Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
leidsamlîh bis leiduuentîg (Bd. 5, Sp. 763 bis 764)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis leidsamlîh adj.
leid-sam-lih: Grdf. Mayer, Glossen S. 7,24 (Augsb. K 10, 9. Jh., Gll. 10. Jh.).
verfluchenswert: leidsamlih [oratio eius erit] exsecrabilis [Greg., Dial. 3,15, PL 77,256 C = Prov. 28,9].
 
Artikelverweis 
leidsamôn sw. v., frühnhd. leidsamen. — Graff II,174 f.
leid-samoton: 3. pl. prt. Np 87,9.
leit-sam-: 3. sg. prt. -ata Gl 2,70,57 (Wien 271, 10. Jh.; zum zweiten -a- für ô vgl. Schatz, Germ. S. 355); lait-: 3. sg. -it 110,37 (M, Wien 361, 12. Jh.; zu -ai- vgl. Wesle S. 101 Anm. 1).
Verschrieben: leida-sampt: 3. sg. Gl 2,110,44 (M, Wien 361, 12. Jh.; s. u.; zum Fugenvokal -a- vgl. Gröger § 13).
1) (etw.) tadeln: laitsamit [si quis] vituperat [nuptias, Conc. Gangr. LIX p. 123] Gl 2,110,37 (1 Hs. lahan).
2) (jmdn.) hassen: leitsamata [nondum est ad unum omnes] exosa [fortuna, Boeth., Cons. 2,4 p. 32,28] Gl 2,70,57.
3) vor etw. Entsetzen empfinden: leidasamot giualgit [quicunque virginitatem custodiens, aut continentiae studens, velut] horrescens [nuptias] temerat [Conc. Gangr. LXVII p. 124] Gl 2,110,44 (oder ist aufgrund der Form lat. temerat glossiert? Dann zu 4).
4) jmdn. schmähen, lästern: sie (Iudei) leidsamoton mih ... insultando unde genu flectendo posuerunt me abominationem sibi Np 87,9.
Abl. leidsamunga.
 
Artikelverweis 
leidsamunga st. f. — Graff II,174.
leit-samung-: dat. sg. -o S 144,17 (BB); -e ebda. (WB); acc. sg. -a Npw 41,7.
Verabscheuung: ich habe gisundot ... in leitsamungo S 144,17. Hermonim bezeichinot die leitsamunga Npw 41,7 (Np abominatio, Npgl leidsamî).
 
Artikelverweis 
leidsang st. n.
lait-, læit-sanc: nom. pl. Gl 3,282,11 (SH b, Adm. 269, 12. Jh., clm 3215, 13./14. Jh.).
Trauergesang, Totenlied: naeniae. [Bd. 5, Sp. 764]
 
Artikelverweis 
leidsêr st. n. — Graff VI,269.
leid-seris: gen. sg. Npgl 68,30.
Schmerz: ze demo rihtuomme dingent alle . so uuirt iu laba paupertatis et doloris (armuotigi ioh leidseris).
 
Artikelverweis 
leidtât st. f. — Graff V,331.
leid-tât-: dat. pl. -en Nb 26,18 [21,26]; acc. pl. -e 37,20 [30,19].
Schand-, Übeltat: uuio ofto neuuas ih fore mit minero namehafti uuenegen . die dero heidenon urechi in geniuz arbeita . mit unzalahaften leidtaten? quotiens protexi miseros . quos semper vexabat impunita avaritia barbarorum . i. Gothorum infinitis calumniis? Nb 26,18 [21,26]. aba minemo guote uerstozener . ambahtes indanoter . mit unliumende besmizener . lido ih leidtate . umbe uuolatate ego ... pulsus omnibus bonis . exutus dignitatibus . existimatione foedatus . ob beneficium supplicium tuli 37,20 [30,19].
 
Artikelverweis 
leidud Gl 1,713,66 s. AWB leitid.
 
Artikelverweis 
leidunga st. f., mhd. Lexer leidunge, frühnhd. leidung. — Graff II,176.
leidung-: acc. sg. -a Nb 18,18/19 [15,5]; dat. pl. -ôn 8 [14,26].
(verleumderische) Anklage, Anschuldigung: uuaz ... uuoltost tu ...? Inno . daz ouh tu gesculdigotiv . fone lukken leidungon . kemuot uuerdest an ut tu quoque mecum rea . agiteris falsis criminationibus? Nb 18,8 [14,26]; ferner: 18/19 [15,5] (criminatio).
 
Artikelverweis 
leidunt st. f. (zur Bildung vgl. Kluge, Stammbildg. § 131). — Graff II,172.
leidunt: dat. sg. O 4,24,26 (zur konsonantischen Flexion vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 240 Anm. 1; doch nach Ingenbleek § 13 i-Abfall aus Reimgründen).
Schande, Abscheulichkeit (zur Bed. vgl. Rupp, Beitr. (Halle) 79,339 Anm. 1): tho wuasg er sino henti; er wolt es duan tho enti, sih wolt er rehto ubarlut neman ir thera leidunt.
 
Artikelverweis 
leiduuenti st. n.; vgl. mhd. Lexer leitwende st. f. — Graff II,172 u. I,762 s. v. leidwendi.
leid-uuenti: acc. sg. Beitr. (Halle) 85,231,61 (Vat. lat. 3860, 9./10. Jh.); -uuende: dass. Nb 61,24 [51,20] (getrennt geschr.).
1) Unglück: ist tih ferholen . Paulum Emilium consulem . kuotlicho uueinon . daz leiduuende Persi regis Macedonum num te praeterit Paulum inpendisse pias lacrimas calamitatibus Persi regis Nb 61,24 [51,20].
2) Beleidigung: leiduuenti [veris refutat medicus hanc] calumpniam [Prud., P. Rom. (X) 981] Beitr. (Halle) 85,231,61.
 
Artikelverweis 
leiduuentîg adj.; vgl. ae. láđwende. — Graff II,172.
leid-wentiger: nom. sg. m. Gl 4,133,64 (vgl. Beitr. 73,210; Sal. c). — leth-vventigi: nom. pl. m. Gl 4,41,55 (Sal. a 1, clm 22201, 12. Jh.).
unheilvoll: lethvventigi calamitosi Gl 4,41,55. 133,64 (vgl. Beitr. 73,210).

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort: