| - qrustala
- qu-
- quaccla
- quderna, st. f.
- quderstein, st. m.
- quaderstenon
- quderuuerc, st. n.
- qugul, st. n.
- ge-quhlit, part.-adj.
- quahtila, sw. f.
- quattula, sw. f.
- quâla, st. f.
- quâlalîhho, adv.
- qualm, st. m.
- bi-quâmi, adj.
- bi-quâmo, adv.
- quappa, sw. f.
- quappo, sw. m.
- quappiia
- quappo
- quartire
- quartires
- quât, st. n.
- quatala
- quater
- quâtezzen, sw. v.
- quatilôn, sw. v.
- quâtkevur, st. m.
- quattala
- quat(t)er, st. n.
- quattula
- quaz, st. m.
- que
- que
- ir-queban
- zi-quebben, sw. v.
- quecholder, st. m. oder f.
- queda, st. f.
- quedan, st. v.
- bi-quedan, st. v.
- thuruh-quedan, st. v.
- fir-quedan, st. v.
- fora-quedan, st. v.
- gi-quedan, st. v.
- int-quedan, st. v.
- ubari-quedan, st. v.
- untar-quedan, st. v.
- uuith-quethan, st. v.
- uuidar-quedan, st. v.
- zuo-quedan, st. v.
- quedanto, adv.
- ana-quedanto, adv.
- quedilla, st. sw.?
- quedilôn, sw. v.
- in(t)-quedunga, st. f.
- queh
- quehbrunno
- quehsil(a)bar
- quec, adj.
- queh, adj.
- quic, adj.
- quekbôm, st. m.
- quekbrâdo, sw. m.
- quikbrâdo, sw. m.
- quecbrunno, sw. m.
- quehbrunno, sw. m.
- quekilîk
- quecka, st. sw.?
- quecken, sw. v.
- queckên, sw. v.
- quikon, sw. v.
- ir-queckên, sw. v.
- queckî, st. f.
- queckolterboum, st. m.
- er-queckon, sw. v.
- queclîchî, st. f.
- quecsil(a)bar, st. n.
- quehsil(a)bar, st. n.
- quel
- quelan, st. v.
- fir-quelan, st. v.
- quelanto, adv.
- quelen
- quelhûs, st. n.
- quelî, st. f.
- quelida, st. f.
- ir-quelida, st. f.
- quelîg, adj.
- quella, sw. f.
- quellan, st. v.
- ubar-quellan, st. v.
- ûz-quellan, st. v.
- quellen, sw. v.
- thuruh-quellen, sw. v.
- ir-quellen, sw. v.
- -quellgî
- quelmida, st. f.
- quelmiunga, st. f.
- quelunga, st. f.
- -quema
- -quemaling
- queman, st. v.
- aba-queman, st. v.
- ana-queman, st. v.
- az-queman, st. v.
- bi-queman, st. v.
- thuruh-queman, st. v.
- fora-queman, st. v.
- fram-queman, st. v.
- furi-queman, st. v.
- hera-queman, st. v.
- hera-ûf-queman, st. v.
- hina-queman, st. v.
- hina-ûf-queman, st. v.
- hintar-queman, st. v.
- in-queman, st. v.
- ingegin(i)-queman, st. v.
- ir-queman, st. v.
- nâh-queman, st. v.
- nidar-queman, st. v.
- oba-queman, st. v.
- saman-queman, st. v.
- ubar-queman, st. v.
- ûf-queman, st. v.
- ûf-ir-queman, st. v.
- umbi-queman, st. v.
- umbi-bi-queman, st. v.
- untar-queman, st. v.
- ûz-queman, st. v.
- uuidari-queman, st. v.
- zisamane-queman, st. v.
- zuo-queman, st. v.
- ir-quemana, st. sw.?
- -quemanî
- bi-quemanî, st. f.
- ir-quemanî, st. f.
- ir-quemanlîh, adj.
- -quemannessî
- ir-quemannessî, st. f.
- quemanto, adv.
- -quemanto
- quemiling, st. m.
- -quemiling
- gi-quemiling, st. m.
- -quemo
- quen
- quena, sw. st. f.
- quenala, st. f.
- konala, st. f.
- kunila, st. f.
- -quenalîn
- quenaman, st. m.
- quenanessî, st. f.
- quenanessi, st. n.
- quendel
- queniche
- queninman
- quenla
- quenoman
- quenona
- quenula
- quenûnman, st. m.
- queon
- queon
- quera, st. f.
- querachala
- queran, st. v.
- ir-queran, st. v.
- querdar1, st. m. oder n.
- querdar2, st. m. oder n.
- querechela
- querca, st. sw.?
- quercala, st. sw.?
- querkula
- querna, st. f.
- querth-
- quest, st. m.
- -quet
- -quetan
- in(t)-quetanî, st. f.
- queti, st. n.
- -queti, adj.
- -quetî
- quetifingar, st. m.
- -quetîg
- -quetit
- -queto
- -quetôn
- quetson, sw. v.
- quetten, sw. v.
- gi-quetten, sw. v.
- quetunga, st. f.
- in(t)-quetunga, st. f.
- quezzodos
- quhillantar
- quic
- quichilunga
- quidden
- quiden
- -quidi
| | qrustala Gl 1,507,19 s. AWB krustala.
qu- s. auch AWB k-.
quaccla Beitr. 63,454 s. AWB quahtila.
[quderna as. st. f., mnd. mnl. quaterne; mhd. quatern st. sw. m. (vgl. auch Findebuch S. 279), nhd. quatern(e) f. m.; ae. cwatern (vgl. Bosw.-T., Suppl. S. 137); vgl. an. kvaterni st. n., kvátra st. f. (zu beiden vgl. Fritzner 2,364); aus lat. quaterna. dherna: nom. sg. Gl 4,208,17 (Auflösung von - unsicher; nach As. Hwb. S. 226 qua-, nach Katara S. 27 u. 279 que-, daher in Splett, Ahd. Wb. I,2,1229 als quederna angesetzt; sem. Trev.; zu -d- vgl. Katara S. 59). Einheit von vier: quaterna; zum nicht genauer bestimmbaren lat. Lemma vgl. Blaise S. 760 s. v. quaterna ‘Viertel eines Kirchspiels’ oder DML XIII,2623c s. v. quaternus 3 ‘Einheit von vier Pergamentbögen, Quaternio’. Vgl. quat(t)er.]
quderstein st. m., mhd. Lexer quâderstein, nhd. DWB quaderstein; mnd. quāderstêin; aus mlat. quadrus (lapis). — Graff VI,688. quader-stein: nom. sg. Gl 3,393,60 (Hildeg.); -stenon: dat. pl. 2,20,21 (clm 23486, Hs. 11. Jh.; zu -e- für ei beim Zweitglied vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 44 Anm. 4). viereckiger Stein, Steinquader: quaderstein kalirinz quadrus Gl 3,393,60 (davor stein staurinz lapis); — Mosaikstein: quaderstenon ł tigillis [sed titubant templi tremibundis marmora crustis et ruit in praeceps] tessellis (ss aus Korr., Steinm.) [fabrica fractis, Aldh., De virg. 1337] Gl 2,20,21 (zum lat. Lemma vgl. DML XVII,3420b s. v. tessella). Vgl. quat(t)er. [Bd. 7, Sp. 350]
quaderstenon Gl 2,20,21 s. AWB quderstein.
quderuuerc st. n. quader-werke: dat. sg. S 153,9 (Hi. u. Hö., 12. Jh.). Quadersteinbau (vgl. dazu Ahd. poet. Texte S. 225) oder quadratische Bauweise (als Anlage der Gottesstadt? Vgl. Haug u. Vollmann S. 673. 1462): siu (die himmlische Gottesstadt) stat in quaderwerke. Vgl. quat(t)er.
[qugul as. st. n., mnd. mnl. quagel; aus lat. coagulum, vgl. Frings, Germ. Rom. I,83. II,192. quagul: acc. pl. Gl 2,575,39 (vgl. Gl 5,105,22) = Wa 89,20 (Düsseld. F. 1, Gll. 10. Jh.). Lab (zur Käseherstellung): girvnnunon, darunter noch quagul (vgl. Gl 5,105,22) per [-que] coagula [densa liquor in solidum coit, Prud., H. a. cib. (III) 68]. Vgl. gequhlit aostndfrk.]
ge-quhlit aostndfrk. part.-adj.; vgl. mnd. quâgeln, quâlen sw. v., mnl. quagelen sw. v. (vgl. Verdam, Mnl. hwb., Suppl. S. 260); nach lat. coagulatus. ge-quahlit: part. prt. Pw 67,17 = Gl L 402 (zu -h- statt g im Silbenauslaut vgl. van Helten, Gr. I § 48α). Hierher wohl auch, verschrieben: ge-uuallit: part. prt. Gl L 697 (l. gequahlit (?), vgl. Ausg. van Helten S. 71,354 u. Anm. z. St.). geronnen, fest: a) von Milch: gequahlit coagulatum [est sicut lac cor eorum, Ps. 118,70] Gl L 697 (zur Unsicherheit der Lesung s. o.); b) von einem Berg (vulkanischen Ursprungs (?), vgl. Ahd. Wb. 1,901 s. v. berg 1c): berg godis berg feit berg sueuot berg feitit, beuuie uuanit gi berga gequahlit mons dei mons pinguis mons coagulatus, mons pinguis utquid suspicamini montes coagulatos Pw 67,17 = Gl L 402 (zum lat. Lemma vgl. Mlat. Wb. II,750,38 f. 751,3; zur Deutung von mons coagulatus auch als ‘mit Fülle gesegneter Berg’ vgl. Georges, Handwb. 1,1220 s. v. coagulo (vgl. dazu auch montes uberes, Sab. 2,132a z. gl. St.), als ‘vielgipfeliger Berg’ vgl. Sleumer S. 217). Vgl. qugul as.
quahtila, quattula sw. f., nhd. dial. rhein. quachtel, quattel Rhein. Wb. 6,1259. 1312 f.; mnd. mnl. quattel(e); aus gallorom. *quacula u. ahd. uuahtala gekreuzt, vgl. Frings, Germ. Rom. I,162. II,436 f. — Graff IV,650 s. v. quattala. quaht-il-: nom. sg. -a Gl 3,404,24 (Hildeg., 2 Hss.); -el-: nom. pl. -un 4,254,17. quatt-ul-: nom. sg. -a Gl 1,559,27 = Wa 78,25 (Carlsr. S. Petri, 11. Jh.); nom. pl. -on 524,31 = Wa 77,20 (Carlsr. S. [Bd. 7, Sp. 351] Petri, 11. Jh.); -al-: nom. sg. -a 338,18; -el-: dass. -e 3,365,47 (Jd); ttele: dass. 721,4. — quatala: nom. sg. Gl 3,458,34. [Afrz. ist vielleicht: quaccla: nom. sg. Beitr. 63,454 (Leiden B. P. L. 191, 13./14. Jh.; zu quac(c)- s. oben sowie FEW II,2,1388; in der Umgebung der vorliegenden Gl. stehen teils frz., teils nd. Gll.).] Wachtel, Coturnix coturnix L. (vgl. Suolahti, Vogeln. S. 259 ff.): quattala [factum est ergo vespere, et ascendens] coturnix [, cooperuit castra, Ex. 16,13] Gl 1,338,18. quahtelun ortigometrae aves sunt quas multi latinorum coturnices interpretati sunt, cum sit aliud genus avium quamvis coturnicibus non usquequaque dissimile. Alii autem ortigometras duces coturnicum esse affirmant [zu ebda.] 4,254,17 (vgl. Schimpf S. 92). quattulon [petierunt (die Israeliten), et venit] coturnix (Hs. coturnices) [: et pane caeli saturavit eos, Ps. 104,40] 1,524,31 = Wa 77,20. quattula ortigometra dux ortigiarum .i. coturnicum [zu: pro quibus tormentis bene disposuisti populum tuum, quibus dedisti concupiscentiam delectamenti sui novum saporem, escam parans eis] ortygometram [Sap. 16,2] 559,27 = Wa 78,25. quattele quaquara Gl 3,365,47 (zum lat. Lemma vgl. FEW II,2,1388). gabia 404,24 (Hildeg., lingua ignota; zwischen Vogelnamen). coturnix 458,34 (2 Hss. uuahtala). 721,4. [Beitr. 63,45].
quâla st. f., mhd. quâl(e), nhd. qual; as. quāla, mnd. quâl(e), mnl. quale, quael; vgl. an. kvǫl st. f. — Graff IV,653 f. chuuala: nom. sg. Gl 1,223,31 (K); chualu: dat. sg. 2,765,22 (clm 14747, 9. Jh.; -u aus a korr.). — chalo: dat. sg. Npgl 67,26. — kala: nom. sg. S 154,46 (Hi. u. Hö.). qual-: gen. sg. -a F 18,15; -u 17,1 (zu einmaligem -u neben sonstigem a vgl. Ausg. Hench S. 126); dat. sg. -u Gl 2,224,48 (clm 18550,1, 9. Jh.); acc. sg. -a F 21,12. 1) großer körperlicher Schmerz, Qual: a) allgem.: sie chamen unde uuurden prepositi in medio nouarum ęcclesiarum . an tympanis singente . uuanda sie in carnis maceratione (in lichamen chalo) lebeton . also timpanum uuirt uzer corio siccato et extento [vgl. corporis tensionem ad domini laudes gloriamque verterunt, macerantes se ieiuniis, Rem.] Npgl 67,26; hierher wohl auch, Glossenwort: firhabitha edho chuuala abstinentia vel penuria Gl 1,223,31 (zdal R); b) spez.: in der Hölle herrschende Qual: chualu heillu freisun [qui autem pro eo non oraverit, de] pernicie [condemnatur, Pass. Steph. p. 52a] Gl 2,765,22. in dero hello da ist dot âne tod ... daz serige elelentduom, aller bittere meist, kala âne uriste S 154,46; meton. auch für die Hölle als Ort der Qualen (vgl. dazu Matzel, Unters. S. 305 u. Anm. 628): (Jesus über die Pharisäer:) denne qualu sunu zuifalt mer danne iuuih facitis eum (den zum jüdischen Glauben Übergetretenen) filium gehennae duplo quam vos F 17,1 (Satzanfang im Ahd. nicht überliefert). (Ihr Pharisäer,) natrun natrono knosles hueo fleohet ir fona demo urteile dera quala vos serpentes gemina viperarum, quomodo fugietis a iudicio gehennae? 18,15; quâla todes: farant ... (die Ungerechten beim Jüngsten Gericht) danne in euuiga todes quala ibunt hi in supplicium aeternum 21,12. 2) Tötung, Vernichtung: qualu [qui (die, die nichts abgeben wollen) cum accepta (munera dei) non tribuunt, in proximorum] nece [grassantur, Greg., Cura 3,21 p. 66] Gl 2,224,48. [Bd. 7, Sp. 352] Abl. ?quâlalîhho. |
| |