Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
furireisôn bis furisezzen (Bd. 3, Sp. 1394 bis 1395)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis furireisôn s. AWB furi-reisôn.
 
Artikelverweis 
furirinnan s. AWB furi-rinnan.
 
Artikelverweis 
furiristi st. n.
furi-risti: nom. sg. Gl 4,200,58 (sem. Trev., 11./12. Jh.).
Armband: dextrocherium.
 
Artikelverweis 
furiro adj. comp. — Graff III, 621 f.
furir-: nom. sg. m. -o Gl 1,808,13 (M, 4 Hss.). 808, 59 (M, 3 Hss.). 811,41 (M, 3 Hss., 1 Hs. -ir- aus -is-korr.). 813,64 (M, 3 Hss.). 2,541,4. 753,51. I 28,22; -a (z. Übertragung aus dem Neutr. vgl. Braune, Ahd. Gr.12 § 262 Anm. 2) T 38,1. O 2,14,31. 3,18,33. 4,15,26; nom. sg. n. -a Gl 2,277,12 (M, 5 Hss.). T 38,1; nom. sg. f. -a Gl 2,37,24. 26. O 2,22,7. 3,19,31; gen. sg. f. -un Gl 2,230,48 (S. Flor. III 222 B, Wien 949, beide 9./10. Jh.); acc. sg. n. -a O 1,5,62; nom. pl. m. -un F 13,28. T 38,2. — uuriro: nom. sg. m. Gl 1,808,59 (M).
Mit fälschlich doppelter Komp.-Bildung: furiroro: nom. sg. m. Gl 1,811,42 (M); verschr.: furia: nom. sg. n. 2,277,14 (M).
größer, höher an Wert, Ansehen, Geltung, Stellung, besser, bedeutender, mehr (als):
a) von Personen: furiro [(Jesus) tanto] melior [angelis effectus, Hebr. 1,4] Gl 1,804,13. furiro [quanto magis] melior [est homo ove? Matth. 12,12] 808,59. furiro [numquid tu] maior [es patre nostro Iacob? Joh. 4,12] 813,64. furiro [(Stephanus) levita sublimis gradu et ceteris] praestantior [Prud., P. Laur. (II) 40] 2,541,4. furiro [quo (sc. dem Vincentius) nullus sit ... virtutum genere] praestantior [Sulp. Sev., Dial. 1,25 p. 178,3] 753,51. (kind) so furira bi worolti nist quena berenti O 1,5,62. giloubt er (Philippus) unredina, ther fater (Gottvater) wari furira (sc. gegenüber Jesus) [vgl. tamquam melior pater esset, quam filius, Beda und Alcuin in Joh. 14,8] 4,15,26; m. Dat. d. Vergleichs: dhasz ir (der Mensch) chihoric uuari gote endi furiro uuari andrem gotes chiscaftim ut esset deo subiectus, ceteris creaturis praelatus I 28,22. bistu nu zi ware furira Abrahame? [vgl. numquid tu maior es patre nostro Abraham? Joh. 8,53] O 3,18,33; m. thanne: eno ni birut ir furirun thanne sie (die Vögel unter dem Himmel) sin? nonne vos magis plures estis illis? T 38,2. furira, wan ih, thu ni bist, thanne unser fater Iacob ist [vgl. o. Joh. 4,12] O 2,14,31; substant.: die Oberen, Machthaber: .. dero dar furirun .. scitis quia ... qui maiores sunt potestatem exercent in eos F 13,28;
b) von Unpersönlichem: von Sachverhalten, Tatsachen: furiro plus [quam Ionas hic, Matth. 12,41] Gl 1,811,41. furirun antreiti [admonendi sunt peccata carnis ignorantes, ne] superioris ordinis [celsitudine se ceteris praeferant, Greg., Cura 3,28 p. 84] 2,230,48. furira (Hss. z. T. furira ł bezzira) plus [enim est, verbi pabulo victuram in perpetuum mentem reficere, quam ventrem moriturae carnis terreno pane satiare, Greg., Hom. I,6 p. 1456] 277,12; m. thanne: ia ist thaz ferah furira thanne thaz muos inti furira thie lihhamo thanne thaz giuvati? nonne anima plus est quam esca, et corpus plus est quam vestimentum? T 38,1; von Abstraktem: furira ist [dilectio] prima est [quae dominum vehementer amat, Ar. I,235] Gl 2,37,24. furira [sequitur comitata (sc. dilectio) secunda [Bd. 3, Sp. 1395] quae] prior [est, ebda. 239] 26. furira ist thiu sela, thaz muas ni si iu mera [vgl. nonne anima plus est quam esca ...? Matth. 6,25] O 2,22,7. furira ist in wara thiu druhtines lera 3,19,31.
 
Artikelverweis 
furirôn sw. v. — Graff III, 622 s. v. gafurirot.
ki-furirot: part. prt. Gl 2,346,44 (clm 14 461, 9./10. Jh.); gi-: dass. 278,25 (M, 2 Hss.); -uuriro: nom. sg. m. 26 (M).
1) jmdm. jmdn. an Wert, Rang voranstellen, vorsetzen: gifurirot ł furiprunganer (1 Hs. nur gifurirot) [post me ergo venit, quia postmodum natus, ante autem factus est, quia mihi] praelatus [Greg., Hom. I,7 p. 1458] Gl 2,278,25.
2) jmdn. voranbringen, fördern: im Pass. übertr.: fortschreiten, gelangen zu etw.: kifurirot uuirdit [qui autem ad huiusmodi] provehitur [gradum, iste erit doctrina et libris imbutus, Is., De off. 2,11 p. 430] Gl 2,346,44.
 
Artikelverweis 
furisagên s. AWB furi-sagên.
 
Artikelverweis 
furisahhan s. AWB furi-sahhan.
 
Artikelverweis 
furisehan s. AWB furi-sehan.
 
Artikelverweis 
furisenten s. AWB furi-senten.
 
Artikelverweis 
furisettinga aostndfrk. st. f. (vgl. Gr. I § 59).
Verschr.: furi-stingo: acc. sg. Gl L 278.
Spruch, kleines Gedicht: furisettingon [aperiam in psalterio] propositionem [meam, Ps. 48,5].
 
Artikelverweis 
furisezzen s. AWB furi-sezzen.