| - kurbizgarto, sw. m.
- kurbizhûs, st. n.
- kurbizkerno, sw. m.
- kurbizreba, sw. f.
- kurbizsâmo, sw. m.
- kurbizuuurz, st. f.
- kurdewân
- kuren
- kuri, st. f.
- kurn
- krn
- kurnen, sw. v.
- -kurni
- -kurni
- kurn(i)beri, st. n.
- quirnberi ?, st. n.
- kurniboum, st. m.
- kurnilberi, st. n.
- quirnilberi ?, st. n.
- kurnilboum, st. m.
- quirnilboum?, st. m.
- kurnilo, sw. m.
- kurnila, sw. f.?
- kurnîn, adj.
- kurnol
- kurnolesberi, st. n.
- kurs, st. m.
- kursære, mhd. st. m.
- kürsenære, mhd. st. m.
- kürsener, mhd. st. m.
- kursin(n)a, st. f.
- krusina, st. f.
- kurt
- kurten
- gi-kurten, sw. v.
- kurtî
- kurtilahhan, st. n.
- kurtimesfel, st. n.
- kurtlîh
- kurtnessî, st. f.
- kurtugilîn, st. n.
- kurua
- kurugo, adv.
- kurz, adj.
- kurt, adj.
- kurzen
- kurten
- bi-kurzen, sw. v.
- bi-kurten, sw. v.
- kurzî, st. f.
- kurtî, st. f.
- kurzibold, st. m.
- kurzidî, st. f.
- kurz(i)lîhho, adv.
- kurzlîh, adj.
- kurtlîh, adj.
- kurzlîhhn
- kus, st. m.
- kos, st. m.
- -kûsken
- kûski
- kûskî, st. f.
- kûskida, st. f.
- kûsclîhhn, adv.
- kûsco, adv.
- kussen, sw. v.
- gi-kussen, sw. v.
- kussilîn, st. n.
- kussîn
- kust, st. f.
- kusten, sw. v.
- fir-kusten, sw. v.
- fir-kustida, st. f.
- kustîg, adj.
- -kustgî
- -kustgôn
- -kustilîhhên
- kustolôs, adj.
- kustolôsî, st. f.
- kustor
- -kustunga
- kut-
- -kute, mhd.
- kutebm
- ktenbm
- kutenbovm
- kütenlatech, mhd.
- kuth
- kuti, st. n.
- kutinboum, st. m.
- kutinil
- kutin(n)a
- ktôn, sw. v.
- kutti, st. n.
- kuttiniboū
- kttbm
- kutto, sw. m.
- kuu-
- kuuno
- kuuurdirotun
- bi-kuzzen, sw. v.
- kuzzil, st. m.
- kuzzilahhan, st. n.
- kuzzilôn
- kuzzilônto, adv.
- kuzzilunga
- kuzzîn, adj.
- kuzzo, sw. m.
- knle
- knlink
- kvrinstein
- kvrn
- ktenbm
- kw-
- kyl
- cyll, ae. st. f.
- kymen
- cynewiþþe, ae. sw. f.
- kyrrit
- kyrtaz
- kytaz
- l
- ..l..
- la
- ..la
- lab, st. n.
- laba, st. f.
- labal, st. m.
- laba(l)trog, st. m.
- labeleia, st. sw.?
- lebeleia, st. sw.?
- lebileia, st. sw.?
- laber
- lab:es
- lablegi
- labôn, sw. v.
- gi-labôn, sw. v.
- labonne
- labunga, st. f.
- lachennis
- lacho
- lachono
- lacstie
- lacteke
- lacticha
- lactoch
- lactvoch
- ladalîh, adj.
- [h]ladan, st. v.
- ana-[h]ladan, st. v.
- bi-[h]ladan, st. v.
- fir-[h]ladan, st. v.
- gi-[h]ladan, st. v.
- int-[h]ladan, st. v.
- ubar-[h]ladan, st. v.
- ladantâri, st. m.
- ladantinâri, st. m.
- ladda
- lad(d)ech(-)
- lad(d)ich
- laddo
- lad(d)och(-)
- ladduch(-)
- ladike
- ladôn, sw. v.
- avur-gi-ladôn, sw. v.
- fora-ladôn, sw. v.
- furi-ladôn, sw. v.
- gi-ladôn, sw. v.
- in-ladôn, sw. v.
- ûf-ladôn, sw. v.
- uuidar(i)-ladôn, sw. v.
- uuidari-gi-ladôn, sw. v.
- zuo-ladôn, sw. v.
- ladônto, adv.
- ladunga, st. f.
- laer
- lavantarâri, st. m.
- lavantâri, st. m.
- lavantinâri, st. m.
- lavendel
- lavendula, sw. f.
- lavendel, st. m.
- laffa, sw. f.
- laffan, st. v.
- -lag
- -laga
- -laga, ae.
- lâga, st. f.
- lagahunt
- lâgâri, st. m.
- lagarida, st. f.
- lâgel
- lâgella, st. f.
- lâgel, st. n. f.
- lâgellîn, mhd. st. n.
- ? legellîn, mhd. st. n.
- lagent
- lâghaft, adj.
- -lâgi
| | kurbizgarto sw. m. (auch -gart st. m., s. u.), mhd. Lexer kürbigarte, nhd. kürbisgarten. — Graff IV,252. chur-piz-kartun: acc. sg. Gl 2,728,48; -gart-: dat. sg. -in 1,593,47 (M, 6 Hss.); acc. sg. -un 2,728,48/49; nom. pl. -un 1,593,53 (M); -biz-cart-: nom. sg. -o 4,168,39 (Sal. d; oder dat. sg. st., lat. abl.); dat. sg. -en 1,593,52 (M); -gart-: nom. sg. -e 3,117,7 (SH A). 228,36 (SH a 2, 2 Hss.); dat. sg. -en 1,593,50 (M, 2 Hss., 1 Hs. chvr-); -in 53 (M; chvr-); chr-: nom. sg. -o 3,228,37 (SH a 2). — cur-biz-gart-: nom. sg. -o Gl 3,117,7/8 (SH A, 3 Hss., 2 k-, davon 1 Hs. kvr-). 228,37 (SH a 2, 2 Hss.). 268,71 (SH b, 2 Hss., 1 Hs. k-). 296,69 (SH d). 314,33 (SH e); -e 407,2 [HD 2,26] (k-). 419,33 [HD 2,442; k-] (oder dat. sg. st., lat. abl.); -bis-: dass. -o Stricker II,49,18 (SH; zu -s- vgl. a. a. O. S. 124); -bez-: dat. sg. -en Gl 1,593,51 (M, 2 Hss.); -gard-: nom. sg. -o Thies, Kölner Hs. S. 163,16 (SH; -); -uez-: dass. -e Gl 3,387,20 (Jd). — corbez-garta: nom. sg. Gl 4,279,1 (M, Goslar 2, 14. Jh.; oder dat. sg. st., lat. abl.). In späten Hss.: chur-biz-gart: nom. sg. Gl 1,593,54 (M). 4,185,19; -bz-: dass. 19/20. — curbiz-gart: nom. sg. Gl 3,117,10 (SH A); -garth: dass. Hbr. I,230,420; kürbiszgart: dass. Gl 3,117,9 (SH A, 15. Jh.). Verschrieben oder Metathese: kurbiz-grato: nom. sg. Gl 3,212,9 (SH B). Kürbisgarten (vgl. Heyne, Hausalt. 2,92 f.): hutta in churpizgartin (2 Hss. ohne in, 3 in demo) [derelinquetur filia Sion ut umbraculum in vinea, et sicut] tugurium in cucumerario [Is. 1,8] Gl 1,593,47 (11 Hss., 1 Hs. davon tugurium cucumeraria, 1 scugina in themo kurbizgarten, 2 Hss. nur in (themo) kurbizgarten, 1 Hs. hutta kurbiz). corbezgarta in cucumerario [ebda.] 4,279,1. hutte [Bd. 5, Sp. 540] kurbizgarte tugurium in cucumerario [ebda.] 3,419,33 [HD 2,442]. churbizgarto cucumerario [ebda.] 4,168,39 (zur Kontextzuordnung vgl. Steinm.). churpizkartun [abbas Zenon ... resedit ut manducaret iuxta] cucumerarium [Vitae patr. V p. 569a,17] 2,728,48. churbizgarte cucumerarius 3,117,7. 212,9. 228,36. 268,71. 314,33. 387,20. 407,2 [HD 2,26]. Hbr. I,230,420. Stricker II,49,18. Thies, Kölner Hs. S. 163,16. cucumerarium Gl 3,296,69. 4,185,19.
kurbizhûs st. n. curbiz-hus: nom. sg. Gl 3,495,39. 4,364,20. Kürbishütte, -laube: curbizhus cucumerus Gl 3,495,39 (zur Bed. u. zum Lemma vgl. Mlat. Wb. II,2065, DWb. V,2799 f.); Fehlübers.: curbizhus cucumeris [natura frigida est, stomacho incommoda, Dynam. 415,46] 4,364,20 (die flekt. Form von cucumer ‘Kürbis’ wurde verwechselt mit cucumerus (s. o.)).
kurbizkerno sw. m., mhd. Lexer kürbikerne, nhd. kürbiskern. churbiz-cherne: nom. sg. Gl 3,580,31 (Wien 804, 12. Jh.). Kürbiskern: cucumer. Vgl. kurbizsâmo.
kurbizreba sw. f., mhd. Lexer kürbirebe, frühnhd. kürbisrebe (vgl. DWb. V,2800). — Graff II,354. churbiz-rebe: nom. sg. Gl 3,580,28 (Wien 804, 12. Jh.). Rainfarn, Tanacetum vulgare L. (vgl. Marzell, Wb. 4,581 ff.): tanaceta. Vgl. kurbizuuurz.
kurbizsâmo sw. m., nhd. kürbissamen. churbez-samen: acc. sg. Gl 4,649,13/14 (Wien 2532, 12. Jh.). Kürbiskern, -samen: churbezsamen unde di binapheleschernen [accipe] agrestem [im Rezept: De his qui vicio cerebri insaniam patiuntur]. Vgl. kurbizkerno.
kurbizuuurz st. f. — Graff I,1050. Erst ab 12. Jh. belegt. chirpiz-vvrz: nom. sg. Gl 3,512,48 (erstes i für ü? Vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 32 Anm. 5). Verschrieben: curbuz-wurz: nom. sg. Gl 4,361,17 (-z aus -h korr.); curbez-wrh: dass. 29; heirbes-wrz: dass. 3,483,51 (3 Hss., 1 Hs. -uvrz). Rainfarn, Tanacetum vulgare L. (vgl. Marzell, Wb. 4,581 ff. 1,466): curbeswrz sparga Gl 3,483,51. 4,361,29 (zum Lemma u. zur Bed. vgl. Mlat. Wb. I,1033 f. s. v. asparaga). tanaceta 3,512,48. tanacetum sparga 4,361,17. Vgl. kurbizreba.
kurdewân s. AWB kordewân.
kuren Gl 3,167,2/3 s. AWB quirn.
kuri st. f. (zur Flexion vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 220), mhd. kür(e), nhd. kür, kur-; mnd. kre m. f., mnl. core m. f.; afries. kere m. f.; ae. cyre m.; an. kjör n. — Graff IV,519. chur-: nom. sg. -i Gl 2,127,34 (M). 257,38 (M); gen. sg. -i 175,55 (clm 6277, 9. Jh.). 195,39 (M, 4 Hss.); dat. sg. -i 171,28. 174,77. 175,69 (alle clm 6277, 9. Jh.); -e [Bd. 5, Sp. 541] Nb 120,29 [104,13]; acc. sg. -i Gl 2,208,72 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.). 211,25; acc. pl. -i 112,54 (M). 1) Wahl: churi [quod non sit permittendum turbis] electiones [eorum facere, qui sunt ad sacerdotium provehendi, Conc. Laod. CXVI p. 103] Gl 2,112,54. Vgl. kust 1. 2) Erwägung, Überlegung: churi [summa] deliberatio [haec fuit, Decr. Inn. LV p. 209] Gl 2,127,34. churi [illis (sc. pertinacibus) dicendum est, quia nisi meliores se ceteris aestimarent, nequaquam cunctorum consilia suae] deliberationi [postponerent, Greg., Cura 3,18 p. 60] 171,28. vona churi [nonnunquam vero ita mens baratro tentationis absorbetur, ut nullatenus renitatur, sed] ex deliberatione [sequitur hoc, unde ex delectatione pulsatur, ebda. 3,29 p. 85] 174,77. churi [admonendi sunt ...: ut tanto eos durior sententia feriat, quanto illos in culpa arctius vincula] deliberationis [ligant, ebda. 3,32 p. 91] 175,55. 195,39. vonna churi [in cathedra pestilentiae sedere, est et ex ratione mala discernere, et tamen] ex deliberatione [perpetrare, ebda.] 175,69. churi deliberatione (Hs. deliberationem) [ebda.] 208,72. 211,25. churi. fonna gidancfazzoti vueroltmanno [sicut laetari debere iuvenem in adolescentia sua, quasi] ex deliberatione carnalium [proponit, ders., Dial. 4,4 p. 377] 257,38; Beratung: so man dingoe . so man in rate sizze . so man in chure sizze . daz kat io subpositas personas ana . i. certas Nb 120,29 [104,13]. Komp. selbkuri; Abl. korôn.
kurn, krn s. AWB quirn.
kurnen sw. v., mhd. Lexer körnen, kurnen (vgl. Lexer, Hwb. 1,1682), nhd. DWB körnen, (älter) kürnen, dial. schweiz. chörnen, (ge-)chürnen Schweiz. Id. 3,475 f.; vgl. mnd. krnen, mnl. cornen, ae. gecyrnod (vgl. Bosw.-T., Suppl. S. 309). churnit: 3. sg. Gl 1,38,28 (Pa). — gi-curnit: part. prt. Gl 3,504,35. Hierher vielleicht auch: corneden: part. prt. acc. sg. n.? Publ. 62,448,26 (Paris Lat. 9532, 9. Jh.); vgl. Bruch, Gloss. Ept. S. 101. 1) entkernen, vom Getreide: dreschen (zur privativen Bed. vgl. Riecke, jan-Verben S. 277): flazzi dar man chorn drisgit edo chorn churnit areae ubi granum trituratur Gl 1,38,28 (Pa, chirnit K). 2) nur im Part. Praet.: mit Körnern (bzw. Kernen) versehen: in der Verbindung gikurnit aphul als Bez. für den Granatapfel, Frucht von Punica granatum L. (vgl. Marzell, Wb. 3,1193; vgl. auch kornaphul): gicurnit ephele mala granata Gl 3,504,35; hierzu auch: corneden [sexta decima mansio est, quae interpretatur Graeco sermone ῥοιᾶς ἀποκοπὴ, Latine, mali punici divisio, quod alii] malum granatum [vocant, Hier., Ep. LXXVIII,16, PL 22,710] Publ. 62,448,26. Vgl. kirnen. |
| |