| - gi-lego, adv.
- -legunga
- legygę
- lêhan, st. n.
- in(t)-lêhan, st. n.
- -lêhanâri
- int-lêhanâri, st. m.
- lêhanhêrro, sw. m.
- int-lêhanlîh, adj.
- lêhanlîhhn, adv.
- -lêhanlîhho
- int-lêhanlîhho, adv.
- lêhanman, st. m.
- lêhanôn, sw. v.
- -lêhanôn
- ana-lêhanôn, sw. v.
- int-lêhanôn, sw. v.
- int-lêhanôtî, st. f.
- ir-lêhanunga, st. f.
- lehduoma
- thuruh-lehhan, st. v.
- ir-lehhan, st. v.
- zi-lehhan, st. v.
- lehhazzen, sw. v.
- lehpardin
- lehscha
- leht
- lehtar, st. n.
- gi-lehtar, st. n.
- leī
- [h]leib, st. m.
- leiba, st. f.
- gi-[h]leiba, sw. f.
- leiben, sw. v.
- fir-leiben, sw. v.
- leibên, sw. v.
- gi-[h]leiblîh, adj.
- gi-[h]leibo, sw. m.
- -leibo
- leich
- leichalmo
- leid, adj.
- leid, st. n.
- leida, st. sw. f.
- leida
- leidag, adj.
- leidîg, adj.
- leidagôn, sw. v.
- leidgôn, sw. v.
- gi-leidagôn, sw. v.
- gi-leidgôn, sw. v.
- leidagunga, st. f.
- leidâri, st. m.
- leidasampt
- leidazzâri, st. m.
- leidazzen
- leidazzento, adv.
- leidazzunga, st. sw. f.
- leiddemes
- leiden, sw. v.
- leidên, sw. v.
- leideren
- leidesterre, mfrk. sw. m.
- leidfiruuîz, st. m.
- leidholz, st. n.
- -leidî
- leidîg
- leidgî, st. f.
- leidigist
- leidgôn
- gi-leidgôn
- leiditzoht
- leidlîh, adj.
- leidlîhhên, sw. v.
- leidlîhhî
- leidlîhho, adv.
- leidlust, st. f.
- leidnissa, st. f.
- leido, adv.
- -leido, sw. m.
- leidogen
- leidoges
- leidogilîh, Subst.-Adj.-Verb.
- leidolîh, Subst.-Adj.-Verb.
- leidon
- leidôn, sw. v.
- fir-leidôn, sw. v.
- leidônto, adv.
- leidôr, adv. comp. u. interj.
- leidra
- leidsam, adj.
- leidsamî, st. f.
- leidsamida, st. f.
- leidsamlîh, adj.
- leidsamôn, sw. v.
- leidsamunga, st. f.
- leidsang, st. n.
- leidsêr, st. n.
- leidtât, st. f.
- leidud
- leidunga, st. f.
- leidunt, st. f.
- leiduuenti, st. n.
- leiduuentîg, adj.
- leiduuentgî, st. f.
- leigenbrôt, st. n.
- leigo, sw. m.
- leih, adj.
- leih, st. m.
- gi-leih, st. n.
- gi-leihhi, st. n.
- leihfahs, st. n.
- -leihha
- leihhen, sw. v.
- gi-leihhen, sw. v.
- -leihhi
- gi-leihhi
- leihhilo, sw. m.
- leihhôd, st. m.
- leihman, st. m.
- lei:ihhiu
- leiken
- leiclîh, adj.
- leim, st. m.
- leim
- leimag, adj.
- leimîg, adj.
- leimâri, st. m.
- leimbilidâri, st. m.
- leimbilideri, st. m.
- leimîg
- leimîn, adj.
- leimnari
- leimo, sw. m.
- leimuuurhto, sw. m.
- lein
- lein
- leine, frühnhd. st. sw. f.
- [h]leinen, sw. v.
- ûf-ir-[h]leinen, sw. v.
- leinvloke
- leirum
- -leisa
- leisanôn, sw. v.
- leisanen, sw. v.
- leisanônto, adv.
- .leiscanten
- -leiso
- leisôd, st. m.
- leist, st. m.
- leisto, sw. m.
- -leist
- -leistâra
- -leistâri
- -leistârin
- leisten, sw. v.
- gi-leisten, sw. v.
- leistento, adv.
- -leisti
- -leistî
- gi-leistî, st. f.
- gi-leisti, n.
- -leistida
- leisto
- leita, st. f.
- -leita, st. f.
- -leita, sw. f.
- [h]leitar, st. f.
- [h]leit(a)ra, st. sw. f.
- [h]leitarboum, st. m.
- leitâri, st. m.
- leiteri, st. m.
- fir-leitâri, st. m.
- fir-leiteri, st. m.
- [h]leitarsprozzo, sw. m.
- leitecha
- leiten, sw. v.
- aba-leiten, sw. v.
- ana-leiten, sw. v.
- bi-leiten, sw. v.
- thuruh-leiten, sw. v.
- fir-leiten, sw. v.
- fram-gi-leiten, sw. v.
- furi-leiten, sw. v.
- gi-leiten, sw. v.
- in-leiten, sw. v.
- in-gi-leiten, sw. v.
- int-leiten, sw. v.
- ir-leiten, sw. v.
- ubar-leiten, sw. v.
- ûf-leiten, sw. v.
- umbi-leiten, sw. v.
- ûz-leiten, sw. v.
- ûz-gi-leiten, sw. v.
- uuidar(i)-leiten, sw. v.
- zuo-leiten, sw. v.
- zuo-gi-leiten, sw. v.
- fir-leitenî, st. f.
- leitent, st. m.
- leitento, adv.
| | gi-lego adv.; zur Bildung vgl. Heidermanns, Primäradj. S. 368. — Graff II,95. ge-lego: Nk 407,4. 408,7 [48,27. 49,26]. nebeneinander liegend: uueliu (teil) an anderiu stozen. So diu tuont tiu gelego unde gesito ein anderen bechomint . alde georto Nk 407,4 [48,27]. uuio ligent siu (d. i. die Teile) ein anderen? Sumio georto . so diu geleiche tuont des fingeris. Sumiu gelego . so selbin die fingera tuont 408,7 [49,26].
-legunga vgl. ûzlegunga.
legygę Gl 1,460,15 (vgl. Gl 5,92,39) s. AWB lecg ae.
lêhan st. n., mhd. Lexer lêhen, nhd. lehen; as. lêhan, mnd. lêen, mnl. leen n. m.; afries. len; ae. lǽn f.; an. lán. — Graff II,123 f. lehan: nom. sg. Gl 2,354,9 = Wa 83,6. 3,237,1 (SH a 2). 274,29 (SH b, 2 Hss.). 285,45 (SH b, 3 Hss.). 47 (SH b). 300,31 (SH d; --). 686,35. 4,40,14 (Sal. a 1, 4 Hss.). 133,2 (Sal. c). 197,49. 220,32 (fragm. S. Emm., 9. Jh.). Hbr. II,117,31 (SH a 1). Thies, Kölner Hs. S. 170,13 (SH); gen. sg. -]es Gl 2,521,17; acc. sg. -] 753,35. Mayer, Glossen S. 96,15 (2). 97,9; dat. pl. -]um Gl 1,388,13 (Rb); acc. pl. -] 560,20 (Rb). 689,21 (Sg 299, 9. Jh.). 702,58 (M, 5 Hss.). — lehin: nom. sg. Gl 2,379 Anm. 10. 3,117,26 (SH A, 3 Hss.). 212,41 (SH B). 220,11 (SH a 1). 306,53 (SH d). 407,10 [HD 2,26]; gen. sg. -]s 2,534,47; dat. sg. -]e 1,375,4 (Sg 295, 9. Jh.); -]a ebda. (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.); dat. pl. -]an 4/5 (Sg 9, 9. Jh.); acc. pl. -] 702,59 (M, 3 Hss.). — lehen: nom. sg. Gl 3,117,25 (SH A, 3 Hss., 1 Hs. -). 220,12 (SH a 1). 225,58 (SH a 2, 2 Hss.). 236,11 (SH a 2). 237,1 (SH a 2, 3 Hss.). 252,49 (SH a 2, 3 Hss.). 317,35 (SH e). 325,18 (SH f). 335,3 (SH g, 2 Hss.). 342,59 (SH g, 3 Hss.). 351,32. 494,33. 4,40,15 (Sal. a 1, 5 Hss.). — lehn: nom. sg. Meineke, Ahd. S. 27,68 (Sal. a 1); gen. sg. -]es Gl 2,414,17 (2 Hss.); lechnes: dass. 474,19 (clm 18922, 11. Jh.; zu -ch- vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 154 Anm. 4). lean: nom. sg. Mayer, Griffelgl. S. 71,293 (Vat. Ottob. lat. 3295, 9. Jh.; oder acc.?). — lein: nom. sg. Hbr. I,230,424 (SH A). Thies, Kölner Hs. S. 179,20 (SH). — len: nom. sg. Gl 3,380,37. 39 (beide Jd). [Bd. 5, Sp. 735] liehen: nom. sg. Gl 3,236,11 (SH a 2, Wien 2400, 13. Jh.; zu -ie- vgl. Weinhold, Alem. Gr. § 64, ders., Bair. Gr. § 91 u. WMU 2,1113 s. v. lêhenschaft; oder verschr.?). 1) geliehenes Land, Lehnsgut: lehan [similiter et de] benefitio (Hs. beneficium) [hominis, si forte res proprias non habuerit, mittatur in bannum, Cap. Legi Rib. add., MGh LL sectio II, I p. 118,10] Gl 2,354,9 = Wa 83,6. lehin feudum 379 Anm. 10 (davor eigin allodium). 3,380,39 (danach lenman feodalis). praestatio 117,25 (im Abschn. De hortis et agris). 212,41 (davor gidregide possessio, uatereigen patrimonium, danach eigen praedium fundus). 407,10 [HD 2,26]. Hbr. I,230,424. feodum beneficium [Hbr. II,295,47.1] Gl 3,236,11. praedium possessio 285,45 (zur Glossierung vgl. Gl 3,306,52 eigan praedium possessio u. LMA 1,2067 s. v. Besitz). beneficium 351,32 (davor eigen praedium et allodium). 380,37; hierher vielleicht auch, Vok.-Übers. (?): lehen beneficium 494,33 (in einem Heilmittelglossar). 2) Schenkung, Wohltat: uuehsal lehanum sinem [si ... reddidistis] vicem beneficiis eius (sc. König Jerobaals) [, qui pugnavit pro vobis (sc. die Bewohner von Sichem), Jud. 9,16] Gl 1,388,13. lehan, dazu am Rand wiederholt lehan [adversarius in pectore tuo Christum conatur occidere ...] donativum [, quod militaturus acceperas, hostilia castra suspirant, Hier., Ep. XIV,2, PL 22,348] Mayer, Glossen S. 96,15, z. gl. St. lêhan 97,9; hierher vielleicht als Vok.-Übers.: lehan [de omnibus enim non credentes propter] veneficia (Hs. beneficia) [, tunc vero primum cum fuit exterminium primogenitorum (sc. der Ägypter), spoponderunt populum dei esse, Sap. 18,13, vgl. Fischer-Weber 2,1026 Anm.] Gl 1,560,20 (zum lat. Lemma vgl. auch Mlat. Wb. I,1441,72). 3) Darlehen: hertom lehan mutuo Gl 4,220,32 (in einer Alternativgl.). 4) Zinsen, Gewinn: a) eigentl.: lehnes [nos ...] faenoris (usurae) [... nescii, ... te, Christe, solum novimus, Prud., H. matut. (II) 45] Gl 2,414,17. lechnes faenoris (Glosse: usurae) [ebda.] 474,19. 521,17. 534,47. lean giodagon [ne hoc quoque praetereundum duximus, quosdam lucri turpis cupiditate captos usurariam exercere pecuniam, et] fenore [velle] ditescere [Halitg., De vitiis 4,34 p. 686 D] Mayer, Griffelgl. S. 71,293; b) übertr.: Vorteil, Gewinn: lehan [admonuit autem eos ... et de praelio ..., ut ... et] beneficia [pro his plurima consecuti sunt, 2. Macc. 8,20] Gl 1,702,58. 5) geschuldete Leistung, Schuldenlast: a) eigentl.: lehan [perseverate ... conservare ad nos fidem ... et remittemus vobis] praestationes (tributa) [multas, et dabimus vobis donationes, 1. Macc. 10,28] Gl 1,689,21; b) übertr. im geistigen Sinn: lehina [finito Pentateucho Moysi, velut grandi] foenore [liberati, Jos., Praef.] Gl 1,375,4 (1 Hs. analêhan). lehan fergilt [sed quia satisfeci vestris auribus ... tu modo ... debitum] faenus exsolve [, ut te de Martino tuo ... plura referentem ... audiamus, Sulp. Sev., Dial. 1,22 p. 175,21] 2,753,35. 6) Glossenwort: lehin fenus quaestus usura Gl 3,220,11 (1 Hs. noch uuuohhar). 237,1 (vgl. Hbr. II,298,82; 3 Hss. usus statt usura). 274,29. 300,31. 317,35. 325,18. 335,3. Hbr. II,117,31. beneficium Gl 3,225,58. 686,35. 4,40,14. 133,2. 197,49. Meineke, Ahd. S. 27,68. fenus Thies, Kölner Hs. S. 170,13. praestatio Gl 3,285,47. [Bd. 5, Sp. 736] Thies, Kölner Hs. S. 179,20. praestatio tributum [Hbr. II,420,438] Gl 3,252,49. 306,53. 342,59. Komp. ana-, antlêhan; Abl. lêhanôn; vgl. AWB lêhanlîhhn.
in(t)-lêhan st. n. — Graff II,124. in-lehen: acc. sg. Gl 1,367,20 (3 Hss., darunter Sg 9, 9. Jh., S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.; Sg 9 -efh-, f für francisce). Hierher als Verschreibung (?): in-lihen: acc. sg. Gl 1,322,40 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.; l. inlehen, Steinm., so auch Jacob S. 13); -liehen: dass. 367,21 (Sg 295, 9. Jh.; zu i als evtl. Verschr. für f vgl. o. Parallelhs.); oder beide Belege zu intlîhan (vgl. noch inliehist Gl 1,367,18 in Sg 295). Darlehen: inlehen [si pecuniam] mutuam (Hs. mutuum) [dederis populo meo pauperi ..., non urgebis eum, Ex. 22,25] Gl 1,322,40. inlehen [foenerabis gentibus multis, et ipse a nullo accipies] mutuum [Deut. 15,6] 367,20. Abl. intlêhanlîh; vgl. AWB intlêhanâri. Vgl. antlêhan.
-lêhanâri vgl. auch AWB analêhanâri.
int-lêhanâri st. m.; mnl. ontlener. — Graff II,127. Alle M, ab 10. Jh. belegt, alle im Nom. Sing. int-lehenari: Gl 1,522,17/18; ent-: 21; int-lehn-ari: 15 (2 Hss.); -er: 19 (13./14. Jh.); inthleinari: 18/19 (mit -thfür t oder etymol. unberechtigtem h- vor l?). Verschrieben: inthehnari: Gl 1,522,16. Geldverleiher: intlehnari ł scultsuohho (3 Hss. ohne scultsuohho, davon eine noch wuochirari) [scrutetur] foenerator [omnem substantiam eius, Ps. 108,11] Gl 1,522,15 (3 Hss. nur sculdsuohho, 1 Hs. uuuohharâri). Vgl. analêhanâri.
lêhanhêrro sw. m., mhd. Lexer lêhenherre, nhd. lehen-, lehnsherr; mnd. lêenhêre, mnl. leenhere. — Graff IV,993. leh-herro: nom. sg. Gl 3,427,2 (vgl. Ahd. I,595,9; Florenz XVI,5, 12. oder 13. Jh.). Geldverleiher, Gläubiger: creditor (danach purgo fideiussor; zur Bed. vgl. lehan 2 u. DRWb. 8,948).
int-lêhanlîh adj. (auch -lîhhes adv.?). — Graff II,124. int-lehan-lih: Grdf. Gl 1,536,64/65 (M); acc. sg. n. -]az 64 (M, 2 Hss.). 605,38 (M, 3 Hss.); -lihhaz: dass. 39 (M). in-lehin-lihes: gen. sg. n. Gl 1,605,39 (M, clm 14689, 12. Jh.?; zum möglichen adverbialen Gebrauch dieser Kasusform vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 269,1, s. u.). Verschrieben: int:ehan-lih: Grdf. Gl 1,536,65 (M, Wien 2723, 10. Jh.; Rasur von l, vgl. Gl 5,94,27/28). geliehen (auch adverbiell ‘leihweise’ u. substant. ‘Darlehen’?): intlehanlihaz [qui accipit] mutuum [, servus est foenerantis, Prov. 22,7] Gl 1,536,64 (1 Hs. lêhanlîhhn). intlehanlihaz (1 Hs. inlehinlihes, s. Formenteil) [erit ... sicut foenerator, sic is qui] mutuum [accipit, Is. 24,2] 605,38; zur Form mutuum als Adj., Substant. u. Adv. vgl. Georges, Handwb.11 2,1076 f. s. v. mutuus. Abl. intlêhanlîhho.
lêhanlîhhn adv. (-lîhhn schon als verselbständigtes Suffix mit verlorengegangenem Kasusbezug?); mnd. lêenlĩken; vgl. mhd. Lexer lêhenlich adj., mnl. leenlijc adj. — Graff II,124. lehin-lichin: Gl 1,536,65/66 (M, clm 14689, 12. Jh.?). [Bd. 5, Sp. 737] leihweise: lehinlichin [qui accipit] mutuum [, servus est foenerantis, Prov. 22,7] (4 Hss. intlêhanlîh).
-lêhanlîhho vgl. auch AWB antlêhanlîhho. |
| |