| - griobo, sw. m.
- grionemo
- griont, st. m.
- grioz, st. m.
- griozan, st. v.
- fir-griozan, st. v.
- griozboum, st. m.
- griozilîn, st. n.
- griozlant, st. n.
- -griozôt
- griozruoba, st. sw. f.
- griozstein, st. m.
- griozuuart, st. m.
- griozuuartil, st. m.
- griozuuarto, sw. m.
- griph
- bi-griphen, sw. v.
- gripheri, st. m.
- griphîg, adj.
- griphgî, st. f.
- griphlîh, adj.
- gripi
- gririu
- grîs, adj.
- gris-
- grîsenlîh, adj.
- grsil, adj.
- grist
- gris(t)gramôd, st. m.
- gris(t)gramôn, sw. v.
- ana-gris(t)gramôn, sw. v.
- gris(t)gramônto, adv.
- gris(t)gramunga, st. f.
- gristgrimmôd, st. m.
- gris(t)grimmôn, sw. v.
- ir-gris(t)grimmôn, sw. v.
- gristgrimmunga, st. f.
- bi-grtan, st. v.
- gritmâli, st. n.
- griusnia, as. sw. f.
- griut
- grivze
- grix
- grmiwurcz
- grob, adj.
- grobî, st. f.
- grobilvi
- grobo, adv.
- groccezan
- groen-
- groffen
- grogu:ni
- groibun
- gron
- gronare
- groninter
- grnspeith
- groppo, sw. m.
- gros
- grosa
- groselarium
- grosola, st. sw.?
- grosse
- gros
- groube
- grouben, sw. v.
- groubit
- groun-
- grouun
- grôz, st. m.
- grôz, adj.
- grôztharm, st. m.
- grozdia
- grozdrā
- grozdram
- grôz(e)gamandre(a)
- grôzeletih
- grôzên, sw. v.
- grôz(e)nezzila
- grôzî, st. f.
- grôzlut(t)i, adj.
- grôzmago1, sw. m.
- grôzmago2
- grôzmûs
- grôzsteinbrehha
- grozz-
- gruab&
- grubilôn, sw. v.
- gruegta
- grûên, sw. v.
- in-grûên, sw. v.
- in-grûêntlîh, adj.
- grufda
- gruft
- grufti, st. n.
- gruidun
- grûilunga, st. f.
- grûisal, st. n.
- ir-grûisôn, sw. v.
- ir-grûuuisôn, sw. v.
- ir-grûsen, sw. v.
- grûlîh, adj.
- grummer
- grun, st. m. u. f.
- grun-
- gruncenti
- gnde
- grundeba
- grundereba
- gi-grunden, mfrk.
- gi-grundian, and. sw. v.
- grundian
- grundil
- grundila
- grundreba
- grne dch
- grunil
- grni roch
- grunlaiche
- grunne-
- grunni
- grunnizôd, st. m.
- grunnizôt, st. m.
- grunt, st. m.
- grunten, sw. v.
- thuruh-grunten, sw. v.
- ir-grunten, sw. v.
- gruntfesten, sw. v.
- gruntfestî(n), st. f.
- gruntforscônti, part.
- gruntfrost, st. m.
- gruntfrosto, sw. m.
- -grunti, st. n.
- -grunti, adj.
- -gruntîg
- gruntila, st. sw. f.
- grundila, st. sw. f.
- gruntil, st. m.
- gruntlahha, st. f.
- gruntlahha, st. f.
- gruntleihha, st. f.
- gruntlîhho, adv.
- gruntlôsî, st. f.
- -grunto
- gruntsellôn, sw. v.
- gruntsoufî, st. f.
- gruntspeht
- grunzen, sw. v.
- gi-grunzen, sw. v.
- grunzic
- grunzîg, adj.
- grunzille
- grunzun
- gruoba, st. sw. f.
- gruobilî(n), st. n.
- grûôd, st. m.
- gruoen, sw. v.
- gruoh, st. m.
- gruon, st.
- gruonên, sw. v.
- ir-gruonên, sw. v.
- gruoni, adj.
- gruonî, st. f.
- gruonisal, st. n.
- gruonlenti, st. n.
- gruonôn, sw. v.
- gruonphelli, st. m.
- gruonphelll, st. m.
- gruonspeht, st. m.
- gruonispeht,, st. m.
- gruntspeht, st. m.
- gruonspehto, sw. m.
- gruonispehto, sw. m.
- gruonteru
- gruotî, st. f.
- gruoz
- gruozâri, st. m.
- gruozen, sw. v.
- bi-gruozen, sw. v.
- thuruh-gruozen, sw. v.
- gi-gruozen, sw. v.
- ir-gruozen, sw. v.
- gruozida, st. f.
- gi-gruozida, st. f.
- gi-gruozidi, st. n.
- gruozisal, st. n.
- gi-gruozitî, st. f.
- gruozon
- gruozsam, adj.
- grusch, mhd.
- gruscrīmon
- gruscrīmotun
- -grûsen
- grûsîg, adj.
- grustele
- grustile
- -grûuuisôn
- grûz, st.
- grze
- grûere, mhd. st. m.
| | griobo sw. m., mhd. nhd. Lexer griebe; mnd. grêve. Vgl. Idg. et. Wb. 1,462, DWb. IV,1,6,250. — Graff IV,310. Nom. Sing.: criube: Gl 3,694,48; grivp-o: 1,521,6 (M); crieb-: 11 (M); grieb-: 3,270,57 (SH b, 2 Hss.); grub-: 694,48; greb-: 270,57 (SH b); gribe: 5,38,14. Nom. Sing. oder Plur.: grieb-en: Gl 3,616,26 (Wien 804, 12. Jh.); griu-: 4,178,8 (Berl. Lat. fol. 735, 13. Jh.). Ausgelassenes; Zusammengetrocknetes: a) von Fleisch oder Eingeweiden (durch Rösten oder Ausbraten): Griebe: grieben fegedo (nach Steinm. = ficatum) Gl 3,616,26 (am Rande der Hs. von spät. Hand: De commestibilibus). Vgl. Diefb., Gl. 233 a, Duc. 3,483 a, beide s.v. ficatum; b) von dürrem Holz: Reisig (?): grivpo. ł pfanna (übergeschr. auf Ras.) [quia defecerunt sicut fumus dies mei: et ossa sicut] cremium (Sab. 2,197: frictorium) [aruerunt, Ps. 101,4] Gl 1,521,6 (1 Hs. spahha ł griebo, 5 Hss. garba, 3 Hss. spahha ł stohhahi, 10 spahha, -ahi); oder zu a? Vgl. zu Ps. 101,4 auch DWb. IV,1,6,250 f.; c) Glossenwort: griebo cremium (vgl. Duc. 2,614 c) Gl 3,270,57. 694,48. 4,178,8. 5,38,14. Vgl. grouben.
grionemo Gl 1,330,12 s. AWB gruoni.
griont st. m., nhd. dial. rhein. griend Rhein. Wb. 2, 1399; mnl. grient. — Graff IV,330 s. v. grant? grint? greunt (Hs. greufnt): nom. sg. Gl 2,12,9 (Eins. 32, 10. Jh.; vgl. Steinm.). grient: nom. sg. Gl 3,119,53 (SH A). Hildebrandt I,237,23 (SH A); dat. sg. -]e Gl 1,464,1 (1 Hs. g aus f korr. von jüng. Hand, 1 grie-). 1) Sand, Kies: greunt [(auri materiem fulvi)] glarea [de gremio producit sordida terrae, Aldh., De virg. 159] Gl 2,12,9 grient arena [ab ariditate dicta, Summ. Heinr. VI,1,23] 3,119,53 (Parallelhss. grioz). Hildebrandt I,237,23. 2) tonhaltige Erde, als Formererde beim Metallguß: in griente [in regione Iordanis fudit ea rex] in [Bd. 4, Sp. 436] argillosa terra [inter Sochot, et Saredatha, 2. Paral. 4,17] Gl 1,464,1. Vgl. grioz 3.
grioz st. m., mhd. Lexer grie, nhd. grieß; as. griot (s. u.), mnd. grêt, mnl. griet; afries. gret; ae. gréot; an. grjót. — Graff IV,345. crioz: nom. sg. Gl 2,566,11. 4,311,8; criez: dass. 349,28; crîzes: gen. sg. Nb 63,12 [72,2]. — greoz: nom. sg. Gl 2,21,65. 68. 22,7. 3,2,45 (Sg 913, 8. Jh.). 687,22 (Sg 299, 9./10. Jh.); grioz: nom. sg. 1,509,22 (2 Hss.) = Wa 77,24. 2,13,21. 18,19. 730,47. 3,240,14 (SH a 2); nom. oder acc. sg. 2,408,34. 566,11; acc. sg. 1,725,24 (Brüssel 18723, 10. Jh.); acc. pl. -]a 2,456,5; griez: nom. sg. 3,119,51 (SH A, 5 Hss., 1 Hs. grez, ez auf Rasur, von jüngerer Hand). 212,37 (SH B). 240,13 (SH a 2, 3 Hss.). 301,24 (SH d). 318,25 (SH e). 325,38 (SH f). 348,54 (SH i). 366,2 (Jd). 369,8 (Jd). 501,9. 607,13 (z korr. aus h, Steinm.). 667,20. 686,57. 4,69,3 (Sal. a 1, 2 Hss.). 198,49 (sem. Trev.; Gl 5,107,12). 202,52; gen. sg. -]is Npw 138,17; dat. sg. -]e Nb 87,10. 201,30 [97,11. 218,12]. Npw 39,13; -]ze Gl 2,724,37; dat. pl. -]en 1,504,15 (M); gries: nom. sg. 4,69,3 (Sal. a 1); griz: dass. 3,119,52 (SH A). 356,51. 4,69,4 (Sal. a 1). 70,19 (Sal. a 1); dat. sg. -]e 1,504,17 (M); dat. pl. -]on 2,707,46. greiz: nom. sg. Gl 2,551,20 (mus. Brit. Add. 34248, 11. Jh.); dat. pl. -]in 1,504,15 (M, 2 Hss.); grezin: dass. 16 (M). Zu e statt ie vgl. Braune, Ahd. Gr.13 § 48 Anm. 3; zu ei Weinhold, Mhd. Gr. § 131. Mit Svarabhakti (vgl. Reutercrona S. 152 f.): giris: nom. sg. Gl 3,276,5 (SH b; nach Hbr. II, 316,92 verschr.). Verschrieben: grix: nom. sg. Gl 3,240,14 (SH a 2); gis: dass. Hbr. II,316,92 (zu Gl 3,276,5); grefon: dat. pl. Gl 1,496,18 (Carlsr. Aug. CXXXV, 10. Jh.; Steinm. erwägt greozon); ereizin: dass. 504,16 (M); grat: nom. sg. 2,725,5 = Wa 110,4 (Jh; l. griat, vgl. Wadst.). 1) Sand, Kies: ober sant. grioz [similis est homini aedificanti domum suam] super terram [sine fundamento, Luc. 6,49] Gl 1,725,24. grioz glarea i. arena [zu: genuit telluris glarea glaucum, Aldh., De virg. 786] 2,13,21. grioz glarea harena [zu: (auri materiem fulvi) glarea de gremio producit sordida terrae, ebda. 159] 18,19. greoz glarea [ebda.] 21,65. greoz [pallida purpureas ut gignit] glarea [gemmas, ebda. 164] 68. griat glarea id est arena [zu: area cum primis ingenti aequanda cylindro et vertenda manu et creta solidanda tenaci, Verg., G. I,178] 725,5 = Wa 110,4. grioz [(litus) arenis in saxa durescentibus asperatur: paulatimque cohaerens sibi,] glareae (Hs. clarea) [perdit tactum, Vita Hil. p. 78 b] 730,47. griez arena ab ariditate dicta [Summ. Heinr. VI,1,23] 3,119,51. griez harena 212,37. 501,9. 4,70,19. glarea 3,369,8. 607,13. 686,57. 687,22. 4,69,3. 202,52. criez [ieiuna ...] glarea [... vix ... apibus casias roremque ministrat, Verg., G. II,212] 349,28. griz arena et glarea 3,356,51. 667,20. mere tiuret crizes . fone uuinde eruuegeter pontus incitus flatibus versat harenas Nb 63,12 [72,2]. unde ist ira mera denne des griezis in demo mere Npw 138,17, ferner: Nb 87,10. 201,30 [97,11. 218,12] (beide harena); in einem Bilde: der die houbethaften sundi netuot, unde er auer die uuenigen nefurhtet, der uuirt beuuorfen samoso mit demo grieze, doh in der mulestein nedruche Npw 39,13 (Npgl mit sande, Np harena); — als Bett der Flüsse oder Bäche: greoz [frigida quem gelidis progignit] glarea [limphis, Aldh., De virg. 221] Gl 2,22,7. greoz alveus 3,2,45; — feiner Sand, Kies im Wasser, aus dem das Gold herausgeschlämmt wird (wohl mit freier Wiedergabe des lat. Kontextes): grioz scatebras (Glosse: ebullitiones) [fluviorum omnes et operta metalla eliquat, Prud., Ham. 259] 2,408,34. 566,11; — bildl.: greiz glarea [ne tenuis ieiunis siccet arenis marcentem sub corde fidem, Prud., Symm. 2,1044] 551,20. [Bd. 4, Sp. 437] 2) Sandbank, Syrte: grioza [arenas] syrtium [Prud., H. VIII kal. Jan. (XI) 67] Gl 2,456,5. grizon [hunc (den Sterbetag des Vaters) ego (Aeneas) Gaetulis agerem ...] Syrtibus [exul Argolicove mari deprensus et urbe Mycenae, Verg., A. V,51] 707,46. 3) ton- oder lehmhaltige Erde, Töpfererde (auch zum Siegeln geeignet?): mit griezze [epistolam ei miserunt] creta [antiquo more signatam, Serv. zu Verg., A. VI,321] Gl 2,724,37. griez glarea genus terrae tenacis [Hbr. II,316,92] 3,240,13. 276,5. Hbr. II,316,92. Gl 3,301,24. 318,25. 325,38. 348,54. griez glis glidis 366,2. griez lim creta 4,198,49. crioz clis cliris 311,8; hierher vielleicht auch: greozon [dulcis fuit] glareis [Cocyti, et post se omnem hominem trahet, Job 21,33] 1,496,18. 504,15. 509,22 = Wa 77,24. Vgl. Diefb., Gl. 264 c s. v. glarea, Habel s. v. glis. Komp. erin-, gold-, himilmeri-, merigrioz; Abl. griozilîn. Vgl. gruzzi, grûz, [griusnia as.].
griozan st. v., mhd. Lexer grieen (zerkleinern, zermalmen). Part. Praet.: gi-grozzan: Gl 3,507,6 (Mülinensche Rolle, 11./12. Jh.). im Part. Praet.: grobkörnig, vom Brot: grob gemahlen, Gersten-, Schrot-: gigrozzan broth panis cretinus; vgl. Heyne, Hausalt. 2,270 f. Abl. grioz.
fir-griozan st. v., mhd. Lexer vergrieen. — Graff IV,344. Part. Praet.: fer-grozziniu: nom. sg. f. Gl 2,207,67 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.). 211,77 (Schlettst., 12. Jh.). (Ackerschollen) zerkleinern (mit freier Wiedergabe des lat. Kontextes?): fergrozziniu [(terra)quae nullas spinas habuit, sed tamen] exculta (Hs. excollecta) [sterilem segetem gignit, Greg., Cura 3,28 p. 84] Gl 2,207, 67. 211,77.
griozboum st. m., nhd. grießbaum; mnd. grêtbôm (in and. Bed.). — Graff III,121. kreoz-paum: nom. (?) sg. Gl 4,220,6 (fragm. S. Emm., 9. Jh.). Wacholder, auf Sand wachsend, Iuniperus communis L. (vgl. Marzell, Wb. 2,1081 u. 1091): kreozpaum vel khranauuitu iuniperum.
griozilîn st. n., mhd. Lexer grieelîn. — Graff IV,346. creozolin: nom. sg. Gl 4,339,18 (clm 22053, 9. Jh.). Sandkorn, Kieselsteinchen: zantro creozolin chisilinc calculus (vgl. Mlat. Wb. 2,68).
griozlant st. n. — Graff II,235. crîz-lant: acc. sg. Nb 109,12 [119,28]. Sandwüste: (liuti) dien der heizzo suntuuint . hizza tuot . terrendo daz crizlant (populos) quos violentus auster torret sicco aestu recoquens ardentes arenas.
-griozôt vgl. gi-merigriozôt.
griozruoba st. sw. f. criez-ruoba: nom. sg. ZfdA. 68,215,8 (Rom, BV. Chigi HV 165, 12. Jh.). Bez. wohl für die Gartenrauke, Eruca sativa Lam. (Brassica Eruca L.), verwendet als Kohl u. Salat (vgl. Marzell, Wb. 2,303 ff.): eruca quędā herba simił lactucę .i. criezruoba [zu: erucas viridis, inulas ego primus amaras monstravi incoquere, Hor., Serm. II,8, 51]. Als Pflanzenname wird eruca sonst vor allem mit uuild(i)senaf, [h]uuîzsenaf, hederih glossiert. Vgl. Siewert, Horazgl. S. 255,19. |
| griobo
| | a) von Fleisch oder Eingeweiden (durch Rösten oder Ausbraten): Griebe: grieben fegedo (nach Steinm. = ficatum) Gl 3,616,26 (am Rande der Hs. von spät. Hand: De commestibilibus). Vgl. Diefb., Gl. 233 | | b) von dürrem Holz: Reisig (?): grivpo. ł pfanna (übergeschr. auf Ras.) [quia defecerunt sicut fumus dies mei: et ossa sicut] cremium (Sab. 2,197: frictorium) [aruerunt, Ps. 101,4] Gl | | c) Glossenwort: griebo cremium (vgl. Duc. 2,614 c) Gl 3,270,57. 694,48. 4,178,8. 5,38,14. | | griont
| | 1) Sand, Kies: greunt [(auri materiem fulvi)] glarea [de gremio producit sordida terrae, Aldh., De virg. 159] Gl 2,12,9 grient arena [ab ariditate dicta, Summ. Heinr. VI,1,23] 3,119,53 (Parallelhss. grioz). Hildebrandt I,237,23. | | 2) tonhaltige Erde, als Formererde beim Metallguß: in griente [in regione Iordanis fudit ea rex] in argillosa terra [inter Sochot, et Saredatha, 2. Paral. 4,17] Gl 1,464,1. Vgl. grioz 3. | | grioz
| | 1) Sand, Kies: ober sant. grioz [similis est homini aedificanti domum suam] super terram [sine fundamento, Luc. 6,49] Gl 1,725,24. grioz glarea i. arena [zu: genuit telluris glarea glaucum, Aldh., | | 2) Sandbank, Syrte: grioza [arenas] syrtium [Prud., H. VIII kal. Jan. (XI) 67] Gl 2,456,5. grizon [hunc (den Sterbetag des Vaters) ego (Aeneas) Gaetulis agerem ...] | | 3) ton- oder lehmhaltige Erde, Töpfererde (auch zum Siegeln geeignet?): mit griezze [epistolam ei miserunt] creta [antiquo more signatam, Serv. zu Verg., A. VI,321] Gl 2,724,37. griez glarea genus |
|