Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
hagetb bis hago (Bd. 4, Sp. 602 bis 603)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis hagetb Gl 3,23,45 s. AWB hegitûba.
 
Artikelverweis 
hâg(g)o, hâcko, hâko sw. m., mhd. Lexer hâke, Lexer hâken sw. st. m., nhd. haken; vgl. mnd. hâke1, mnl. hake; ae. haca; an. haki; zur Etymologie u. zur Verschärfung der Geminate gg im Obd. vgl. Kluge, Et. Wb.19 s. v. Haken, Falk-Torp 1,371, Beitr. 9,178 ff., Schatz, Ahd. Gr. § 237, Franck, Afrk. Gr.2 § 129,2, Lühr, Expressivität S. 285 f. — Graff IV,763.
hacch-: nom. sg. -o Gl 3,236,20 (SH a 2, clm 2612, 12. Jh.; -cch-); acc. sg. -un 1,671,13 (M); hack-: nom. sg. -o 3,264,13 (SH a 2, clm 2612, 12. Jh.). 334,43 (SH g, 2 Hss.; -kk-); -e 4,109,50 (Sal. a 1; Hs. -â-); hacc-: dass. -o 1,288,71 (Jb-Rd). 673,54 (M, 3 Hss., davon 1 -cc-). 3,222,52 (SH a 2). 4,129,17 (Sal. c); acc. sg. -un 1,671,12 (M, 2 Hss.); -en 14 (M, 2 Hss.); acc. pl. -un 294,60 (Jb-Rd); hach-: nom. sg. -o 4,109, 49 (Sal. a 1); acc. sg. -un 1,671,12 (M); -on 13 (M); hak-: nom. sg. -o 4,30,8 (Sal. a 1, 15. Jh.). Hbr. I,372,419 (SH A); -e Gl 3,236,22 (SH a 2). 264,13 (SH a 2; Hs. -â-). 4,284,13 (M); -i 166,25 (Sal. d, clm 23496, 12. Jh.); acc. pl. -in 167,48 (ebda.; beide Hs. -â-); hac-: nom. sg. -o 1,673,53 (M). 4,30,7 (Sal. a 1, 2 Hss.). 109,49 (Sal. a 1, Ink., 15. Jh.); -] 50 (Sal. a 1, 15. Jh.); acc. sg. -un 1,671,11 (M, 2 Hss.); acc. pl. -un 363,7 (Rb). — hagg-: nom. sg. -o Gl 3,236, 20 (SH a 2). 273,60 (SH b, 2 Hss.). 300,5 (SH d); -e 236,21 (SH a 2); hacg-: dass. -o 4,30,6 (Sal. a 1, 3 Hss.); -e 3,317,9 (SH e, Prag, Lobk. 435, 12. Jh.; -ge); hago: dass. 1,671,17 (Sg 299, 9. Jh.).
hcho: nom. sg. Gl 4,109,51 (Sal. a 1, Zwettl 1, 13. Jh.); houg: dass. 30,9 (Sal. a 1, Ink., 15. Jh.; zufür ou und ou für â vgl. Weinhold, Bair. Gr. §§ 99. 102 und Alem. Gr. § 71); hauch: dass. 109,50 (Sal. a 1, clm 13002, 12. Jh.; zu au für â vgl. ders., Bair. Gr. § 71); haich: dass. 5,37,25 (SH b, fragm. Sheffield, 13. Jh.; zu ai für â vgl. Weinhold, Bair. Gr. § 66 und Alem. Gr. § 49).
Wohl unter Einfluß von uurcula -a für -o verschrieben: hacca: nom. sg. Gl 1,673,55 (M, clm 4606, 12. Jh.).
hacco Gl 2,247,35. 363,47. 4,121,19. 157,43, hacho 2,571,21, hahcho 4,196,20 s. AWB hacko sw. m.; zu möglichen Vermischungen von Haken und Hacke vgl. Schweiz. Id. 2,1089 f. s. v. hāggen.
1) Haken: chrwil ł hacco aspidiscos uncinus [Hbr. II,168,58] Gl 3,222,52 (4 Hss. nur krapho). hacko uncinus 264,13. 4,109,49. hacgo ł crampho aduncus 30,6. 166,25. hacco aduncus 129,17. hakin ancones uncinos 167,48. haich uncus 5,37,25. krafo vel hako aspidiscos grece, uncinus latine ł gumfo [Hbr. I,372,418] Hbr. I,372,419; — als Haken für Kessel, Pfannen u. ä.: uuerauente chraffun edo hacun [(auf dem Brandopferaltar) ponentque cum eo omnia vasa, quibus in ministerio eius utuntur, id est ... fuscinulas, ac] tridentes, uncinos et batilla (Hs. ua-) [Num. 4,14] Gl 1,363,7 (z. Lemma vgl. Meineke, Bernstein S. 146 f.); — als Gerät beim Bearbeiten von Werg: hacco mit diu man uspanna uuintit [qui (Samson) rupit vincula, quo modo si rumpat [Bd. 4, Sp. 603] quis filum de stuppae tortum] putamine [Iud. 16,9] 288,71; — als Verschlußhaken an Kleidungsstücken: haccun craphun [facies et] uncinos [ex auro, et duas catenulas ex auro purissimo sibi invicem cohaerentes, quas inseres uncinis, Ex. 28,13] 294,60; — hierher vielleicht auch als Vok.-Übers. (uncinus im lat. Kontext ist unklar): hacun .i. stil [ipse (Amos) cernit fictorem locustae ... et] uncinum [pomorum, attrahentem supplicia peccatoribus, Am., Hier. Paulino p. XV] Gl 1,671,11 (4 Hss. nur hâcko). hago [haec ostendit mihi dominus deus: et ecce] uncinus [pomorum, Am. 8,1] 17. stil ł haco uncinus [ebda.] 673,53 (3 Hss., 1 Hs. stil ł hacco. crhaffo, 1 Hs. uurcula ł hacca, 5 Hss. furcula ł zuuirgula). hake uncinus [ebda.] 4,284,13 (1 Hs. furcula ł zuuirgula); oder zu 2?
2) gebogene zweizinkige Gabel als Gerät in der Landwirtschaft: haccho ł zuisela furca Gl 3,236,20. 273,60. 300,5. 317,9. 334,43.
Komp. avurhâ(c)ko.
Vgl. hacko; hako as.; ferner hâhan.
 
Artikelverweis 
hagidorn Gl 3,713,30 s. AWB haguthorn.
 
Artikelverweis 
hagil Gl 3,29,33 s. AWB hagalgans.
 
Artikelverweis 
hagildorn Gl 3,43,49 s. AWB haganthorn.
 
Artikelverweis 
hagimb9che, haginbuck Gl 3,41,37. Hbr. I,178, 177 s. AWB haganbuohha.
 
Artikelverweis 
haginehe Gl 1,506,8 s. AWB haganahi.
 
Artikelverweis 
haginpoiche Gl 3,676,26 s. AWB haganbuohha.
 
Artikelverweis 
hagipm Gl 3,41,43 s. AWB haganboum.
 
Artikelverweis 
hagistolt Gl 3,184,21 s. AWB hagustalt.
 
Artikelverweis 
hago Gl 1,671,17 s. AWB hâg(g)o.