Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
int-lêhanôn bis leht (Bd. 5, Sp. 737 bis 739)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis int-lêhanôn sw. v. (vgl. antlêhanôn Ahd. Wb. 1,550 f.), mhd. Lexer entlêhenen, nhd. DWB entlehnen; mnd. entlênen, mnl. ontlenen; vgl. ae. onlǽnan. — Graff II,124 f.
int-lehanont: 3. pl. Gl 1,807,62 (M); -lehin-: 1. sg. prt. -ota 629,54 (M; nint-); 3. sg. prt. -ota 2,729,29; -lehenont: 3. pl. 1,807,62 (M); -lehn-: 1. sg. prt. -ota 629,55 (M, 3 Hss., 1 Hs. nint-); 3. sg. prt. -ota 2,729,29; -legin- (zu -g- vgl. Weinhold, Bair. Gr. S. 184): 1. sg. prt. -ote 1,629,57 (M, clm 17403, 13. Jh.); -legen-: dass. 56 (M, clm 13002, 12. Jh.); inthlehanont: 3. pl. 807,61 (M, 2 Hss.; mit -th- für t oder etymol. unberechtigtem h- vor l?); inthlehnota: [Bd. 5, Sp. 738] 1. sg. prt. 629,56 (M). — ent-lechno: 1. sg. Gl 4,29,17 (Sal. a 1, Ink., 15. Jh.; zu -ch- vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 154 Anm. 4).
Verschrieben: indehinont: 3. pl. Gl 1,807,63 (M).
intlech Gl 1,629,57 s. int-lîhan; anlehno 4,297,34 = Wa 55,5 s. AWB antlêhanôn.
1) sich (etw.) borgen, (aus)leihen: intlehnota mutuavit [aliquando a fratre suo solidum unum, Vitae patr. p. 582b] Gl 2,729,29.
2) (etw.) leihweise überlassen, (ver)leihen: entlechno accommodo Gl 4,29,17 (3 Hss. intlîhan).
3) (jmdm.) ein verzinsliches Darlehen geben: nintlehinota (5 Hss. nur int-) [non] foeneravi [, nec foeneravit mihi quisquam, Jer. 15,10] Gl 1,629,54 (1 Hs. intlîhan). inthlehanont [et peccatores peccatoribus] foenerantur [, ut recipiant aequalia, Luc. 6,34] 807,61.
Abl. intlêhanôtî; vgl. AWB intlêhanâri.
 
Artikelverweis 
int-lêhanôtî st. f. — Graff II,127.
inthlehanoti: dat. sg. Gl 1,807,58 (M, clm 18140, 11. Jh.; mit -th- für t oder etymol. unberechtigtem h- vor l?).
Darlehen: inthlehanoti [si] mutuum (Hs. mutuo) [dederitis his, a quibus speratis recipere; quae gratia est vobis? Luc. 6,34] (4 Hss. intlêhanlîhho).
 
Artikelverweis 
ir-lêhanunga st. f. — Graff II,127.
er-lehnunga: nom. oder dat. sg. Gl 2,499,58 = Wa 86,17 (Carlsr. S. Petri, 11. Jh.).
Verschrieben: er-lohnungu: dat. sg. Gl 2,499,58 (Sg 292, 11. Jh.).
Zinsertrag, bildl.: erlehnunga [iam loculos ditata fide spectabat inanes aeternam numerans redituro] fenore (Glosse: pignore) [summam, Prud., Psych. 583].
 
Artikelverweis 
lehduoma Gl 2,381,7 s. AWB lâhhituom.
 
Artikelverweis 
thuruh-lehhan st. v.; mnl. doreleken; vgl. mhd. Lexer lechen sw. v. (im Part. Praet. st. flekt.), nhd. dial. schwäb. DWB lechen sw. v. Fischer 4,1082, obersächs. lechen sw. v. OSW 3,50, mnd. lēken st. sw. v. (?), afries. -leka ((?), vgl. Holthausen, Afries. Wb.2 S. 8), an. leka (vgl. Fritzner 2,479). — Graff II,140 s. v. lûhhan.
Part. Praet.: durah-lohhen: Gl 1,684,14 (M, 2 Hss., 10. Jh.); dura-: 12/13 (M, 2 Hss., 11. u. 10./11. Jh.); durahlohen: 14 (M, 12. Jh.); durih-lechen: 15 (M, clm 14689, 12. Jh.? Zu -e- im Part. Praet. vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 341 Anm. 1).
nur im Part. Praet. belegt: durchlöchert, löchrig: in sechil (in sechil nur in 1 Hs.) duralohhen [qui mercedes congregavit, misit eas] in sacculum pertusum [Ag. 1,6] (2 Hss. thurhil, 1 Hs. thurchilôn).
Vgl. lecken; vgl. auch AWB lahha?
 
Artikelverweis 
ir-lehhan st. v., mhd. Lexer erlechen sw. v. (im Part. Praet. st. flekt.), nhd. dial. schweiz. erlëchen sw. v. Schweiz. Id. 3,1008, rhein. erlechen sw. v. Rhein. Wb. 5,269; vgl. mnd. lēken st. sw. v. (?), mnl. leken st. sw. v. (?), afries. -leka ((?), vgl. Holthausen, Afries. Wb.2 S. 8), an. leka.
Part. Praes.: er-lechendun: acc. pl. n. Gl 2,707,61 (Paris Lat. 9344, 11. Jh.).
austrocknen: erlechendun [tum creber anhelitus artus] arida [-que ora quatit, sudor fluit undique rivis, Verg., A. V,200]. [Bd. 5, Sp. 739]
 
Artikelverweis 
zi-lehhan st. v., mhd. Lexer zerlechen sw. v., nhd. dial. schweiz. zerlëchen st. sw. v. Schweiz. Id. 3,1008; obersächs. zerlechen sw. v. OSW 4,649; vgl. mnd. lēken st. sw. v. (?), mnl. leken st. sw. v. (?), afries. -leka ((?), vgl. Holthausen, Afries. Wb.2 S. 8), an. leka. — Graff II,102.
Part. Praet.: ze-lechen: Nb 159,3 [134,11] (zu -e- im Part. Praet. vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 341 Anm. 1).
zilochaniv Gl 2,427,12 s. AWB ziliohhan.
adjekt.: leck, rissig: fvtile heizet taz ungehaba faz . taz zelechen . alde eruuorten ist.
 
Artikelverweis 
lehhazzen sw. v. — Graff II,151 f. s. v. lôhazan.
lech-azzat: 3. sg. Gl 2,397,6. 405,57; -icit: dass. 4,351,20; -ecenten: part. prs. dat. pl. 2,692,70; -ezta: 3. sg. prt. 459,63 (2 Hss.).
Verkürzt geschrieben: le: 3. sg. prt.? Gl 2,705,37 (Steinm. konjiz. lechezta; oder 3. sg. prs. (?), so Raven I,106).
Verschrieben: lecheezat: 3. sg. Gl 2,640,69 (für lechezzat? Velthuis S. XXXVII erwägt lechezta).
(sich) schnell hin- und herbewegen, zucken (von der Zunge): lechazzat [simplex lingua prius varia] micat [arte loquendi, et discissa dolis resonat sermone trisulco, Prud., Ham. 201] Gl 2,397,6. 405,57. 459,63. lecheezat [cum positis novos exuviis nitidusque iuventa volvitur aut catulos tectis aut ova relinquens arduus ad solem, et linguis] micat [ore trisulcis, Verg., G. III,439] 640,69. lechecenten kezalen [iamque arva tenebant ardentisque oculos suffecti sanguine et igni sibila lambebant linguis] vibrantibus (vgl. mobilibus, Serv.) [ora, ders., A. II,211] 692,70. lechezta [(coluber) linguis] micat [ore trisulcis, ebda. 475] 705,37. 4,351,20.
Vgl. leihhen.
Vgl. lohazzen.
 
Artikelverweis 
lehpardin Gl 3,626,34 s. AWB lêbartîn.
 
Artikelverweis 
lehscha Gl 4,330,2 s. AWB lisca.
 
Artikelverweis 
leht Gl 4,302,59 = Wa 60,6 s. AWB leid st. n.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort: