| - naini
- naio
- naist
- naisten
- -nâit
- [h]nac, st. m.
- nāken, andfrk. sw. v.
- ge-nāken, aostndfrk. sw. v.
- nack(e)tuom, mhd. st. m.
- [h]nacko, sw. m.
- nackot, adj.
- nahhut, adj.
- nackotôn, sw. v.
- gi-nackotôn, sw. v.
- int-nackotôn, sw. v.
- nackottag, st. m.
- nalchvn
- nâlda
- nalichota
- °nalles, adv.
- nals
- nalz
- .nam
- nâma, st. f.
- namahaft, adj.
- namahaftî, st. f.
- namahafto, adv.
- namalîh, adj.
- namalîhho, adv.
- namalôs, adj.
- namanlîhho, adv.
- namatî, st. f.
- name-
- -name
- nameastesta
- namhaftic, mhd. adj.
- nami-
- -nami
- nâmi, adj.
- gi-nâmi, adj.
- -nâmi
- -namîg
- nammen
- gi-namno, adj.
- namo, sw. m.
- namôn, sw. v.
- ir-namôt, part.-adj.
- gi-namtlîh, adj.
- nan
- ..nan
- nand, st. m.
- nandung, st. m.
- nant
- naot-
- [h]naph, st. m.
- [h]naphazzen
- h]naffazzen
- [h]napho, sw. m.
- napl
- nar
- nara, st. f.
- narabrôt, st. n.
- nar(a)uua, sw.
- gi-nar(a)uua, sw. f.
- nar(a)uuo, sw. m.
- narda, st. sw. f.
- nardespîc, mhd. st. m.
- narheit
- narraheit, st. f.
- ir-narrên, sw. v.
- narrizzen, sw. v.
- narro, sw. m.
- nartirlichin
- narto, sw. m.
- naru, as. adj.
- narun
- narunga, st. f.
- ..narvn
- nasa, st. sw. f.
- nasadruppo, as. sw. m.
- nasahelm, st. m.
- nasakrumb, adj.
- nasakrustula, st. sw.?
- nasakrustila, st. sw.?
- nasakrostila, st. sw.?
- nasaloh, st. n.
- nasalôs, adj.
- nasasnûda, sw.
- nasasnûden, sw. v.
- nasasnûdento, adv.
- nasauuurz, st. f.
- nasc
- nascim
- naseboz, mhd. st. m.
- naseknustele, mhd.
- nasekrosel, mhd.
- naseloher
- naseluoc, mhd. st. n.
- -nasi
- -nasîg
- nasizôn
- nascâri, st. m.
- naskî, st. f.
- nascôn, sw. v.
- gi-nascôn, sw. v.
- nasp
- be-nassen, hnhd. sw. v.
- naste
- nasteid, st. m.
- nasthai
- nasz
- nat
- nat
- nât, st. f.
- nâtærinne, mhd. st. f.
- nât(a)ra, st. sw. f.
- nâtaro, sw. m.
- nâtâri, st. m.
- nâtarlîh, adj.
- nâtarûnuuurz
- nâtaruuurz, st. f.
- nâtarûnuuurz, st. f.
- natervviz
- naterw
- nâterwurze, mhd. st. f.
- natgtegale
- nath(-)
- nathazath
- natherob
- nathsade::
- nathwate
- natprab
- natru.
- nattimo
- natûra, st. f.
- natûrlîh, adj.
- natûrlîhho, adv.
- natûrosago, sw. m.
- natuurz
- na‘tw’tz
- nauigio
- nauigo
- ..nauki
- nauo
- navigio
- -nâuua
- nawentigs
- naz
- naz, adj.
- naz, st. n.
- nazanzênisc, adj.
- nazarênisc, adj.
- nazarisc, adj.
- nazi
- nazscent
- nazza, sw. f.
- nazze
- nazzên, sw. v.
- ir-nazzên, sw. v.
- nazzi
- ..nchagot
- nchala
- |.ncz
- nde
- ndig
- ndkit
- ne
- ne-
- ..ne
- nearun
- neban, praep.
- nebe
- nebelwrh
- nebelwurz, mhd. st. f.
- nebeta, st. sw.?
- nefta, st. sw.?
- nebul, st. m.
- nebulîg, adj.
- nece
- necheleke
- nectar
- nectret
- nedon
- nedredes
- nefela
- nefger, adj.
- nefgirî, st. f.
- nevenkîn, mfrk. st. n.
- nevo, sw. m.
- nefta
- neg-
- negagan
- negel(i)kîn, mhd.
- negellîn, mhd. st. n.
- [h]negên, sw. v.
- ana-[h]negên, sw. v.
- fram-gi-[h]nēgen, aostndfrk. sw. v.
- (-)negilen
- negilisern
- nehein(-)
| | naini Gl 5,517,34 s. °nein u. ih, Nachtrag.
naio Pw 72,2 s. AWB nâho.
naist Gl 4,303,4 s. AWB nâh adv.
naisten S 317,31 s. AWB nâhisto.
-nâit vgl. unginâit.
[h]nac st. m., mhd. nac, nhd. (älter) nack; an. hnakkr; vgl. mnl. nec. — Graff IV,1126 f. s. v. hnach. Belege im Nom. Sing., wenn nicht anders angegeben. hnach: Gl 1,32,35 (K; lat. acc.). 257,32 (K); hnahc: 32,35 (Pa; lat. acc.); hnachc: 82,12 (Pa). naccha: nom. pl. Gl 1,230,21 (Ra); nach: 257,32 (Ra). 3,69,47 (SH A). 391,18 (Hildeg.). 438,22. 4,171,51 (Sal. d). 414,32. Hbr. I,124,129. — nack: Gl 3,69,49 (SH A); nac: 69,47 (SH A, 6 Hss., 1 davon na.c, vgl. Hbr. I,124,129). 177,30 (SH A). 353,47 (-k). Verschrieben: inhazh: Gl 1,82,12 (K; zur Verschr. vgl. Splett, Stud. S. 144). 1) Gipfel, Spitze: hnahc edo aparosto cacumen vel summitate Gl 1,32,35. hnachc iz oparostin cacumen summitas 82,12. enti zuene naccha poli (duo, vgl. CGL V PO 43) cacumina caeli 230,21 (vgl. Splett, Stud. S. 334). 2) Hinterkopf, Nacken: nach extrex Gl 3,69,47 (zum lat. Lemma vgl. Mlat. Wb. III,1760,35 f. u. Diefb., Gl. 220c). 177,30. Hbr. I,124,129. occiput Gl 3,353,47. 4,171,51. amzil extrex 3,391,18. occiput posterior pars capitis 438,22. homo caput ad nach et ad supercilia [Bd. 6, Sp. 1032] ad ignem et veste calefaciat [Hildeg., Heilm. S. 56,282] 4,414,32. 3) Hirnschale (?): hnach testa capitis Gl 1,257,32 ([h]nel R). Vgl. ?foranac. Vgl. [h]nacko.
nāken andfrk. sw. v. (zum k-Suffix vgl. Schönfeld, Hist. Gr. § 192), mnd. nâken, nêken, mnl. naken, neken; nhd. dial. schlesw.-holst. meckl. naken Mensing 3,746, Woss.Teuch. 5,57; vgl. ahd. nâhen. nachan: inf. WA 60,2; ge-naachat: part. prt. 81,7; zu -ch-, wohl für verschobenes k u. nicht für germ. h, wie von van Helten, Beitr. 22,452 erwogen, vgl. Entholt S. 37, Sanders, Leid. Will. S. 297. 1) sich jmdm. nähern, mit Dat. u. Refl.-Pron.: (vox Christi:) ich willo mich then nachan, qui terrena despiciunt [vgl. proximus his assum, Expos.] W 60,2 (A; nâhen C). 2) jmdm./einer Sache innerlich näherkommen, mit Dat./Präp.verb. u. Refl.-Pron.: (vox ecclesiae:) tho auor ich wanda, thaz ich mit obedientia predicationis ande mit castigatione corporis mich himo hadde genaachat, thaz ich sina mysteria moghte comprehendere, tho allererest uernam ich incomprehensibilitatem diuinitatis eius W 81,7 (A; nâhen C).
ge-nāken aostndfrk. sw. v. (zum k-Suffix vgl. Schönfeld, Hist. Gr. § 192), mnd. genâken, -nêken, mnl. genaken, -neken. gi-nekeda: 3. sg. prt. Pw 54,22 (zum Umlaut vgl. Borgeld § 10, de Grauwe § 405 u. Quak, in: Festschr. Minis S. 78; zum Suffixvokal -e- vgl. Borgeld § 234 Anm. 1). Formen der ôn-Konj. (vgl. Borgeld § 237): ge-nac-: 3. pl. -ont Pw 54,19; inf. -on 63,8 (zu -ôn vgl. a. a. O. S. 132). (jmdm./einer Sache) näher kommen, sich (jmdm.) nähern: a) mit Angabe des Ziels im Dat.: irlosin sal an frithe sela mina fan then thia ginacont mi redimet in pace animam meam ab his qui adpropinquant mihi Pw 54,19; b) ohne Angabe des Ziels, bildl.: tedeilda sint (die Feinde) fan abulgi antsceines sinis (Gottes), in ginekeda herta sin divisi sunt ab ira vultus eius et adpropinquavit cor illius Pw 54,22. genacon sal man in hertin diepin in irhauan uuirthit got accedet homo et corde profundo et exaltabitur deus (Versio antiqua für: accedet ... ad cor altum, vgl. Sab. 2,125) 63,8.
nack(e)tuom mhd. st. m.; mnd. nakedôm (vgl. Schiller-Lübben 3,152). nac-tum: dat. sg. S 349,118 (Münch. Gl. u. B., Hs. B, 14. Jh.; -tū; vgl. Priebsch, Dt. Hss. S. 306,12; Ausg. nacketuom). Nacktheit: ir sult ouch pitten umbe alle die, die ditze gotes hus niht besuochen mugen ... vor nacketuom, vor siechtuom, vor herren gwalt, daz in got ze helfe kome (zum hdschr. Befund vgl. Priebsch a. a. O.).
[h]nacko sw. m., mhd. nacke, nhd. nacken; as. hnakko, mnd. nacke; an. hnakki; vgl. mnl. necke, afries. hnekka, ae. hnecca. nacco: nom. sg. Gl 3,362,18 (Jd). 722,10 (Berl. Lat. fol. 735, 12. Jh.; -kk-); nacke: dass. 52,13 (clm 27329, 13./ 14. Jh.). [Bd. 6, Sp. 1033] Hinterkopf: nacke occiput Gl 3,52,13. 362,18. 722,10. Vgl. [h]nac.
nackot, nahhut adj. (zum Nebeneinander von -ck- u. -hh- vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 145 Anm. 6 u. § 96 Anm. 5), mhd. nacke(n)t, nhd. DWB nackt, nackend; mnd. nāket, nāken(t), mnl. naect, nake(n)t; afries. nake(n)d; ae. nacod; an. nøkkviðr; got. naqaþs. — Graff II,1015 f. s. v. nachat. nacchet-: acc. sg. m. -en Np 36,27 (zu -cch- für -kk- vgl. Schatz, Ahd. Gr. § 225). — nacc-ot: Grdf. T 185,12 (2); -]et: dass. S 341,6. 342,9 (-kk-); nackot: dass. T 236,6; nom. pl. m. -]a S 315,23. — Mit einfachem Konsonant als Bez. der Gemination (vgl. dazu Franck, Afrk. Gr.2 § 115,7): nac-ot: Grdf. T 152,3. 6. O 2,22,21 (-k-); acc. sg. m. -]an T 152,4. 7; nom. pl. m. -]e O 4,2,24 (PV; -k-); -ed-: nom. sg. m. -]er S 132,133 (-k-); acc. sg. m. -]an 131,132 (-k-). nahhut: Grdf. F 21,4; acc. sg. m. -]an S 204,11/12 (B). Nicht eindeutig (zur Mehrdeutigkeit von -ch- vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 145 Anm. 6 u. § 173): nach-ot: Grdf. O 5,20,75 (zur Bezeichnung der Gemination vgl. Franck a. a. O.); nom. sg. m. -]er Gl 1,477,46 (M; zu -ch- als Bezeichnung der Geminate vgl. Matzel S. 140); acc. sg. m. -]an O 5,21,9 (vgl. Franck a. a. O.); -]on S 162,22; nom. pl. m. -]e O 4,2,24 (F); -et (zu -ch- als Bezeichnung des Reibelautes vgl. Schatz a. a. O.): Grdf. Nb 58,30 [48,29]; acc. sg. m. -]en 59,1 [48,30]. Nc 695,25. 763,18 [10,11. 79,19]; -]on Npw 36,27. Mit n-Einschub in Anlehnung an das Part. Praes. (?): nahchenten: acc. sg. m. S 337,29 (Benediktb. Gl. u. B. II; vgl. auch u. a. mhd. mnd. mnl. nakent s. o., vgl. auch Heidermanns, Primäradj. S. 420; oder unter Einfluß des vorangehenden Adj. ellenden?); verstümmelt: n..: acc. sg. m.? F 21,7. 1) entkleidet, entblößt: diu dritta slahta (der Natter) ist, so diu den man gesihet nakedan, so fluhet siu in cum viderit nudum hominem S 131,132. alsamo ... Adam, unz er nakeder uuas in paradyso quando pater noster erat in paradiso nudus 132,133. azet die hungerenten, drenchet die durstenten, uuatet den nachoton nudum vestire 162,22 (vgl. Beitr. 63,286). ih gie demo almahtigen goto ... daz ih die ellenden nien geherbergote noh den nahchenten nie gewate so ih uone rehte solte 337,29. der ist salic, der dir behuttet sine gewate, daz er nieht naccet negange beatus qui custodit vestimenta sua, ne nudus ambulet 341,6. gast uuas enti ir ni antfengut mih. Nahhut endi ni dechhitut mih nudus et non operuistis me F 21,4, z. gl. St. T 152,6. truhtin huuanne kasahum uuir dih hungragan odo durstagan ... odo nahhotan ... endi ni anbahtitum dir quando te vidimus esurientem aut sitientem ... aut nudum ... et non ministravimus tibi? F 21,7, z. gl. St. 152,7. sum iungo folgeta imo, uuas giuuatit mit sabanu ubar naccot sequebatur eum amictus sindone super nudo T 185,12. Petrus ... mit dunichun bigurta sih (uuas uuarlicho nackot) erat enim nudus 236,6. er giduit (thaz thu weist), thaz thu nakot ni geist O 2,22,21. to du nachet keboren uuurte . do nam ih tih nacheten . unde alles tinges unehtigen cum produxit te natura nudum ex utero matris . suscepi te nudum et inopem omnibus rebus Nb 58,30. 59,1 [48,29. 30]. in (Merkur) sine bartenten hiefelin neliezen ... samodahten gan . unde anderesuuar nacheten . echert tie ahsela mit temo mantelline bedecchen indutum eum parva clamide . nudatum caetera Nc 695,25 [10,11]; [Bd. 6, Sp. 1034] ferner: S 204,11/12 (nudus). 315,23. T 152,3. 4. 185,12 (alle nudus). O 4,2,24. 5,20,75. 21,9. Nc 763,18 [79,19]. NpNpw 36,27; bildl.: ê ir dur die heilicheit der toufi zeme heiligen geloube chomot, fon den gewaten desse rehtes unte der guoti uuarend ir nakket iusticiae innocentiaeque vestibus eratis nudi S 342,9. 2) besitzlos (?): nachoter [(rex) tulit omnem substantiam eius. Tobias vero ... fugiens,] nudus [latuit, quia multi diligebant eum, Tob. 1,23] Gl 1,477,46 (7 Hss. bar; oder Vok.-Übers. u. zu 1 ?). Abl. nackottag, nacketuom mhd., nackotôn. |
| |