| - fora-rucken, sw. v.
- fram-rucken, sw. v.
- furdir-rucken
- furi-rucken, sw. v.
- gi-rucken, sw. v.
- ir-rucken, sw. v.
- nidar-rucken, sw. v.
- ubar-rucken, sw. v.
- ûf-rucken, sw. v.
- uuidari-rucken, sw. v.
- zuo-rucken, sw. v.
- rucki, st. m.
- -rucki
- -ruckida
- ruckîg, adj.
- ruckilî(n), st. n.
- rockilî(n), st. n.
- rucko, sw. m.
- ruclîh, adj.
- rucstanc, st. m.
- rum
- rum
- rum(-), s.
- rûm, st. m.
- rumaliko
- rûmana, adv.
- Rûmâra, st. m. pl.
- Rômâra, st. m. pl.
- rumbo, sw. m.
- rûmen, sw. v.
- gi-rûmen, sw. v.
- ir-rûmen, sw. v.
- rumenter
- rûmento, adv.
- -rûmi, st. n.
- rûmi, adj.
- gi-rûmi, adj.
- rûmî(n), st. f.
- rumire
- rûmisc, adj.
- rômisc, adj.
- rûmlîhho, adv.
- rûmliuti, st. m. pl.
- rômliuti, st. m. pl.
- rûmo, adv.
- rumolos
- [h]rumphunga, st. f.
- [h]rumphusla, st. f.
- rûmscuoh, st. m.
- rômscuoh, st. m.
- run
- .. run
- run, st. m.
- -rûn, st. m.
- rûna, st. f.
- -rûna
- rûnâri, st. m.
- runc-
- runechere
- bi-runen, sw. v.
- gi-ûf-rûnen, sw. v.
- rûnên, sw. v.
- runentir
- rûnento, adv.
- runetzi
- runezon
- rûnezzâri, st. m.
- rûnezzen, sw. v.
- rûnezzunga, st. f.
- rung
- .. runga
- [h]runga, st. f.
- gi-rûni, st. n.
- rûnilâri, st. m.
- -rûnîn
- runistrang, st. m.
- runizura
- runkôn, sw. v.
- runken, sw. v.
- bi-runnen
- gi-runnida, st. f.
- rûnnissa, st. f.
- -rûno
- gi-rûno, sw. m.
- tô-rûnon, sw. v.
- runot
- runoten
- runs, st. f. m.
- runsa, st. f.
- runsen, sw. v.
- runsîg, adj.
- runsoda
- runson
- runst, st. f.
- gi-runst, st. f.
- rûnstab, st. m.
- runstîg, adj.
- rûnunga, st. f.
- rununter
- runvs
- [h]runza, st. sw. f.
- runzanta
- [h]runzilla, st. sw. f.
- [h]runzil(l)o:, sw. m.
- [h]runzillohti, adj.
- [h]runzoht(i), adj.
- runzon
- [h]runzôn, sw. v.
- gi-[h]runzôn, sw. v.
- [h]ruob
- ruoba1, st. sw.?
- ruoba2, st. f.
- ruova, st. f.
- ruob(i)gras, st. n.
- ruobisâmo, sw. m.
- ruobitorso, sw. m.
- ruobôn, sw. v.
- gi-ruobôn, sw. v.
- ruod, st. m.
- ruodar, st. n.
- -ruodari
- gi-ruodarôt
- ruodarskef, st. n.
- ruoen, sw. v.
- ir-ruoen, sw. v.
- [h]ruof1, st. m.
- [h]ruof2, st. m.
- ruova
- [h]ruofalîn, adj.
- [h]ruofalîno, adv.
- [h]ruofan, red. v.
- [h]ruofen, sw. v.
- after-[h]ruofan, red. v.
- ana-[h]ruofan, red. v.
- ana-[h]ruofen, sw. v.
- thara-[h]ruofan
- ingegin(i)-[h]ruofan, red. v.
- ir-[h]ruofan, red. v.
- ir-[h]ruofen, sw. v.
- saman-[h]ruofan, red. v.
- saman-[h]ruofen, sw. v.
- zuo-[h]ruofan, red. v.
- [h]ruofâri, st. m.
- [h]ruofen
- ana-[h]ruofen
- bi-[h]ruofen, sw. v.
- ir-[h]ruofen
- saman-[h]ruofen
- [h]ruofento, adv.
- ana-[h]ruofento, adv.
- [h]ruofida, st. f.
- ana-[h]ruofôn
- [h]ruoft, st. m.
- -[h]ruoft
- gi-[h]ruoft, st. m.
- [h]ruofti, st. n.
- -[h]ruofti
- gi-[h]ruofti, st. n.
- [h]ruofunga, st. f.
- ir-[h]ruofunga, st. f.
- ruog, st.
- ruogâri, st. m.
- ruogen, sw. v.
- fir-ruogen, sw. v.
- gi-ruogen, sw. v.
- -ruoghaft
- ruogida, st. f.
- fir-ruogidi, st. n.
- ruogisal, st. n.
- ruogstab, st. m.
- ruogunga, st. f.
- [h]ruoh, st. m.
- ruoh
- ruoh(-)
- -ruoh
- . rûoh
- ruohha, st. sw. f.
- ruoh, st. m.
- ruohhalôs, adj.
- ruohhalôsî, st. f.
- ruohhalôso, adv.
- ruohhalôsôn, sw. v.
- ruohhâri
- ruohhen, sw. v.
- bi-ruohhen, sw. v.
- -ruohhida
- -ruohhîg
- fir-ruohhilôn, sw. v.
- -ruohhisc
- -ruohhit
- [h]ruohho, sw. m.
- bi-ruohhunga, st. f.
- ruo(h)id, st. m.
- ruohlîhho, adv.
- ruohta
- -[h]ruom, adj.
- [h]ruom, st. m.
- ruom
- [h]ruomag, adj.
- hrēmig, adj.
| | fora-rucken sw. v., mhd. nhd. vorrücken; mnd. vōrrükken, mnl. vorerucken. fora-rukun: 1. sg. Gl 4,201,40 (sem. Trev.; zur Wiedergabe der Geminate durch einfaches -k- vgl. Katara S. 63, zu -un vgl. Braune, Ahd. Gr.16 § 305 Anm. 4; im As. Hwb. S. 318 als forarukkian angesetzt). sich hervortun, hervortreten: excello.
fram-rucken sw. v. fram-ge-ruckit: part. prt. Gl 2,703,13 (Paris Lat. 9344, Gll. 10./11. u. 11. Jh.). (in einer Erzählung) fortfahren: framgeruckit [post hinc] digressus [iubeo (sc. Vergil) frondentia capris arbuta sufficere, Verg., G. III,300] (z. St. u. zu digressus statt progressus vgl. Erren, Georgica 2,692 f.; zur Bed. vgl. auch framruc, Ahd. Wb. 3,1221; anders Ahd. Gl.-Wb. S. 496, Splett, Ahd. Wb. I,2,770, Gl.-Wortsch. 8,18 mit der Bed. ‘sich entfernen’). Abl. framruc.
furdir-rucken s. jetzt AWB furdir u. rucken.
furi-rucken sw. v.; mnd. vrrücken. — Graff II,435. fure-rucchentiu: part. prs. nom. sg. f. Nc 837,10 [158,18/19]. etw. überschreiten, passieren, mit Akk. d. Sache: tisen Iouis circulum furerucchentiu . unde (auf der Reise durch den Himmel) samofilo hohor chomentiu . sah si (Philologia) den ... fater dero goto hunc etiam praetergressa circum . ac parili interiectione sublimis . deorum ... creatorem.
gi-rucken sw. v., mhd. gerücken. — Graff II,434. ke-rucch-: 3. sg. -et Nk 479,23 [125,16]; ge-: dass. -et Nb 271,2/3. 278,16. 19 [210,26. 215,16. 17]. Nm 856,30 [339,16]; 2. sg. conj. -êst Nb 290,25 [223,11]; inf. -en Nk 480,2 [125,27/126,1]. Np 47,2; -ruch-: dass. -en Npw ebda. 1) sich weiter bewegen: a) sich (weiter nach vorne/näher) (auf etw. zu) bewegen: α) mit furdir: eigentl.: vom Mond, erw. mit durch thâr eingeleitetem Relativsatz: (verdeckt von der Erde) imo an dero stete gebristet sines liehtes . unz er ... furder gerucchet . tar in diu sunna anaskinen mag Nb 271,2/3 [210,26] (zu tar ‘(dorthin,) wo’ ohne Bezugswort im übergeordneten Satz vgl. thâr 1. Teil B I 2, Ahd. Wb. 2,201); — bildl.: vom Sänger: in einer Melodie voranschreiten: anafahendo habet er geuualt zeerheuenne so nidero . alde so hoho er uuile . aber so er erheuet . unde furder gerucchet . so nehabet singendo nehein geuualt . nideror alde hohor . zefahenne . âne aba duplo in simplum (sc. von der höheren Oktave in die niedrigere) . alde abe simplo in duplum . also er chunnen mag an demo monochordo . alde an dero organun Nm 856,30 [339,16]; β) mit nâhôr u. zuo + Dat. d. Sache, bildl.: unde ist tingolih so filo inbundenora . des fati . so uilo iz nahor [Bd. 7, Sp. 1212] gerucchet zu demo innerosten angen (sc. Angelpunkt) tanto aliquid fato liberum est . quanto illum rerum cardinem vicinius petit Nb 278,19 [215,17]; b) sich weiter von etw. weg bewegen, entfernen: mit ferro u. fona + abstr. Dat., bildl.: ze dero selbun uuis uuirt taz peuuvnden mit meren bendelen . des fati . daz ferro gerucchet fone demo foreganden uuillen . i. dei prouidentia quod longius a prima mente discedit . maioribus fati nexibus implicatur Nb 278,16 [215,16]. 2) sich (in einem best. Grad) innerlich (vorwärts) (auf etw. hin) bewegen, sich geistig-moralisch (auf etw. hin) weiterentwickeln: a) mit ferrôr: ube er (ein schlechter Mensch) uuola uahet ze tugede . alde er sih zu erist ieht pezerot . tannan mag man in uuanen ouh ferror gerucchen si enim bene mobilior ad virtutem fiet . vel quodcumque crementum sumpserit a principio . ex hoc etiam verisimile est . amplius eum sumere crementum Nk 480,2 [125,27/126,1] (zur Wiedergabe von sumere crementum vgl. Jaehrling S. 132); b) mit furdir: nu getring daz ih (Philosophia) tir (Boethius) gebe . daz tu mit tero labo furder gerucchest accipe igitur haustum . quo refectus . firmior in ulteriora contendas [vgl. festines, X] Nb 290,25 [223,11]; c) mit Korrelat sô filu u. Konsekutivsatz: scadel mennisco ze fromon ... gezohter . kerucchet io be dero uuilo so uilo . daz er bezero uuirdet pravus enim ad meliores exercitationes deductus ... vel ad modicum aliquid proficiet . ut melior sit Nk 479,23 [125,16] (zur Wiedergabe von proficere vgl. Jaehrling S. 132); d) mit zi + abstr. Dat. zur Angabe des Zielpunktes: vuir suln ... an imo (Gott) gerucchen ze dero hohi dero tugedo [vgl. credentes in Christum collinati sunt illi civitati; crescendo ... mons iste ... venit ad nos, Aug., En.] NpNp 47,2 (zu an ‘mit Hilfe von’ vgl. an(a) 1. Teil A V 2, Ahd. Wb. 1,368).
ir-rucken sw. v., mhd. Lexer errücken (?). — Graff II,434. ir-ruckit: part. prt. Gl 1,146,32 (Ra); ar-rukit (zu -k- vgl. Kögel S. 85): dass. ebda. (Pa); ir-: dass. ebda. (K). in die Höhe bewegen, aufrichten (?): arrukit untarhapan fulcitus sublevatus (wurde ausgehend von sublevare ‘in die Höhe heben’ glossiert? Die Kontextbed. von fulcitus als Synonym von sublevatus ist wohl ‘unterstützt’, vgl. dazu Splett, Stud. S. 495).
nidar-rucken sw. v., nhd. niederrücken. — Graff II,434. nider-rucchen: inf. Nk 493,15. 16 [140,20/21. 21]. sich nach unten bewegen, als Wort der Objektsprache: also ufrucchen . uuideruuartig ist temo niderrucchen . unde aber niderrucchen temo ufrucchen ut ei quae inferius (sc. nach unten) est . ea quae superius est . et ei quae superius est . ea quae inferius est Nk 493,15. 16 [140,20/21. 21] (im Abschn. De contrarietate motuum; zur freien Wiedergabe von aristotelischen Begriffen der Bewegung durch Notker vgl. Jaehrling S. 127).
ubar-rucken sw. v., nhd. überrücken; mnd. verrükken; vgl. mhd. Lexer überrücken st. n. — Graff II,434. uber-rucchet: part. prt. Nc 811,16 [130,11/12]. etw. überschreiten, hinter sich lassen, übertr., mit abstr. Akk.: so si (Apotheosis) sia (Philologia) gesah uberrucchet haben menniskon unmuoza . ih meino . des sih mennisken vnmuozig tuont quae quidem omnia eidem mater abstraxit . postquam eam recognovit transcendisse humana studia. [Bd. 7, Sp. 1213]
ûf-rucken sw. v., mhd. ûfrücken, nhd. DWB aufrücken; mnd. uprücken (vgl. Schiller-Lübben 5,124), mnl. oprucken. — Graff II,434. ûf-rucchen: inf. Nk 493,14/15. 16 [140, 19/20. 21/22]. sich nach oben bewegen, als Wort der Objektsprache: also ufrucchen . uuideruuartig ist temo niderrucchen . unde aber niderrucchen temo ufrucchen ut ei quae inferius est . ea quae superius (sc. nach oben) est . et ei quae superius est . ea quae inferius est Nk 493,14/15. 16 [140,19/20. 21/22] (im Abschn. De contrarietate motuum; zur freien Wiedergabe von aristotelischen Begriffen der Bewegung durch Notker vgl. Jaehrling S. 127). Abl. ûfruc.
uuidari-rucken sw. v., mhd. widerrücken. uuidiri-ruchent: 3. pl. Gl 2,76,3 (mus. Brit. Arund. 514, 10./11. Jh.). sich zurück bewegen, zurückfallen (?): uuidiri ruchent retro cadunt [ohne Kontext unter Gll. zu Boeth., Cons.]; vielleicht steht diese am oberen Blattrand eingetragene Gl. mit der auch am oberen Blattrand auf der vorhergehenden Seite der Hs. eingetragenen Gl. zisa- mane gehellent idem sentiunt Gl 2,75,46 (vgl. Ahd. Wb. 3,931 s. v. zisamanegihellan), für die ebenfalls kein direkter Kontextbezug ermittelbar ist, in Zushg.; bei beiden Eintragungen könnte es sich um eine Formulierung der Quintessenz des Boethiustextes auf der jeweiligen Seite handeln; in einem Falle würde diese ‘sie (die Menschen) stimmen überein (in der Suche nach dem Guten)’ lauten, im anderen Fall ‘sie (die Menschen) kommen zur göttlichen Bestimmung zurück’; oder gehört die Gl. wie vorausgehendes zesamine gihellent consentiunt Gl 2,76,1 zu lat. bonum est igitur quod tam diversis studiis homines petunt: ... variae dissidentesque sententiae ... in diligendo boni fine consentiunt [Boeth., Cons. 3,2 p. 54,74/75] u. bezieht sich auf lat. (sententiae) dissidentes, das im Kontext ‘einander widersprechende Ansichten’ bedeutet?
zuo-rucken sw. v., nhd. DWB zurücken. zua-rukkente: part. prs. Gl 2,617,8 (Antwerpen 126, 9. Jh.). herankommen: zuarukkente [ille chelydrus (die giftige Schlange, d. h. der Teufel) ... virus in unius] progressus [viscera fudit, Sed., Carm. pasch. III,193]. |
| |