Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
roum bis [h]roz (Bd. 7, Sp. 1187 bis 1188)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis roum st. m., mhd. roum, frühnhd. raum (vgl. DWb. VIII,283), nhd. rahm; mnd. rôm(e), râme, mnl. rome, room; ae. réam.
roum: nom. sg. Gl 3,496,41 (r aus Korr.); dat. sg. -]a 1,314,4; nom. pl. -]a 3,496,4.
1) geronnene fette Milch: roum ł spunna coagulum Gl 3,496,41.
2) Milchsaft (pflanzliches Sekret), oder zu 1 (?): rouma crama lactis Gl 3,496,4 (in einem Pflanzenglossar; zu lat. cramaRahm, Sahnevgl. Mlat. Wb. II,1976 (auf der Basis dieses Belegs); nach Diez, Et. Wb. 1,144 abgeändert aus cremorMilchsaft; zu mlat. cremor ‘(aus Pflanzen gewonnener) dicker Saft, Sirupvgl. außerdem Mlat. Wb. II,2003,24 ff.; nach lat. lactis steht Calamus aromaticus, eine alte, aufgrund des wohlriechenden Wurzelstockes gewählte Pflanzenbez. für Kalmus, Acorus calamus, vgl. Marzell, Wb. 1,110).
3) Gekochtes: rouma [(Esau zu Jakob:) da mihi de coctione hac] rufa [, quia oppido lassus sum, Gen. 25,30] Gl 1,314,4 (zur Gll.-Verschiebung vgl. Steinm. z. St.).
 
Artikelverweis 
roumisal Gl 4,112,41 s. AWB [h]ruomisal. [Bd. 7, Sp. 1188]
 
Artikelverweis 
(gi-)roupen s. jetzt AWB (gi-)rouben.
 
Artikelverweis 
rouuel Gl 1,407,10 s. AWB kreuuil.
 
Artikelverweis 
rou .. uf us . piu ZfdPhil. 128,331,19 (clm 18524,2, Hs. 9. Jh.; -ou, -f, -s-, -pi- unsicher) in der Eintragung tiuuales parnes frazeht piuuollanuss . rou f us . piu ohne ersichtlichen Bezug zu: [sic et omnes quos illis temporibus ecclesiarum principes ordinabant sorte eligebant. Nam cleros sors interpretatur, unde et haereditas Graece cleronomia appellatur, et haeres cleronomos, Is., De off. 2,1 p. 777] ist aufgrund der rudimentären Lesung nicht deutbar, vgl. dazu a. a. O. S. 332.
 
Artikelverweis 
? uuidar-[h]rouuuen oder -[h]rouuuên sw. v.; zum Ansatz vgl. Kölling, Stud. S. 117 f., Ahd. Gl.-Wb. S. 853 u. Heidermanns, Primäradj. S. 306.
Verschrieben: uuider-rcɔuuuantan: part. prs. dat. pl. Gl 2,482,3 (vgl. Kölling a. a. O. S. 117; Kiel 145, Gll. 11. Jh.; Kölling konjiz. -rouuuantan mit Korr. von -d- zu t; nach Steinm. rciuuuantan, entstellt aus raphantan, deshalb in Lauffer S. 251 f. als widarrapfen angesetzt).
wieder aufbrechen, wieder blutig werden: uuiderrouuuantan [illum (Romanum) recentes per cicatricum vias denuo exarabant, quaque acutum traxerant paullo ante ferrum, mox] recrudescentibus [plagis apertas persequebantur notas, Prud., P. Rom. (X) 798] (vgl. DML XIII,2687c; zu recrudescere auch in der Bed. verschorfenvgl. Kölling a. a. O. S. 117 f. u. Gl 2,452,79 s. v. raphen, Ahd. Wb. 7,668; nach Lauffer a. a. O. Lehnübers. in der Bed.wieder verkrusten’).
Vgl. [h]rô.
 
Artikelverweis 
rova Gl 2,298,59 s. ruoba2.
 
Artikelverweis 
roch Gl 3,236,64 s. AWB rouhhûs.
 
Artikelverweis 
rovm Gl 1,305,37 s. [h]ruom.
 
Artikelverweis 
rovnigs Gl 4,131,38 s. AWB ruomîg.
 
Artikelverweis 
[h]roz st. m., mhd. ro(t)z, nhd. DWB rotz; as. hrot(t) (s. u.), mnd. rots (aus dem Hd.); ae. hrot (zum mask. Genus vgl. Clark Hall-Meritt S. 194). — Graff II,559.
hroz: nom. sg. Gl 3,7,3 (Voc.); dat. sg. -]ze 2,765,27 (clm 14747, 9. Jh.). — hrot: nom. sg. Gl 2,590,14 (sem. Trev.).
roz: nom. sg. Gl 2,382,16. 388,32 (2 Hss.). 393,19. 408,14. 409,44. 433,56. 58. 481,13. 484,39 (Sg 136, Gll. 9. oder 10. Jh.?). 506,19 (2). 536,6. 541,41. 591,34. 728,37. 729,14. 3,53,37. 263,68 (SH a2, 2 Hss.). 280,6 (SH b). 320,24 (SH e). 326,22 (SH f). 347,46 (SH g, 3 Hss.). 437,29. 661,13. 4,79,44 (Sal. a1, 5 Hss.). 151,45 (Sal. c). Amsterd. Beitr. 19,98,94. Meineke, Ahd. S. 36,300 (Sal. a1); rozz: dass. Gl 2,352,4. 4,79,45 (Sal. a1); -]e dat. sg. 2,385,27. 491,46. 4,151,44 (Sal. c); rotz: nom. sg. 2,729,14. 3,280,7 (SH b); -]ę dat. sg. 2,382,16 (zu -ę- vgl. Braune, Ahd. Gr.16 §§ 14 Anm. 1 u. 57 Anm. 2); rz: nom. sg. 4,79,46 (Sal. a1, clm 22201, 12. Jh.; zu -- vgl. Braune a. a. O. § 32 Anm. 7); ruoz: dass. ebda. (Sal. a1, Ink., 15. Jh.; zu -uo- vgl. Braune a. a. O., Beitr. 11,307); ruz: dass. ebda. (Sal. a1, clm 17403, 13. Jh.). — rot: nom. sg. Gl 4,211,2 (sem. Trev.).
Verschrieben (?): rosze: nom. sg. Gl 3,280,7 (SH b, clm 3215, 13./14. Jh.; oder ist ein Ansatz rozze mhd. (st. sw.?) f. zu erwägen (?), vgl. nhd. rotze).
rot Gl 3,722,7. rhoz S 39,21 s. AWB [h]ruoz.
(Nasen-)Schleim, Auswurf, -fluß: rozz [si enim summitas nasi, ut] muccus [continere non possit, abscisus fuerit, cum 12 solidis componat, Lex Alam. LXII, 2 p. [Bd. 7, Sp. 1189] 119,12/13] Gl 2,352,4. mucculentis .i. sordidis a mucca (vgl. Thes. VIII,1554,38 f.) .i. roz [zu: (Laurentius zum Präfekten über die Mächtigen der Welt:) pannis videres obsitos et] muculentis (Glosse: sordidis, vgl. PL 60) [naribus, Prud., P. Laur. (II) 282] 382,16 (zum Lat. vgl. Beitr. 73,201 u. Add. II,122). 385,27. 491,46. 591,34 (zum Lat. vgl. Beitr. 73,205). roz muccus [zu ebda.] 388,32. 393,19. 408,14 (davor rozzeger mucculentus). 409,44. 484,39. 541,41. 590,14 (danach hrodach muculentus). Amsterd. Beitr. 19,98,94. muculentis rozzegen nam muccus roz (1 Hs. nam muccus sordidis a mucca .i. roz) [zu ebda.] Gl 2,433,56. rozzeger muccus roz [zu ebda.] 481,13 (daneben interlinear murcus qui praecisum nasum habet, vgl. Kölling, Stud. S. 108,120). ruzigen, am Rande muccum roz a mucca roz [zu ebda.] 506,19 (1 Hs. [h]ruzzîg). a mucca roz mucculentus rozzigen [zu ebda.] 536,6. roz muccus [Vitae patr., ohne Kontext] 728,37. roz [erat aliquis infirmus de nimia abstinentia, qui tussiens exscreabat] phlegma [ebda. 572b,70] 729,14. in hrozze in reuma [Pass. Thecl., ohne Kontext] 765,27. hroz mucca 3,7,3. 320,24. 326,22. 437,29. 4,79,44. 151,45. Meineke, Ahd. S. 36,300. fleuma (l. phlegma) Gl 3,53,37 (im Abschn. Versus De membris humanis). vomex (zum lat. Lemma vgl. vomo vomis vomex, Prisc., Inst. II,140,39) 263,68. 347,46. 4,211,2. muccus quod (1 Hs. muces, 2 Hss. qui) de naribus fluit 3,280,6. muncus ł flecma 661,13. muculentus rozziger .t. sordidus a mucca .i. rozze .t. 4,151,44.
Abl. [h]rozzag, [h]ruzzîg; vgl. AWB [h]rozza, [h]rûzen.
Vgl. Riecke, Med. Fachspr. 2,410 ff.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort: