Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
arah bis aravuigonti (Bd. 1, Sp. 616 bis 618)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis arah st. m. f.?, bair. archen pl. Schm. 1,138, schwäb. arche 5 Fischer 1,306 f., schweiz. äre m., äri f. Schweiz. Id. 1,388 f., bad. äre f. Ochs 1,70. — Graff I, 467.
arhe: nom. pl. Gl 3,217,45 (SH B); arch: dass. 165,46 (SH A, 5 Hss., 12./13. Jh.). [Bd. 1, Sp. 617]
die (beiden) Stricke, zwischen denen ein großes Netz zum Fisch- oder Wildfang befestigt und ausgespannt wird: plagae (im Abschn. De retibus; vgl. dazu plagae a. dicuntur funes, quibus retia tenduntur circa imam et summam partem, Schm. a. a. O. nachDie deutschen Hss. ... zu MünchenS. 564 C 15). Vgl. auch die andern angegebenen Wörterbücher.
 
Artikelverweis 
arahâri st. m. — Graff I, 460.
arah-: nom. sg. -ari Gl 1,333,3 (M, lat. gen.). 421,56 (M, 4 Hss.). 4,247,31; -are 1,421,56 (M, 2 Hss.); gen. sg. -ares 333,1 (M, 4 Hss.); acc. pl. -are 415,30 (oder nom. sg.?, vgl. Vulg.). — areh-: nom. sg. -are Gl 1,421,61 (M); -eri 4,171,61 (Sal. d, 12. Jh.). arh-: nom. sg. -ari Gl 1,421,56 (M). 4,268,44 (M, 14. Jh.); -are 1,421,61 (M).
irhere: nom. sg. Gl 1,421,60 (M, clm 22 201, Windberg 12. Jh.); hirieres: gen. sg. 333,2 (ebda.), beide angelehnt an irh, irhîn?
Kunstweber, Weber, Verfertiger kunstvoller Stoffe: scipares ł arahares [ambos erudivit sapientia, ut faciant opera ...] polymitarii [, ac plumarii ..., et texant omnia, Ex. 35,35] Gl 1,333,1. arahare polymitarios [zu: Adeodatus ... polymitarius ... cuius hastile hastae erat quasi liciatorium texentium, 2. Reg. 21,19] 415,30. a. ł phlumari [ebda.] 421,56. 4,268,44. polymitarius 171,61. 247,31.
 
Artikelverweis 
arahlahhan st. n. — Graff I, 460.
arah-lahh-an, -en, -lah-am, -a: acc. sg. Gl 1,452, 35. 36. 37 (M). — ara-lahhan, -lach-un, -in (2 Hss.): acc. sg. Gl 1,452,34. 37. 36 (M). — arch-, ar-lachan: nom. acc. sg. Gl 1,539,60. 59 (M, lat. adj.).
aus kostbarem Material kunstvoll gewebte buntfarbige Decke zum Bedecken einer Liegestätte, einer Bahre u. ä.: aralahhan scecho [tulit] stragulum [... et expandit super faciem eius (des Kranken), 4. Reg. 8,15] Gl 1,452,34. fehlachan giarihotaz ł arlachan stragulatam [vestem fecit sibi, Prov. 31,22] 539,59.
 
Artikelverweis 
gi-arahôt: adj. part. prt. — Graff I, 460.
gi-arahot-: acc. pl. n. -iu Gl 2,460,39 (3 Hss., 1 -v); g-: dat. sg. n. -emo 1,330,52 (M, 2 Hss.). — gi-arihot-: dat. sg. n. -emo Gl 1,330,50 (M); acc. sg. n. -az 539,58/59 (M, 5 Hss.); g-: dat. sg. n. -emo 330,51 (ebda., 1 Hs.). — gi-arhot-: acc. sg. n. -iz Gl 1,539,61 (M); g-: acc. pl. f. -e 330,26 (M, 2 Hss., 12. Jh.); g-arote: dass. 27 (Eins. 127, 12. Jh.; zu garuuen gezogen?). — g-eraheteme: dat. sg. n. Gl 1,330,53/54 (M, 2 Hss.); g-irhotez: acc. sg. n. 539,62 (M, clm 22 201, Windberg 12. Jh.).
g-arachte: acc. pl. f.? Gl 1,322,51 (Stuttg. theol. et phil. 218, Zwiefalten 12. Jh.); -arihtemo: dat. sg. n. 330,55 (M, clm 4606, 12. Jh.); ge-, g-arhit: Grdf. 539,62. 63 (M, 12. 13. Jh.); g-erahtoz: acc. sg. n. 63 (M, clm 4606).
Verschrieben: g-erbotemo: dat. sg. n. Gl 1,330, 54/55 (M, clm 22 201).
kunstvoll gewebt, aus kostbarem, meist vielfarbigem Material hergestellt: narwn garhote ansulas (ab ansa) [hyacinthinas in lateribus ac summitatibus facies cortinarum, ut possint invicem copulari, Ex. 26,4] Gl 1,330,26 (9 Hss. nestila, 1 Hs. naruua ł nestila, 1 naruua). phlumlihemo ł giarihotemo [facies et velum de hyacintho, et purpura ... opere] plumario [et pulchra varietate contextum, ebda. 31] 50. fehlachan giarihotaz ł arlachan stragulatam vestem [fecit sibi: byssus, et purpura indumentum eius, Prov. 31,22] 539,58. giarahotiv [hunc videas lascivas ... venantem tunicas, avium quoque versiculorum indumenta ... texentem] plumea [Prud., Ham. 295) 2,460,39. [Bd. 1, Sp. 618]
Um gegerbtes, purpurn gefärbtes Leder handelt es sich in der auch sonst verderbten Glosse: pelles arietum .i. sine lana gilouroth quasi partica (Hs. -cii) idraolite garachte [zu: haec sunt autem quae accipere debetis: aurum, et argentum, ... et pelles arietum rubricatas, Ex. 25,5] Gl 1,322,51. Hat hier garuuen eingewirkt? und irh?, vgl. AWB arahâri st. m.
 
Artikelverweis 
Aram s. Eigennamen.
 
Artikelverweis 
aram(-) s. arm(-).
 
Artikelverweis 
aran st. m., mhd. arn, rhein. arn Rhein. Wb. 1,255; vgl. auch schweiz. ern f. Schweiz. Id. 1,462, m. s. v. ernet 464; mnd. ārn, ērn; got. asans. — Graff I, 479 f.
aren: acc. sg. S 168,17 (Preds. B). Nc 799,29 [159,12]; arin: nom. sg. S 168,15.
Ernte: do sprah er, daz der arin michel uuare unte dero snitare luzil [messis quidem multa, Greg., Hom. i, 17 p. 1496 = Luc. 10,2] S 168,15. pittit ... got, daz er senti die uuerhmanne in sinen aren [in messem suam, ebda.] 17. (Mercurius) der gerno heizet aber geladen uuerden . den aren des snidenden Osiris . der in Egypto den chornsamen fant fata .i. messionem succidentis Osiris Ni 799,29 [159,12].
 
Artikelverweis 
arangroz alies (= alietus) Gl 1,340,13 (2 Hss., 9. 10. Jh.). 4,255,2 (4 Hss., 9.—13. Jh., 1 Hs. -onz) ist nach v. Kralik, GGA 176, 141 ff. 160 ff. willkürliche Umgestaltung des dem Schreiber unverständlichen eringreoz (für ae. earngeap > -geat ‘Adlerfassernach dem Kommentar: alietus avis similis aquilae sed maior, tamen minor quam vultur, cod. Vind. 1761, = der große Adler, doch vgl. auch Holthausen, Engl. Stud. 50, 337; s. eringreoz.
 
Artikelverweis 
aranman st. m.
aran-man: nom. pl. F 10,1.
Erntearbeiter, Schnitter: a. ... sintun angila messores ... angeli sunt.
 
Artikelverweis 
arapait, -peid, -peit s. AWB arbeit st. f.
 
Artikelverweis 
aravuigonti s. AWB arauuingôn sw. v.