| - hâ
- ha..
- ..ha
- haal
- haarpit
- -hab, adj.
- -hab, st. m. n.
- haba1, st. f.
- haba2, st. f.
- gi-haba, st. f.
- habahc
- habalîh, adj.
- habalôn, sw. v.
- habalôs, adj.
- habamahtîg, adj.
- -haban, part. prt.
- ..habana
- habandsterre
- int-habanî1, st. f.
- int-habanî2, st. f.
- ir-habanî, st. f.
- -habanî
- bi-habannessi, st. n.
- bi-habannissî, st. f.
- bi-habannissida, st. f.
- habarhalm, st. m.
- -habâri
- bi-habâri, st. m.
- habarnezzila, sw. f.
- habaro, sw. m.
- habarscrecko, sw. m.
- habaruuurz, st. f.
- habba
- habbe
- habcsamo
- habda
- habech
- habeche, mhd. sw. m.
- habechesswum
- habeen
- habeh
- habên, sw. v.
- ana-habên, sw. v.
- bi-habên, sw. v.
- fir-habên, sw. v.
- gi-habên, sw. v.
- ingagani-habên, sw. v.
- in(t)-habên, sw. v.
- ûf-habên
- umbi-habên, sw. v.
- umbi-bi-habên, sw. v.
- untar-habên, sw. v.
- uuidar-habên, sw. v.
- zisamane-habên, sw. v.
- zisamane-folla-habên, sw. v.
- habendis
- habenisen
- habênto, adv.
- int-habênto, adv.
- umbi-habênto, adv.
- habeo
- haber
- haber
- habervre, mhd. st. m.
- haberîn, adj.
- habersâme, mhd. sw. m.
- haberwurm, mhd. st. m.
- habet
- bi-habêtî, st. f.
- gi-habêtî, st. f.
- habic
- habich
- habid, st. m.
- -habîg
- habih
- habihemo
- habihi
- habin
- habir-
- habiro
- habit
- habitant
- habke
- habo
- haboh
- it-habôn, sw. v.
- habuh, st. m.
- habuhhessuuam, st. m.
- habuhnessi
- habuhsuuammo, sw. m.
- habui
- habunga, st. f.
- habûnîsan, st. n.
- habwich
- hacca
- hacca
- haccho
- hacco
- hacge
- hacgo
- hach
- hach ..
- hachboum
- hachele
- hachges
- hach | inu
- hachit
- hacho
- hachta
- hachustim
- hacosunge
- hasila
- hacth
- hactvoch
- ha dach
- hadara, sw. f.
- haddōmiga
- haderik
- hađilîn, as. st. n.
- zi-hadilit, part.
- hádswǽpe, ae. sw. f.
- hadun
- ha e
- haeberhougan
- hæc fuch
- hæfern, ae. st. m.
- haefuc
- haer
- haerda
- haerenti
- hærin
- hærinc
- hærmel
- hærmil
- hæsine
- haeslin
- hǽst(e), ae. adj.
- hǽstig, ae. adj.
- hæt, ae. st. m.
- hætt, ae. st. m.
- hǽwe(n), ae. adj.
- haf-
- havan, st. m.
- havanâri, st. m.
- havaneri, st. m.
- havanskirbî(n), st. n.
- havenlîn, mhd. st. n.
- gi-hâvid, as. part.
- gi-hâvidlîko, as. adv.
- -hafoc
- hafode
- hafon
- haft, adj.
- haft, st. n.
- haft, st. m.
- bi-haft, adj.
- gi-haft, adj.
- haft-
- hafta, st. sw. f.
- haftbant, st. n.
- haftên, sw. v.
- ana-haftên, sw. v.
- gi-haftên, sw. v.
- zisama-haften, sw. v.
- zisamane-haftên, sw. v.
- zuo-haftên, sw. v.
- gi-hafto, adv.
- gi-sama-haftôn, sw. v.
- haftunga, st. f.
- hag, st. m.
- hago, sw. m.?
- hag
- haga
- haga-
- -haga
- hagal, st. m.
- -hagal
- hagalthruos, st. f.
- hagalthruosa?, st. f.
- hagaleia
- hagalgans, st. f.
- hagan, st. m.
- hagan
- haganahi, st. n.
- haganberi, st. n.
- haganbhuxa
- haganboum, st. m.
- hagiboum, st. m.
- hagboum, st. m.
- haganbuohha, sw.
- hagebuohha, sw.
- haganbutta, sw.
- haganthorn
- hagilthorn
- hegenthorn
- haganîn, adj.
- hagazussa, st. f.
- hâzussa, st. f.
- hagboum
- hagdorn, mhd. st. m.
| | hâ s. AWB hâhan.
ha.. Gl 3,107,45 s. AWB hanakrût.
..ha Ahd. I,490 (Sg 70, 8. Jh.) in: .. ha tiurida excellentem gloriam [2. Cor. 3,10] ist nicht sicher zuzuordnen; Voetz z. St. erwägt u. a. hoha.
haal s. AWB hâhal.
haarpit Gl 1,94,27 (Pa) s. AWB erben.
-hab adj. vgl. ungihab.
-hab st. m. n. vgl. urhab.
haba1 st. f., mhd. nhd. habe; mnd. habbe, mnl. have; afries. hve; vgl. ae. hæfen, an. höfn. — Graff IV, 737 f. hab-: nom. sg. -a Nb 348,18 [381,21]. Nk 423,29. 424,1. 7. 8 (2). 440,3. 449,12. 16. 451,15. 27. 468,21. 473,3. 9. 474,5. 6. 22. 475,29. 476,26. 478,19. 479,3 [66,10. 12. 19. 20. 21. 84,3. 94,12. 14. 96,12. 22. 113,26. 118,3. 8. 119,8. 10. 25. 121,4. 122,2. 124,5. 21/22]; gen. sg. -o 482,29 [128,19]; dat. sg. -o 424,10. 466,24. 478,6. 480,8. 11. 482,22 [66,22. 111,21. 123,19. 126,7. 11. 128,12]; acc. sg. -a 450,29. 451,10. 469,7. 480,12 [95,26. 96,7. 114,7. 126,12]; nom. pl. -a 451,5 (-â). 19. 20. 463,25 (-â). 466,22 [96,3. 15. 16. 108,14. 111,19]; dat. pl. -ôn 463,10 [107,26]. 1) das Haben, der Besitz: a) auf Abstr. bezogen: euuigheit ist folliu . unde samenthaftiu haba . des unentlichen libes est igitur aeternitas . tota simul possessio . et perfecta possessio interminabilis vitae Nb 348,18 [381,21] (vgl. lîb habên s. v. habên 2. Teil A I 1 b). taz skinet tarana . taz uuir quales heizen nah tien speciebus. Sie sint unsere haba. Uuir heizen chunnige . fone dero habo dero specierum haec enim et habemus. Scientes enim dicimur . quod habemus singulas scientias Nk 466,22. 24 [111,19. 21]; b) das Haben, der Besitz (insbes. einer Eigenschaft) im Gegensatz zu tharba Mangel, Nicht-Haben als philos. Gegensatzpaar: ze uier uuison chit man ein gagen andermo gestellit uuerden ... Alde so haba unde darba aut ut habitus et privatio Nb 468,21 [113,26]. haba unde darba uuirt eteuuar anagesprochen . also gesiune unde blindi an demo ougen gesprochen uuirt privatio vero et habitus dicitur quidem circa idem aliquid . ut visio et caecitas circa oculum 473,3 [118,3]. souuarana diu haba uuirt . tarana uuirt ouh tiu darba in quo nascitur habitus fieri . circa hoc dicitur privatio 9 [8]. ouh sint haben unde darben . samoharto opposita . so selbiu haba unde darba opposita autem etiam haec videntur . i. privari et habitum habere . tamquam privatio et habitus 474,22 [119,25]. uuanda einuueder so haba so darba sol io an demo corpore sin necessarium enim est omni susceptibili alterum eorum inesse 478,19 [124,5]. in habo unde in darbo mag uuola uuerden uuehsel . des einen in daz ander. Ter uuehsel mag uuerden fone habo in darba nals aber uone darbo in haba verum in privatione et habitu . possibile est mutationem in alterutrum fieri. Et a habitu in privationem fit mutatio . a privatione vero in habitum inpossibile est 480,8. 11. 12 [126,7. 11. 12], ferner: 469,7. 474,5. 6. 475,29. 476,26. 478,6. 479,3. 482,22. 29 [114,7. 119,8. 10. 121,4. 122,2. 123,19. 124,21/22. 128,12. 19] (alle habitus). 2) Zustand, Eigenschaft als philos. Qualität: a) allgemein: festiu haba . daz ist habitus . unuestiu . daz ist affectus Nk 424,1 [66,12]. haba nemag sin . si nesi eteuues haba ... Haba ist habemahtigis tinges . unde daz habemahtiga . ist fone habo habemahtig [Bd. 4, Sp. 527] habitus enim alicuius est habitus ... habitus habilis rei habitus est . et habilis res . habitu habilis est 7. 8. 10 [66,19. 20. 21. 22]. uuanda ube selbiu iustitia . uuahse alde suine . des mag man zuiuelon. So mag man ouh zuiuelon an anderen habon similiter et in aliis affectibus 463,10 [107,26], ferner: 25 [108,14]; b) fester Zustand, dauerhafte Eigenschaft im Unterschied zum leichter veränderlichen Zustand (anafuntida, anagiheftida, anaquemanî, biskerida): haba unde anagehefteda . unde zuht . unde sezzi . tiu sehent ouh ze anderen dingin at vero sunt etiam et haec ad aliquid . ut habitus . affectus . disciplina . positio Nk 423,29 [66,10]. haba ist festera ioh uuirigora . danne beskerida si distat autem habitus dispositione . quod permanentior et diuturnior est 449,16 [94,14]. (wenn) imo diu so getana anachomeni . ubel si zegebuezenne . unde aba ze genemenne. Unde man sia be diu heizen muge haba quae (quem K.-T.) iam quilibet habitudinem vocet 450,29 [95,26]. nu skinet taz tiu mit rehto heizent haba . tiu uuirig sint . unde unsamfto abagant manifestum est autem quoniam haec volunt habitudines nominari . quae sunt diuturniora . vel difficile mobilia 451,5 [96,3]. haba sint io beskerida . aber beskerida . nesint nieht io haba sunt autem habitus etiam dispositiones . dispositiones vero non necesse est habitus esse 451,19. 20 [96,15. 16], ferner: 449,12. 451,10. 15. 27 [94,12. 96,7. 12. 22] (alle habitus). 3) Verhalten, Beziehung: nu neist nah tirro niuuun diffinitione nieht anderis relatio . âne des einen haba . zu demo andermo. Id est quaedam habitudo dupli ad simplum ... Nk 440,3 [84,3]. Vgl. Jaehrling S. 95 ff. Vgl. habalôn; hevode mfrk.
haba2 st. f., nhd. DWB habe. habe: acc. pl. Gl 2,720,26 (Berl. Ms. lat. 4° 215, 11. Jh.). Verschrieben: hale: nom. sg. Ahd. I,567,3 (Graz 149, 11./12. Jh.). Henkel eines Gefäßes: habe [nobis idem Alcimedon duo pocula fecit, et molli circum est] ansas [amplexus acantho, Verg., E. III,45] Gl 2,720,26. ansa (darüber) habe circulus quo uasa subleuatur Ahd. I,567,3. Komp. hanthaba; vgl. ferner AWB habûnîsan.
gi-haba st. f., mhd. Lexer gehabe, gehebe; vgl. nhd. gehabe n., gehaben n. — Graff IV,738. ka-hap-: nom. sg. -a Gl 1,67,5 (R); acc. sg. -a 2,291, 41 (M; c-); *hapu: dat. sg. 149,16 (mus. Brit. Arund. 393, 9. Jh.; * = gi- oder ga- oder ca-, vgl. Baesecke, Vor- u. Frühgeschichte 2,196). — ka-hab-: acc. sg. -a Gl 2,63,12; ke-: nom. sg. -a Nr 682,12 (Ausg.; -hâbâ Hs. G = S. CLXXV,13); acc. sg. -a Gl 4,316,15; gi-: dass. -a 2,65,21. 67,25. 70,41. Festschr. Ford S. 305,19; dat. pl. -on Gl 2,263,53 (Sg 299, 9./10. Jh.); ge-: acc. sg. -a 57,51. Nb 22,1 [24,5]. 1) Verhalten, Benehmen: froorun gahapu [quicunque eorum (die am Götzendienst Beteiligten) ...] laetiore (Hs. laetiores) habitu fuerunt [Conc. Anc. XXIV p. 119] Gl 2,149,16 (vgl. Steinm. u. Formenteil). ampahti cavuati cahapa habitum [zu: quia ille sanctitatis habitus, per terrena et abiecta opera ad ignominiam deceptionis venit, Greg., Hom. I,17 p. 1503 oder zu: huius mundi opera peragunt, et tamen de religioso habitu culmen honoris quaerunt, ebda. p. 1504; vgl. Steinm.] 291,41 (oder ‘Lebenswandel’?). 2) Gebärde, Geste: gihabon [itaque (superbus et lubricus) cum habitu saeculari vivebat in monasterio, verbis levis,] motibus (Hs. nutibus, La. moribus) instabilis [, mente tumidus, Greg., Hom. I,19 p. 1514] Gl 2,263,53 (oder zu 1 ?); des Redners: quid est pronuntiatio? kerertida . kebarda . kehaba . keuurftigi . kezami . sintsami . zuhtigi Nr 682,12. 3) (innere) Haltung: souueler in sinemo altere [Bd. 4, Sp. 528] stiller ... beidiu uersah . ih meino salda . ioh unsalda. Ter mahta haben ueste gehaba potuit tenere invictum vultum Nb 22,1 [24,5]. 4) Beschaffenheit, Art: gehaba [si penitus aegritudinis tuae causas] habitum [-que cognovi, Boeth., Cons. 2,1 p. 24,3] Gl 2,57,51. 63,12. 65,21. 67,25. 70,41. 4,316,15. Festschr. Ford S. 305,19. 5) Glossenwort: kahapa habitus Gl 1,67,5. Komp. ungihaba.
habahc Gl 3,20,1 s. AWB habuh. |
| haba1
| | 1) das Haben, der Besitz: | | | a) auf Abstr. bezogen: euuigheit ist folliu . unde samenthaftiu haba . des unentlichen libes est igitur aeternitas . tota simul possessio . et perfecta possessio interminabilis vitae Nb 348,18 [381,21] (vgl. lîb habên s. | | | b) das Haben, der Besitz (insbes. einer Eigenschaft) im Gegensatz zu tharba Mangel, Nicht-Haben als philos. Gegensatzpaar: ze uier uuison chit man ein gagen andermo gestellit uuerden ... Alde so haba unde darba | | 2) Zustand, Eigenschaft als philos. Qualität: | | | a) allgemein: festiu haba . daz ist habitus . unuestiu . daz ist affectus Nk 424,1 [66,12]. haba nemag sin . si nesi eteuues haba ... Haba ist habemahtigis tinges . unde daz habemahtiga . ist fone habo habemahtig | | | b) fester Zustand, dauerhafte Eigenschaft im Unterschied zum leichter veränderlichen Zustand (anafuntida, anagiheftida, anaquemanî, biskerida): haba unde anagehefteda . unde zuht . unde sezzi . tiu sehent ouh ze anderen dingin at vero sunt etiam et | | 3) Verhalten, Beziehung: nu neist nah tirro niuuun diffinitione nieht anderis relatio . âne des einen haba . zu demo andermo. Id est quaedam habitudo dupli ad simplum ... Nk 440,3 [84,3]. | | gi-haba
| | 1) Verhalten, Benehmen: froorun gahapu [quicunque eorum (die am Götzendienst Beteiligten) ...] laetiore (Hs. laetiores) habitu fuerunt [Conc. Anc. XXIV p. 119] Gl 2,149,16 (vgl. Steinm. u. Formenteil). | | 2) Gebärde, Geste: gihabon [itaque (superbus et lubricus) cum habitu saeculari vivebat in monasterio, verbis levis,] motibus (Hs. nutibus, La. moribus) instabilis [, mente tumidus, Greg., Hom. I,19 p. 1514] | | 3) (innere) Haltung: souueler in sinemo altere stiller ... beidiu uersah . ih meino salda . ioh unsalda. Ter mahta haben ueste gehaba potuit tenere invictum vultum Nb 22,1 [24,5]. | | 4) Beschaffenheit, Art: gehaba [si penitus aegritudinis tuae causas] habitum [-que cognovi, Boeth., Cons. 2,1 p. 24,3] Gl 2,57,51. 63,12. 65,21. 67,25. 70,41. 4,316,15. Festschr. Ford S. 305,19. | | 5) Glossenwort: kahapa habitus Gl 1,67,5. |
|