Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
furinomenes bis furiro (Bd. 3, Sp. 1393 bis 1394)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis furinomenes adv.; vgl. mhd. Lexer vürnamens. — Graff II, 1078.
fur-nomenes: Gl 2,236,11 (Rc).
völlig, ganz und gar: [ne ab eo quod robuste sperare debuit,] funditus [cadat, Greg., Cura 3,27 p. 79].
 
Artikelverweis 
furinomes adv.; vgl. mhd. Lexer vürnamens. — Graff II, 1078 f.
fure-nomes: Gl 2,55,5 (2 Hss.). Nb 65,28. 143,28/29. 266,6 [74,19. 155,5. 287,1]. Np 73,1. 11. 118 F,43; -nomis: Nk 410,9 [52,9/10]; fur-nomes: NpNpw 9,19. Np 118 F,43; -nomis: Npw ebda.
völlig, ganz und gar, überhaupt, eigentlich: ziu sulen uuir danne so lustsames listes (der Rhetorik) . furenomes unanchunde sin? Nb 65,28 [74,19]. neforderotin sie nieht tero bistellon helfo . unde antuuurtin sih furenomes tara dien leidaren totos accusatoribus ... permitterent 266,6 [287,1]. echert tise sibene sint furenomis quantitates propriae autem quantitates . hae solae sunt Nk 410,9 [52,9/10]. ziu got habest du unsih furenomes feruuorfen? repulisti in finem? Np 73,1. uuort uuarheite neirferrest du furnomes fone minemo munde (ne auferas) verbum veritatis usquequaque . id est omnimodo 118 F,43, ferner: Nb 143,28/29 [155,5] (penitus). NpNpw 9,19 (in finem). 118 F,43. Np 73,11 (in finem); hierher wohl auch im Sinne vonvöllig, ganzin freier Wiedergabe: furenomes [quae (die Frauenerscheinung) cum] altius [caput extulisset, ipsum etiam caelum penetrabat, Boeth., Cons. 1,1 p. 4,11] Gl 2,55,5.
 
Artikelverweis 
furi:piogi Gl 3,624,21 s. AWB furibuogi.
 
Artikelverweis 
furiqueman s. furi-queman.
 
Artikelverweis 
furiquiti st. m.; vgl. Schatz, Ahd. Gr. § 325.
furi-chuiti: nom. pl. Gl 1,226,20 (Ra); -qhuiti: dass. 4,604,24 (Prag, Lobk. 434, 13. Jh.).
Vorrede: furichuiti praefata ante dicta Gl 1,226, 20. praefata 4,604,24.
Vgl. foraquiti.
 
Artikelverweis 
furireisâra st. f. — Graff II, 542.
fure-reisâra: nom. pl. Nc 814,11 [177,15]. [Bd. 3, Sp. 1394]
Vorbotin: tar uuard zeuuizene . daz tero goto hireisara zuofuore. Tero furereisara uuaren . gemeinmuoti . triuua unde chiuski ante quam concordia . fides . pudicitiaque praecurrunt (K.-T.).
 
Artikelverweis 
furireisâri st. m. — Graff II, 542.
fure-reisâre: nom. sg. Nc 814,15 [177,19].
Vorbote: Ueneris sun . der zuorlusto spenstig ist . souuio er ouh iro furereisare uuare Cupido ... licet eam semper antevolet.
 
Artikelverweis 
furireisôn s. AWB furi-reisôn.
 
Artikelverweis 
furirinnan s. AWB furi-rinnan.
 
Artikelverweis 
furiristi st. n.
furi-risti: nom. sg. Gl 4,200,58 (sem. Trev., 11./12. Jh.).
Armband: dextrocherium.
 
Artikelverweis 
furiro adj. comp. — Graff III, 621 f.
furir-: nom. sg. m. -o Gl 1,808,13 (M, 4 Hss.). 808, 59 (M, 3 Hss.). 811,41 (M, 3 Hss., 1 Hs. -ir- aus -is-korr.). 813,64 (M, 3 Hss.). 2,541,4. 753,51. I 28,22; -a (z. Übertragung aus dem Neutr. vgl. Braune, Ahd. Gr.12 § 262 Anm. 2) T 38,1. O 2,14,31. 3,18,33. 4,15,26; nom. sg. n. -a Gl 2,277,12 (M, 5 Hss.). T 38,1; nom. sg. f. -a Gl 2,37,24. 26. O 2,22,7. 3,19,31; gen. sg. f. -un Gl 2,230,48 (S. Flor. III 222 B, Wien 949, beide 9./10. Jh.); acc. sg. n. -a O 1,5,62; nom. pl. m. -un F 13,28. T 38,2. — uuriro: nom. sg. m. Gl 1,808,59 (M).
Mit fälschlich doppelter Komp.-Bildung: furiroro: nom. sg. m. Gl 1,811,42 (M); verschr.: furia: nom. sg. n. 2,277,14 (M).
größer, höher an Wert, Ansehen, Geltung, Stellung, besser, bedeutender, mehr (als):
a) von Personen: furiro [(Jesus) tanto] melior [angelis effectus, Hebr. 1,4] Gl 1,804,13. furiro [quanto magis] melior [est homo ove? Matth. 12,12] 808,59. furiro [numquid tu] maior [es patre nostro Iacob? Joh. 4,12] 813,64. furiro [(Stephanus) levita sublimis gradu et ceteris] praestantior [Prud., P. Laur. (II) 40] 2,541,4. furiro [quo (sc. dem Vincentius) nullus sit ... virtutum genere] praestantior [Sulp. Sev., Dial. 1,25 p. 178,3] 753,51. (kind) so furira bi worolti nist quena berenti O 1,5,62. giloubt er (Philippus) unredina, ther fater (Gottvater) wari furira (sc. gegenüber Jesus) [vgl. tamquam melior pater esset, quam filius, Beda und Alcuin in Joh. 14,8] 4,15,26; m. Dat. d. Vergleichs: dhasz ir (der Mensch) chihoric uuari gote endi furiro uuari andrem gotes chiscaftim ut esset deo subiectus, ceteris creaturis praelatus I 28,22. bistu nu zi ware furira Abrahame? [vgl. numquid tu maior es patre nostro Abraham? Joh. 8,53] O 3,18,33; m. thanne: eno ni birut ir furirun thanne sie (die Vögel unter dem Himmel) sin? nonne vos magis plures estis illis? T 38,2. furira, wan ih, thu ni bist, thanne unser fater Iacob ist [vgl. o. Joh. 4,12] O 2,14,31; substant.: die Oberen, Machthaber: .. dero dar furirun .. scitis quia ... qui maiores sunt potestatem exercent in eos F 13,28;
b) von Unpersönlichem: von Sachverhalten, Tatsachen: furiro plus [quam Ionas hic, Matth. 12,41] Gl 1,811,41. furirun antreiti [admonendi sunt peccata carnis ignorantes, ne] superioris ordinis [celsitudine se ceteris praeferant, Greg., Cura 3,28 p. 84] 2,230,48. furira (Hss. z. T. furira ł bezzira) plus [enim est, verbi pabulo victuram in perpetuum mentem reficere, quam ventrem moriturae carnis terreno pane satiare, Greg., Hom. I,6 p. 1456] 277,12; m. thanne: ia ist thaz ferah furira thanne thaz muos inti furira thie lihhamo thanne thaz giuvati? nonne anima plus est quam esca, et corpus plus est quam vestimentum? T 38,1; von Abstraktem: furira ist [dilectio] prima est [quae dominum vehementer amat, Ar. I,235] Gl 2,37,24. furira [sequitur comitata (sc. dilectio) secunda [Bd. 3, Sp. 1395] quae] prior [est, ebda. 239] 26. furira ist thiu sela, thaz muas ni si iu mera [vgl. nonne anima plus est quam esca ...? Matth. 6,25] O 2,22,7. furira ist in wara thiu druhtines lera 3,19,31.