| - ana-haftên, sw. v.
- gi-haftên, sw. v.
- zisama-haften, sw. v.
- zisamane-haftên, sw. v.
- zuo-haftên, sw. v.
- gi-hafto, adv.
- gi-sama-haftôn, sw. v.
- haftunga, st. f.
- hag, st. m.
- hago, sw. m.?
- hag
- haga
- haga-
- -haga
- hagal, st. m.
- -hagal
- hagalthruos, st. f.
- hagalthruosa?, st. f.
- hagaleia
- hagalgans, st. f.
- hagan, st. m.
- hagan
- haganahi, st. n.
- haganberi, st. n.
- haganbhuxa
- haganboum, st. m.
- hagiboum, st. m.
- hagboum, st. m.
- haganbuohha, sw.
- hagebuohha, sw.
- haganbutta, sw.
- haganthorn
- hagilthorn
- hegenthorn
- haganîn, adj.
- hagazussa, st. f.
- hâzussa, st. f.
- hagboum
- hagdorn, mhd. st. m.
- hage
- hage
- hagebuohha
- hagedorn
- hageleia
- -ia
- hagendornernoph
- hagendornknopf, mhd. st. m.
- int-hagenen, sw. v.
- hagenpau
- hagenpoim
- hagent..
- hagestal
- hagetb
- hâg(g)o, sw. m.
- hâcko, sw. m.
- hâko, sw. m.
- hagidorn
- hagil
- hagildorn
- hagimb9che
- haginbuck
- haginehe
- haginpoiche
- hagipm
- hagistolt
- hago
- umbi-hagôn
- hagtûba
- hagubart, st. m.
- haguthorn, st. m.
- hagunnan
- hagustalt
- hagastalt
- hagustaltman, st. m.
- hah
- -hâh
- haha, interj.
- hâhal, st. m.
- hâhala, st. f.
- hâhan, red. v.
- ana-hâhan, red. v.
- bi-hâhan, red. v.
- furi-hâhan, red. v.
- gi-hâhan, red. v.
- ir-hâhan, red. v.
- untar-hâhan, red. v.
- zuo-hâhan, red. v.
- hahhul, st. m.
- hahil
- hâhil, st. m.
- -hâhil
- hâhilanka
- hahir
- hahla
- hahpuch
- hâho, sw. m.
- hahorn
- hahs(e)na, st. f.
- bi-hahsentlîhho, adv.
- hahsinen, sw. v.
- int-hahsinen, sw. v.
- untar-hahsinen, sw. v.
- hahsinôn, sw. v.
- ir-hahsinôn, sw. v.
- haht
- haht-
- hahtnôdi, andfrk. st. n.
- -hâhunga
- haic
- haich
- haiche
- haidecch
- haideih
- haidrse
- haie
- hail
- hailb
- hailhopfe
- hailpoum
- halpawm
- hain
- hainmte
- hainwrc
- haipf
- hairinc
- hairra
- hairræ
- haisip
- haitaub
- haitb
- haitube
- -hâke
- hacka1, sw. f.
- hacka2, sw. f.
- -hackâri
- hacko, sw. m.
- hâcko
- hako, as. sw. m.
- hâko
- hal
- hala, st. f.
- hala, ae. sw. m.
- haladi
- halaftra
- halagi
- halandsplut
- halap
- hal(a)salz, st. n.
- halb, st. m.
- halb, adj. num.
- halb, praep.
- halb, st. f.
- halba, st. sw. f.
- -halbri
- halbbrunnan, part.
- halbe
- hlbe
- halbezzan, part.
- halbfisc, st. m.
- halbgiloubîg, adj.
- halbgiskeid, st. n.
- halbgot, st. m.
- halbgruoni, adj.
- halbgurtil, st. m.
- halbgurtila, st. f.?
- halbhôrit, part.
- halbhunt, st. m.
- halbîsan, st. n.
- halbkliuuua, st. f.
- halblibîg, adj.
- halblîh, adj.
- halbman, st. m.
- halbmanlîh, adj.
- halbo, adv.
- halbo
- -halbo
- halbôn
- bi-halbôn, sw. v.
- umbi-halbôn, sw. v.
- halbscaftîg, adj.
- halbskilt, st. m.
- halbscritan, part.
- halbtior, st. n.
- halbtioro, sw. m.
- halbtôt, adj.
- halbûn
- -halbunga
- ir-halbûnlîhhên, adv.
- ir-halbûnlîhho, adv.
- ir-halbûnlîhhon, adv.
- ir-halbûnlîhhun, adv.
- halces
- hald, adj.
- halda, sw. st. f.
- -halda
- haldên, sw. v.
- ana-haldên, sw. v.
- in-haldên, sw. v.
- nidar-haldên, sw. v.
- -haldi
| | ana-haftên sw. v., mhd. anahaften, nhd. DWB anhaften; vgl. mnd. anheften, mnl. aenheften. — Graff IV,746. ana-haft-: 2. sg. -est Gl 2,519,34; 3. sg. -et 1,180,3 (KRa, K -&, -f- aus -l- korr., vgl. Beitr. (Tüb.) 100, 478). 4,604,20 (Prag, Lobk. 434, 9. Jh.); inf. -en 2,343, 43 (clm 6325, 9. Jh.); part. prs. nom. sg. f. -entiu Nb 275,19 [297,23]; dat. pl. -enten 219,14 [236,7]. — ani-haftest: 2. sg. Gl 2,519,34/35 (11. Jh.; verschr.?). Hierher vielleicht auch: .. tiu: Mayer, Glossen S. 63,21 (clm 4542, 8.—9. Jh.; unter dem Lemma nur die Endung als Griffelgl. geschrieben). 1) festhalten (an etw.), anhangen, sich (mit etw.) abgeben: anahaftet insistit (KRa, Pa anahaldet, s. Formenteil) Gl 1,180,3. 4,604,20; von Pers.: anahaften insedere [mit Vertauschung im Lat. zu: sancti patres considerantes maximam partem generis humani eodem die huiusmodi sacrilegiis ac luxuriis inservire, Is., De off. 1,41 p. 775] 2,343,43 (beide lat. Verben als Lemma denkbar). anahaftest [frustra igitur solitis ...] inhaeres [, non est mos patrius, Prud., Symm. II,368] 519,34; hierher vielleicht: .. tiu [nec plusquam debet] inhaerens [contemplationi dei, compassionem abiiciat proximi, Greg., Hom. II,38] Mayer, Glossen S. 63,21. 2) anhaften, innewohnen, von Abstr.: habist tu siu alliu gerecchit mit eigenen . unde mit anahaftenten argumentis . nals mit fremeden nullis extrinsecus sumptis approbationibus ... sed insitis domesticisque Nb 219,14 [236,7]. so ist aber fatum selbiu diu sestunga . anahaftentiu allen uuehsellichen dingen fatum vero dispositio inhaerens . rebus mobilibus 275,19 [297,23]. Vgl. anahaftîgo; anagiheftida. [Bd. 4, Sp. 593]
gi-haftên sw. v. — Graff IV,746. ke-haft-: 3. sg. prt. -eta Npw 9,17; 3. pl. prt. -eton NpNpw 101,6; gi-: 3. pl. -ent Npw 140,10; 3. pl. prt. conj. -etin 139,6; ge-: 3. sg. -et NpNpw 9,17 (= Npw 18); 3. pl. -ent Np 140,10; 3. sg. prt. -eta 9,16; 3. pl. prt. conj. -etin 139,6. haften; hängenbleiben, verstrickt sein: der sundigo gehaftet an sin selbes hantuuerche in operibus manuum suarum comprehensus est peccator NpNpw 9,17 (= Npw 18). fone dero stimmo mines suftodes . kehafteton (Piper fälschlich -don) miniu bein ze minemo fleische adhaeserunt ossa mea carni meae 101,6. sundige gehaftent in sinemo nezze cadent in retiaculo eius peccatores 140,10, ähnl. 9,16 (= Npw 17, comprehendi). 139,6.
zisama-haften sw. v. (für -heften? Oder Ableitung zu samahaft? Vgl. auch Raven I,168, Gröger S. 426). ze-sama-haften: inf. Gl 4,137,48 (Sal. c, mus. Brit. Add. 18379, 13. Jh.). ununterbrochen fortführen: continuare. Vgl. gisamahaftôn, zisamaneheften.
zisamane-haftên sw. v. — Graff IV,746 f. zesamene-[ne-]haftênt: 3. pl. Nk 399,22 [41,12]; zesamine-haft-: 3. pl. -ênt Nk 405,21. 28 [47,10. 18]; 3. pl. conj. -eên 408,25 [50,18]; part. prs. gen. sg. f. -entûn Ns 608,25. 609,4; gen. pl. -entôn Nb 310,30 [338,25]. Nk 405,8 (Hs. B = S. CXX,8); -endôn 405,8 (Hs. A) [46,22/23]; acc. pl. m. -enten Nc 789,20/ 21 [145,7/8]. — haft- ... zesamine: 3. pl. -ênt Nb 203,21/22 [220,2/3]. Nk 405,20. 28/29 [47,9. 19]; inf. -ên Nb 309,12/13 [337,2/3]. cisamane haftantero: part. prs. gen. pl. Gl 2,80,24 (mus. Brit. Arund. 514, 10./11. Jh.; zu -an- vgl. Schatz, Germ. S. 356). Verschr.: zesamine hafeên: 3. pl. conj. Nk 408,25 (Hs. A = S. CXXI,18). untereinander zusammenhängen, aneinander haften, kontinuierlich verbunden sein; (in seinen Teilen) zusammenhaften, auch von Abstr.: cisamane haftantero [in hac] haerentium [sibi serie causarum, Boeth., Cons. 5,2 p. 124,2] Gl 2,80,24, z. gl. St. dero zesamine haftenton urhabo Nb 310,30 [338,25]. tiu ouh herte sint . also steina . diu haftent fasto zesamine adhaerent tenacissime partibus suis 203,21/22 [220,2/3]. diu (sc. ordena) getuot fallen unde gerinnen zesamine . unde haften zesamine . die causas tero casuum facit concurrere causas 309,12/13 [337, 2/3]. uuaz tie zesamine haftenten ringa dero planetarvm umbeuuarbti quid torqueat nexos orbes Nc 789,20/21 [145,7/8]. tiu teil dero zalo . nehabint neheina gemeina marcha ... Also uinuiu . unde aber uinuiu . zesamene nehaftent . ube diu teil zeniu machont Nk 399,22 [41,12]. solih ist ouh zit . unde stat . i. continua sunt ... stat ist ouh tero zesamine haftendon rursus locus continuorum est 405,8 [46,22/23]. tiu teil dero stete . diu des corporis teil umbehabint . tiu haftent tar zesamine . tar diu teil des corporis zesamine haftent loci particulae ... ad eundem terminum copulantur . ad quem et corporis particulae 20. 21 [47,9. 10]. so der erero teil . dero zesamine haftentun . pietungo . aber anderest zuo iro gestozin uuirdit in conexa propositione Ns 608,25, ähnl. 609,4 (conexus); ferner: Nk 405,28. 28/29. 408,25 (conecti) [47,18. 19. 50,18]. Vgl. Jaehrling S. 69 f. Vgl. zisamahaften, gisamahaftôn.
zuo-haftên sw. v., mhd. Lexer zuohaften; vgl. mnl. toehechten. — Graff, IV,747. zua-haft-: part. prs. -enti Gl 2,49,36 (Jc); zuo-: 3. sg. -et Npw 118 D,25; -at Mayer, Glossen S. 140,10 (Wien 420, Glosse 10. Jh.; zu -at vgl. Schatz, Germ. S. 355, lat. prt.); 3. pl. -ent Npw 127,3; inf. -en Npgl [Bd. 4, Sp. 594] 76,3. Npw 118 D,25; part. prs. nom. pl. m. -enta Gl 2,206,77 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.; wohl zu e. mitgedachten mask. Subst.); z-: dass. -enta 210,47. — haft- zuo: 3. sg. -et Npw 118 D,25 (verschr. für prt. -eta?); 1. sg. prt. -eta Np 118 D,31; -ota Npw 118 D,31; 3. sg. prt. -eta Np 118 D,25. hängen an (mit Dat.): a) zusammenhängen, an etw. gebunden sein: zuohaftenta [membra carnium eius] cohaerentia [sibi, Greg., Cura 3,23 p. 71 = Job 41,14] Gl 2,206,77. 210,47; vielleicht Vok.-Übers.: zuahaftenti [agnoscat ... quia in die iudicii ipsarum omnium animarum est redditurus domino rationem, ...] addita (Hs. -te) [et suae animae, Reg. S. Ben. 2 p. 18] 49,36; in einem Bilde: demo asteriche hafteta zuo min sela . carni gefolgeta si adhaesit pavimento anima mea NpNpw 118 D,25, ähnl. Npw ebda.; b) jmdm. anhängen, sich halten zu, fest verbunden sein mit jmdm.: zuohaftat adhaesit [anima mea post te, Pass. Theod. 12 p. 173,18] Mayer, Glossen S. 140,10. daz ih securus (sichure) muge imo adherere (zuohaften) Npgl 76,3. chuicche mih . unde tuo mih zuohaften dir . nals demo fleisgi Npw 118 D, 25 (Np adhaerere); ferner: NpNpw 118 D,31 (adhaerere). Npw 127,3 (Np haftên; vgl. inhaerere, Aug., En.).
gi-hafto adv. ge-fto: Gl 2,714,5 (Paris 9344, 11. Jh.). unmittelbar aus der Nähe (vgl. haftên 3 a): [pectore in adverso totum cui] comminus [ensem condidit adsurgenti, Verg., A. IX,347].
gi-sama-haftôn sw. v. (-ôn- neben -jan-Verb? Vgl. Schatz, Germ. S. 378; oder Ableitung zu samahaft?). — Graff VI,35. gi-sama-haftonter: part. prs. nom. sg. m. Gl 2,757,5 (clm 18547,2, 11. Jh.). (ununterbrochen) fortführen: [tamen non prius destitit septem totos dies ... orando ...] continuans [, quam id ... impetraret, Sulp. Sev., Dial. 3,14 p. 212,15]. Vgl. zisamahaften, zisamanehaftên u. -heften.
haftunga st. f., mhd. Lexer haftunge, nhd. DWB haftung; vgl. mnd. haftinge neben hechtinge, mnl. hachtinge. — Graff IV,748. haftunga: acc. sg. Gl 2,232,32 (S. Flor. III 222 B, 9. Jh.). Gefangenschaft: in captivitatem [etenim virtus ... traditur, cum deceptae menti antiquus hostis ... dominatur, Greg., Cura 4 p. 101].
hag st. m. (auch hago sw. m.?), mhd. hac m. u. n., nhd. DWB hag (in abgewandelter Bed.); mnd. hach, hāch neben hāgen; ae. hæg, vgl. haga m., hæc(c), hege; vgl. mnl. hage sw. m. u. f.; an. hagi. — Graff IV,761. hac: nom. sg. Gl 1,268,26 (K); acc. sg. 642,37 (clm 4606, 12. Jh.). — haga: dat. sg. Publ. 62,449 (Paris 10317, 11. Jh., zu -a vgl. Anm. 1). hage: nom. sg. (?) Gl 4,194,23 (clm 27329, 14. Jh.; s. u.). 1) Wall, Schanze, Umzingelung: hac [ordinabis adversus eam obsidionem ... et comportabis] aggerem [Ez. 4,2] Gl 1,642,37 (4 Hss. hlêo, 2 loh, 2 lêuua, lêuuâri, 1 Hs. grabo). indago circuitio regia in silua s. hage 4,194,23 (oder sollte in silva mit dem Dat. hage übers. werden? (dann zu 2) vgl. aber die folg. Gl.). haga [ut clausas] indagine [profert in medium vox prima feras, Statius, Thebais II,553] Publ. 62,449 (dazu Randgl.: indago autem est cum silvam venantium corona vallat, ut ferae evadere non possint). 2) eingefriedetes (Land-)Stück, Stadt: hac burc urbs civita[s] Gl 1,268,26. [Bd. 4, Sp. 595] Vgl. Tiefenbach, Stud. s. v. gaium S. 60 ff. Abl. -hagôn, heggen, hegga; vgl. hagan, AWB garthago.
hag Gl 3,36 Anm. 6 s. hagan.
haga Publ. 62,449 s. hag. |
| ana-haftên
| | 1) festhalten (an etw.), anhangen, sich (mit etw.) abgeben: anahaftet insistit (KRa, Pa anahaldet, s. Formenteil) Gl 1,180,3. 4,604,20; von Pers.: anahaften insedere [mit Vertauschung im Lat. zu: sancti patres | | 2) anhaften, innewohnen, von Abstr.: habist tu siu alliu gerecchit mit eigenen . unde mit anahaftenten argumentis . nals mit fremeden nullis extrinsecus sumptis approbationibus ... sed insitis domesticisque Nb 219,14 [236,7]. so ist aber fatum | | zuo-haftên
| | a) zusammenhängen, an etw. gebunden sein: zuohaftenta [membra carnium eius] cohaerentia [sibi, Greg., Cura 3,23 p. 71 = Job 41,14] Gl 2,206,77. 210,47; vielleicht Vok.-Übers.: zuahaftenti [agnoscat ... | | b) jmdm. anhängen, sich halten zu, fest verbunden sein mit jmdm.: zuohaftat adhaesit [anima mea post te, Pass. Theod. 12 p. 173,18] Mayer, Glossen S. 140,10. daz ih securus (sichure) muge imo adherere (zuohaften) Npgl 76,3. | | hag
| | 1) Wall, Schanze, Umzingelung: hac [ordinabis adversus eam obsidionem ... et comportabis] aggerem [Ez. 4,2] Gl 1,642,37 (4 Hss. hlêo, 2 loh, 2 lêuua, lêuuâri, 1 Hs. grabo). indago circuitio regia in silua | | 2) eingefriedetes (Land-)Stück, Stadt: hac burc urbs civita[s] Gl 1,268,26. |
|