| - rôtphello, sw. m.
- rôtphelll, st. m.
- rôt[h]ros, st. n.
- rôtstein, st. m.
- rotta, sw. f.
- rottâri, st. m.
- rottendit
- rottila
- rottôn, sw. v.
- rotumbla
- rôtwê, st. n. f.
- rôtuuebbi, st. n.
- rôtuuîn, st. m.
- rôtuuurz, st. f.
- roub, st. m.
- rouba, st. f.
- rouba, st. f.
- roubâri, st. m.
- rouben, sw. v.
- gi-rouben, sw. v.
- gi-roubi, st. n.
- -rouvi, st. n.
- gi-roubidi, st. n.
- gi-roubitî, st. f.
- roubôn, sw. v.
- bi-roubôn, sw. v.
- ir-roubôn, sw. v.
- bi-roubôtî, st. f.
- rouca
- rouchloch, st. n.
- rouda
- roudil
- rouf
- rouf-
- roufen, sw. v.
- bi-roufen, sw. v.
- thana-roufen, sw. v.
- ir-roufen, sw. v.
- ûz-roufen, sw. v.
- ûz-ir-roufen, sw. v.
- roufi
- gi-rouvi
- rough
- rouh, st. m. n.
- rouhfaz, st. n.
- .. rouhfaz
- rouhgerta, st. f.
- rouhhen, sw. v.
- gi-rouhhen, sw. v.
- gi-rouhhi, st. n.
- rouhhîg, adj.
- rôkag, adj.
- rouhhûs, st. n.
- rouhkar, st. n.
- rouhkella, st. f.
- rouilo
- roum, st. m.
- roumisal
- (gi-)roupen
- rouuel
- rou .. uf us . piu
- uuidar-[h]rouuuen, sw. v.
- -[h]rouuuên, sw. v.
- rova
- roch
- rovm
- rovnigs
- [h]roz, st. m.
- rôz, st. m.
- rôzag, adj.
- roze
- rôzên
- ir-rôzên
- rozza
- [h]rozzag, adj.
- ir-rozzagôn, sw. v.
- rozzên
- ir-rozzên
- r .. r
- . rslnnl ..
- .. rste
- .. rstlio
- .. rt ..
- . rtigod
- .. rtonten
- ru
- ru
- ru
- ru
- ru
- ru
- ru
- ruan
- .. ruaritiu
- ruatin
- rbe
- rub&ur
- rubt
- .. ruc
- ruccalaichin
- rucches
- rucgilin
- ruch
- ruch
- ruch
- ruch
- ruch-
- rch(-)
- ruche
- ruchi
- ruchisonter
- ruclacchen
- [h]rûda, st. sw. f.
- [h]rûdo, sw. m.
- rdeline
- [h]rûdî, st. f.
- [h]rûdîg, adj.
- [h]rûdgî, st. f.
- rudizôha, sw. f.
- rudo
- rudo, sw. m.
- [h]rûdo
- rüejeman, st. m.
- rüerunge, st. f.
- ruezte
- [h]ruf, st. f.
- rufe, sw. f.
- ruft
- . rug ..
- rgbein
- ruge
- [h]ruggi, st. m.
- [h]ruggo, sw. m.
- [h]ruggibein, st. n.
- [h]ruggibeini, st. n.
- [h]ruggibrâto, sw. m.
- [h]ruggikêro, sw. m.
- [h]ruggilahhan, st. n.
- [h]ruggilenta, st. sw.?
- [h]ruggilingûn, adv.
- ruggîn, adj.
- [h]ruggispec, st. m.
- [h]ruggisturz, st. m.
- [h]ruggiuuanta, st. f.
- [h]ruggo
- rugh
- gi-rugilôn, sw. v.
- rgolf, st. m.
- rugte
- ruh
- ruh
- rûh, adj.
- rûhi, adj.
- ruh
- rûhen, sw. v.
- gi-rûhen, sw. v.
- ruhet
- rûhî, st. f.
- rûhia, as. sw. f.
- rûhila, st. sw.?
- rûhilîh, adj.
- rûhilîn, st. n.
- rûhiling, st. m.
- ruhilôdi, st. n.
- ruhilôn, sw. v.
- ir-ruhilôn, sw. v.
- rûhîn, st. f.
- ruho .
- rhuaz
- ruil
- ruitpougi
- ruizan
- ruc1, st. m.
- ruc2, st. m.
- rûke
- rukelende
- rukiat
- [h]ruck-
- -rucken
- rucken, sw. v.
- fir-rucken, sw. v.
- fora-rucken, sw. v.
- fram-rucken, sw. v.
- furdir-rucken
- furi-rucken, sw. v.
- gi-rucken, sw. v.
- ir-rucken, sw. v.
- nidar-rucken, sw. v.
- ubar-rucken, sw. v.
- ûf-rucken, sw. v.
- uuidari-rucken, sw. v.
- zuo-rucken, sw. v.
- rucki, st. m.
- -rucki
- -ruckida
- ruckîg, adj.
- ruckilî(n), st. n.
- rockilî(n), st. n.
- rucko, sw. m.
- ruclîh, adj.
| | rôtphello sw. m.; vgl. mhd. phelle sw. m. (vgl. Lexer, Hwb. 2,235 s. v. phellel). roth-phello: nom. sg. Gl 3,269,29 (SH b); -pfellon: acc. sg. 150,15/16 (SH A). rot gefärbter Stoff oder daraus gefertigtes Gewand: rothpfellon coccum Graeci, nos rubrum seu vermiculum dicimus [Hbr. I,328,189] Gl 3,150,15/16 (im Abschn. De coloribus vestium; 3 Hss. rôtphelll, 1 Hs. rôtphelli). rothphello coccus rubra purpura [Hbr. II,225,246] 269,29 (1 Hs. rôt adj.). Vgl. rôtphelli.
rôtphelll st. m. — Graff III,334. Belege im Nom. Sing., wenn nicht anders angegeben. rot-phellol: Gl 3,229,14. 249,30 (beide SH a2). 282,54 (SH b, 3 Hss.). 305,4 (SH d; -ph-). 314,61 (SH e); acc. sg. -] 150,16 (SH A, 2 Hss.); -phellil: 297,23 (SH d); acc. sg. -] Hbr. I,328,189 (SH A); -pfellol: Gl 3,229,15 (SH a2). 419,41 [HD 1,80]; -pfellel: 182,37 (SH B). 416,46 [HD 2,338]; -fellel: 249,32 (SH a2); -pellol: Thies, Kölner Hs. 164,11. 176,20 (beide SH; zu -p- vgl. Braune, Ahd. Gr.16 § 131,2); -pellel: dat. sg.? Gl 4,253,5 (M, Goslar 2, 14. Jh.; zu -p- s. o.; mit Endungsabfall in später Hs.?); [Bd. 7, Sp. 1172] rout-phellol: 3,229,14. 249,31 (beide SH a2; zu -ou- vgl. Braune a. a. O. § 45 Anm. 5). — roth-phellol: Gl 3,182,37 (SH B). 249,30/31 (SH a2); acc. sg. -] 150,15 (SH A); roht-felleul: Stricker II,49,28 (SH, Basel B. X. 18, 14. Jh.; zu -ht- statt -th- für t vgl. Braune a. a. O. § 163 Anm. 7b). — rote-phellel: Gl 3,321,35 (SH e; zum Fugenvokal vgl. Gröger § 14). rot gefärbter Stoff oder daraus gefertigtes Gewand: rothphellol coccum Graeci, nos rubrum seu vermiculum dicimus [Hbr. I,328,189] Gl 3,150,15 (1 Hs. rôtphelli, 1 rôtphello). Hbr. I,328,189 (beide im Abschn. De coloribus vestium). coccus vel vermiculum vel conchilium vel ostreum [Hbr. II,12,270] Gl 3,182,37. coccus rubra purpura [Hbr. II,225,246] 229,14 (2 Hss. rôtphelli). 297,23. 314,61. Thies, Kölner Hs. 164,11. ostrum coccus rubra purpura [Hbr. II,391,143] Gl 3,249,30 (1 Hs. rôtphelli). 282,54. 305,4. 321,35. Thies, Kölner Hs. 176,20. rotpfellel grne pfellel coccino et iacincto [vgl. mitte igitur virum eruditum qui noverit operari in ... purpura, coccino et iacincto, HD 2,338 = 2. Paral. 2,7] Gl 3,416,46 [HD 2,338]. coccus 419,41 [HD 1,80]. rotpellel [tabernaculum vero ita facies: decem cortinas de bysso retorta, et hyacintho, ac purpura,] cocco [-que bis tincto, Ex. 26,1] 4,253,5. concus Stricker II,49,28 (concus wohl für coccus, gekreuzt mit mlat. conchus (vgl. Diefb., Gl. S. 139 f.), Nebenform von concha ‘Purpur(schnecke)’).
rôt[h]ros st. n., nhd. rotroß. — Graff IV,1180 s. v. hros. Alle Belege im Nom. Sing. rot-ros: Gl 3,78,54 (SH A, 4 Hss.); roth-: 56 (SH A). 367,33 (Jd); rott-: 78,56 (SH A). — rod-: Gl 3,78,57. Hbr. I,145,418 (beide SH A); -rosz: Gl 3,201,40 (SH B). kastanienbraunes Pferd: rotros badius equus ł phoenicatus, item spadix [Hbr. I,145,418] Gl 3,78,54. Hbr. I,145,418. Gl 3,201,40. 367,33.
rôtstein st. m., nhd. DWB rotstein; mnd. rôtstêin, mnl. rootsteen. — Graff VI,688. rot-stein: nom. sg. Gl 1,630,71 (M, 2 Hss.); dat. sg. -]e 69 (M, 3 Hss.); roth-: dass -]e 68 (M, 4 Hss.). Rötel, Rotstein (vgl. Lüschen, Steine S. 304): rothsteine (1 Hs. davor owir (sc. ogar st. m.), 4 Hss. danach ł ogre) [vae qui aedificat domum suam in iniustitia ... pingitque] sinopide (1 Hs. noch rufa terra, vgl. Davids, Bibelgl. S. 266,1037) [Jer. 22,14]. Vgl. rôtilstein.
rotta sw. f., mhd. rot(t)e; mnd. rotte, mnl. rote; wohl aus roman.-frz. rot(t)a/ro(t)te, das aus altfrk. *hrôta entlehnt ist (vgl. Steger, Philologia musica S. 100. 105, FEW 16,250 s. v. *hrôta), oder aus mlat. rot(t)a, rothta (vgl. Niermeyer, Lex.2 S. 1204 u. Lexer, Hwb. 2,509). — Graff II,487 f. rott-: nom. g. -a O 5,23,199. Np 80,3. Npgl 70,22. 91,2. Npw 42,5; -e Gl 3,383,5 (Jd); gen. sg. -un Npgl 67,1. 70,22; dat. sg. -un 56,9; -en Npw 149,3; dat. pl. -on Gl 2,18,64; rotûn: dat. sg. Nm 853,9 [336,4]. — rodda: nom. g. Gl 3,65,3 (SH A, 4 Hss.). 215,17 (SH B). Hbr. I,111,1306 (SH A). rotta Siewert, Horazgl. S. 188,16 ist wohl lat. (vgl. Siewert a. a. O. S. 189). Rotte (ein Saiteninstrument): a) Harfenpsalterium: sih thar (sc. im Paradies) ouh al ruarit, thaz organa fuarit, lira joh fidula joh managfaltu suegala, harpha joh rotta, joh thaz io guates dohta [vgl. audies fidicines cytharis et tympanis mutuo certamine [Bd. 7, Sp. 1173] colludentes, Ephr. Syr. 3,595] O 5,23,199. fone diu sint an dero lirun . unde an dero rotun io siben seiten [vgl. antiqua ... cithara septemchordis erat, Is., Et. III,22,4; forma citharae initio similis fuisse traditur pectori humano ... Paulatim autem plures eius species extiterunt, ut psalteria, lyrae, Is., Et. III,22,2/3] Nm 853,9 [336,4]. psalterium habet obenan buh . dannan gant nider die seiten ... aber cythara habet nidenan buh ... hier ist psalterium unde cythara. Daz saltirsanch heizet nu in dutiscun rotta . a sono uocis Np 80,3. in psalmo (in rottun lutun) est sonoritas (ist scal) [vgl. psalmus ... dicitur qui cantatur ad psalterium, Is., Et. VI,19,11] Npgl 67,1. an demo psalterio (rottun seitspile) singo ih dir (Gott) 70,22. psalterium (rotta) ist genus organi (ein slahta orginsangis . so also seitspil ist) . daz ruoret man mit handen 91,2. diu rotta habet obenan buh Npw 42,5 (Np 4 psalterium); ferner: Npgl 56,9. 70,22 (beide Np psalterium). Npw 149,3 (Np psalterium); hierher oder zu b: rotton [fistula cum] citharis [reclamans aethera pulsat, Aldh., De virg. 373] Gl 2,18,64 (zu cithara mit der Bed. ‘Harfe, Leier o. ä.’ vgl. Mlat. Wb. II,647,3); b) Zupfleier: rodda lira Gl 3,65,3 (im Abschn. De musicorum vasis; davor harpha cythara). 215,17 (davor harpfa cythera). 383,5 (darauf rotta idem; davor harfe cythara). Hbr. I,111,1306. Abl. rottâri; rottôn. Vgl. [h]ruoza. Vgl. Steger, Philologia musica S. 91 ff., MGG, Sachteil 8,565 f., Wickens, Music S. 100 ff., Droysen-Reber, in: Ikonogr. Zeugnisse S. 13 ff.
rottâri st. m., mhd. rottære (vgl. auch Findebuch S. 290). — Graff II,488. Nur Glossenbelege, alle Nom. Sing. rotare: Gl 3,186,31 (SH B). — rodtare: Gl 3,140,17 (SH A). — rodd-ari: Gl 3,140,16 (SH A, 2 Hss.); -are: ebda. (SH A, 2 Hss.). 186,31 (SH B). 233,14 (SH a2); -ar: 140,18 (SH A); -ere: Hbr. I,291,291 (SH A). Rottenspieler: roddari cythareda Gl 3,140,16. 186,31. 233,14. Hbr. I,291,291.
rottendit Gl 1,148,31 (K) s. AWB rotên.
rottila Gl 3,203,83 s. AWB rôtila.
rottôn sw. v., mhd. rot(t)en; mnd. rotten. — Graff II,488. rotton: inf. Npgl 91,2. für jmdn. auf der Rotte spielen, mit Dat. d. Pers.: ruore dine hende . unde bruche sie ze guote . daz heizzet psallere deo (gote rotton) psallere nomini tuo.
rotumbla Gl 2,368,61 (clm 280 A, Hs. 10. Jh.) zu: [offensio] offensiuncula [. Cicero pro Plancio: ista in aedilitate offensiuncula accepta, Prisc., Inst. II,108,18] ist unklar. Im Ahd. Gl.-Wb. S. 494 wird der Beleg als rotumbila f. (?) ‘Tambourin’? gedeutet (vgl. auch Gl.Wortsch. 7,488; zu mhd. rotumbel ‘eine Art Tambourin’ vgl. Rellecke, Instrument S. 112 ff.). Für lat. offensiuncula wäre eine Glossierung der Bed. ‘kleines Ärgernis’ zu erwarten. Vielleicht ist die Gl. nicht als deutsch zu bestimmen, vgl. Steinm. z. St. Oder ist ein Bezug zum EN lat. Plancius zu erwägen, der fälschlich mit plangere ‘schlagen’ in Verbindung gebracht u. als Bez. für ein Schlaginstrument mißverstanden worden ist?
rôtwê mhd. st. n. f. oder sw. m. f., nhd. dial. bair. (älter) rot we n. m. Schm. 2,824 s. v. wê; vgl. wêwê, wê Lexer 3,812,40. [Bd. 7, Sp. 1174] rt-wa: dat. sg. Gl 1,753,74 (clm 14745, 14. Jh.; zu -für ô vgl. Paul, Mhd. Gr.25 § L 41). rote Ruhr (vgl. Riecke, Med. Fachspr. 2,410): rtwa [contigit ... patrem Publii febribus, et] dysenteria (Hs. dissēt ia) [vexatum iacere, Acta 28,8] (7 Hss. ûzsuht, 4 ûzgang); zu lat. dysenteria ‘mit Durchfall verbundener Schmerz in den Eingeweiden’ vgl. Riecke a. a. O., vgl. noch Mlat. Wb. III,1070 u. Diefb., Gl. S. 185c. |
| |