| - langbartisc, adj.
- langbeini, adj.
- langbecko, sw. m.
- lange
- langên, sw. v.
- bi-langên, sw. v.
- gi-langên, sw. v.
- langenna
- langer
- langescie
- lan(ge)z, st. m.
- len(gi)z, st. m.
- lan(ge)zo, sw. m.
- len(gi)zo, sw. m.
- langfahs, adj.
- langfahs, st. n.
- langfâri, adj.
- langinn-
- langirra
- langisc, adj.
- langlîb(i), adj.
- langlîbî, st. f.
- langlîh, adj.
- langmar, st. m.
- langmuot, adj.
- langmuotî, st. f.
- langmuotîg, adj.
- lango, adv.
- lange, adv.
- gi-langôn, sw. v.
- langsam, adj.
- langsamî, st. f.
- langsamo, adv.
- langsamôn, sw. v.
- langseim(i), adj.
- langseimî, st. f.
- langseimo, adv.
- langunga, st. f.
- languuid
- lang(uu)in(n)a, st.?
- lengin, st.
- languuirgî, st. f.
- lang[uu]râhhî, st. f.
- lang[uu]râhhi, st. n.?
- laniero
- [h]lanka, st. sw. f.
- [h]lanko, sw. m.
- h]lenkî(n, st. f.
- lancleben, mhd. st. n.
- [h]lanko
- lancpheffer, mhd. st. m.
- [h]lancsuht, st. f.
- lanna, sw.
- lanpredā
- lans
- lant, st. n.
- lant
- lant ..
- lantbigengo, sw. m.
- lantbûant, st. m.
- lantbûanti, adj.
- lantbûo
- lantbûuuâri, st. m.
- lantbû(uu)o, sw. m.
- lantthiot, st. m.
- lantfrid(-)
- lantgenga, sw. f.
- lantgrâve, mhd. sw. m.
- lantheb:
- lanthêrro, sw. m.
- lanthseph
- lanthuoba
- lantkuning, st. m.
- lantliut, st. m.
- lantlûs
- lantman, st. m.
- lantmarka, st. f.
- lantmezseil, st. n.
- gi-lanto, sw. m.
- lantprida
- lantreht, st. n.
- lantrehtâri, st. m.
- lantrihtâri, st. m.
- lantsâza, sw. f.
- lantsâzo, sw. m.
- lantschrîbære, mhd. st. m.
- lantsêo, st. m.
- lantsidiling, st. m.
- lantsidil(l)o, sw. m.
- lantscaf, st. f.
- lantscaft, st. f.
- lantscûvala, st. sw.?
- lantsuht, st. f.
- lantuobo, sw. m.
- lanupo
- upo
- lantuualto, sw. m.
- lantuuîsa, sw. f.
- lantvpo
- lanz:
- lanzigim
- [h]lâo, adj.
- [h]lâobrecko
- lap, aostndfrk. st. m.
- lappo1, as. sw. m.
- lāpb
- lappa, sw.?
- lappo1, as.
- lappo2
- lapun
- ir-lâren, sw. v.
- larvære, mhd. st. m.
- lâri, adj.
- gi-lâri, st. n.
- las
- lasche
- lasdrodin
- lashe
- last
- [h]last, st. f.
- lastar, st. n.
- last(a)râri, st. m.
- lastarbâri, adj.
- lastarbârî, st. f.
- -lastarbârîg
- lastarbâro, adv.
- -last(a)ri
- lastarlîh, adj.
- last(a)rôn, mfrk.
- laht(a)rôn, mfrk.
- gi-last(a)rôn, sw. v.
- last(a)runga, st. f.
- laster(-)
- lasteri
- lasterfr
- fr
- lastir(-)
- laspari
- lastr-
- lastrongvn
- lastrungungen
- lat
- forþ-lǽtan, ae. red. v.
- latdacha
- lathege
- lathek
- latic
- latînisc, adj.
- latisarn
- latsfrida
- latta, sw.
- ladda, sw.
- latto,, sw.
- laddo, sw. m.
- lat(t)ih(ha)
- lattike
- latto
- lat(t)uh(ha), st. sw.?
- lat(t)ih(ha), st. sw.?
- letih(ha), st. sw.?
- latz
- latza
- lau-
- lauandula
- lauindula
- laubi..
- lauileia
- laurîn, adj.
- lavun
- [h]lâuuên, sw. v.
- fir-lâ(uu)en, sw. v.
- gi-lâ(uu)en, sw. v.
- [h]lâuuî, st. f.
- laz, adj.
- laz, st. m.
- lâz1, st. m.
- fir-lâz, st. m.
- gi-lâz, st. m. n.
- -lâz1
- lâz2, st. m.
- -lâz2
- -lâza1
- lâza2, st. sw.?
- lâzan, red. v.
- ana-lâzan, red. v.
- ana-fir-lâzan, red. v.
- ana-gi-lâzan, red. v.
- bi-lâzan, red. v.
- bifora-lâzan, red. v.
- fir-lâzan, red. v.
- fora-lâzan, red. v.
- fram-lâzan, red. v.
- furi-lâzan, red. v.
- gi-lâzan, red. v.
- hera-in-lâzan, red. v.
- hina-lâzan, red. v.
- in-lâzan, red. v.
- in-fir-lâzan, red. v.
- int-lâzan, red. v.
- ir-lâzan, red. v.
| | langbartisc adj. (zum Zweitglied vgl. Hornbruch S. 136), mhd. Lexer lampartisch, nhd. lombardisch; mnd. lancbartsch, lantbersch, lam(m)ersch, langeberdisch; ae. [Bd. 5, Sp. 608] langbeardisc (vgl. Bosw.-T., Suppl. S. 606); vgl. mnl. lancbaerdich. — Graff III,212. Erst ab 11. Jh. belegt. lanch-partisc-: acc. sg. f. -un Gl 2,468,41; acc. pl. m. n. -in 439,3 (2 Hss., 1 Hs. letztes c auf Rasur); -bartisker: nom. sg. m. 4,148,39 (Sal. c). — lanc-partisker: nom. sg. m. Gl 4,93,34 (Sal. a 1; -c-). 121,52 (Sal. a 2, 4 Hss.). lam-partischer: nom. sg. m. Gl 4,121,53 (Ink., 15. Jh.). Mit Rasur der Endung: lanch-bartisch:: nom. sg. m. Gl 4,158,43 (Sal. c; d. h. -ischs, Steinm.). In verkürzter Schreibung: lanch: für gen. sg. f. Gl 2,457,39 (2 Hss.; l. lanchpartiskun, Steinm.). langobardisch: folch lanchpartiscin [conglobat in] cuneum Latios (Glosse: Latinos vel Romanos) [simul ac peregrinos permixtim populos relligionis amor, Prud., P. Hipp. (XI) 191] Gl 2,439,3. lanch [Hebraeus pangit stilus, Attica copia pangit, pangit et] Ausoniae (Glosse: Latinae, Italiae, Romanae) [facundia tertia linguae, ders., Apoth. 380] 457,39. lanchpartiscun [quin et Olybriaci generisque et nominis haeres, adiectus fastis, palmata insignis abolla martyris ante fores Bruti submittere fasces ambit et] Ausoniam (Latiam; Glosse: Italicam) [Christo inclinare securem, ders., Symm. I,557] 468,41. lancpartiscer Rutuli gens Italiae 4,93,34. Rutulus 121,52. 158,43. Latinus Latiari 148,39 (vgl. Beitr. 73,217 u. Steinm.).
langbeini adj.; vgl. mhd. Lexer lancbeinic, nhd. DWB langbeinig, -icht. — Graff III,130. lanc-peinna: nom. sg. Gl 2,330,54 (clm 14747, 9. Jh.). langbeinig: mizzun lancpeinna mukka culicem [liquantes, et camelum glutientes, Hier. in Matth. 7,3—5 p. 47 = Matth. 23,24].
langbecko sw. m. — Graff III,29. lanc-becho: nom. sg. Gl 4,229,19 (clm 14456, 9. Jh.). Langbacke, Mensch mit langem Kinn (?): chilo (vgl. Georges, Handwb.11 1,1131 ‘Spitzkopf’, Mlat. Wb. II,575 s. v. cilo).
lange s. auch AWB lango.
langên sw. v., mhd. nhd. langen; mnd. mnl. langen; vgl. as. langôn, ae. langian, an. langa. — Graff II,223 f. lang-: 3. sg. -et Gl 1,726,29 (2 Hss.). 756,9. 5,19,3 (Augsb., Arch. 6, Gll. 10. Jh.). Nb 44,17. 51,13 (-êt). 121,28 (-êt). 176,1 (-êt). 234,9. 244,26/27 (-êt). 290,23 (-êt). 305,5 [36,2. 42,10. 105,7. 148,11. 187,30. 194,26. 223,9. 233,8]. Nc 835,12 [156,14] (-êt). NpNpw 5,2 (Np -êt). 18,10. 26,4. 37,9. 43,23. 118 L,82. Np 39,2. 62,2. 79,2. 118 Q,123. 136,1 (-êt). Npw 37,1; -it 118 Q,123. 136,1; 3. sg. conj. -e O 1,18,31; -a Npw 118 C,19; -ee Np 86,Prooem. 118 C,19; inf. -en Nb 72,22 [62,3] (-ên). NpNpw 118 C,20 (Np -ên). 119,5 (Np -ên); 3. sg. prt. -eta Nc 694,22 [9,2]. NpNpw 106,5. Np 37,1. unpersönl.: nach etw./jmdm. verlangen: a) mit Akk. d. Pers. (auch d. Sache) u. Gen.: α) mit Akk. d. Pers. (auch d. Sache) u. Gen. d. Sache: ube dih uuinebero langet si libeat frui uvis Nb 44,17 [36,2]. tes ... langet mih iu forn id ... iam dudum vehementer exopto 176,1 [148,11]. kuunnent tanne ... die guoten daz . des sie langet? adipiscuntur igitur boni quod appetunt? 234,9 [187,30]. nu gesiho ih toh . taz ... tih aber suozes sanges langet sed video te ... aliquam carminis exspectare dulcedinem 290,23 [223,9]. mir ist taz rauua . nals muhi . ube ih keeiscon muoz . tes mih langet [Bd. 5, Sp. 609] nam fuerit mihi quietis loco agnoscere ea quibus maxime delector 305,5 [233,8]. unde langet sia des lenzen [vgl. terra ... desiderat relaxari, Rem.] Nc 835,12 [156,14]. diu dia des erbes langet. Daz ist ęcclesia [vgl. quae hereditatem consequitur, Cass.; quae accipit hereditatem, Aug., En.] NpNpw 5,2. nu sehe mannelih uuieo guot daz si des er gerot . unde laze sih langen dero giredo [vgl. ubi videtur quam sint utiles atque salubres, potest earum desiderium concupisci, Aug., En.] 118 C,20; ferner: Nb 51,13. 72,22. 244,26/27 (desiderare) [42,10. 62,3. 194,26]. NpNpw 43,23. 106,5. Np 62,2; mit pronominalem Gen. u. zi + Inf. dat. sg. (zur Satzkonstr. vgl. Bolli S. 126): iz ist uuunderlih tes mih langet zesagenne mirum est quod gestio dicere Nb 121,28 [105,7]; β) mit Akk. d. Pers. (auch d. Sache) u. Gen. d. Pers.: an dinen haltare sint ferbruchet miniu ougen. Sin langet mih . sin lustet mih [vgl. quem tanto desiderio sustinebat, Cass.] NpNpw 118 Q,123. so chit der sin bitet den sin langet [vgl. expectatur ut veniat, desideratur ut veniat, Aug., En.] Np 79,2; ferner: NpNpw 118 L,82. Np 39,2; spez.: sexuell begehren: Ianus ... sah io an Argionam . dero in langeta Nc 694,22 [9,2]; b) mit Akk. d. Pers. u. Adv.: mit thara (vgl. auch thara 1. Teil A I 1 c, III 10, B II 1 a, III 1 b, Ahd. Wb. 2,273 f. 277 f.): daz ih in (Gott) selben sehe ... darumbe langet mih tara (nach dem Himmelreich) NpNpw 26,4. er (David) uuolta dia rauua . diu in anderro uuerlte ist. Dara langeta in . disses libes irdroz in [vgl. non desistat requirere medicinam caelestem, Alc. in ps.] 37,1. uuanda sie ... anderesuuar burg nehabent dara sie langee 118 C,19. Syon ist daz heimote . gesah in got den dara langet (Np zusammengeschr.) . unde er in dirro Babylonia be diu uueinot [vgl. de loco enim peregrinationis, proprii domicilii crescit affectus, Cass.] 136,1. daz sie (die Christen) in disen tabernaculis die oberun burg pechennen ... unde sie dara langee (zusammengeschr.) . dara sie geladot sint [vgl. ut de huius saeculi tabernaculis ad intellegentiam supernae civitatis elevemur, Cass.] Np 86,Prooem.; — mit heim: ob uns in muat gigange, thaz unsih heim lange (nach dem Paradies) O 1,18,31; — mit hina (zur losen Verbindung mit dem Verb vgl. hina A III, Ahd. Wb. 4,1101): ena lutun (d. i. des lichamen) gehoret mennisco disa (d. i. sines herzen) gehoret got. Den hina langet (Np zusammengeschr.) . der suftot so ... fore dir ist al . des ih keron NpNpw 37,9. ziu ist min ellende so langez uuorden? Vuanda dih sar beginnet hina langen (Np zusammengeschr.; Npw hina piginnit langen) . so du ze tugede gestiget [vgl. quod autem dixit, prolongatus est, affectum nimium desiderantis expressit, Cass.] 119,5 (NpX belangen); c) mit Akk. d. Pers./Sache u. Nebensatz: eniu (d. i. scalhlih forhta) sorget uuanne der herro chome . disa (d. i. truhtenes forhtun) langet uuieo halto er chome NpNpw 18,10; — Glossen: mih langet [baptismo autem habeo baptizari: et quomodo] coarctor [usquedum perficiatur? Luc. 12,50] Gl 1,726,29. 5,19,3; d) mit Akk. d. Pers. u. lat. Inf. in einer Glosse: mih langet desidero [enim videre vos, Röm. 1,11] Gl 1,756,9. Abl. langunga.
bi-langên sw. v., mhd. b(e)langen, nhd. belangen; mnd. mnl. belangen; vgl. ae. belangian (vgl. Bosw.-T., Add. S. 9). — Graff II,224. pe-lang-: inf. -en NpNpw 30,25. 36,34. Np 84,9; be-: 3. sg. -et NpNpw 41,3; 3. sg. conj. -ee Np 34,17; -e Npw [Bd. 5, Sp. 610] ebda.; inf. -en NpX 119,5 (= S. XII,26); 3. sg. conj. prt. -eti Np 118 T,147. unpersönl.: nach etw. verlangen: a) mit Akk. d. Pers. u. Gen. d. Sache: min sela ist dursteg ... Sia belanget des tages . danne ih chumo NpNpw 41,3. vuanda er (Christus) geheizzet frido an sinemo liute ... Nelaz dih is pelangen Christiane . hier habest du uuig . hier solst du fehten . doret solt du rauuen Np 84,9; ferner: NpNpw 36,34. Np 118 T,147; b) mit Akk. d. Pers. u. Adv.: warvmbe ist min ellende alse lanc worden? Wan dih sa belangen hin beginnet . so dv ze tvgende gestigest [vgl. quod autem dixit, prolongatus est, affectum nimium desiderantis expressit, Cass.] NpX 119,5 (= S. XII,26; NpNpw langên; zur losen Verbindung des Adv. mit dem Verb vgl. hina A III, Ahd. Wb. 4,1101); c) mit Akk. d. Pers. u. Nebensatz: nelazent iuh pelangen uuenne iuh got reche an dien sundigen NpNpw 30,25. daz chit Christus ex consuetudine humanę infirmitatis . samoso in belangee . uuanne in sin fater reche [vgl. cui morosum videtur quodcumque futurum est, Cass.; nobis enim tardum est, Aug., En.] 34,17.
gi-langên sw. v., mhd. nhd. gelangen; mnd. mnl. gelangen (in anderer Bed.); vgl. ae. gelangian. — Graff II,224. ke-langeta: 3. sg. prt. Np 106,5; ge-: dass. Npw ebda. unpersönl.: nach etw. verlangen, mit Akk. d. Pers. u. Gen.: viam ueritatis uuolton sie uuizzen . des kelangeta sie . des nemahton in philosophi gehelfen [vgl. qui veritatis semitas diversis opinionibus exquirebant ... deum desiderabant quaerere, Cass.]. Vgl. gilangôn.
langenna Gl 2,481,21 s. AWB lang(uu)in(n)a.
langer Gl 2,305,46 s. ûflang.
langescie Gl 2,631,58 s. ? AWB langisc.
lan(ge)z, len(gi)z st. m. (zur Bildung vgl. Kluge, Et. Wb.24 S. 570 s. v. lenz), mhd. Lexer lange, nhd. lenz, dial. bair. läng(e)ß Schm. 1,1491. — Graff II,242. langez: nom. sg. Gl 2,38,34. 4,218,31; gen. sg. -]es 2,767,11. langiz: nom. sg. Gl 4,107,29 (Sal. a 1, 2 Hss., 12. u. 13. Jh.; lat. abl.). læntz: nom. sg. Gl 3,328,30 (SH f, 14. Jh.). langize Gl 4,107,29, lanz: 164,56 s. AWB lan(ge)zo. Frühling: langez [pullulat interea nitidi coma frondea] veris [Ar. II,1210] Gl 2,38,34. langezes [bruma ...] veris [... adventu ... pulsa, Walahfr. 336,21] 767,11. læntz ver veris 3,328,30. 4,218,31. vere 107,29 (1 Hs. langize). Abl. lenzîg, lenzisc. |
| |