| - halbtioro, sw. m.
- halbtôt, adj.
- halbûn
- -halbunga
- ir-halbûnlîhhên, adv.
- ir-halbûnlîhho, adv.
- ir-halbûnlîhhon, adv.
- ir-halbûnlîhhun, adv.
- halces
- hald, adj.
- halda, sw. st. f.
- -halda
- haldên, sw. v.
- ana-haldên, sw. v.
- in-haldên, sw. v.
- nidar-haldên, sw. v.
- -haldi
- -haldî
- -haldîg
- haldirstnt
- haldôn, sw. v.
- halebirie
- haleftron
- haleg-
- halên, sw. v.
- holên, sw. v.
- ir-halênto, adv.
- halepe
- half
- halfdiorîg, as. adj.
- halfhis
- halfnot
- halftan
- halftanôd, st. m. o. n.
- halftanôdi, st. n.?
- halftanskeid, st. m.
- halftanteil, st. n.
- halfter
- halfthruin
- halftnot
- halftra, st. sw. f.
- halgelgans
- halht
- halhûs, st. n.
- hâli, adj.
- hâlî, st. f.
- halibe
- halifa
- hâlîgo, adv.
- hâlingûn, adv.
- halla, st. f.
- -hal(l)a
- hallingas
- halloc
- halm1, st. m.
- halm2, st. m.
- helmo, sw. m.?
- halmackus, st. f.
- halmax
- halmaxis
- hlme
- -halmo1
- -halmo2
- halmuuurf, st. m.
- haloftra
- halog-
- halôn, sw. v.
- holôn, sw. v.
- avur-gi-halôn, sw. v.
- gi-halôn, sw. v.
- gi-holôn, sw. v.
- ir-halôn, sw. v.
- ir-holôn, sw. v.
- ût-gi-halon, as. sw. v.
- uuidar-halôn, sw. v.
- uuidar-holôn, sw. v.
- zuo-halôn, sw. v.
- zuo-holôn, sw. v.
- zuo-gi-halôn, sw. v.
- zuo-gi-holôn, sw. v.
- halptonot
- halpuuili
- hals, st. m.
- -hals, adj.
- halsâdra, st. sw. f.
- halsalz
- halsannum
- halsâri, st. m.
- halsbant, st. n.
- halsbein, st. n.
- halsberg, st. m.
- halsberga, st. f.
- halsboug, st. m.
- halsbc
- halschilt
- halsthrûh, st. f.
- halsthuuing, st. m.
- halselwrz
- halsetha
- halsfano, sw. m.
- halsgar(a)uu, st. n.
- halsgold, st. n.
- halsgoldôn, sw. v.
- hâlscara, st. f.
- halsketinna, st. sw. f.
- halslac
- halslag
- halslach
- halsledir
- halslîn, st. m.
- halsnestilst
- halsôn, sw. v.
- bi-halsôn, sw. v.
- int-halsôn, sw. v.
- halsꝑga
- halsphul(u)uui, st. n.
- halspg
- halsring, st. m.
- halsslag, st. m.
- halsslagôn, sw. v.
- halssleggen, sw. v.
- halsslegilôn, sw. v.
- halsstric, st. m.
- halssuht, st. f.
- halsta
- halstan
- halsthí von
- halstrua
- halstun
- halstuoh, st. n.
- halsuht
- halsunga, st. f.
- bi-halsunga, st. f.
- halsuth
- halsuuerfôn, sw. v.
- halsuuer, st. f. oder n.
- hâlsuuert, st. n.
- halsyeta
- halszierida, st. f.
- halt, adv. comp.
- -halt, st. n.
- halta, sw.?
- bi-halta
- haltan, red. v.
- bi-haltan, red. v.
- fir-haltan, red. v.
- gi-haltan, red. v.
- inne-haltan, red. v.
- haltanî, st. f.
- fir-haltanî, st. f.
- gi-haltanî, st. f.
- gi-haltannissa, st. f.
- bi-haltannussi, st. n.
- haltant, st. m.
- bi-haltantlîhho, adv.
- bi-haltanto, adv.
- gi-haltanto, adv.
- haltâra, sw. f.
- haltâri, st. m.
- bi-haltâri, st. m.
- bi-halteri, st. m.
- haltere
- haltero
- halti
- bi-haltî, st. f.
- -haltî
- bi-haltida, st. f.
- fir-haltida, st. f.
- gi-haltida, st. f.
- -haltida
- -haltîg
- -haltgheit
- gi-haltgî, st. f.
- -haltgî
- -haltlîh
- bi-haltlîhho, adv.
- gi-haltnassî, st. f.
- gi-haltnussî, st. f.
- gi-haltnissî, st. f.
- bi-haltnessi, st. n.
- gi-haltnissa, st. f.
- gi-haltnussî
- halto, adv.
- -halto, sw. m.
- halton, as. andfrk. sw. v.
- halunga, st. f.
- halwert
- halz, adj.
- halzel
- ham, adj.
- hamal, adj.
- hamal, st. m.
- bi-hamalôn, sw. v.
- hamalscorro, sw. m.
- hamalstat, st. f.
- hamalungstat, st. f.
- hamar, st. m.
- hamarâri, st. m.
- hamarlî(n), st. n.
- hamarslag, st. m.
| | halbtioro sw. m. — Graff V,448. halp-tioro: nom. sg. Gl 2,457,21 (Paris Nouv. acquis. 241. clm 14395, beide 11. Jh.). ein Halbwilder, sich wie ein Tier verhaltend: [istud (d. i. supremum)] semifer [et Scotus sentit cane milite peior, Prud., Apoth. 216; vgl. Anm. 16: in Gallia viderim Scotos, gentem Britannicum, humanis vesci carnibus, Hier.]. Vgl. halfdiorîg as.
halbtôt adj., mhd. Lexer halptôt, nhd. halbtot; mnd. halfdôt, mnl. halfdoot; ae. healfdéad; an. hálfdauðr. — Graff V,342. halp-toten: acc. sg. m. Gl 2,442,43 (Paris Nouv. acquis. 241. clm 14395, beide 11. Jh.). halbtot: [caecus corusco lumine conruit atque in plateae pulvere palpitat. Tollunt sodales ] seminecem ]Prud., P. Agn. (XIV) 50].
halbûn s. AWB halba st. sw. f.
-halbunga vgl. umbihalbunga.
ir-halbûnlîhhên adv. — Graff IV,888. ir-halpun-lihhem: Gl 1,527,21 (M, Göttw. 103, 12. Jh.). an/auf der Seite: [ecce] ex latere [frequens turba diversa poscentium, Prov., Prol.] (4 Hss. irhalbûnlîhhon).
ir-halbûnlîhho adv. — Graff IV,888. ir-halpan-liho: Gl 1,806,32 (M); wohl verschr. -liha: ebda. an der Seite: [filii tui de longe venient, et filiae tuae] de latere [surgent, Is. 60,4] (Hss. auch irhalbûnlîhhon, halbûn).
ir-halbûnlîhhon, -un adv.; vgl. auch Gröger S. 341. — Graff IV,888. ir-halpun-lihhun: Gl 1,527,20 (M); -liħ: 806,31 (M); -halpon-lihon: 527,19 (M); -halpan-lihun: 19/20 (M); -halpona-lihun: 21 (M, verschr.?). an/auf der Seite, seitlich: irhalponlihon [et ecce] ex latere [frequens turba diversa poscentium, Prov., Prol.] Gl 1,527,19 (1 Hs. irhalbûnlîhhên). irhalpunlihun [filii tui de longe venient, et filiae tuae] de latere [surgent, Is. 60,4] 806,31 (2 Hss. irhalbûnlîhho, 1 Hs. halbûn).
halces Gl 1,150,5 (Pa) s. AWB holz.
hald adj., mhd. halt; afries. hald; ae. heald; an. hallr; vgl. got. -halþei. — Graff IV,892. hald-: nom. sg. m. -er Gl 1,509,13 (Rb); nom. sg. f.? - 2,346 Anm. 4 (clm 6325, 9. Jh.); acc. sg. m. -en 4,338, 22; acc. pl. m. -en Npgl 108,19; acc. pl. n. -iu Gl 1,447,5 (Rb). (nach vorn oder zur Seite) geneigt, schief: a) allgem.: halder obliquus (Hs. oblicus) [enim etiam apud Hebraeos totus liber fertur et lubricus, Iob, Praef. p. XX] Gl 1,509,13 (Vok.-Übers.); hald uuesan ‘schief u. krumm sein’: hald uas [(die Frau Lots) cum liberaretur a Sodomis, in via posita retro respexit, ibique] remansit [statua salis, Is., De fof. 2,21 p. 815] 2,346 Anm. 4; [Bd. 4, Sp. 624] b) schräg, abgeschrägt, von Fensteröffnungen: haldiu [fecitque in templo fenestras] obliquas [3. Reg. 6,4] Gl 1,447,5; c) gewölbt, vom Himmel: halden convexum [quotiens claudit nox humida caelum, Iuv. 3,224] Gl 4,338, 22; d) innerlich geneigt, bereit zu etw., m. zi + abstr. Dat.: nah disen uuorten . sehen uuir ieo Iudeos ad malum pronos (ze ubele halden) Npgl 108,19. Komp. ana-, fram-, in-, nidar-, obar-, ûf-, uo-, zuohald; Abl. halda, helda; haldên, haldôn, helden, -haldi, -haldîg; -haldî.
halda sw. st. f., mhd. nhd. Lexer halde; mnd. halde; vgl. an. hallr m. — Graff IV,894. Schwach: hald-: dat. sg. -un Gl 2,201,24 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.). 214,28. 767,4; acc. sg. -un 1,276,30 (Jb-Rd). 487,16 (Rf). Stark: hald-: acc. sg. -a Gl 2,249,21 (Berl. Lat. 4° 676, 9. Jh.; oder nom.?); nom. pl. -â Nb 310,13 [338,8]. Nicht eindeutig: hald-: nom. sg. -a Gl 1,587,14 (Ja). 3,116,27 (SH A, 3 Hss.). 207,49 (SH B). 231,11 (SH a 2). 297,36 (SH d). 315,2 (SH e). 332,34 (SH g, 3 Hss.). 607,25; -e 116,27 (SH A). 406,63 (Hd.); -] 116,28 (SH A, 15. Jh.). Verschrieben: haldo: nom. sg. Gl 3,207,49 (SH B); habda: dass. 270,53 (SH b). (Berg-)Abhang, abschüssige Gegend; Anhöhe: haldun [cumque ascenderent] clivum [civitatis, 1. Reg. 9,11] Gl 1,276,30. durh haldun [venerunt (die Soldaten)] per crepidinem [montis usque ad apicem, Jud. 7,3] 487,16. halda huahaldi [(ein Jude) qui ad Fundanum] clivum [perveniens, Greg., Dial. 3,7 p. 289] 2,249,21. in haldun [collibus erectis alte sita, sive iacenti planitie facilis] clivo [, seu vallibus horrens, Walahfr. p. 355,8] 767,4. halda clivus 3,116,27. 207,49. 231,11. 270,53. 297,36. 315,2. 332,34. 406,63. 607,25. tie selben geskihte . ih meino dero confluentię . machont tie halda . unde diu io ze tale sigenta rihti dero aho quos tamen vagos casus regunt ipsa declivia terrae . et defluus ordo lapsi gurgitis Nb 310,13 [338,8]; hierher wohl auch als Vok.-Übers.: halda [equus indomitus evadit durus, et filius remissus evadet] praeceps [Eccli. 30,8] Gl 1,587,14; — bildl.: haldun [ne imperfecti quique culmen arripere regiminis audeant, et qui in planis stantes titubant, in] praecipiti (Hs. -tio) [pedem ponant, Greg., Cura 1,4 p. 6] 2,201,23. 214,28. Vgl. helda.
-halda vgl. uohalda u. inhalde mhd. |
| hald
| | a) allgem.: halder obliquus (Hs. oblicus) [enim etiam apud Hebraeos totus liber fertur et lubricus, Iob, Praef. p. XX] Gl 1,509,13 (Vok.-Übers.); hald uuesan ‘schief u. krumm sein’: | | b) schräg, abgeschrägt, von Fensteröffnungen: haldiu [fecitque in templo fenestras] obliquas [3. Reg. 6,4] Gl 1,447,5; | | c) gewölbt, vom Himmel: halden convexum [quotiens claudit nox humida caelum, Iuv. 3,224] Gl 4,338, 22; | | d) innerlich geneigt, bereit zu etw., m. zi + abstr. Dat.: nah disen uuorten . sehen uuir ieo Iudeos ad malum pronos (ze ubele halden) Npgl 108,19. |
|