Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
gi-meinsamî bis meinscho (Bd. 6, Sp. 368 bis 370)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis gi-meinsamî st. f., mhd. frühnhd. Lexer gemeinsame, nhd. dial. schweiz. gemeinsami Schweiz. Id. 4,309; vgl. ae. gemǽnsumnys. — Graff II,785.
ki-mein-sam-: nom. sg. -i Gl 2,312,2 (Rb); ke-: dat. sg. -ii S 243,21 (B; s. 1). 273,9 (B); acc. sg. -i Np 140,4; gi-: dass. -e Npw ebda. Symb. 12; ge-: nom. sg. -i Np 100,5; dat. sg. -i Nc 733,2 [49,15]; acc. sg. -i S 139,11 (BB). Np Symb. 11; -main-sam-: acc. sg. -i 353,15; -man-: dass. -i 351,27 (zu alem. -a- für ei vgl. Weinhold, Alem. Gr. § 34).
Späte Nebenform auf -a (vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 231 Anm. 2): ge-mein-sama: acc. sg. S 139,11 (WB).
1) Gemeinschaft: kimeinsami [sibi enim comedit et bibit, qui alimenta corporis, quae sunt] communia (Hs. communio) [dona conditoris, sine indigentibus percipit, Greg., Hom. I,16 p. 1495] Gl 2,312,2. nio si (Pallas) dara nechame ze dero gemeinsami dero brutloufto ne futurarum . s. nuptiarum causis et copulis interesset Nc 733,2 [49,15]. alle superbi sint inuidi . unde die uuerdent pasti malis aliorum . non saciati. Dero gemeinsami ist zefliehenne [vgl. fugite tale convivium, Aug., En.] Np 100,5; Verbindungen: gimeinsamî habên sament + Dat. d. Pers.: sament unrechten . unde sament iro iruueleten nehabo ih kemeinsami cum hominibus operantibus iniquitatem et cum electis eorum non communicabo NpNpw 140,4; heiligôno gimeinsamî: ich gloubo heiliga die einun, allichun, botelichun christinheit, unde gemeinsami aller gotis heiligon S 139,11. (ich) geloubo zehabenne dero heiligon gemeinsami (credo) sanctorum communionem NpNpw Symb. 11 (= Npw 12); ferner: 351,27. 353,15.
2) Kommunion, Abendmahl: santom .. kemeinsamii .. qui ingrediens post missas et communionem petat ab omnibus pro se orare S 243,21 (zum Dat. für lat. Acc. vgl. Masser, Komm. Ben.reg. S. 190); ferner: 273,9 (communio).
Vgl. ungimeinsamî.
 
Artikelverweis 
ir-meinsamî st. f.; vgl. ae. ámánsumung. — Graff II,785.
ar-mein-sami: dat. sg. S 232,2 (B).
Bann, Ausschluß, hier bez. auf die klösterliche Gemeinschaft: in bruchstückhafter Übers.: .. armeinsami [Bd. 6, Sp. 369] .. si intellegit qualis poena sit excommunicationi subiaceat S 232,2 (nach Betz, Deutsch u. Lat. S. 70 Lehnübertr.).
Vgl. irmeinsamôn.
 
Artikelverweis 
fir-meinsamida st. f.
fir-mein-samida: dat. sg. Gl 2,464,58 (Paris Nouv. acqu. lat. 241, Hs. 11. Jh. clm 14395, Hs. 10. Jh.).
Bann: firmeinsamida [(Achar) succubuit capto victis ex hostibus auro, dum vetitis insigne legens] anathema [favillis, maesta ruinarum spolia insatiabilis haurit, Prud., Psych. 540].
Vgl. firmeinsamî; firmeinsamôn.
 
Artikelverweis 
gi-meinsamida st. f.; vgl. ae. gemǽnsumnys.
ge-mein-samede: acc. sg. S 343,30 (S. Galler Gl. u. B. II).
Gemeinschaft: (ih wil) gelob gemeinsamede der heiligon.
 
Artikelverweis 
-meinsamlîh vgl. ungimeinsamlîh.
 
Artikelverweis 
gi-meinsamlîhho adv., frühnhd. gemeinsamlich (vgl. DWb. IV,1,2,3264). — Graff II,785.
ki-mein-sam-lihho: S 207,21/22 (B).
gemeinsam: forakeqhuuetaniv des meistres kipot .. duruhtaniv diskin uuerach in sniumidv forahtun cotes pedo racha kimeinsamlihho snivmor siin kefaldan praedicta magistri iussio et perfecta discipuli opera in velocitate timoris dei ambae res communiter citius explicantur.
Vgl. ungimeinsamlîh.
 
Artikelverweis 
fir-meinsamôn sw. v., mhd. Lexer vermeinsamen; mnd. vormêinsāmen, mnl. vermeensamen. — Graff II,785.
fir-mein-sam-: 1. sg. -on Gl 2,254,12 (M); part. prt. -ot 157,18 (Oxf. Laud. misc. 436, Gll. 9. Jh.?). O 3,20,167 (PV); -at ebda. (F).
Verstümmelt: fi..einsam..: 1. sg. Gl 2,254,12/13 (M; vgl. Schulte, Gregor S. 728,71).
bannen, aus der Gemeinschaft ausschließen: allgem.: er (der Blinde) bi thaz mari (sc. über seine Heilung) firmeinsamot wari O 3,20,167; — spez.: bez. auf die kirchliche Gemeinschaft: firmeinsamot uuerde [episcopus aut presbyter uxorem propriam nequaquam sub obtentu religionis abiiciat. Si vero reiecerit,] excommunicetur [Cresc., Liber can. I p. 840B] Gl 2,157,18. firmeinsamon [corrigite linguam vestram; quia si non emendaveritis] excommunico [vos, Greg., Dial. 2,23 p. 253] 254,12.
Vgl. firmeinsamî, firmeinsamida.
 
Artikelverweis 
gi-meinsamôn sw. v., mhd. frühnhd. Lexer gemeinsamen (vgl. DWb. IV,1,2,3246); ae. gemǽnsumian; vgl. mnd. insāmen. — Graff II,785.
ke-mein-samonte: part. prs. nom. pl. m. Gl 1,790,33/34 (Wien 1239, Hs. 9. Jh.).
Hierher wohl auch, verschrieben (unter Einfluß von samanôn?): ke-mein-samne: 3. sg. conj. Gl 1,768,23 (Carlsr. Aug. LXXXIII, Gll. 9./10. u. 11. Jh.; nach Steinm. -ne wahrscheinlicher als -ee, so Graff II,785; Gl.Wortsch. 6,310 setzt gimeinsamanen an).
1) teilhaben: kemeinsamonte communicantes (participantes) [Christi passionibus gaudete, 1. Pet. 4,13] Gl 1,790,33/34. [Bd. 6, Sp. 370]
2) sich anschließen (?), mit refl. Akk. (zur Bed. teilendes lat. Lemmas vgl. Thes. III,1955,93 f.): kemeinsamne sih communicet [... is, qui catechizatur verbo, ei, qui se catechizat, in omnibus bonis, Gal. 6,6] Gl 1,768,23.
Abl. gimeinsamônto.
 
Artikelverweis 
ir-meinsamôn sw. v.; ae. ámǽn-, ámánsumian; vgl. mnd.insāmen. — Graff II,785.
ar-mein-samoter: part. prt. nom. sg. m. S 234,29 (B).
Verschrieben: ar-mein-samont: part. prt. S 251,26/27 (B).
(im Rahmen der klösterlichen Gemeinschaft) bannen, ausschließen (von etw.), nur im Part. Praet. u. in bruchstückhafter Übers. belegt (nach Betz, Deutsch u. Lat. S. 70 Lehnübertr.): .. armeinsamoter .. si etiam excommunicatus non emendaverit S 234,29. dea pi suuarrem suntom .. sint armeinsamot qui pro gravibus culpis ab oratorio et a mensa excommunicantur 251,26/27.
Vgl. irmeinsamî.
 
Artikelverweis 
gi-meinsamônto adv. — Graff II,785 s. v. gameinsamôn.
ke-mein-samonto: Npgl 101,10.
in Gemeinschaft mit: ih ascun az also brot . unde min trinchen mit uueinode miscelota. Vuieo? communicando pęnitentibus (kemeinsamonto dien riuuuonten) (Npw gimeinento).
 
Artikelverweis 
meinscho Gl 3,390,7 s. AWB mennisco.