan haben illi autem, qui capitalia crimina committunt S 160,7. zimberon ufen die Christes cruntfeste neuueder noh die houbithaftigen sunda noh die minneren nec capitalia crimina nec minuta peccata ... supra fundamentum Christi ... superaedificantes 161,11. daz iuch unsir herre ... behuote uor houpthaftigen sunden und uor werltlichen schanden 346,10.
houbithaftôn sw. v. — Graff IV,758. ka-houpit-haftot: part. prt. Gl 2,329,47 (clm 14747, 9. Jh.). in den Hauptpunkten zusammenfassen, wiederaufgreifen: kahoupithaftot [ex figura litterae (des griech. Jota) ostenditur, quod etiam quae minima putantur in lege, sacramentis spiritualibus plena sint, et omnia] recapitulentur [in evangelio, Hier. in Matth. 5,18].
houbit(i)lîn st. n., mhd. Lexer höubetlîn, nhd. DWB häuptlein. — Graff IV,759. houpitili: acc. pl. Gl 1,436,14 (M, 4 Hss.); houpitli: dass. 15 (M); hoptilin: dass. 16 (M). — houbitlin: acc. pl. Gl 1,436,15 (M). Verschrieben: hout,: acc. pl. Gl 1,436,16 (M, clm 17403, 13. Jh.). Kapitell: houpitili [duo quoque] capitella [fecit, quae ponerentur super capita columnarum, 3. Reg. 7,16] Gl 1,436,14 (1 Hs. houbit).
houbitkussîn st. n., mhd. Lexer houbetküssen, nhd. DWB hauptkissen, (älter) -küssen; mnd. hvetkissen, mnl. hovetcussijn. hoiuit-cussin: nom. sg. Gl 4,204,21 (sem. Trev., 11./ 12. Jh.; z. mfrk. Lautstand vgl. Katara S. 35. 55. 60). Kopfunterlage, -kissen: laena.
houbitlahhan st. n., mhd. Lexer houbetlachen; mnd. hvet-, hoeftlāken (in anderer Bed.), mnl. hovetlaken. — Graff II,159. hovpt-lachin: nom. sg. Gl 4,168,61 (Sal. d). 171,39 (Sal. d; urspr. zusätzlich davorstehendes ho- durchgestrichen, Steinm.). [Bd. 4, Sp. 1293] hou-bit-lachin: nom. sg. Gl 3,148,17 (SH A; hbit-). 663,49; -bet-lachen: dass. 192,1 (SH B; h-). 251,16 (SH a 2, 2 Hss.; h-). Hbr. I,324,122 (SH A; hov-); hbt-: dass. Gl 3,192,1 (SH b, vgl. Hbr. II,564,14, Steinm. hbc-). — ho-bet-lachen: nom. sg. Gl 3,148,17 (SH A, 2 Hss.); -beth-: dass. 18 (SH A); hobt-: dass. 251,17 (SH a 2). huet-lachen: nom. pl. Gl 3,175,23 (SH A, Anh. b, Darmst. 6, 12. Jh.; oder sg.?). Mit Schwund des -t- (vgl. Gröger § 129,7): havp-lachen: nom. sg. Gl 3,284,23 (SH b, clm 3215, 13./14. Jh.). — hbe-lachen: nom. sg. Gl 3,284,22 (SH b); hb-: dass. 148,18/19 (SH A). Verschrieben: hṯpit-lachin: nom. sg. Gl 3,693,35 (Straßburg A 157, 12. Jh.; z. Graphie vgl. Steinm.); hbet-lachet: dass. 4,154,47 (Sal. c; vgl. Beitr. 73,219, Steinm. -ber-). Kopftuch, -bedeckung: hbitlachin peplum Gl 3,148,17. 192,1. 663,49. 4,154,47. linteoli 3,175,23 (z. Lemma vgl. Thes. VII,1464 f.). peplum amiculum id est velamen capitis vel pectoris [Hbr. II,411,283] 251,16 (1 Hs. houbittuoh vel houbitlahhan). 284,22 (1 Hs. houbitthecka). mavorte 693,35. caputlavium 4,168,61 (z. Lemma vgl. Mlat. Wb. II,265). vvichgot hovptlachin mavors 171,39 (der erste Teil der Doppelglossierung bezieht sich auf Mavors als PN z. Bez. f. den römischen Kriegsgott Mars; z. Lemma vgl. Georges, Handwb.11 2,836). hovbetlachen vel gotewebbi peplum Hbr. I,324,122.
houbitloh st. n., mhd. houbetloch, nhd. dial. bair. haubtloch Schm. 1,1142, schwäb. hauptloch Fischer 3,1253; as. hōvidlok (s. u.). — Graff II,141. hou-pit-loh: nom. sg. Gl 1,331,50 (M). 505,40 (M); -lohhe: dat. sg. 36 (M, 3 Hss., 1 Hs. hopit-); -loche: dass. 37/38 (M); -lohc: nom. sg. (oder dat.? Lat. dat./abl.) 2,318,28; -pet-lovch: dass. 3,270,29 (SH b; hov-, zu -lovch vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 32 Anm. 7); houpt-loch: dass. 1,505,41 (M; lat. abl.). 4,43,47 (Sal. a 1); dat. pl. -]n 1,505,42 (M, clm 6217, 13./14. Jh.; hov-). — hopit-loh: nom. sg. Gl 1,505,42 (M; lat. abl.); -loch: dass. 331,51 (M); -lovch: dass. 4,43,47 (Sal. a 1); hopt-loch: dass. 134,21 (Sal. c). haubit-loh: nom. sg. Gl 1,275,16 (Jb-Rd). 496,27 (Ld.; lat. abl.). — hou-bit-loh: nom. sg. Gl 1,339,14; -loch: dass. 331,50 (M; hov-). 505,41 (M; lat. abl.). 3,148,39 (SH A; h-). 4,43,46 (Sal. a 1, 2 Hss.; 1 Hs. h-). 254,37; -loc: dass. 1,505,40 (M; lat. abl.); -bet-loch: dass. 331,51 (M; h-). 3,230,43 (SH a 2). 625,25 (h-). 5,7,27 (M; h-, lat. abl.). Hbr. I,324,119 (SH A; hov-); -lohc: dass. Gl 1,331,52 (M); -lch: dass. 3,333,23 (SH g; h-, die beiden v von anderer Hand übergeschr.); -lovc: dass. 399,26 (Hildeg., 2 Hss.); houbt-loch: dass. 324,56 (SH f; hov-). 4,43,48 (Sal. a 1); huobeth-: dass. 1,331,52 (M, Stuttg. Herm. 26, 12. Jh.; zu -uo- vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 46 Anm. 4). — ho-bit-loh: nom. sg. Gl 3,663,51; -loch: dass. 298,10 (SH d); dat. sg. -]e 1,505,38/39 (M); -bet-: nom. sg. -] 3,148,38 (SH A, 3 Hss.). 189,11 (SH B). 230,43 (SH a 2). 333,23 (SH g). 418,62 (Hd.). 4,274,3 (M; lat. abl.); dat. sg. -]e 1,505,39 (M, 2 Hss.); -lovch: nom. sg. 3,315,45 (SH e). houuet-loch: nom. sg. Gl 3,377,48 (Jd). — houid-loc: nom. sg. Gl 1,339,14 = Wa 74,8 (Carlsr. S. Petri, 11. Jh.); hauid-: dat. sg. -]a 11 = Wa 74,5 (Carlsr. S. Petri, 11. Jh.; z. Endg. vgl. Klein, Stud. S. 486). — houft-loch: nom. sg. Gl 3,174,8 (SH A, Anh. b, Darmst. 6, 12. Jh.). [Bd. 4, Sp. 1294] Mit Schwund des -t- (vgl. Gröger § 129,7): haup-loch: nom. sg. Gl 1,331,53 (M); dat. pl. -]æn 505,43 (M, clm 14745, 14. Jh.); hp-: nom. sg. -] 331,53 (M; lat. abl.). — hbe-loch: nom. sg. Gl 3,230,44 (SH a 2). 270,30 (SH b); hbe-loc: dass. 148,39/40 (SH A); hb-loch: dass. 40 (SH A). opet-loch: nom. sg. Gl 4,253,30 (M, Goslar 2, 14. Jh.; Aphärese des h- oder Verschreibung?). Verschrieben: houpti-lohhe: dat. sg. Gl 1,505,36/37 (M); houtpi-lochę: dass. 38 (M); wohl auch: houez-loc: nom. sg. 4,253,48 (Leiden 191 E, 12. Jh.); vielleicht als Verschreibung hierher: hovber-doc: nom. sg. Gl 3,270,29 (SH b, vgl. Hbr. II,566,34, Steinm. -dec; wohl kaum houbitthecka, so Ahd. Gl.-Wb. S. 286). Kopföffnung eines Kleidungsstücks: haubitloch [facies et tunicam superhumeralis ... in cuius medio supra erit] capitium [, et ora per gyrum eius textilis, Ex. 28,32] Gl 1,275,16. 331,50 (1 Hs. houbitloh nestila). 339,14 = Wa 74,8. 4,253,30. 48. 254,37. cidarim: huuan (= hûbun, Steinm.): interpretatur pilleum. galea. ex bisso rotunda quasi spera media caput tegens sacerdotale et in occipicio: hauidloca: uitta constricta [Randglosse zu: haec autem erunt vestimenta quae facient: ... tunicam et lineam strictam,] cidarim [et balteum, Ex. 28,4] 1,339,11 = Wa 74,5 (wohl in freier Übers.). haubitloh [nocte os meum perforatur doloribus ... et quasi] capitio [tunicae succinxerunt me, Job 30,18] 496,27 (1 Hs. healseta). 505,36 (1 Hs. capitium). 4,274,3. 5,7,27. houpitlohc capicio 2,318,28 [ohne Kontext]. hobetloch capitium 3,148,38. 174,8. 189,11 (1 Hs. houbittuoh). 230,43 (2 Hss. houbittuoh). 270,29. 298,10. 315,45. 324,56. 333,23 (1 Hs. houbittuoh). 377,48. 418,62. 625,25. 4,43,46. 134,21. Hbr. I,324,119 (z. Nebeneinander von houbitloh, -tuoh vgl. Mlat. Wb. II,228 und 264 f. s. vv. capitium, caputium). hoilzirier Gl 3,399,26 (Hildeg., lingua ignota). ora 663,51.
houbitlôs s. AWB houbit(o)lôs. |
| |