Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
gi-ello bis elnt (Bd. 3, Sp. 269 bis 271)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis gi-ello sw. m., mhd. frühnhd. gelle.
gell-: nom. sg. -o Gl 4,129,23 (Sal. c); -e 112,6 (Sal. a 2). [Bd. 3, Sp. 270]
Rivale, Nebenbuhler: gelle aemulus Gl 4,112,6. 129,23.
Vgl. giella.
 
Artikelverweis 
ellola Gl 3,653,41 s. phellol.
 
Artikelverweis 
elluttoum Gl 1,632,3 s. AWB elilenttuom.
 
Artikelverweis 
elmahi s. AWB ilmahi.
 
Artikelverweis 
elmboum st. m., mhd. Lexer elmboum, nhd. dial. schwäb. (veraltet), oberhess. elmbaum Fischer 2,697, Crecelius 1,336. — Graff III, 118.
Nur Glossenbelege, stets im Nom. Sing.
elm-boum: Gl 3,40,53 (2 Hss., 1 Hs. -oū). 510,39 (-oū); -bovm: 352,41; -bm: 40,52/53 (2 Hss.). 95,49 (SH A); -bom: 40,54; -bn: ebda.; -baū: 55; elem-bm: 52; elen-: ebda.; eln-bom: 55 (14. Jh.); el-bo: 53,52 (z. Schwund d. auslautenden Nasals in d. Komp.-Fuge vgl. Gröger § 127 DD); eli-boim: 2,511,60 (Zürich C 164, 11. Jh.; oder Verschreibung?); helm-boum: 368,14 (clm 18 375, 9. Jh., Steinm. 10. Jh.).
Auf Abkürzung beruht: elm .p.: Gl 4,355,68 (14. Jh.). Verschreibung: elbē-boum: Gl 3,40,54/55.
Ulme, Ulmus L.: helmboum ulmus [Prisc., Inst. II, 49,4] Gl 2,368,14 (Parallelhs. elm). eliboim [sunt eburna quaepiam, nonnulla quercu sunt cavata et] ulmo [Prud., epil. 20] 511,60. elemboum ulmus 3,40,52 (10 Hss., 3 elm, 1 (2?) ilma, 2 ulmboum, 2 rust, je 1 Hs. ulm (?), ulminholz, erila, lîna, uuîda elmboum). 53,52. 95,49 (6 Hss. elm, 1 Hs. ilma, 1 erila). 352,41. 510,39. 4,355,68.
Vgl. ilmboum, ulmboum.
 
Artikelverweis 
[Elmhurst as. s. Eigennamen.]
 
Artikelverweis 
elm(o) st. sw. m., mhd. Lexer elm, Lexer elme f., nhd. DWB elm in ON und dial. schwäb. (veraltet), bad., meckl. elm Fischer 2,697, Ochs 1,681, Woss.-Teuch. 2,722, oberhess. elme Crecelius 336; as. elm in ON, mnd. elm(e); ae. elm; vgl. an. almr. — Graff I, 249.
Nur Glossenbelege.
elm: nom. sg. Gl 2,368,14. 3,40,56 (3 Hss.). 95,47 (SH A, 6 Hss.). 196,4 (SH B, 2 Hss.). 467,18 (3 Hss.). 468,41. 676,8. AfdA. 29,278 (2; lat. dat. pl.); acc. sg. Gl 1,621,11 (Rb). S 62,22 (Markbeschr., 9. Jh.).
Schwach flektiert: elmo: nom. sg. Gl 2,685,34 (Schlettst.), das nach dem Lautstand der Hs. als sicheres Mask. angesehen werden darf (vgl. Fasbender S. 79). Im Hinblick auf das Mhd. könnten auch als Fem. gedeutet werden: elme: nom. sg. Gl 3,43,17 (clm 4583, 12. Jh.); elmi: dass. Mitt. a. d. Kgl. Bibl. 3,24 (Berl. Lat. fol. 4° 676, 9. Jh.).
Verschrieben ist ełłn: nom. sg. Gl 3,40,56 (15. Jh.).
Ulme, Ulmus L.: elm [ponam in deserto abietum,] ulmum [, et buxum simul, Is. 41,19] Gl 1,621,11. elm ulmus [Prisc., Inst. II, 49,4] 2,368,14 (Parallelhs. elmboum). elmo [nec gemere aeria cessabit turtur ab] ulmo (Hs. ulmus) [Verg., E. I, 58] 685,34. elm [pullulat ab radice aliis (sc. arboribus) densissima silva, ut cerasis] ulmis [-que, ders., G. II, 18] AfdA. 29, 278. elm [praeterea genus haut unum nec fortibus] ulmis [nec salici lotoque, ebda. 83] ebda. elm ulmus Gl 3,40,56 (3 Hss., 1 Hs. elm erila, 10 Hss. elmboum, 1 Hs. uuîda elmboum, 2 (3?) Hss. ulmboum, 2 rust, 1 Hs. erila, 1 lîna, 1 ulm). 95,47 (6 Hss., 1 Hs. ilma, 1 elmboum, 1 erila). 196,4. 467,18 (3 Hss., 2 melm, 1 Hs. erila, 1 elira). 468,41. 676,8. Mitt. a. d. Kgl. Bibl. 3,24. inde in Sala in then elm S 62,22; auf einer Verwechslung von alnus mit ulmus beruht offenbar elme alnus Gl 3, 43,17 (1 weitere Hs. ilmahi, dagegen 22 Hss. erila, 2 erilaboum, 2 erilîn boum, je 1 Hs. elira, fîgboum, fîgboum erila).
Abl. ilmîn.
Vgl. ilma, elm-, ilm-, ulmboum.
 
Artikelverweis 
eln- s. auch AWB elinbogo. [Bd. 3, Sp. 271]
 
Artikelverweis 
elna, -ie s. AWB elina.
 
Artikelverweis 
elnt Gl 3,33,10 s. AWB elent.
 
Artikelverweis 
elnt, elnte Gl 3,36,8 s. AWB illi(n)tîso.