Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
leidfiruuîz bis leidlîhhên (Bd. 5, Sp. 756 bis 758)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis leidfiruuîz st. m. — Graff I,1177.
leid-fer-uuizza: acc. pl. Npgl 61,4.
Schmähung, Verleumdung: vuieo lango sezzent ir danne uber deheinen so geuestenoten . obprobria et calumnias (iteuuizza unde leidferuuizza).
 
Artikelverweis 
leidholz st. n. — Graff IV,932. [Bd. 5, Sp. 757]
leid-holz: nom. sg. Gl 2,466,1 (Paris Nouv. acqu. lat. 241, 11. Jh., clm 475, 11./12. Jh.).
hölzerner Götze (vgl. leidnissa u. Ahd. Wb. 4,1221 s. v. holz 4) oder böses, unfruchtbares Gezweig, mit Bezug auf virgas steriles des Kontextes (? Vgl. Borck, in: Festschr. Trier S. 466 u. Schwab, Ausdrücke der Abneigung S. 168): leidholz [dum virgas steriles atque superfluas flammis de fidei palmite concremant, ut concreta vagis vinea crinibus (Glosse: virgis)] silvosi [inluviem poneret (Glosse: deponeret)] idoli [Prud., Symm. I, Praef. 72].
 
Artikelverweis 
-leidî vgl. AWB mazleidî.
 
Artikelverweis 
leidîg s. AWB leidag.
 
Artikelverweis 
leidgî st. f. — Graff II,175.
leidigi: nom. sg. NpNpw 37,11.
Betrübnis: min chraft habet mih ferlazzen. Fone dero uueichi des herzen . chumet irchomeni unde leidigi.
 
Artikelverweis 
leidigist Gl 1,539,15 s. AWB leidôn.
 
Artikelverweis 
leidgôn s. AWB leidagôn.
 
Artikelverweis 
gi-leidgôn s. AWB gi-leidagôn.
 
Artikelverweis 
leiditzoht Mayer, Glossen S. 4,4 s. AWB leidazzen.
 
Artikelverweis 
leidlîh adj., mhd. Lexer leitlich, frühnhd. leidlich; as. lêđlîk, mnd.itlĩk, mnl. leelijk; afries. lethlik, ledlik; ae. láđlíc; vgl. an. leiðiligr. — Graff II,173.
laid-lih: Grdf. Gl 1,108,13 (Pa); leid-: dass. ebda. (KRa). 2,343,61 (clm 6325, 9. Jh.). 763,1 (Ja). T 106,7; acc. sg. f. -]a Gl 1,279,7 (Jb); nom. pl. n. -]u 2,345,14 (clm 6325, 9. Jh.); -lihha: acc. sg. f. 276,77 (Rd). 279,7 (Rd); -lich-: nom. sg. m. -er 4,98,28 (Sal. a 1); dat. sg. f. -ero 2,18,61; acc. sg. f. -a 1,276,77 (Jb). Thoma, Glossen S. 16,30; dat. pl. -en O 2,23,24. 3,17,60; acc. pl. n. -iv Gl 2,634,65. — leit-lich-: nom. sg. f. -a Gl 2,422,30; -e S 154,56.
1) abscheulich, verabscheuenswert, schändlich, schrecklich; verhaßt; verfluchenswert: laidlih detestabilis Gl 1,108,13. leidlihha fluahbarra [et idcirco percussit eum dominus (sc. Onan), quod rem] detestabilem [faceret, Gen. 38,10] 276,77. Thoma, Glossen S. 16,30 (Comm. in Gen. = ebda.). leidlihha [et (nach der Vergewaltigung Thamars)] exosam (1 Hs. noch odiosam) [eam habuit Amnon odio magno nimis, 2. Reg. 13,15] Gl 1,279,7. leidlichero [hunc (Daniel) deus] horrenda [semper tutatur ab ira, Aldh., De virg. 359] 2,18,61. leidlih obscenitatem [etiam verborum, sicut et operum, penitus exsecrentur, Is., De off. 2,2 p. 778] 343,61 (zur inkongruenten Übers. vgl. Ulrich, Isidor S. 8). leidlihu [sex autem sunt genera monachorum, quorum tria optima, reliqua vero ] teterrima [ebda. 16 p. 794] 345,14. leidlichiv [Ausonii ... coloni versibus incomptis ludunt ... oraque corticibus sumunt] horrenda [cavatis, Verg., G. II,387] 634,65. leidlih [in idolis et sculptilibus inquinati et] execrabiles (Hs. execrabilis) [extitistis, Pass. PP. 5 p. 123] 763,1. leidlicher spurcum 4,98,28. thaz mit mannon hoh ist, thaz ist leidlih fora gote quod hominibus altum est, abhominatio est ante deum T 106,7. bin suntig in githankon joh leidlichen werkon O 3,17,60.
2) leidvoll: diu leitlicha [terge ieiunans ... omne corpus, neve ... faciem ...] luteus [tingat color aut notetur pallor in ore, Prud., H. p. ieiun. (VIII) 27] Gl 2,422,30 (in interpretierender Übers., vgl. tristes, Matth. 6,16). in dero hello da ist ... diu leitliche heima S 154,56. klagont [Bd. 5, Sp. 758] manage sih thar (am Tag des Jüngsten Gerichts) mit seren managfalton joh leidlichen worton O 2,23,24.
Abl. leidlîhho; leidlîhhî (oder -a?); leidlîhhên.
 
Artikelverweis 
leidlîhhên sw. v.; mnl. leeliken. — Graff II,173.
leid-lih-: 1. sg. -en Gl 1,272,8 (Jb-Rd). 520,33 (M); 3. pl. -ent 277,6 (Jb-Rd); 3. sg. prt. -eta 2,163,16 (clm 6277, 9. Jh.; lei-); -lich-: 3. pl. -ent 1,543,16 (Ja); 3. sg. prt. -&a 2,249,39 (Berl. Lat. 4° 676, 9. Jh.); leith-lichetos: 2. sg. prt. H 26,6,4.
Mit einer Form der ôn-Konjugation (vgl. Schatz, Germ. S. 361, Braune, Ahd. Gr.15 § 369 Anm. 2): leid-lihon: 1. sg. Gl 1,520,33 (M, clm 18140, 11. Jh.).
1) Abscheu, Entsetzen empfinden:
a) (jmdn., etw.) verabscheuen, verschmähen, zurückweisen: leidlihen abahon [quia] aversor (abhominor) [impium, Ex. 23,7] Gl 1,272,8. leidlihent [quia] detestantur [Aegyptii omnes pastores ovium, Gen. 46,34] 277,6. leidlichent [labia mea] detestabuntur [impium, Prov. 8,7] 543,16. leidliheta [quos rursum dominus] detestatur [Greg., Cura 1,1 p. 3] 2,163,16. leidlicheta [decreverat, ut ultra mulierem non videret; non quia] aspernabatur [sexum, ders., Dial. 3,16 p. 316] 249,39;
b) vor etw. Entsetzen empfinden, mit Akk.: ni leithlichetos thera magidi ref non [h]orruisti virginis uterum H 26,6,4.
2) (etw.) entweihen: leidlihon (1 Hs. leidlihen) [neque] profanabo [testamentum meum, Ps. 88,35] Gl 1,520,33.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort: