| - bithecken
- bitheckida
- bithemphen
- bithenken
- bithenkida
- bithenkit, part. prt.
- bithen(n)en
- bitheppen
- bitherba, st. f.
- bitherben, sw. v.
- bithirben?, sw. v.
- fir-bitherben, sw. v.
- fir-thirben, sw. v.
- gi-bitherben, sw. v.
- gi-thirben, sw. v.
- bitherbi, adj.
- bitherbi, st. n.
- bitherbî, st. f.
- bithirbî, st. f.
- bitherbida, st. f.
- bitherbîg, adj.
- bitherbgheit, st. f.
- bitherbgôn, sw. v.
- bitherbisôn, sw. v.
- bitherblîh, adj.
- bithirblîh, adj.
- bitherblîhho, adv.
- biderde
- biderfi
- bithigida
- bithîhan
- bithingôn, sw. v.
- bithirba
- bithirben, sw. v.
- bithirbî, st. f.
- bithirblîh, adj.
- bithiu, adv. u. conj.
- bithonarôn
- bithrangôn
- bithringan
- bithriozan
- bithrôzen
- bithrucken
- bithruckida
- bithûhen
- bithunken
- bithurfan
- bithurftîg
- bithurnen
- bithuuangnissida
- bithuuing, st. m.
- bithuuingan
- bithuuingnissi
- bithuuingnussa
- bithuuunganheit
- bithuuungannussi
- bithuuungannussida
- biedrieso
- biegên
- bieiskôn
- bielen
- bieost
- Bierahurst, as.
- bieren
- biersuin, as. st. n.
- bies
- bieslouch, mhd. st. m.?
- bieuer
- bieverbluome, mhd. sw.
- bieverwurz, mhd.
- bieza, st. f.
- biezgras
- biezkôl
- biezkrût, st. n.
- bifâhan
- bifaldan
- bifaldunga
- bifalgâri
- bifallan
- bîfang, st. m.
- bifangalôn
- bifanganheit
- bîfanglîh, adj.
- bifantôn
- bifârida
- bîfaz, st. n.
- bifazzôn
- bifêhnôn
- bifehtan
- bifelahan
- bifelgen
- bifelhantlîh
- bifelhâri
- bifellen
- bifengida
- bifesten
- bifestinôn
- bifillen
- bifindan
- bifindunga
- bifinstren
- bifizzusôn
- biflîdan
- bifliohan
- bflioz, st. m.
- bifliozan
- bifolhanlîh
- bifolhanunga
- bifolhida
- bifora
- biforahtin
- biforakunden
- biforan
- biforôn
- biforskôn
- bifriosan
- bifullen
- bifuntannissi
- bifuntnissi
- bifuntnissida
- bifuolôn
- bifuri
- bîga, st. f.
- bîgo, sw. m.
- bigaganen
- bigalan
- bigalôn
- bigalstrôn
- bigalunga
- bigân
- bîgang, st. m.
- bigangan
- bigangantlîh
- bigatôn
- bigeban
- bigehinga
- bigen
- bigenchar
- bigeng(e)o, sw. m.
- bigengeri, st. m.
- bigengida
- bîgengitha, as. st. f.
- bigenince
- biger, adj.
- bigerlîh
- bigerminôn
- bigezzan
- bigihida
- bgiht, st. f.
- bjiht, st. f.
- bgihta, st. f.
- bgihtâri, st. m.
- bgihtîg, adj.
- bgihtigâri, st. m.
- bgihto, as. sw. m.
- bigil
- bigin, st. m.
- biginâda
- biginnan
- biginnunga
- bîginôto, adv.
- bigiozan
- biglîtan
- bignâen
- bignagan
- bîgo, sw. m.
- bigomit
- bigonoto
- bigordel
- bigougalôn
- bigoumen
- bigoumida
- bigraban
- bigrabâri
- bigrabôn
- bgraft, st. f.
- bigreifôn
- bigrîfan
- bgrift, st. f.
- bigrintilôn
- bigrîtan
- bigruozen
- bigunst, st. f.
- bigurten
- bigurtôn
- bîgurtil, st. m.
- bihabannissi
- bihabannissida
- bihabâri
- bihabên
- bihabêtî
- bihaft
- bîhal, st. n.
- bîhala, sw. f.
- bihalbôn
- bihalsôn
- bihalsunga
- bihalta
- bihaltan
- bihaltantlîhho
| | bithecken s. AWB bi-thecken sw. v.
bitheckida s. AWB bi-theckida st. f.
bithemphen s. AWB bi-themphen sw. v.
bithenken s. AWB bi-thenken sw. v.
bithenkida s. AWB bi-thenkida st. f.
bithenkit part. prt. s. AWB bi-thenken sw. v. und unbithenkit adj. part. prt.
bithen(n)en s. bi-then(n)en sw. v.
bitheppen s. bi-theppen sw. v.
bitherba? st. f. s. AWB bitherbî st. f.
bitherben, bithirben? sw. v., mhd. bi-, MWB bederben, bair. biderben Schm. 1,535. — Graff V, 219 f. pi-darp-: 3. sg. -it Gl 1,139,24 (R); inf. -an 2,277,4 (M, clm 19 440, -ar- korr. in -ir-, s. u.); -tharpan: inf. (oder verkürzt aus -anti part. prs.?, vgl. Pa und u. 1 a) 1,8,9 (K, lat. part. perf.). [Bd. 1, Sp. 1004] pi-derp-: 3. sg. -it Gl 2,632,6 (11. Jh.); -derb-: 3. sg. -it S 190,17 (lat. conj.). 281,3; 3. sg. conj. -e 245,12; inf. -an 276,8. 278,21. 279,8 (sämtl. B); -in Gl 2,214,32 (12. Jh.): part. prs. -enti 1,8,9 (Pa, lat. perf.). pi-dirpan: inf. Gl 2,277,4 (M, 3 Hss., 1 -ir- aus -ar-korr.). — bi-dirbin: inf. Gl 2,201,37 (S. Pauli xxv d/82, 9./10. Jh.). Verschrieben pi-dibent: 3. pl. Npw 149,6. Zu den -i-Formen vgl. AWB bitherblîh adj. 1) nützlich, vorteilhaft, gut sein; angebracht, geeignet sein: a) Glossenwort: biderbenti (Pa), pitharpan(ti?) (K) expeditus Gl 1,8,9 (Ra pidarber adj.). pidarpit expedit 139,24; b) abs.: min si keduht meer sprehhan denne piderbit ne videatur plus loqui quam expedit S 209,12. piderban si ... abbas iudicaverit expedire quemcumque elegerit 279,8; c) mit Inf. zur Angabe dessen, was nützlich usw. ist: ni piderpit [neque enim numero comprendere] refert [Verg., G. ii, 104] Gl 2,632,6. piderbe eouuit auchon in arbitrio ... abbatis erit, si expediat, aliquid augere (an Nahrung) S 245,12. piderban ... hangen praeiudicamus expedire ... in abbatis pendere arbitrio ordinationem monasterii 278,21; d) mit Dat. der Pers., der etw. nützt: jmdm. nützen, zum Vorteil gereichen: bidirbin sculinter [is qui proximis] profuturus [enitesceret, Greg., Cura 1,5 p. 7] Gl 2,201,37. 214,32. daz in euuin vns piderbit quod ... nobis expediat S 190,17. einemu eocouuelihemv piderban viderit unicuique expedire 276,8. piderbit necessitas ... vagandi foras ... non expedit animabus 281,3. 2) Nutzen, Vorteil, Erfolg haben; vorwärtskommen: pidirpan (1 Hs. -ir- korr. aus -ar-) ł dihan [in quantum vos] profecisse [pensatis, etiam vobiscum alios trahite, Greg., Hom. i, 6 p. 1455] Gl 2,277,4 (2 Hss. nur pidirpan). 3) etw. benützen, gebrauchen, verwenden, mit Akk.: uuara zuo pidirbent siu dei suert? gerih tuonde ... Npw 149,6 (Np brûchent).
fir-bitherben, -thirben? sw. v., mhd. Lexer verbiderben, bair. schwäb. verbiderben Schm. 1,535, Fischer 2,1074. uir-pi-dirbit (clm 13 002), -pindirtit (clm 17 403): 3. sg. Gl 1,484,28.28/29 (M, 12. 13. Jh., lat. fut.). Zum -i- der Stammsilbe vgl. das zu bitherblîh Gesagte, doch kann bei den späten Belegen auch an bair.-schwäb. -i- für Umlauts-e gedacht werden, vgl. Weinh., Bair. Gr. § 18, Alem. Gr. § 21. verbrauchen, aufbrauchen, ausgeben: non expendet [omnia haec ancilla tua, donec faciat deus ... haec quae cogitavi, Judith 12,4] (6 Hss. (ni) giniuzit). |
| bitherben
| | 1) nützlich, vorteilhaft, gut sein; angebracht, geeignet sein: | | | a) Glossenwort: biderbenti (Pa), pitharpan(ti?) (K) expeditus Gl 1,8,9 (Ra pidarber adj.). pidarpit expedit 139,24; | | | b) abs.: min si keduht meer sprehhan denne piderbit ne videatur plus loqui quam expedit S 209,12. piderban si ... abbas iudicaverit expedire quemcumque elegerit 279,8; | | | c) mit Inf. zur Angabe dessen, was nützlich usw. ist: ni piderpit [neque enim numero comprendere] refert [Verg., G. ii, 104] Gl 2,632,6. piderbe eouuit auchon in arbitrio ... abbatis erit, si expediat, aliquid | | | d) mit Dat. der Pers., der etw. nützt: jmdm. nützen, zum Vorteil gereichen: bidirbin sculinter [is qui proximis] profuturus [enitesceret, Greg., Cura 1,5 p. 7] Gl 2,201,37. 214,32. daz in euuin vns piderbit | | 2) Nutzen, Vorteil, Erfolg haben; vorwärtskommen: pidirpan (1 Hs. -ir- korr. aus -ar-) ł dihan [in quantum vos] profecisse [pensatis, etiam vobiscum alios trahite, Greg., Hom. i, | | 3) etw. benützen, gebrauchen, verwenden, mit Akk.: uuara zuo pidirbent siu dei suert? gerih tuonde ... Npw 149,6 (Np brûchent). |
|