| - biheizâri, st. m.
- biheizôn, sw. v.
- gi-biheizôn, sw. v.
- biheizunga, st. f.
- bihelan
- bihelida
- bihelîn, mhd. st. n.?
- bihellen
- bihelsen
- bihelsida
- biheltî
- bihentîg
- biheriôn
- biherz
- bihesten
- bihez(z)-
- bihiblmen
- bihil
- bihina
- bihitdig
- bihiu, adv. interr.
- bihogên
- bihoskôn
- bihouuuan
- bi[h]ruomen
- bihtære
- bihte
- bîhtgâri
- bihuggen
- bihugt, st. f.
- bihugt, adj.
- bihugtî, st. f.
- bihugtida, st. f.
- bihugtîg, adj.
- bihugtlîh, adj.
- bihugtlîhho, adv.
- bihulit
- bihuoben
- bihuobida
- bihuoblîh
- bihuobôn
- bihuohôn
- bihuorôn
- bihuoten
- biiht
- biinsigilen
- bijehan
- bijehida
- bjiht
- bic, st. m.
- bikantnussi
- bîkar, st. n.
- bike, and.
- bikennen
- bikennida
- bikêren
- bikeri, as. st. m.
- bikêrida
- bikêrlîh
- bikêrunga
- Bikietharpa
- Bikiesêton
- Bikiesterron, as.
- bikimbida
- bikimbôt
- ana-bicken, sw. v.
- ana-gi-bicken, sw. v.
- zuo-bicken, sw. v.
- bicker, mhd. st. m.
- -bickeri, st. m.
- bickil, st. m.
- biklagên
- biklagôn
- bikleiben
- bikleimen
- biklemmen
- biklenan
- biklenit
- biklephen
- biklîban
- biknâen
- biknâida, st. f.
- biknât, st. f.
- biknuodilen
- biknuphen
- biknuphidi
- bikoman
- bikoran
- bikorâri
- bikorôn
- bikorunga
- bikôsôn
- bikostunga
- bikrankên
- bikrankolôn
- bikriphenti
- bikûmen
- bîkunft, st. f.
- bikunnen
- bikurzen
- bikuzzen
- bil, st. n.
- bil, and. st.
- bil
- -bil
- bîl, st. n.?
- bi[h]ladan
- biladâri, st. m.
- gi-biladen, sw. v.
- gi-biloden, sw. v.
- biladi, st. n.
- bilodi, st. n.
- biladlîh
- bilære
- bilæren
- bilahan
- bilangên
- bilare
- bilâri
- bilarn, st. m.
- bilâzan
- bîle, mhd. st. n.
- bilech
- bilegâri
- bileggen
- bileiten
- bilemmen
- bilene
- bilera
- bilere
- bilesa
- bilese
- bilesi
- bilethbuoch
- bilhouwe, mhd. sw. f.
- biliban, st. n.
- bilîban
- bilibi, st. n.
- bilîdan
- bilidâra, sw. f.
- bilidâri, st. m.
- bilideri, st. m.
- biliden, sw. v.
- gi-biliden, sw. v.
- ir-biliden, sw. v.
- bilideri, st. m.
- bilidi, st. n.
- gi-bilithi, andfrk. st. n.
- bilid(i)buoh, st. n.
- bilidida
- bilidîg, adj.
- bilidinussi, st. n.
- bilidinussî, f.
- bilidlîh, adj.
- bilidlîhho, adv.
- bilido, sw. m.
- bilidôn, sw. v.
- fir-bilidôn, sw. v.
- fora-bilidôn, sw. v.
- furi-bilidôn, sw. v.
- gi-bilidôn, sw. v.
- ir-bilidôn, sw. v.
- uuidar-bilidôn, sw. v.
- bilidônto, adv. part. prs.
- fir-bilidônto, adv. part. prs.
- bilidunga, st. f.
- biliggen
- bilih, st.
- bilîhhên
- bilihhîn, adj.
- bilihmûs, st. f.
- bilina, and.
- bilinnan
- biliogan
- bilirnên
- bilisa, sw. f.
- bilissa
- bilistinôn
- biliuhten
- bi[h]liuten
- billa, st. f.
- -bille, mhd. f.
- billeron
- billi, st. n.
- biłliendi
- billîh, adj.
- billilîn, st. n.
- billôd, st. m.
- thuruh-billôn, sw. v.
- bilode
- gi-biloden
- bilodi
- bilodlîh, adj.
- biladlîh?, adj.
- biloh, st. n.
- bilohhanî
- bilohhannissa
- bilohhida
- bilohnissi
- bilôn, sw. v.
| | biheizâri st. m. — Graff IV, 1089. pi-haizzari (Pa), -heizzari (K), -heizari (Ra): nom. sg. Gl 1,194,33. Prahler, Ruhmrediger: hromari pihaizzari edo ital iactans vanus. Vgl. piheizon hrom petulantia iactantia Gl 1,227,6 (Ra) und hrom sohenti gelf ubarmoti arrogantia petulantia iactantia superbia 4,306,3. Zur Vertauschung der Wortklassen vgl. Baesecke, Abrog. S. 112. [Bd. 1, Sp. 1022]
biheizôn sw. v.; vgl. AWB bi-heizan st. v. — Graff IV, 1089. pi-heizz-: part. prs. nom. pl. m. -onta Gl 4,323,61 (clm 5508, 10. Jh.); 3. sg. prt. -ota 1,233,31 (K); -heiz-: inf. -on 227,6 (Ra, lat. subst., vgl. u. 3); 3. sg. prt. -ota 233,31 (ebda.); 2. pl. prt. -otot 276,36 (Rd). 403,33 (M, 3 Hss.); bi-: dass. 34 (Göttw. 103, 12. Jh.); -hez-: 3. pl. -ont Gl 2,661,17 (clm 18 059, 11. Jh.; Hs. p.h:zont). 1) versprechen, zusagen: piheizzota sprehhandi uuas promisit locutus est Gl 1,233,31. 2) sich gegen jmdn. verbünden, verschwören: piheizotot [numquid omnibus vobis dabit filius Isai agros et vineas ... quoniam] coniurastis [omnes adversum me ...? 1. Reg. 22,8] Gl 1,276,36. piheizotot [dixit ... Saul: Quare] coniurastis [adversum me, tu (Abimelech) et filius Isai, ebda. 13] 403,33 (2 Hss. gi-, 1 biheizan, 1 bisuuertôn). piheizzonta [sunt enim plerique] conspirantes [cum plebibus propriis quas decipiunt, Conc. Afr. liii] 4,323,61. Wahrscheinlich gehört hierher auch als eine Vokabelübersetzung pihezont [aerea ... assensu] conspirant [cornua rauco, Verg., A. vii, 615] Gl 2,661,17, oder hat der Glossator das Zusammenblasen, -klingen der Hörner als ein Sichverbinden aufgefaßt? 3) Der Deutung bereitet Schwierigkeiten: piheizon hrom petulantia iactantia [CGL iv, 551,4 (Affatim)] Gl 1,227,6. Hat der Glossator das Wort nicht gekannt und darin eine Ableitung von petere — vgl. petulantia suahanti 6,1 (ebenfalls Ra) — gesehen, das in der Fechtersprache die Bedeutung ‘jmdn. angreifen, bedrohen’ annehmen konnte? Zu bedrohen vgl. as. bihêt und got. bihait ‘üble Nachrede’. Oder hat er von iactantia hrom aus an ein ‘großsprecherisches, leeres Versprechen, Prahlerei’ gedacht? vgl. hromari piheizari iactans vanus 194,33 (ebenfalls Ra).
gi-biheizôn sw. v. — Graff IV, 1089. ki-pi-heizz-: part. prs. dat. sg. m. -ontemu Gl 2,620,30 (Ja); ke-: 3. pl. prt. -oton 508,42 (Zürich C 164, 11. Jh.); gi-pi-heiz-: 3. sg. prt. -ota 662,8 (clm 18 059, 11. Jh., lat. prs.); part. prt. dat. sg. f. -otun 635,66/67 (ebda.). ge-pi-hezzoton: 3. pl. prt. Gl 2,508,41/42 (Einsiedeln 316, 11. Jh.). Verstümmelt ist ge-bi-hziton: 3. pl. prt. Gl 1,739,3 (Mainz n. sign., 11. Jh., Hs. gfbkhzktpn, Steinm.: l. gebiheiziton). 1) zu gemeinsamem Kampf, gemeinsamer Abwehr sich verbünden: geeinota gepihezzoton conspirat [uno foederatus spiritu grex Christianus, Prud., P. Rom. (x) 56] Gl 2,508,41/42. kipiheizzontemu [sol stetit ad Gabaon ..., donec ... ingentem gladius consumeret hostem] coniurante [polo, Sed., Carm. pasch. i, 168] 620,30. gipiheizota [ut belli signum ... Turnus ab arce extulit ..., simul omne tumultu] coniurat [... Latium, Verg., A. viii, 5] 662,8. 2) sich feindlich gegen jmdn. verschwören: fona dero gipiheizotun [fortunatus et ille, deos qui novit agrestes ..., illum non ... flexit ... discordia fratris aut] coniurato [descendens Dacus ab Histro, Verg., G. ii, 497] Gl 2,635,66/67; — mit Refl.pron.: gebiheiziton sih [iam ...] conspiraverunt (Vulg. -verant) [Iudaei, utsi quis confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret, Joh. 9,22] 1,739,3 (1 Hs. einodon sih).
biheizunga st. f. — Graff IV, 1089. pi-heizunga: nom. pl. Gl 2,37,45 (Vad. 336, 11. Jh.); bi-heizzunga: nom. sg. Gl 1,415,12 (S. Pauli xxv d/82, 9./10. Jh.); -hezunga: nom. pl. 2,35,29 (Frankf. 139, 12. Jh.). [Bd. 1, Sp. 1023] 1) Bündnis, Bund mit dem Ziel einer Verschwörung: biheizzunga [facta est] coniuratio [valida, populusque concurrens augebatur cum Absalom, 2. Reg. 15,12] Gl 1,415,12. 2) Gelübde, Versprechen: bihezunga [cupiunt ... in sanguine Pauli ... versare manus; quae dura malorum] vota [! Ar. ii, 1001] Gl 2.35,29. 37,45.
bihelan s. bi-helan st. v.
bihelida s. AWB bi-helida st. f.
bihelîn mhd. st. n.? bihelin: nom. sg. Gl 3,397,69 (Hildeg., Wiesbaden 2, Berl., Lat. 40 674, beide 13. Jh.). kleines Beil?: bipennis. Die Auffassung als ein im Nom. Sing. stehendes Subst. legt für das deutsche Wort wie das lat. Lemma die Umgebung der Glosse nahe. Hat der Glossator im Unterschied zu den vorausgehenden ackus und barta bei der Wahl von b. an ein kurzschäftiges Gerät gedacht? Zu erwägen wäre, falls man bipennis als Adj. der Bedeutung ‘zweischneidig’ nimmt, auch die Auffassung als ein Adj. bîhelîn ‘beilartig’, doch würde ein bipennis adj. nicht in die Reihe der übrigen substant. Lemmata passen und lägen überdies die lat. Bedeutung ‘zweischneidig’ und die deutsche ‘beilartig’ ziemlich weit voneinander ab. Eine dritte Deutungsmöglichkeit wäre, b. als Dat. Plur. von bîhal ‘Beil’ aufzufassen. Der Glossator müßte dann bipennis fälschlich als Dat./Abl. Plur. einer Nebenform *bipennus aufgefaßt haben (vgl. Diefb. Gl., das 74c s. v. bipennis auf bibellis 72c weist und dort die Nebenform bibellus verzeichnet), aber ein obliquer Kasus würde unter den regelmäßig im Nom. Sing. stehenden lat. Lemmaten völlig aus dem Rahmen fallen.
bihellen s. AWB bi-hellen sw. v.
bihelsen s. AWB bi-helsen sw. v.
bihelsida s. AWB bi-helsida st. f.
biheltî s. bi-heltî st. f. |
| biheizôn
| | 1) versprechen, zusagen: piheizzota sprehhandi uuas promisit locutus est Gl 1,233,31. | | 2) sich gegen jmdn. verbünden, verschwören: piheizotot [numquid omnibus vobis dabit filius Isai agros et vineas ... quoniam] coniurastis [omnes adversum me ...? 1. Reg. 22,8] Gl 1,276,36. piheizotot [dixit ... Saul: | | 3) Der Deutung bereitet Schwierigkeiten: piheizon hrom petulantia iactantia [CGL iv, 551,4 (Affatim)] Gl 1,227,6. Hat der Glossator das Wort nicht gekannt und darin eine Ableitung von petere — vgl. petulantia suahanti 6,1 ( | | gi-biheizôn
| | 1) zu gemeinsamem Kampf, gemeinsamer Abwehr sich verbünden: geeinota gepihezzoton conspirat [uno foederatus spiritu grex Christianus, Prud., P. Rom. (x) 56] Gl 2,508,41/42. kipiheizzontemu [sol stetit ad Gabaon ..., donec ... ingentem | | 2) sich feindlich gegen jmdn. verschwören: fona dero gipiheizotun [fortunatus et ille, deos qui novit agrestes ..., illum non ... flexit ... discordia fratris aut] coniurato [descendens Dacus ab Histro, Verg., G. ii, | | biheizunga
| | 1) Bündnis, Bund mit dem Ziel einer Verschwörung: biheizzunga [facta est] coniuratio [valida, populusque concurrens augebatur cum Absalom, 2. Reg. 15,12] Gl 1,415,12. | | 2) Gelübde, Versprechen: bihezunga [cupiunt ... in sanguine Pauli ... versare manus; quae dura malorum] vota [! Ar. ii, 1001] Gl 2.35,29. 37,45. |
|