| - gi-rîfên, sw. v.
- rifho
- rîfi
- rîfî, st. f.
- riffila, sw. f.
- riffilo
- riffilôn, sw. v.
- rifflot
- [h]rivilo, sw. m.
- rîflîhho, adv.
- [h]rîfo, sw. m.
- rig, m.
- gi-rig, st. n.
- rga, st.?
- gi-rigani, st. n.
- int-rigannessi, st. n.
- rig(a)stab, st. m.
- rīgelduffe
- -rigge
- rigil, st. m.
- rigilôn, sw. v.
- gi-rigilôn, sw. v.
- rigilstab, st. m.
- rigin
- rigistap
- rigôn, sw. v.
- rigstab
- |rih
- gi-rih, st. m.
- rîhan, st. v.
- in-rîhan, st. v.
- int-rîhan, st. v.
- rîh(a)stab, st. m.
- rihct-
- -rihh-
- .. rihha
- gi-rîhhan, st. v.
- rîhhen1, sw. v.
- gi-rîhhen, sw. v.
- rîhhen2, sw. v.
- rîhhên, sw. v.
- gi-rîhhên, sw. v.
- rîhhi, adj.
- rîhhi, st. n.
- rîhhida, st. f.
- rîhhisôd, st. m.
- rîhhisôn, sw. v.
- gi-rîhhisôn, sw. v.
- rîhhisônto, adv.
- rîh(hi)tuom, st. m.
- rîhholf, st. m.
- rihhun
- -[uu]rîhida, st. f.
- . rihingian
- rihlico
- rihistap
- gi-rihlîh, adj.
- rîhlîh, adj.
- rîhlîhho, adv.
- rihnussi
- rîho, sw. m.
- rihsinun
- rihstab
- riht, andfrk. adj.
- riht, st. f.
- gi-riht, st. f.
- ge-rihtære, mhd. st. m.
- rihtâri, st. m.
- -rihte, mhd. st. f.
- ge-rihte, mhd. st. n.
- rihten, sw. v.
- ana-rihten, sw. v.
- bi-rihten, sw. v.
- gi-rihten, sw. v.
- int-rihten, sw. v.
- ir-rihten, sw. v.
- ûf-rihten, sw. v.
- ûf-gi-rihten, sw. v.
- ûf-ir-rihten, sw. v.
- rihtento, adv.
- rihter
- rihti, st. n.
- gi-rihti, st. n.
- rihti, st. n.
- rihtî
- rihtî, st. f.
- gi-rihtî, st. f.
- rihtida, st. f.
- gi-rihtida, st. f.
- ir-rihtida, st. f.
- rihtîg, adj.
- -rihtîgo
- -rihtil
- -rihtilo
- riht(i)sal, st. n.
- -rihtit
- -rihtnissida
- gi-rihtnussi, st. n.
- rihto, sw. m.
- ge-rihton, sw. v.
- rihtotin
- rihtsal
- rihtunga, st. f.
- rîhtuom
- rhunga, st. f.
- .. riki
- rickula, sw.
- [h]rîm, st. m.
- rîm, st. m.
- gi-rîman, st. v.
- rime
- rimelochere
- rîmen, sw. v.
- ir-rîmen, sw. v.
- rimo
- [h]rimphan, st. v.
- rin
- .. rin
- rîna, st. sw.?
- [h]rînan, st. v.
- bi-[h]rînan, st. v.
- rînanke, sw. m.
- rînanker, st. m.
- rînankera, st. f.
- rinblód, st. n.
- [h]rind, st. n.
- rindblood
- rindereszunge, sw. f.
- rinderhirte, st. m.
- rinderswaide
- rinderzunge, sw. f.
- [h]rindeszunga, sw. f.
- [h]rindherta, st. f.
- [h]rindhirti, st. m.
- [h]rindîn, adj.
- rindinszunga
- [h]rindirâri, st. m.
- [h]rindirîn, adj.
- [h]rindirstal, st. m.
- [h]rindirsuueiga, st. f.
- rindisstal
- [h]rindstal, st. m.
- [h]ring, st. m.
- ring°
- gi-ring, st. m.
- [h]ringa, sw. st.?
- ringa, sw. f.
- ringan, st. v.
- ingegini-ringan, st. v.
- ir-ringan, st. v.
- samant-ringan, st. v.
- ût-[uu]ringan, st. v.
- uuidar(i)-ringan, st. v.
- ringanto, adv.
- ringâri, st. m.
- ringelbluome, sw. m. f.
- ringelwurze, mhd.
- [h]ringen, sw. v.
- gi-[h]ringen, sw. v.
- umbi-[h]ringen, sw. v.
- ringen, sw. v.
- ringi, adj.
- [h]ringila, sw. f.
- [h]ringildûva
- [h]ringilî(n), st. n.
- [h]ringiling, st. m.
- [h]ringilo, sw. m.
- [h]ringiloht, adj.
- gi-[h]ringilôt, adj.
- ringiltûba
- [h]ringo, sw. m.
- gi-ringo, adv.
- gi-ringo, sw. m.
- [h]ringodi, adj.
- [h]ringôn, sw. v.
- gi-[h]ringôt, adj.
- rinc, st. m.
- [h]rinka
- ar-[uu]rincan, st. v.
- rinna1, sw. f.
- rinna2, sw. f.
- rinnan, st. v.
- bi-rinnan, st. v.
- fir-rinnan, st. v.
- furi-rinnan, st. v.
- gi-rinnan, st. v.
- hina-rinnan, st. v.
- ir-rinnan, st. v.
- nidar-rinnan, st. v.
- ovar-rinnan, st. v.
- up-rinnan, st. v.
- ûz-rinnan, st. v.
- zi-rinnan, st. v.
- zisamane-rinnan, st. v.
- zisamane-gi-rinnan, st. v.
- zuo-rinnan, st. v.
- rinne
- rinnele, sw. f.
- rinnila
- rinnila, sw. f.
| | gi-rîfên sw. v.; ae. gerípian. — Graff II,498. gi-riffeta: 3. sg. prt. Gl 1,799,18 (M; -&a); -rif-: 3. sg. -at 800,22 (clm 4606, 12. Jh.; zu bair. -a- für ê vgl. Schatz, Germ. S. 357 f.; zum Ansatz als Praes. vgl. riphet, rifet Gl 1,799,20, dagegen nach Raven II,247 für -ata prt.); 3. sg. prt. -eta 799,19 (M; -&a); -ita 800,21. 4,309,3; -ota 1,800,21 (2 Hss.; wohl nicht auf ein ôn-Verb zu beziehen, vgl. Raven a. a. O.). gi-ripheta (nur in bair. Hss., wohl mit frikativischem -ph-; zur alem. Affrikate vgl. rîph- s. v. rîfên): 3. sg. prt. Gl 1,799,18 (M, clm 18140, 11. Jh., clm 19440, 10./11. Jh.; -&a). girife Gl 2,456,49 s. ? AWB girîfen. reif werden, reifen: giripheta [mete quia venit hora ut metatur, quoniam] aruit [messis terrae, Apoc. 14,15] Gl 1,799,18 (4 Hss. rîfên). 800,21. 4,309,3. Vgl. ?girîfen.
rifho Gl 2,13,1 s. AWB rîho.
rîfi s. rîf.
rîfî st. f., nhd. reife; mnd. rîpe. — Graff II,498. riiffii: nom. sg. S 280,9 (B). Mit etymol. unberechtigtem h (Anlehnung an [h]rîf?): hriffi: gen. sg. Gl 2,103,41 (2 Hss., darunter clm 14747, 9. Jh.); hrifi: dass. 42 (clm 19417, 9. Jh.). geistige Reife, Charakterfestigkeit: hriffi ł vuistomes [frater et coepiscopus noster primae sedis, vir perspectus merito suae] gravitatis [atque prudentiae, Conc. Afr. Praef. p. 149] Gl 2,103,41. .. riiffii .. nilazzit kecaugrot (sc. uuesan, vgl. Ahd. Wb. 4,374 s. v. gougarôn) (senex) cuius maturitas eum non sinat vacare (d. i. vagari) S 280,9.
riffila sw. f. (oder riffilo sw. m.), mhd. rif(f)el st. f., nhd. riffel; mnd. rēpele f.; vgl. mnl. repel m., ae. repel m., [Bd. 7, Sp. 947] rippel (beide in anderer Bed., vgl. Bosw.-T., Suppl. S. 686. 689). — Graff II,497. riff-il-: dat. pl. -un Gl 1,606,47 (M, 3 Hss., in 1 Hs. -n aus m rad.); -in 48 (M); acc. pl. -un 611,69 (M, 2 Hss.); -en 70/71 (M, 2 Hss.); -el: nom. sg. 606,49 (M, clm 22201, 12. Jh.); rifil-: dat. pl. -un 46 (M, 3 Hss., 1 Hs. -v-); -in 47 (M); acc. pl. -un 611,67 (M, 3 Hss.). reffilun: dat. pl. Gl 1,606,48 (M, Göttw. 46/103, Gll. 12. Jh. (?); verschr.?). Verschrieben: rifflot: acc. pl. Gl 1,611,69 (M, clm 22201, 12. Jh.; für rifflon verschr. u. zu riffila, vgl. Matzel S. 9; dagegen im Gl.-Wortsch. 7,400 einem sonst nicht belegten riffilôd st. m. zugeordnet). Zacke am Dreschschlitten; zur Übertragung von riffila, das eigentl. ein Werkzeug der Flachsverarbeitung bez., vgl. Heyne, Hausalt. 3,221 f. u. Anm. 74: rifilvn [non enim] in serris [triturabitur gith, nec rota plaustri super cyminum circuibit: sed in virga excutietur gith (sc. Dill) et cyminum in baculo, Is. 28,27] Gl 1,606,46; bildl.: rifilun rifilunta (1 Hs. noch felga, 2 Hss. nur riffila oder -o, 1 Hs. nur riffilôn) [(von Gott) posui te (das Volk Israel) plaustrum triturans novum, habens] rostra serrantia (2 Hss. -entia, vgl. Gl 5,95,38) [ebda. 41,15] 611,67. Abl. riffilôn.
riffilo s. AWB riffila.
riffilôn sw. v., mhd. Lexer rifelen, riffeln, nhd. DWB riffeln; mnd. rēpelen, mnl. repelen. — Graff II,497. riff-ilonta: part. prs. acc. pl. m. oder f. Gl 1,611,69 (M, Wien 2723, 10. Jh., Göttw. 46/103, Gll. 12. Jh.?); -elunt (mit Apokope des auslautenden Vokals im Nom. Akk. Plur. Fem., vgl. Matzel S. 114): dass. 69 (M, clm 22201, 12. Jh.); rifilunta: dass. 67 (M, 3 Hss., 10.—11. Jh.); zu -a auch für Akk. Plur. Fem. vgl. Schatz, Abair Gr. § 119d. Verschrieben: filunta: part. prs. acc. pl. m. oder f. Gl 1,611,71 (M, clm 14689, Hs. 12. Jh.). bildl.: schneiden, bez. auf die Zacken des Dreschschlittens (vgl. riffila); zur Übertr. des Vorgangs der Flachsverarbeitung auf das Dreschen vgl. Heyne, Hausalt. 3,221 f. u. Anm. 74: rifilun rifilunta (1 Hs. noch felga, 2 Hss. nur riffila oder -o, 1 Hs. nur riffilôn) [(von Gott) posui te (das Volk Israel) plaustrum titurans novum, habens] rostra serrantia (3 Hss. -entia, vgl. Gl 5,95,38) [Is. 41,15]; z. St. vgl. noch Georges, Handwb.11 2,2629.
rifflot Gl 1,611,69 s. AWB riffila.
[h]rivilo sw. m. — Graff IV,1154. rifilo: nom. sg. Gl 3,438,8 (clm 14689, Hs. 12. Jh.). Verstümmelt: riffl ..: nom. sg. Gl 3,437,19 (vgl. Mitt. a. d. Kgl. Bibl. III,25; Berl. Lat. 4° 676, Gll. 9. Jh. (?); nach Steinm. Lesung .. a ... ubera; möglicherweise uuarza, vgl. Anm. z. St.). Mutterschoß, Gebärmutter: riffl uterus Gl 3,437,19 (vgl. Mitt. a. d. Kgl. Bibl. III,25; danach uuamba venter). 438,8 (davor lungina pulmo). Vgl. [h]ref1. Vgl. Riecke, Med. Fachspr. 2,215.
rîflîhho adv., mhd. Lexer rîflîche, nhd. DWB reiflich (in anderer Bed.); mnl. ripe-, rijplike. rif-lihhor: comp. Mayer, Glossen S. 74,10 (clm 6300, Gll. 8. oder 9. Jh.). rechtzeitig, frühzeitig: riflihhor [tanto] maturius [ad gravitatem restringimur (Hs. -mus), quanto ad [Bd. 7, Sp. 948] hanc quasi amissam redimus, Greg., Mor. in Job 2,49, PL 75,593C]; nach der hdschr. Lesung wäre maturius Verbalobjekt, was dem Kontext nicht gerecht wird (vgl. Glaser, Griffelgl. S. 110); Glaser rechnet mit Vok.-Übers. von maturus ‘reif’, doch vgl. rîf 3 ‘zur rechten Zeit eintretend’ u. rīpetha aostndfrk. ‘frühe Zeit’.
[h]rîfo sw. m., mhd. rîfe; as. hrīpo (s. u.), mnd. rîpe, mnl. ripe. — Graff IV,1154 f. Belege im Nom. Sing., wenn nicht anders angegeben. hrifo: Gl 3,4,33 (Voc.). hripo: Gl 2,576,52 = Wa 91,8. riffo: Gl 1,373,39 (M). 3,14,22. 266,65 (SH b, 2 Hss., darunter clm 3215, 13./14. Jh.). Npgl 77,48; rieffo: Gl 3,225,3 (SH a2, Wien 2400, 13. Jh.; zu -ie- für î vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 37 Anm. 1). — rif-: -o Gl 3,112,52 (SH A, 4 Hss., 12. u. 13. Jh.). 204,51 (SH B). 225,3 (SH a2). 295,45 (SH d). 606,11. 607,4. Beitr. (Halle) 85,240 (nach Gl 2,775,37; lat. gen.). Nc 787,28 [105,12] (-î-); -e Gl 3,112,53 (SH A, Wien 2400, 13. Jh.). 351,12. 380,25 (Jd). 405,19 [HD 2,12]. 4,217,2; gen. sg. -in 1,287,38 (Jb-Rd); dat. sg. -en NpNpw 118 L,83 (Np -î-). Np 77,47 (-î-); gen. pl. -on Nc 712,7 [28,21/22] (-î-). — ripho: Gl 3,266,65 (SH b). 1) (Rauh-)Reif: rifin [cumque (der Tau) operuisset superficiem terrae, apparuit ... quasi pilo tunsum in similitudinem] pruinae [super terram, Ex. 16,14] Gl 1,287,38. hripo [imber, aestus, nix,] pruina [, silva et aura, nox, dies, ... te concelebrent, Prud., H. o. horae (IX) 113] 2,576,52 = Wa 91,8. hrifo pruina 3,4,33 (zwischen snêo nix u. tou ros). 14,22. 405,19 [HD 2,12] (beide zwischen îs glacies u. tou ros). 204,51 (zwischen hagal grando u. snêo nix; im Abschn. De coelo et eius partibus). 606,11. 607,4 (vor tou ros). 4,217,2. pruina nomen accepit quia sicut ignis urit. Piro ignis est [Hbr. I,212,65] 3,112,52 (zwischen îs glacies u. tou ros; im Abschn. De aere; 1 Hs. [h]rîf). taz pliina eimberi . daz ten uuinter bezeichenet . taz uuas fol ungeuuiteris . unde frostes . unde rifon illa vero metalli gravioris . plena erat . undosae hiemis . atque algidi frigoris . nec non etiam pruinarum Nc 712,7 [28,21/22]. so der grauuo rifo uuirt an demo eccheroden touue tunc . s. cum candens pruina glaciatur . tenero rore 787,28 [105,12]. iro uuinegarten ferlos er mit hagele . iro murbouma mit rifen occidit in grandine vineas eorum . et moros eorum in pruina Np 77,47; — im Übergang zu 2: rife pruina Gl 3,351,12 (zwischen îs glacies u. sumer aestas). 380,25 (nach snêo nix, darauf gelu idem, vgl. Anm. 10). rifo [pullulat interea nitidi coma frondea veris, quo iuvenescit humus, senio fugiente] pruinae [Ar. II,1211] Beitr. (Halle) 85,240 (nach Gl 2,775,37). vuanda carnis desideria an mir irfroren sint . also in rifen uter gefriuset quia factus sum sicut uter in pruina [vgl. per pruinam vero caeleste beneficium vult intellegi, quo carnis concupiscentiae velut frigore cohibente torpescunt, Aug., En.] NpNpw 118 L,83. erugo (frasez) et pruina (riffo) unde ignis (fiur) nestant nieht in exodo (an uzfartpuoche) [vgl. notandum est autem quod hae tres plagae, id est, aerugo, pruina et ignis ... in exodo penitus non legantur, Cass.] Npgl 77,48. 2) Frost, Kälte: riffo gelu [ohne Kontext, unter Gll. zu Deut.] Gl 1,373,39 (wohl ebenso wie sumer aestas Gl 1,737,38 als Gegengl. zu vorausgehendem hizza aestus [Deut. 32,10 (Sab. 1,386)] Gl 1,737,37 veranlaßt, vgl. Davids, Bibelgl. S. 51,9). bruma 3,225,3. 266,65. 295,45. Vgl. [h]rîf, hrím ae. [Bd. 7, Sp. 949] |
| |