Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
bi-fantôn bis -far (Bd. 3, Sp. 567 bis 568)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis bi-fantôn sw. v. — Graff III,539.
pi-fanton: inf. Gl 1,112,31 (Pa K Ra).
ablehnen: pifanton uuidar uuazzan detractare recusare.
 
Artikelverweis 
Fanueles T 7,9 s. Eigennamen.
 
Artikelverweis 
fao s. AWB fôh.
 
Artikelverweis 
fao s. AWB phâo.
 
Artikelverweis 
faphalinch Gl 4,149,19 s. AWB phaffaling.
 
Artikelverweis 
far st. m., mhd. var, nhd. far; mnd. var; ae. fearr. Graff III,663 f.
far: nom. sg. Gl 3,5,56 (Sg 913, 8. Jh.). 16,67 („Die Glosse sieht allerdings wie stir aus“, Steinm. z. St.). 200,69. 441,19. 509,35. 4,100,56 (Sal. a 1). Mitt. a. d. Kgl. Bibl. III,25 (Berl. Lat. 4° 676, 9. Jh.); farr-: dat. sg. -e Gl 1,469,9 (Rb). Nb 63,14. 15 [72,4. 5]. 300,12 [326,13]; nom. pl. -e Gl 2,302, Anm. 7. Nb 164,18 [176,20]; -i F 15,9; dat. pl. -en Nb 165,3 [177,13]. — uarrio: gen. pl. Gl 2,765,16. — phar: nom. sg. Gl 3,77,60 (SH A, 3 Hss.). 356,20. 4,100,56 (Sal. a 1, 2 Hss.). 162,19 (Sal. c); acc. sg. NpglNpw 49,8; pharr: nom. sg. Gl 3,77,61 (SH A); nom. pl. -]i 450,42; -]e Np 21,13. 67,31. Npgl 21,13; dat. pl. -]en Np 67,31. — pfarr-: nom. pl. -e Npw 21,13; -a ebda.
ferri: nom. pl. T 125,6.
Verstümmelt ist wohl: fe: nom. pl. Beitr. (Halle) 85,75, 112.
Stier: in farre [quicumque venerit, et initiaverit manum suam] in tauro [de bobus, et in arietibus septem, fit sacerdos eorum, qui non sunt dii, Paral. II, 13,9] Gl 1,469,9. hegadruosi uarrio [et candens ferrum sub] inguina taurorum [immiserunt, Pass. Thecl., p. 275b] 2,765,16. farre uolun (= tauri poledri?, Steinm.) 302, Anm. 7. pharri tauri 3,450,42. far taurus 5,56. 16,67. 200,69. 356,20. 509,35. 4,100,56. Mitt. a. d. Kgl. Bibl. III,25. phar tauri 4,162,19 (nach Steinm. z. St. = Gl 3,450,42 s. o.); — als Prototyp der Stärke, als furchterregendes und angriffswütiges Tier: mugent ir uuerden meroren danne helfenda . starcheren danne farre? num enim poteritis superare elephantos mole . tauros robore? Nb 164,18 [176,20], ferner Nb 165,3 [177,13]. fabulę sagent . taz Achelous amnis tiu in Grecia rinnet . ze farre uuorteniu . mit Hercule fuchte . unde Hercules temo farre daz horn abasluoge [vgl. Achelous ... cum Hercule palaestrizandi certamen aggressus convertit se in diversa monstra ..., ad ultimum versus est in taurum, Rem.] Nb 63,14 u. 15 [72,4 u. 5], ähnl. 300,12 [326,13]; — in einem Bilde: als Leitstier für den Ketzer, dem die Schar der Irregeführten folgt: die selben heretici danne uuerbent also manige pharre under dien liutchuoen. Vuele sint daz? Âne spenstige unde ferleitige menniscen . also die chuoe . die dien pharren folgent congregatio taurorum . inter uaccas populorum ut excludantur [vgl. tauros vocans propter superbiam durae indomitaeque cervicis: significat enim haereticos. vaccas autem populorum seductibiles animas intelligendas puto, quia facile sequuntur hos tauros, Aug., En.] Np 67,31; für die Hohenpriester u. Schriftgelehrten: feizte pharre habent mih umbesezzen tauri pingues obsederunt me [Bd. 3, Sp. 568] NpNpw 21,13. die herosten . tauri pingues (die sint feizte pharre) [vgl. circumdedit me ... populus et principes: populus, vituli multi; principes tauri pingues, Aug., En.] NpglNpw 21,13 (Npw die heriston sint die pfarre); — bei den folgenden Belegen muß wohl, unter Berücksichtigung des lat. Lemmas, die Bed.Ochse(oderStierkalb?) (Schlachttier zum Festmahl oder zur Opferung) in Erwägung gezogen werden: fe tauri Beitr. (Halle) 85,75,112 (s. ebda. 77,112). see farri mine ecce ... tauri mei F 15,9. mine ferri inti paston sint arslaganu inti allu garuuu: quemet zi thero brutloufti tauri mei et altilia occisa et omnia parata: venite ad nuptias T 125,6. vmbe diniu opfer neirrefso ih dih . uuanda ih nemalon dih . ziu du mir nebringest taurum pinguem (feiztin phar) [vgl. non tibi dicam: quare non mihi pinguem taurum mactasti?, Aug., En.] NpglNpw 49,8.
Abl. farrîn, farrisc.
Vgl. farro.
 
Artikelverweis 
far st. n., mhd. var, nhd. fahr; ae. fær; an. far. — Graff III,574.
far: nom. sg. Gl 4,60,52 (Sal. a 1, 2 Hss.). 170,32 (Sal. d); acc. sg. O 3,8,8; acc. pl. Gl 2,632,37.
1) zur Überfahrt geeignete Meerenge: far farus (vgl. Duc. 3,417 c) Gl 4,60,52. 170,32. (Christus) then jungoron gibot, thaz sie ... ubar thaz far fuarin [vgl. iussit discipulis ire trans fretum, Randgl. nach Matth. 14,22] O 3,8,8.
2) See-Einfahrt, Hafen: far [an memorem] portus [Lucrinoque addita claustra, Verg., G. II,161] Gl 2, 632,37.
Komp. urfar; vgl. AWB einfar.
 
Artikelverweis 
far in: ue homini illi ... qui ad mensam domini malignus accedit that is te themo ałt. qui in mente sua insidias habet conditas. the the an gethesuues lif radid ... filium dei tradit far [Randgl. zu: vae homini illi, per quem tradetur (Hs. traditur, vgl. auch Sab. 3,363), Luc. 22,22] Gl 4,299,10 = Wa 57,4 (Ess. Ev., 9. Jh.). In far dürfte das Präfix eines Verbs, ahd. fir-, vorliegen; das Verb ist nicht sicher zu ermitteln, Wadst. z. St. schlägt Ergänzung zu faruuisid vor.
 
Artikelverweis 
[far in: tho far [rex ista cognoscens, missis exercitibus suis,] perdidit homicidas (Hs. homicidas perdidit) [illos, Greg., Hom. II,38 p. 1637] Wa 63,13 (Düsseld. B 80, Glossen 11. Jh.). In far dürfte das Präfix eines Verbs, ahd. fir-, vorliegen. Wadst. z. St. erwägt Ergänzung zu fardeda.]
 
Artikelverweis 
far- als Präfix s. fir- (außer in as. u. andfrk. Ansätzen).
 
Artikelverweis 
-far st. (n. oder m.?) vgl. urfar.