| - ûzan-lâzan, red. v.
- ûz-fir-lâzan, red. v.
- zi-lâzan, red. v.
- zir-lâzan, red. v.
- zuo-lâzan, red. v.
- zuo-gi-lâzan, red. v.
- lâzanî, st. f.
- fir-lâzanî, st. f.
- gi-lâzanî, st. f.
- int-lâzanî, st. f.
- zi-lâzanî, st. f.
- fir-lâzannissî, st. f.
- fir-lâzano, adv.
- bi-lâzanto, adv.
- fir-lâzanto, adv.
- fir-lâzâri, st. m.
- lazc
- laze
- -lâzi
- -lâzida
- -lâzîg
- -lâzîgo
- -lâzlîh
- -lâzlîhho
- fir-lâznessi, st. n.
- fir-lânissi, st. n.
- lazo
- -lâzôn
- -lâzônto
- fir-lâzunga, st. f.
- -lâzunga
- lâzûrstein, mhd. st. m.
- (-)lazz-
- lazzên, sw. v.
- lazzî, st. f.
- lazzit
- lazzit
- lazzo, adv.
- lazzôn, sw. v.
- lazzôst, adv. superl.
- |lbaom
- lco
- le
- le
- le
- lê
- le..
- leader
- leaist
- lean
- leara
- |le b.
- lebara, st. sw. f.
- lebar(a)uuurst, st. f.
- lebarlâgo, sw. m.
- lebarsioh, adj.
- lebarstein, st. m.
- lêbartîn, adj.
- lêbarto, sw. m.
- lebato, sw. m.
- lebdæ
- lebde
- lebeleia
- lebên, sw. v.
- gi-lebên, sw. v.
- ubar-lebên, sw. v.
- uuidar-lebên, sw. v.
- lebên, st. n.
- lebenkla
- lebênti
- -lebênti
- lebntîg, adj.
- leber, st. f.
- leberbluome, mhd. sw. m. f.
- leberkrût, mhd. st. n.
- leberlich, mhd. adj.
- leberwurzkraut, hnhd. st. n.
- lebeto
- lebff
- -lebi
- lebileia
- leblich, mhd. adj.
- -lebo
- lecg, ae. f.
- lechentm
- lechi
- lechilo
- lechse
- lechts
- lecicha
- lecit
- leclihemo
- lectro
- led(-)
- ledar, st. n.
- ledarâri, st. m.
- ledargar(a)uuo, sw. m.
- ledargaruuâri, st. m.
- ledarhosa, sw. f.
- ledarmahhâri, st. m.
- leddar
- ledder
- ledegen
- [h]lêderî, as.?
- lederkalc, mhd. st. m.
- ledigen, mhd. sw. v.
- ledegen, mhd. sw. v.
- gi-ledgôn, sw. v.
- ût-lêthitton, as. sw. v.
- lefdi
- lefel
- leffa, st. sw. f.
- leffen, sw. v.
- leffil
- lephil
- leffs mammalot
- leffur, st. m.
- lefihevil
- lefil
- lefs, st. m.
- lefso, sw. m.
- lefsmammalôn, sw. v.
- lefso
- legan
- fir-leganî, st. f.
- gi-leganî, st. f.
- gi-leganlîhho, adv.
- legar, st. n.
- legarhuoba, st. sw.?
- legarhuor, st. n.
- -legâri
- bi-legâri, st. m.
- legarstat, st. f.
- legbr
- legderi
- -lege
- legellîn
- hin-legen, mhd. sw. v.
- leger
- -leger
- legge
- leggen, sw. v.
- -leggen
- ana-leggen, sw. v.
- ana-gi-leggen, sw. v.
- bi-leggen, sw. v.
- fir-leg(g)en, sw. v.
- fora-leggen, sw. v.
- gi-leggen, sw. v.
- hera-zuo-leggen, sw. v.
- ir-leggen, sw. v.
- nidar-leggen, sw. v.
- ubar-leggen, sw. v.
- ubari-gi-leggen, sw. v.
- ûf-leggen, sw. v.
- umbi-leggen, sw. v.
- untar-leggen, sw. v.
- uuidar-leggen, sw. v.
- zi-leggen, sw. v.
- zi-ir-leggen, sw. v.
- zisamane-leggen, sw. v.
- zuo-leggen, sw. v.
- zisamane-leg(g)ento, adv.
- legget
- -legi
- -legî
- legida, st. f.
- gi-legida
- gi-legidî
- legila
- leginproth
- legir
- legistuon |
- gi-lego, adv.
- -legunga
- legygę
- lêhan, st. n.
- in(t)-lêhan, st. n.
- -lêhanâri
- int-lêhanâri, st. m.
- lêhanhêrro, sw. m.
- int-lêhanlîh, adj.
- lêhanlîhhn, adv.
- -lêhanlîhho
- int-lêhanlîhho, adv.
- lêhanman, st. m.
- lêhanôn, sw. v.
- -lêhanôn
- ana-lêhanôn, sw. v.
- int-lêhanôn, sw. v.
- int-lêhanôtî, st. f.
- ir-lêhanunga, st. f.
- lehduoma
- thuruh-lehhan, st. v.
- ir-lehhan, st. v.
- zi-lehhan, st. v.
- lehhazzen, sw. v.
- lehpardin
- lehscha
- leht
| | ? ûzan-lâzan red. v. — Graff II,306 s. v. uzlâzan. Praes.: laz uzan: 2. sg. imp. Gl 1,799,7 (M, 3 Hss.). etw. auslassen, übergehen: laz uzan [atrium autem, quod est foris templum,] eiice foras [, et ne metiaris illud, Apoc. 11,2] (3 Hss. ûzlâzan).
ûz-fir-lâzan red. v. — Graff II,312. Praet.: vz-uer-liez: 3. sg. Gl 4,141,42 (Sal. c). Part. Praet.: uz-u-lazzaniu: nom. sg. f. Gl 2,390,17 (zur Synkope vor l vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 76 Anm. 3); -far-laz-ana: nom. pl. m. 1,667,75 (M); -iniu: nom. sg. f. 2,545,3; -fir- -an-: nom. pl. m. -a 1,667,74 (M, 3 Hss.); -in: Grdf. -] 668,1 (M, 3 Hss.); -fer- -an: 2,704,36; -en: 690,34 (vz-); -u- -anu: nom. sg. f. 397,34 (vz-, zur Synkope vor l vgl. Braune a. a. O., zweites -a- aus -u- korr., danach ł u. ausgewischtes uzulata (?), vgl. Steinm.). (etw.) heraus(schießen) lassen, loslassen: eigentl.: uzulazzaniu [sagitta, quam iacit umbrosi dominatio lubrica mundi, eludens] excussa (Glosse: sagittata) [oculos ... cordis penetralia figens, Prud., Ham. 541] Gl 2,390,17. 397,34. 545,3; vielleicht hierher: vzuerliez excussit 4,141,42; — übertr.: uzfirlazana [Ephraim in populis ipse commiscebatur: ... Comederunt alieni robur eius ... et cani] effusi [sunt in eo, Os. 7,9] Gl 1,667,74. vzferlazen [interea magno misceri murmure pontum] emissam [-que hiemem sensit Neptunus, Verg., A. I,125] 2,690,34. 704,36.
zi-lâzan red. v.; as. telâtan. — Graff II,313. Praes.: za-lazz-: 3. sg. -it Gl 1,102,14 (Pa); inf. -an 110,23 (Pa); zi-: 3. pl. -ent 601,42 (M); inf. -an 110,23 (K); -laz-: 3. sg. -it 98,32 (KRa). Npw 147,18 (ci-); 2. pl. imp. -et T 19,6; inf. -an Gl 1,110,23 (Ra); ze-: 3. sg. -et Np 147,18 (-â-). Praet.: ze-liez: 3. sg. NpNpw 125,4 (Npw ce-). Part. Praet.: ze-lâzen: NpNpw 147,18 (Npw ce-, -a-); nom. sg. n. -]ez Np 57,9. 1) etw. loslassen, lösen: zilazzent [quasi vastitas a domino veniet. Propter hoc, omnes manus] dissolventur [, et omne cor hominis contabescet, Is. 13,7] Gl 1,601,42 (1 Hs., 9 Hss. slaffên). tho quad her (Jesus) zi Simone: scalt thaz skef in tiufi, inti zilazet iuuuaru nezziu zi fahenne laxate retia vestra in capturam T 19,6. 2) etw. zum Schmelzen bringen, zerschmelzen: in einem Bilde: die sih aber fone dien drouuon nebezzeront . unde sie hier sint . also zelazenez uuahs fone igne concupiscentię . die uuerdent danagenomen fone sinero gesihte sicut cera liquefacta . auferentur Np 57,9; bildl.: pater sendet uz uerbum suum . unde zelazet sie mittet verbum suum . et liquefaciet ea NpNpw 147,18; — ferner: NpNpw 125,4. 147,18. 3) (etw., jmdn.) verlassen, aufgeben: zilazit deserit (Hss. disserit) Gl 1,98,32 (zum Lat. vgl. Splett, Stud. S. 164). zalazzit deserit (Hs. disserit) 102,14 (zum Lat. vgl. a. a. O.). 4) beenden, aufhören: zalazzan desinere Gl 1,110,23. Abl. zilâzanî.
zir-lâzan red. v., mhd. Lexer zerlâen, -lân, nhd. DWB zerlassen. — Graff II,313 s. v. zalazzan. Praes.: zar-lazzanti: part. Gl 1,283,63 (Jb-Rd). (etw.) flüssig machen: zarlazzanti [(Thamar) tollens farinam commiscuit: et] liquefaciens [, ... coxit sorbitiunculas, 2. Reg. 13,8]. [Bd. 5, Sp. 692] Vgl. unzirlâzan.
zuo-lâzan red. v., mhd. zuolâen, nhd. DWB zulassen; mnd. tolâten, mnl. toelaten; ae. tólǽtan. — Graff II,313. Praes.: z-lazzin: inf. Gl 1,307,6/7 (M); zu-: dass. 701,58 (M); zuo-laz-: 1. sg. -e 4,232,18 (z-); 2. pl. imp. -& 1,442,6 (M); inf. -an 307,6 (M). Part. Praet.: zuo-ge-lazan: Gl 2,713,51; zu-gi-: nom. pl. m. -]a 752,44. 1) (jmdn.) hinzulassen, -schicken: zuolazet ł unterlazet (1 Hs., 4 Hss. nur unterlazet) [sedere facite Naboth inter primos populi, et] submittite [duos viros filios Belial contra eum, et falsum testimonium dicant, 3. Reg. 21,10] Gl 1,442,6. zuogelazan uuerdan [tum Nisus et una Euryalus confestim alacres] admittier [orant, Verg., A. IX,231] 2,713,51. zugilazana [cum ... (fratres) in testimonium tantae virtutis] admissi [fidem sancti (sc. anachoretae), gloriam Christi ... vidissent, Sulp. Sev., Dial. 1,15 p. 168,15] 752,44; spez.: substant.: das Zulassen männlicher Tiere zur Begattung: zuolazan. gimiskida (1 Hs. nur zlazzin) [serotina] admissura [(arietum) ... et conceptus extremus (ovium), Gen. 30,42] 1,307,6. 2) (etw.) zulassen: zulazzin [(Eleazarus) destinavit] non admittere [illicita propter vitae amorem, 2. Macc. 6,20] Gl 1,701,58 (5 Hss. (ni) gifrummen). 3) Glossenwort: ih zlaze admitto Gl 4,232,18. Abl. zuolâz.
zuo-gi-lâzan red. v. — Graff II,313. Praes.: zuo-gi-lazes: 2. sg. conj. Gl 1,545,42 (M, 2 Hss.). (etw. an etw.) heranlassen: zuogilazes [sed et cunctis sermonibus, qui dicuntur, ne] accommodes [cor tuum: ne forte audias servum tuum maledicentem tibi, Eccles. 7,22].
? lâzanî st. f. laazni: nom. sg. Mayer, Griffelgl. S. 82,358 (Vat. Ottob. lat. 3295, 9. Jh.; nach Mayer a. a. O. S. 118 Buchstabenumstellung für lazani). Freilassung (?): laazni [placuit ut omnes servi vel proprii] liberti [, ad accusationem (als Zeugen) non admittantur, Hrab., Poenit., PL 112,1400 B] (zur ungenauen Lemmaübers. vgl. Mayer a. a. O. S. 149; anders Gl.Wortsch. 5,479. 487 (s. vv. lâzan u. lâzanî)).
fir-lâzanî st. f. — Graff II,312. far-lazzani: dat. sg. S 250,22 (B); fer-lazeni: acc. sg. Nb 358,5 [268,20] (-â-); v-lazanin: dat. pl. Mayer, Glossen S. 102,24 (zur Synkope vor l vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 76 Anm. 3). Erlaubnis, Freiheit: vlazanin [nisi mentis eorum directio atque censura quibusdam mollita fuerit vicissitudinum] laxamentis [Cassian, Coll., PL 49,1312 A] Mayer, Glossen S. 102,24 (vgl. Ahd. Gl.-Wb. S. 573. 693 s. vv. spelza, uualza). aber durh sih kechorniu . neuerliesent siu (futura) nieht . tia selbuualtigun ferlazeni iro naturę non desinunt ab absoluta libertate suae naturae Nb 358,5 [268,20]; in bruchstückhafter Übers.: .. vrlaubii .. dera sinera farlazzani nisi forte abbas licentiam dederit permissione sua S 250,22. Komp. selbfirlâzanî.
gi-lâzanî st. f. [Bd. 5, Sp. 693] gi-lazzini: acc. sg. Gl 4,325,9 (mittleres -i- undeutlich); hierher wohl auch: gi-lahsini: nom. sg. 2,473,63 (zu s für z vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 160 Anm. 2, -h- verschr.?). kilassini Gl 2,626,63 s. Ahd. Wb. 5,156 (anders Gl.Wortsch. 5,487 (s. v. gi-lâzanî)). 1) Gelindheit (des Wetters): gilahsini [nec tamen idcirco minor est aut fructus agelli aut tempestatis] clementia [laeta serenae, temperet aut pluviis qui culta novalia ventus, Prud., Symm. II,1013] Gl 2,473,63. 2) das Aufhören: gilazzini [episcopus vero ..., si contra eos decretam] cessationem [pro nihilo reputans, tanquam clericos forte susceperit: ... communione privetur, Can. apost. XVI p. 113] Gl 4,325,9 (zum Lemma vgl. Mlat. Wb. II,502 ff.).
int-lâzanî st. f. — Graff II,306. in-lazzini: nom. sg. Gl 2,206,17 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.). 211,69; ant-lazini: dass. 171,13 (clm 6277, 9. Jh.); an-: dass. 176,48 (clm 6277, 9. Jh.); int-lazani: dass. 190,78 (M, 2 Hss.); -lazini: dass. 78/79 (M, 2 Hss.). Zügellosigkeit: antlazini [istos (sc. elatos) ad increpanda ... sub imagine libertatis] effrenatio [impellit tumoris, Greg., Cura 3,17 p. 59] Gl 2,171,13. 190,78. 206,17. 211,69. anlazini [sic timidis infundatur auctoritas, ut tamen superbis non crescat] effrenatio [ebda. 3,36 p. 97] 176,48.
zi-lâzanî st. f. — Graff II,313. za-lazzan-: nom. sg. -e Gl 1,102,21 (Pa; zu -e statt -i vgl. Splett, Stud. S. 168); zi-: dass. -i ebda. (K); -lazani: dass. ebda. (Ra). Auflösung, Trennung (der Ehe): cascait zalazzane teilida zasamanecamahotero devortivum (i. e. divortium) repudium divisio coniugiorum. |
| |