| - mânôdtuldîg, adj.
- mânôdtuldgî, st. f.
- mânôdtuldo, sw. m.
- mânôd[h]uuîlîg, adj.
- mânôd[h]uuîlîh, adj.
- mânôdzala, st. f.
- mânôdzîti, adj.
- manôn, sw. v.
- manên, sw. v.
- fir-manôn, sw. v.
- fir-manên, sw. v.
- gi-manôn, sw. v.
- ir-manôn, sw. v.
- zuo-manôn, sw. v.
- fir-manôntlîh, adj.
- manônto, adv.
- manot
- manqusa
- mansamôn, sw. v.
- mânskîmo, sw. m.
- manslaga, sw. f.
- manslago, sw. m.
- manslaht, st. f.
- manslahta, st. f.
- manslahtispil, st. n.
- manslegga, st. f.
- mansleggo
- manslehtîga, st. f.
- manslehtio, as. sw. m.
- manslehttigin
- manstuodil, st. m.
- ..mantaftige
- mântag
- mantal, st. m.
- mantallîn, st. n.
- mantaln
- mantalti
- mantalôn, sw. v.
- mantalti
- mantinisc, adj.
- manua
- mânuthuuendig, as. adj.
- manung, st. m.
- manunga, st. f.
- fir-manunga, st. f.
- manuuerdanî, st. f.
- manzin
- manzon, sw. m. pl.
- mapeldorn
- mapoldin
- mappula
- mapulder, as. st. m.
- mapuldreum
- mapuldrîn, as. adj.
- m..ar
- ma..r
- mar
- |mar
- -mar
- gi-mar, adj.
- mar-
- -mar-
- mara, sw. st.?
- mâra, andfrk.
- mar(a)h-
- mar(a)hthistil, st. m.
- marahseli, adj.
- mar(a)hscalc, st. m.
- mar(a)hstal, st. m.
- maranatha
- marata
- mar(a)uui
- mar(a)uuî, st. f.
- marcarunta
- marceo
- marcsalc
- mard
- mard9s
- -mard
- mardar, st. m.
- mardaro, sw. m.
- mardaro
- mardistel
- mare
- mare
- mar
- mar::e:
- marech
- maredioh
- maregreue
- mâren, sw. v.
- fir-mâren, sw. v.
- fora-gi-mâren, sw. v.
- gi-mâren, sw. v.
- ir-mâren, sw. v.
- mareuuên
- marg, st. n.
- margar
- marghaft, adj.
- marghafto, adv.
- marh
- marh
- marha, as. st. sw. f.
- marhe
- marhta
- mari
- mâri, adj.
- gi-mâri, adj.
- mâri, st. n.
- mârî, st. f.
- mâra, st. f. andfrk.
- mârida, st. f.
- fir-mârida
- fir-mâridî
- gi-mâritha, as. st. f.
- ir-mârida, st. f.
- mariendistel, mhd. st. m. oder f.
- -mârîg
- marigreoz
- marii
- maris
- mârisagâri, st. m.
- marisere
- marc, st. f.
- marc, st. n.
- marka, st.
- gi-marka, st. sw.?
- markt, st. m.
- marktlîh, adj.
- marktman, st. m.
- in-markên, sw. v.
- marcgrâvin, st. f.
- marcgrâvo, sw. m.
- marchoug, st. n.
- -marclîhho
- gi-marko, sw. m.
- gi-merko, sw. m.
- markôn, sw. v.
- ana-markôn, sw. v.
- bi-markôn, sw. v.
- fora-markôn, sw. v.
- fora-gi-markôn, sw. v.
- gi-markôn, sw. v.
- ir-markôn, sw. v.
- umbi-markôn, sw. v.
- untar-markôn, sw. v.
- gi-untar-markôn, sw. v.
- zuo-markôn, sw. v.
- markônhuotil, st. m.
- markônto, adv.
- gi-markônto, adv.
- markstada, as. st. f.
- marcstein, st. m.
- markunga, st. f.
- gi-markunga, st. f.
- mârlîh, adj.
- mârlîhho, adv.
- marmel-
- marmil-
- marmorfaz, st. n.
- marmorîn, adj.
- marmul, st. m.
- murmul, st. m.
- marmulstein, st. m.
- marmulsteinîn, adj.
- maro, adj.
- mar(a)uui, adj.
- marobel, st. n.
- (-)marr-
- marrisal
- marromas
- marrunga
- marruvia, as.
- marsal
- marsilia, st. sw.?
- marsithila
- marscalc
- gi-mārson, aostndfrk. sw. v.
- marstal
- marstecko, sw. m.
- marstet
- mart, mhd. st. m.
- martalôn
- mart(a)râri, st. m.
- martirâri, st. m.
- martilâri, st. m.
- martarlîh, adj.
- martirlîh, adj.
- mart(a)rôn, sw. v.
- martirôn, sw. v.
- martalôn, sw. v.
- martartuom, st. m. n.
- martharm
- martilâri
- martir, st. m.
- martir-
- mart(i)ra, st. f.
- martirâri
- martirlîh
- martirôn
| | mânôdtuldîg adj. — Graff V,421. Verschrieben: manohtuldigem: dat. pl. Gl 2,306,11 (Rb; -l- aus d rad.). monatlich (?, oder kontextunabhängig in der Bed. ‘die Menstruation betreffend’, da Glossargl.? Vgl. auch mânôdtuldgî): denne manohtuldigem [luna ... pro defectu carnis ponitur; quia] dum menstruis [momentis decrescit, defectum nostrae mortalitatis designat, Greg., Hom. I,2 p. 1440]. Abl. mânôdtuldgî.
mânôdtuldgî st. f. — Graff V,421. manod-tuldigi: gen. sg. Gl 1,621,48 (Rb). Menstruation: dera manodtuldigi [facti sumus ut immundus omnes nos, et quasi pannus] menstruatae [universae iustitiae nostrae, Is. 64,6]; Fehlübers.
mânôdtuldo sw. m. (zum Zweitglied vgl. Splett, Ahd. Wb. I,2,1028, anders aber Riecke, Med. Fachspr. 2,390). — Graff V,421. manod-tuldo: nom. sg. Gl 1,714,43 (Brüssel 18723, Gll. 10. Jh.). 5,14,61 (Augsb., Arch. 6, Gll. 10. Jh.). an einer zyklischen, nach alter Vorstellung vom Mond beeinflußten Krankheit leidend; hier wohl: an Epilepsie Leidender: manodiulino manodtuldo [domine, miserere filio meo, quia] lunaticus [est, et male patitur, Matth. 17,14] Gl 1,714,43 (1 Hs. nur mânôd[h]uuîlîn). 5,14,61; vgl. auch Riecke, Med. Fachspr. 2,390.
mânôd[h]uuîlîg adj. — Graff I,829. manud-uuiliger: nom. sg. m. Gl 2,740,24 (Carlsr. S. Petri. Sg 292, beide 11. Jh.) = Wa 80,23. an einer zyklischen, nach alter Vorstellung vom Mond beeinflußten Krankheit leidend; hier wohl: an Epilepsie leidend: manuduuiliger [rex provinciae illius, cum haberet filiam] lunaticam (Hss. lunaticus) [Acta apost. p. 674]; vgl. Höfler, Krankheitsn. S. 796.
mânôd[h]uuîlîh adj. — Graff I,829. manod-uuilino: nom. sg. m. Gl 5,14,61 (Augsb., Arch. 6, Gll. 10. Jh.); manoth-wilino: dass. 1,714,42 (Mainz n. sign., Hs. 10./11. oder 11. Jh.). [Bd. 6, Sp. 260] Verschrieben: manod-iulino: nom. sg. m. Gl 1,714,42/43 (Brüssel 18723, Gll. 10. Jh.). an einer zyklischen, nach alter Vorstellung vom Mond beeinflußten Krankheit leidend; hier wohl: an Epilepsie leidend: manothwilino (2 Hss. noch mânôdtuldo) [domine, miserere filio meo quia] lunaticus [est, et male patitur, Matth. 17,14] Gl 1,714,42. 5,14,61; vgl. Riecke, Med. Fachspr. 2,391.
mânôdzala st. f.; vgl. an. mánaðartal n. — Graff V,642. mânôt-zala: acc. sg. Nb 14,12 [11,26]. Zahl der Monate, die Monate: er uuissa uuola . die manotzala . ioh tia iarzala iro iogelichero uerte [vgl. sciebat quot annis et quot diebus explet unusquisque planeta suum cursum, Rem.].
? mânôdzîti adj.; vgl. nhd. DWB monatszeit f., mnd. mânentîdich adj., afries. mônathtîd f. — Graff V,638. Verschrieben (?): manod-zitim: acc. sg. f.? Gl 4,220,31 (fragm. S. Emm., Hs. 9. Jh.; statt manodzitun, so Graff a. a. O.; ein Adj. setzen auch Ahd. Gl.-Wb. S. 400, Splett, Ahd. Wb. I,2,596 u. Gl.-Wortsch. 6,270 an, oder ist vom adverb. Gebrauch eines Subst. mânôdzît im Dat. Plur. auszugehen?). menstruierend: menstruatam [zu Ez. 18,6?].
manôn sw. v. (zu -ên s. dort), mhd. manen, nhd. DWB mahnen; as. manōn, mnd. mānen, mnl. manen; afries. monia; ae. manian, manigean, monian. — Graff II,767 f. man-: 1. sg. -om Gl 1,211,26 (KRa); -on 2,148,55 (Frankf. 64,9. Jh.); 3. sg. -ot 1,254,30 (K). 2,136,68 (M, 5 Hss.). 4,6,15 (Jc). H 1,1,2. 9,1,3. O 1,18,1. 3,19,1. 4,30,16. Nb 216,19. 224,18. 302,18. 347,20 [175,25/26. 181,4. 231,6. 261,28] (alle -ôt). Npw 47,2; 1. pl. -on WA 141,23; 3. sg. conj. -oge Gl 2,292,7 (M, 4 Hss.); -oe Np 47,2; -o Gl 2,122,3 (M, 4 Hss.). 292,8 (M); -i 122,4 (M, Wien 361, Hs. 12. Jh.); inf. -on S 85,12 (Ludw.). Nb 161,19. 252,8 [136,12. 199,13] (beide -ôn); inf. dat. sg. -onne Nc 718,27 [35,17]; part. prs. dat. sg. m. -ondemo Gl 2,157,37 (Oxf. Laud. misc. 436, Gll. 9. Jh.?); nom. pl. m. -onte S 228,38 (B); -onta Mayer, Glossen S. 101,8 (clm 18556a, Gll. 10./11. Jh. u. 11. Jh.?); 3. sg. prt. -ota O 3,22,48 (FPV). 25,31. 4,6,41. 15,54. 19,18. 5,11,45; -ata 3,22,48 (D); 3. pl. prt. -otun 4,6,28; 3. sg. conj. prt. -oti 2,2,12; 3. pl. conj. prt. -otin 3,15,11; ki-: part. prt. -ot Mayer, Glossen S. 6,30 (Augsb. K 4, 10./11. Jh.); nom. sg. m. -oter Gl 2,346,43 (clm 14461, Hs. 9. Jh.); ke-: part. prt. -ot S 279,23 (B). Nc 718,13 [35,6]. Np 87,1; gi-: dass. -ot Gl 2,169,42 (clm 6277, Hs. 9. Jh.). 294,45 (M, 2 Hss.). T 11,4; nom. pl. m. -ote O 1,17,73; ge-: part. prt. -ot Gl 2,706,29. NpNpw 31,1. 48,1. Wohl verkürzt geschrieben: ma: 2. sg. Gl 2,73,13 (l. manos, Steinm.; clm 18765, Gll. 11. Jh.?); 3. pl.? Ernst, Griffelgl. S. 288,12 (clm 6272, Hs. 9. Jh.); en: part. prs. acc. sg. m. Gl 2,644,17 (clm 18059, Gll. 11. Jh. (?); etwa manonten, Steinm.); hierher wohl auch (oder zu manunga?): ma: part. prs.? Ernst, Griffelgl. S. 293,16 (clm 6272, Hs. 9. Jh.). Unsicher: manunti: part. prs.? Mayer, Griffelgl. Salzb. S. 75,155 (Salzb. St. Peter a VII 2, Gll. 9. Jh.; -ti unsicher; nach Langbroek, Amsterd. Beitr. 46,86 wäre auch die Lesart manunto oder manunga möglich). 1) erinnern, aufmerksam machen: a) jmdn. (etw.) an etw. erinnern: mit Akk. u. abstr. (auch korrelativem) Gen.: lietz her heidine man obar seo lidan, thiot Urancono manon sundiono S 85,12. was [Bd. 6, Sp. 261] biscof er thes jares, thaz manota nan thes wares, thes selben stuales era O 3,25,31. souuio chiuske iro geskaft si . noh tanne uuio sorgsam si si . des nedarf ih tih manon neque nunc anxium necesse est ammonere Nb 161,19 [136,12]; — mit Akk. u. Nebens.: thaz sie thes irhogetin joh iro muat io manotin, wio fon Egypto fuarun, thie fordoron iro warun O 3,15,11. er sie thar tho manota, waz thes ther wizzod sageta 22,48; — mit Akk. u. lat. ad + Akk.: passio domini uuirt hier gesungen . mit demo sange uuirt kemanot chorus martyrum ad respondendum Np 87,1; — Glossen: manos [Platoni inquam, vehementer assentior, nam me horum iam secundo] commemoras [Boeth., Cons. 3,12 p. 81,2] Gl 2,73,13. gimanot uuirdit [quando elata mens humilitatis bonum quod tenere habeat ab afflicta carne] memoratur [Greg., Cura 3,12 p. 51] 169,42, z. gl. St. kimanot uuar Mayer, Glossen S. 6,30; b) an etw. (durch etw.) erinnern: mit abstr. Akk.: daz allero meist manonte ibu uuelichemv oduuila desiv zateilenne salmon opilihchet hoc praecipue commonentes S 228,38; — mit Nebens.: also beatus Gregorius moraliter manot . an sinero omelia . daz kot temo neuuolta geben guttam aquę Nb 302,18 [231,6]; — Glossen: manot [an ne aliud] expectat [, quod se idem dominus Cleophae cum alio discipulo, cum ad Emmaum tendentes de se loquerentur inseruit? Decr. Horm. III p. 271] Gl 2,136,68. manon [episcopus dixit:] Suggero [, secundum statuta veterum conciliorum, ut si quis episcopus ... in reatum aliquem incurrerit ... ne in crimine remaneat, a episcopis audiatur, Conc. Carth. XII p. 145] 148,55; c) jmdn. vor etw. warnen, mit Akk. u. abstr. Gen.: ih mag tih manon micheles egesen . ter doh tisemo egesen gelih neist Nb 252,8 [199,13]. 2) ermahnen, auffordern: a) jmdn. (er-)mahnen, auffordern, nur mit Akk. d. Pers.: .. kechoroter kemanot .. aut contemptor (sc. der Prior) sanctae regulae fuerit conprobatus admoneatur verbis usque quater S 279,23. gimanot in troume fuor in teil Galileę admonitus in somnis secessit in partes Galilaeae T 11,4. sie wurten slafente fon engilon gimanote, in droume sie in zelitun then weg, sie faran scoltun [vgl. ammoniti in somnis, ne redirent ad Herodem, Matth. 2,12] O 1,17,73. hiar manot unsih druhtin Krist, so sin giwonaheit ist 3,19,1. tiz pilde manot thih mennisko . ube du iz fernemen chanst haec figura ammonet te terrene . nisi male desipis Nb 347,20 [261,28]. stigen ufen den berg . also der propheta unsih manoe NpNpw 47,2; ferner: O 2,2,12. 4,6,28; — Glossen: kimanoter [ex eorum ordine fuit ille Nathanael, in evangelio Ioannis, divina proditione] commonitus [, salvatorem dominum meruit confiteri, Is., De off. 2,10 p. 790] Gl 2,346,43. ma [hi qui exigebant non audent ipsum repetere, sed discipulum] conveniunt [Hier. in Matth. 17,24, CCSL 77,154] Ernst, Griffelgl. S. 288,12. manonta [sin vero nostro vitio haec fuerit egesta concretio,] convenientes [conscientiam nostram illud apostolicum formidemus, Cassian, Coll. 22,5, PL 49,1223B] Mayer, Glossen S. 101,8; hierher wohl auch (oder zu manunga?): ma [quod si nec illum audierit, adhibeatur et tertius vel ob corrigendi studium vel] conveniendi [sub testibus, Hier. in Matth. 18,15, CCSL 77,161] Ernst, Griffelgl. S. 293,16; b) jmdn. (auch etw.) zu etw. auffordern: mit Akk. u. abstr. (auch korrelativem) Gen.: in tho druhtin zelita, want er se selbo welita, manota sie thes nahtes managfaltes [Bd. 6, Sp. 262] rehtes O 4,15,54. tes uuirdo ih kemanot mit tinero ahto . unde mit tinemo choste . taz ih andermo so uuola negetruee cura atque arbitrio monemur isto .i. tuo Nc 718,13 [35,6]. tu (Apollo) bist quon sin (Jupiters) muot zebesuochenne . unde in sines unuuillen geuuaro zemanonne nam solitus ciere pectus . et praeversa sensa vigil monere 27 [35,17] (vgl. Glauch, Mart. Capella S. 12); ferner: O 4,19,18. 30,16. 5,11,45. Nb 224,18 [181,4]. WA 141,23 (BCFK manên); — mit Akk. u. Nebens.: manot unsih thisu fart, thaz wir es wesen anawart O 1,18,1. uuanda sie alle erscozen uuurten . mit tien donerstralon. Taz manot tie ureizkoucha . die gotes choront . daz sie doh eteuuenne . sih is miden Nb 216,19 [175,25/26]. psalmvs intellectus David. Hier uuerden uuir gemanot . daz uuir fernemen . uues uuir poenitentiam tuon sulin NpNpw 31,1; ferner: O 4,6,41. NpNpw 48,1; — nur mit abhängigem Satz (direkte Rede): mittera nahti zite uuizaclichiu stimma manot chuuedem lop truhtine fatere simbulum ioh sune mediae noctis tempore prophetica vox admonet: dicamus laudes domino patri semper ac filio H 1,1,2. singem auur manot uuarer fater hiuuisges psallamus rursus admonet verus pater familias 9,1,3; — Glossen: mano conveniat [eum, qui tenet, et eius litteras accipiat, ut eum appareat pacifice tenuisse ecclesiam ad se pertinentem, Conc. Afr. CXX p. 168] Gl 2,122,3. manondemo [et regredi ad propriam parochiam] commonenti [oboedire contempserit: quod si in hac indisciplinatione perdurat, Cresc., Liber can. XVII p. 843] 157,37. manoge [timeamus haec, fratres,] conveniat [actioni nostrae ipsum ministerium nostrum, Greg., Hom. I,17 p. 1505] 292,7 (Fehlübers.?). gimanot uvirdit [scriptum est: Diliges proximum tuum sicut te ipsum: minus proximum amare] convincitur (Hs. convenitur) [, qui non cum eo in necessitate illius etiam ea quae sibi sunt necessaria partitur, ebda. I,20 p. 1521] 294,45. manonten [hic iam galbaneos suadebo incendere odores ... ultro] hortantem [et fessas ad pabula nota vocantem, Verg., G. IV,266] 644,17. gemanot uuesan [haec sunt, quae nostra liceat te voce] moneri [ders., A. III,461] 706,29; c) Glossenwort: manom moneo Gl 1,211,26. manot admonet 254,30. manot rihtit corrigit (darunter monet, Anm.) 4,6,15. 3) Unklar: manunti [et subiungit parabolam nonaginta novem ovium in montibus relictarum et unius] errantis [quam pastor bonis ... umeris suis ad gregem reliquum reportaret, Hier. in Matth. 18,12, CCSL 77,160,583] Mayer, Griffelgl. Salzb. S. 75,155 (vgl. Langbroek, Amsterd. Beitr. 46,86; nach Mayer S. 75 ist keine direkte Beziehung zu errantis zu erkennen). Abl. manônto, manung, manunga. Vgl. manên, ?monên. [Blum]
fir-manôn sw. v. (zu -ên s. dort); zu -ôn neben -ên vgl. Schatz, Germ. S. 360. — Graff II,769 f. s. vv. farmanôn, farmanên. far-man-: 3. sg. -ot Gl 2,268,37 (M, 2 Hss.); -oth 38 (M); inf. dat. sg. -onne 226,23 (S. Flor. III 222 B, Gll. 9. Jh.?); part. prt. -ot 169,13 (clm 6277, Hs. 9. Jh.); nom. sg. m. -oter 271,53 (M, 2 Hss., davon 1 Hs. -); nom. sg. f. -ota 54 (M); nom. pl. m. -ota 256,77; fir-: 3. sg. -ot 283,27 (M, 5 Hss.); 1. pl. -omnes 296,1 (M); 3. pl. -ont 178,16/17 (M, 2 Hss.); part prt. acc. pl. m. -ota 123,34 (M); vir-: 3. pl. -ont 178,16 (M, 2 Hss.; u-); part. prt. -ot 1,702,31 (M, 3 Hss., 1 Hs. u-). 2,266,49 (M, 2 Hss.); acc. pl. m. -ota [Bd. 6, Sp. 263] 123,33 (M, 4 Hss., 2 u-); fer-: dat. pl. -oten Mayer, Glossen S. 101,14 (clm 18556a, Gll. 10./11. Jh. u. 11. Jh.?). Verschrieben: fi-manont: 3. pl. Gl 2,178,16/17 (M; vgl. Gl 2,778); vir-mano: part. prt. 1,702,32 (M). Wohl verkürzt geschrieben: ta: 3. sg. prt.? Gl 2,1,29 (d. h. fermanota, Steinm.). 1) verachten, ablehnen, zurückweisen, verschmähen: a) bez. auf Pers.: uirmanot vuard [invocabunt dominum, ut respiceret in populum, qui ab omnibus] calcabatur [2. Macc. 8,2] Gl 1,702,31 (3 Hss. firmanên, 1 Hs. firtretan). uirmanota [veniamus nunc ad sacratissimos ordines clericorum, quos in venerandae religionis iniuriam ita per vestras provincias] calcatos [Decr. Sir. VII p. 191] 2,123,33. farmanota [etsi in magnis sumus tribulationibus positi, quia tamen a conditore nostro non sumus omnino] despecti [Greg., Dial. 3,30 p. 344] 256,77; sich selbst verachten: firmanomes deomotemes [si ergo membra nostri redemtoris sumus ... si multum nos] abiicimus [, sperare in nobis debemus nos membra ultima, ders., Hom. II,21 p. 1528] 296,1 (5 Hss. ginideren); b) bez. auf Abstr.: farmanot uuirdit [salus itaque corporis quando ad bene operandum accepta] despicitur [, quanti sit muneris amissa sentitur, Greg., Cura 3,12 p. 49] Gl 2,169,13. uirmanont [sed quae intelligendo penetrant, vivendo] conculcant [ebda. 1,2 p. 3] 178,16. virmanot vuerdan [quod autem] calcari [mundus ac despici debeat, redemptor noster provida comparatione manifestat, ders., Hom. I,1 p. 1438] 266,49 (3 Hss. firuuerfan). farmanot ł honit (2 Hss. noch farsumit) [si autem iam credit, sed ut aeternam lucem recipiat, rogare] dissimulat [, atque a precibus cessat, ebda. I,2 p. 1441] 268,37. farmanoter [quatenus redemtoris nostri praedicatio a propriis] repulsa [, gentiles populos quasi extraneos quaereret, ebda. I,4 p. 1446] 271,53. firmanot [qui voluptatibus carnis renuntians, cuncta sua terrena desideria per disciplinae caelestis custodiam] calcat [ebda. I,11 p. 1472] 283,27; hierher wohl auch: fermanota [conciliat speciem nutantique insuper offert nec] spernit [miserum mulier male credula munus, Av., Poem. lib. 2,213] 1,29. fermanoten [quid ergo est unum quod illis tantis tamque innumeris bonis tam incomparabiliter praeponatur, ut spretis] abiectis [-que omnibus solum debeat possideri, Cassian, Coll. 23,3 p. 1246B] Mayer, Glossen S. 101,14. 2) sich auflehnen gegen jmdn.: zefarmanonne [ne inveniatur ei cui servire per officium cernitur, occulta cogitationis tyrannide] resultare [Greg., Cura 2,8 p. 28] Gl 2,226,23. Abl. firmana, -mano, -manôd, -manunga; -manôntlîh, vermanelich mhd. Vgl. Schwab, Ausdrücke der Abneigung S. 204 ff.
gi-manôn sw. v., mhd. Lexer gemanen, nhd. gemahnen; as. gimanon, mnl. gemanen; vgl. ae. gemanian, got. munan prt. prs. — Graff II,768 f. ke-man-: 3. sg. -ot Np 70,1. 89,17; ga-: 2. sg. -ust Gl 2,71,49 (Wien 271, Gll. 10. Jh.?); gi-: 1. sg. -o 157,43 (Oxf. Laud. misc. 436, Gll. 9. Jh.?); 3. sg. -ot 189,1 (M); ge-: 1. sg. (oder inf.?) -en 4,200,44 (sem. Trev., 11. Jh.; zu -en vgl. Katara S. 45, Braune, Ahd. Gr.15 § 305 Anm. 4); inf. dat. sg. -ônne Nb 52,7 [42,29]. kamanonti Gl 1,74,20 (Pa) s. AWB gi-mahhôn. gemane Gl 2,774,25, von Steinm. verlesen für geuianc (vgl. Beitr. (Halle) 85,240), s. AWB gi-fâhan red. v. [Bd. 6, Sp. 264] 1) jmdn. an etw. erinnern, mit Akk. d. Pers. u. abstr. Gen.: uues kemanot unsih diser psalmus selbemo Dauidi gesungener? [vgl. hanc ergo gratiam commendat nobis deus et in isto psalmo, Aug., En.] Np 70,1. vues kemanot unsih hier nomen Moysi? 89,17; ferner: Nb 52,7 [42,29] (revocare in memoriam); — Glossen: gamanust [Platoni, inquam, vehementer assentior, nam me horum iam secundo] commemoras [Boeth., Cons. 3,12 p. 81,2] Gl 2,71,49. gimanot [quando elata mens humilitatis bonum quod tenere debeat, ab afflicta carne] memoratur (Hs. memoret) [Greg., Cura 3,12 p. 51] 189,1. 2) mahnen, auffordern: gimano [Aurelius episcopus dixit: Sermonem meum admittite, fratres ... et tamen memor statutorum id sequor, ut] conveniam [episcopum eius, atque ei inculcem, quod eius clericus a qualibet ecclesia postuletur, Cresc., Liber can. XVII p. 844] Gl 2,157,43 . gemanen convenio 4,200,44.
ir-manôn sw. v., mhd. Lexer ermanen, nhd. ermahnen; mnd. ermānen, mnl. ermanen. — Graff II,769 f. ir-man-: inf. -en S 142,11 (WB); er-: dass. -on 15 (BB). Verschrieben u. verstümmelt: in-ma..: 3. sg. F 37,21 (vgl. S. 182 s. v. armanôn; Ausg. irmanot). 1) jmdn. zu etw. auffordern, mit Akk. d. Pers. u. zi + Inf.: irmanot unsih zaforstantanne in seuue desan antuurtun mittigart uuesantan admonet nos intelligere mare praesens saeculum esse F 37,21. 2) etw. auf etw. hinweisen, mit abstr. Akk. u. abstr. Gen.: so du (Gott Vater) werdost ermanon min gihugide, dir und allen dinen trutan aller miner sculdone S 142,15 (BB = 11 WB). |
| manôn
| | 1) erinnern, aufmerksam machen: | | | a) jmdn. (etw.) an etw. erinnern: mit Akk. u. abstr. (auch korrelativem) Gen.: lietz her heidine man obar seo lidan, thiot Urancono manon sundiono S 85,12. was biscof er thes jares, thaz | | | b) an etw. (durch etw.) erinnern: mit abstr. Akk.: daz allero meist manonte ibu uuelichemv oduuila desiv zateilenne salmon opilihchet hoc praecipue commonentes S 228,38; — mit Nebens.: also beatus Gregorius | | | c) jmdn. vor etw. warnen, mit Akk. u. abstr. Gen.: ih mag tih manon micheles egesen . ter doh tisemo egesen gelih neist Nb 252,8 [199,13]. | | 2) ermahnen, auffordern: | | | a) jmdn. (er-)mahnen, auffordern, nur mit Akk. d. Pers.: .. kechoroter kemanot .. aut contemptor (sc. der Prior) sanctae regulae fuerit conprobatus admoneatur verbis usque quater S 279,23. gimanot in troume | | | b) jmdn. (auch etw.) zu etw. auffordern: mit Akk. u. abstr. (auch korrelativem) Gen.: in tho druhtin zelita, want er se selbo welita, manota sie thes nahtes managfaltes rehtes O 4,15,54. tes | | | c) Glossenwort: manom moneo Gl 1,211,26. manot admonet 254,30. manot rihtit corrigit (darunter monet, Anm.) 4,6,15. | | 3) Unklar: manunti [et subiungit parabolam nonaginta novem ovium in montibus relictarum et unius] errantis [quam pastor bonis ... umeris suis ad gregem reliquum reportaret, Hier. in Matth. 18,12, CCSL 77,160,583] Mayer, Griffelgl. Salzb. S. 75,155 | | fir-manôn
| | 1) verachten, ablehnen, zurückweisen, verschmähen: | | | a) bez. auf Pers.: uirmanot vuard [invocabunt dominum, ut respiceret in populum, qui ab omnibus] calcabatur [2. Macc. 8,2] Gl 1,702,31 (3 Hss. firmanên, 1 Hs. firtretan). uirmanota [veniamus nunc ad sacratissimos | | | b) bez. auf Abstr.: farmanot uuirdit [salus itaque corporis quando ad bene operandum accepta] despicitur [, quanti sit muneris amissa sentitur, Greg., Cura 3,12 p. 49] Gl 2,169,13. uirmanont [sed quae intelligendo penetrant | | 2) sich auflehnen gegen jmdn.: zefarmanonne [ne inveniatur ei cui servire per officium cernitur, occulta cogitationis tyrannide] resultare [Greg., Cura 2,8 p. 28] Gl 2,226,23. | | gi-manôn
| | 1) jmdn. an etw. erinnern, mit Akk. d. Pers. u. abstr. Gen.: uues kemanot unsih diser psalmus selbemo Dauidi gesungener? [vgl. hanc ergo gratiam commendat nobis deus et in isto psalmo, Aug., En.] Np 70,1. | | 2) mahnen, auffordern: gimano [Aurelius episcopus dixit: Sermonem meum admittite, fratres ... et tamen memor statutorum id sequor, ut] conveniam [episcopum eius, atque ei inculcem, quod eius clericus a qualibet ecclesia postuletur, Cresc., Liber can. XVII | | ir-manôn
| | Verschrieben u. verstümmelt: in-ma..: 3. sg. F 37,21 (vgl. S. 182 s. v. armanôn; Ausg. irmanot). | | 1) jmdn. zu etw. auffordern, mit Akk. d. Pers. u. zi + Inf.: irmanot unsih zaforstantanne in seuue desan antuurtun mittigart uuesantan admonet nos intelligere mare praesens | | 2) etw. auf etw. hinweisen, mit abstr. Akk. u. abstr. Gen.: so du (Gott Vater) werdost ermanon min gihugide, dir und allen dinen trutan aller miner sculdone S 142,15 (BB = 11 WB). |
|