| - meista, adv. superl.
- meistar, st. m.
- -meistar-
- meist(a)ra, sw. f.
- meist(a)râri, st. m.
- meistarin
- meist(a)rin(na), st. f.
- meistarlîh, adj.
- meistarlîhhn, adv.
- meistarlîhho, adv.
- meistarlîhhûn, adv.
- meist(a)rôn, sw. v.
- meistarscaft, st. f.
- meistartuom, st. m. n.
- -meisterkîn
- meistîg, adj.
- meisto, adj. superl.
- meistr-
- -meit
- (-)meit-
- gi-meit, adj.
- gi-meita, sw. f.
- gi-meitgang, st. m.
- gi-meitgengil, st. m.
- gi-meitgengo, sw. m.
- gi-meitheit, st. f.
- gi-meitî, st. f.
- gi-meitida, st. f.
- meitisôn, sw. v.
- gi-meitisôn, sw. v.
- gi-meitlîh, adj.
- gi-meitlîhho, adv.
- meito, sw. m.
- meitôn, sw. v.
- meiz
- -meiza
- meizan, red. v.
- aba-fir-meizan, red. v.
- fir-meizan
- gi-meizan, red. v.
- in-meizan, red. v.
- -meizanî
- aba-fir-meizen, sw. v.
- fir-meizen, sw. v.
- meizi
- meizil, st. m.
- -meizil
- -meizo
- meizziger
- mek
- melauues
- melbonū
- melda, st. f.
- meldâri, st. m.
- meldên, sw. v.
- fir-meldên, sw. v.
- gi-meldên, sw. v.
- meldensamo
- meldôn, sw. v.
- fir-meldôn, sw. v.
- gi-meldôn, sw. v.
- meldunga, st. f.
- fir-meldunga, st. f.
- melecc?ubilin
- melere
- meleuue
- melibeisc, adj.
- melc, adj.
- -melc, st. f.
- melkan, st. v.
- gi-melkan, st. v.
- ir-melkan, st. v.
- ûz-melkan, st. v.
- melcfaz, st. n.
- melckubilîn, st. n.
- melckubilo, sw. m.
- melkkuo, mhd. st. f.
- -melctra
- mella
- melm
- melm, st. m.
- melmôn, sw. v.
- melo, st. n.
- meloboum, st. m.
- melomuos, st. n.
- melostubbi, st. n.
- melscet
- melsc, mfrk.?
- melta, st. sw. f.
- malta, st. sw. f.
- molta1, st. sw. f.
- multa, st. sw. f.
- meltian, as. sw. v.
- meltithi, as. st. n.
- meltûnsâmo, sw. m.
- melues
- meluiues
- melwes
- melze
- melzîg, adj.
- memminper
- menær
- menden, sw. v.
- gi-menden
- mendento, adv.
- mendî
- ge-mendian, aostnfrk. sw. v.
- mendicot
- -mendîg
- mendilinto
- mendilôn, sw. v.
- mendilunga, st. f.
- mendilunto
- mendî(n), st. f.
- mendisli, aostndfrk. st. n.
- mendislo, as. sw. m.
- gi-mêntho, as. sw. m.
- menel
- menes-
- mênfullig, as. adj.
- mengen1, sw. v.
- mengen2, sw. v.
- gi-mengen, sw. v.
- menî, st. f.
- menigî(n), st. f.
- gi-menigî(n), st. f.
- mengôt
- menihha, st. sw.?
- menihhilo, sw. m.
- menil, st. m.
- menis-
- menistuba
- men(i)uua, st. sw.?
- menlen
- menlich
- menlich
- menlîn
- mennâri, st. m.
- mennen1, sw. v.
- mennen2, sw. v.
- gi-mennen, sw. v.
- mennes-
- mennestûba, sw.
- menni, st. n.
- -menni
- mennilîhhên
- men(ni)lîn, st. n.
- mennin
- mennîn, adj.
- mennin(na), st. f.
- mennisch-
- mennisc, adj.
- menniscgilîh
- mennischeit, st. f.
- menniskî, st. f.
- menniskîn, adj.
- mennisclîh, adj.
- mennisclîh, Subst.-Adj.-Verb.
- menniscgi-lîhmenniscgilîh, Subst.-Adj.-Verb.
- mennisclîhho, adv.
- menniscnissa, st. f.
- mennisco, sw. m.
- mens..
- menschelîn, mhd. st. n.
- menschenbein, mhd. st. n.
- mênskepi, as. st. m. n.
- menskil
- menuua
- méo, ae. sw. m.
- meos
- mer
- mer-
- mer
- mêr, indecl. n.
- mêr, adv. comp.
- mera
- mêra, indecl. n.
- mêra, adv. comp.
- merâta, st. f.
- merc-
- merch
- merd
- merda
- merder
- mer diere
- mere
- mere
- mêrên, sw. v.
- mervalke, mhd. sw. m.
- mergeh, as. st. m.
- mergelage
- mergil, st. m.
- mergila, st. sw.
- merh-
- mêrheit, st. f.
- mêrhuor, st. m.
- mêrhuorûnsun, st. m.
- meri, st. m. n.
- meri-
- meria
| | meista adv. superl. (urspr. sw. flekt. acc. sg. n. zu meisto adj. superl., vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 268 Anm. 4; vgl. auch meist adv. superl.). — Graff II,884 f. s. v. meist. meist-a: Gl 1,288,58 (Jb). O 2,14,10. 5,10,10; -e: Gl 2,131,23. Npw 114,3. vor allem, in erster Linie, am meisten: meista [eligite hodie quod placet, cui servire] potissimum [debeatis, utrum diis, quibus servierunt patres vestri ..., an diis Amorrhaeorum, Jos. 24,15] Gl 1,288,58 (1 Hs. meistîg). theiz mohti wesan sexta zit; theist dages heizesta joh arabeito meista O 2,14,10 (zum adverb. Gebrauch vgl. Erdm. S. 402). thiu in thar warun meista thes sines todes drosta 5,10,10; ferner: Npw 114,3 (Np meist adv.); durch allero verstärkt: aller meiste [ut curam, quam universis ecclesiis] principaliter [ex divina institutione debemus, imitator nostrae mansuetudinis adiuvares, Decr. Leon. XXXI] Gl 2,131,23. Vgl. mêra adv. [Bd. 6, Sp. 382]
meistar st. m. (vgl. ahd. magister), mhd. nhd. Lexer meister; as. mêstar, mnd. meyster, mnl. meester; afries. māster(e), mēster; an. meistari m.; aus lat. magister. — Graff II,886. maist-ar (zu -ai- vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 44 Anm. 3): nom. sg. Gl 1,24,30 (PaK). 218,27 (K); -er: 218,27 (Ra). 502,37 (clm 22201, 12. Jh.; -; zu -ai- vgl. Matzel § 49; lat. acc. pl.). Npw 101,9 (voc.); acc. sg. -] Gl 1,499,26 (clm 22201, 12. Jh.; -; oder nom. (?); zu -ai- s. o.); acc. pl. -]e S 143,8 (WB); maistron: dat. pl. 49,12 (Exh. A). — meistar: nom. sg. (auch voc.) Gl 2,331,14 (clm 14747, 9. Jh.). 4,2,11 (Jc). F 6,27. 27,24. 29,1 (Ausg. meitar wohl Druckfehler). T 13,17. 16,2. 17,6. 19,6. 21,4. 44,16. 51,1. 56,3. 57,1. 60,6. 82,3. 87,8. 93,2. 95,1. 105,1. 106,1. 116,5. 119,1 (2). 6. 120,2. 121,2. 126,1. 127,1. 5. 128,1. 4. 132,1. 135,4. 17. 138,8. 141,4. 6 (2). 8. 24. 144,1. 145,1. 156,2 (2). 157,3. 159,6. 183,3. 221,5. O 2,7,17 (PV). 59. 12,7. 53. 13,3. 3,17,13. 23,31. 24,38. 4,2,31. 7,7. 12,24. 16,51; dat. sg. -]e 4,13,26 (F); acc. sg. -] F 3,2. T 44,16. 60,10. O 2,14,95. 3,8,32. 4,6,37. 11,45 (oder beide Nom. (Voc.) der Benennung (?), vgl. dazu Erdm., Syntax II § 92). 13,10. 17,4. 28; nom. pl. -]a T 141,8; dat. pl. -]on 154,1; -er: nom. sg. (auch voc.) Gl 1,595,4 (M, 7 Hss., 2 -). 2,124,40 (M, -). 195,9 (M, 4 Hss., 2 -). 279,52 (M, 3 Hss., -). 3,7,28 (Voc.; vgl. Michiels S. 44. 47). 180,11 (SH B). 378,71 (Jd, -s). 393,28 (Hildeg.). Hbr. II,110,3 (SH a1). OF 2,7,17. Nb 19,4. 210,7 [15,16. 172,5]. Nc 822,22 [141,21]. NpglNpw 27,3. 34,20. Npgl 101,9; gen. sg. -]es O 4,12,32; dat. sg. -]e 13,26 (PV); acc. sg. -] Gl 1,499,25 (M, 5 Hss., 3 -). 2,120,64 (M, 5 Hss., 3 -). Nb 138,2. 10. 155,25 [117,21. 28. 131,27]. Npgl 108,3; nom. pl. -]a Nc 738,24 [54,15]. Np 2,10 (voc.). Npw 118 N,99; -]e 2,10 (voc.); acc. pl. -]a OPV 2,7,2; -ir: nom. sg. Gl 1,595,6 (M); acc. sg. -] 499,27 (M, 2 Hss.); gen. pl. -]e Npw Cant. Deut. 14; acc. pl. -]i Gl 2,394,8; meistr-: gen. sg. -es S 191,27. 196,28. 200,18. 207,18/19 (alle B); dat. sg. -e 203,7. 209,6 (beide B); -o Gl 1,698,8 (M; zu -o vgl. Matzel § 73); nom. pl. -a 24,30 (Ra; mit Rasur mei:stra, Korr. aus mest .., Steinm.). Np 118 N,99; gen. pl. -o Gl 1,736,51 (vgl. Voetz, Lukasgl. S. 248 Anm.; S. Paul XXV a/1, 8./9. Jh.). 2,345,20 (clm 6325, 9. Jh.); dat. pl. -ū S 49,12 (Exh. B); acc. pl. -a Gl 1,502,36 (M, 5 Hss.). 2,298,12 (M). S 143,8 (BB). F 18,17. — mestra: dat. sg. S 318,6 = Wa 16,9. Wohl verkürzt geschrieben: meis: nom. sg. Ernst, Griffelgl. S. 485,69. Verschrieben (?): meistries: gen. sg. AJPh 55,230 (-i- nach r zweifelhaft, vgl. Schulte, Gregor S. 192,88); mestera: acc. pl. OF 2,7,2. — Verstümmelt: ma..r: nom. sg. F 16,6 (voc.; Ausg. konjiz. maistar);..r: 26,15 (Ausg. konjiz. meistar). magistro Davids, Bibelgl. S. 111,272 wohl Korrektur aus einem verschriebenen lat. Wort, kaum ahd., wie bei Davids a. a. O. S. 112 erwogen, vgl. die sonstige Schreibung meist- in der Hs.; -o ist eher Endung des lat. Abl. als ahd. Instr. (vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 192e Anm. 2). 1) Lehrer, Erzieher (im Gegensatz zu (Kloster-)- Schüler, Zögling): meister [memini me ob intelligentiam huius voluminis Lyddaeum quemdam] praeceptorem [, qui apud Hebraeos primus haberi putabatur, Job, Prol.] Gl 1,499,25. meistro [populus, qui est Ierosolymis, et in Iudaea, senatusque et Iudas, Aristobolo] magistro [Ptolemaei regis ... salutem, 2. Macc. 1,10] 698,8. mattetes (sc. μαθητής) meistar didascalvs ivngaro [Randgl. zu: regularum hunc librum, quasi] didascalicum (i. magisterialem) [atque monitorem sedulo insinuarem, Decr. Inn. VIII p. 196] 2,124,40 (Glossenverdrehung (?), vgl. [Bd. 6, Sp. 383] dazu mathetes discipulus, CGL V,554,22, wobei dann die Gl. jungiro ‘Schüler, Zögling’ entweder auf mathetes, oder bei Verwechslung von didascalus ‘Lehrer, Erzieher’ mit discipulus (vgl. Mlat. Wb. III,600,49 f.) auch auf didascalus zu beziehen wäre; didascalus scheint an das Adj. didascalicus ‘lehrhaft, -reich’ des lateinischen Bezugstextes anzuknüpfen u. ist urspr. wohl mit meistar wiedergegeben; Randgl. in der Hs. ausgestrichen, Steinm.). meister didascalus (Hs. de-) 3,7,28 (vgl. Michiels S. 47). meister rabbi Ebraice, didasculus Graece, praeceptor vel magister Latine [Hbr. II,9,186] 180,11. meister magister 378,71 (davor scolemeisterkin (vgl. Add. II,75) scolasticulus, danach lerere doctor). agiziniz magister 393,28 (danach schulmester agilarchiniz magister scolarum). didascalus magister Hbr. II,110,3. sprehhan leerran meistre kerisit suuigeen indi horran diskin kelimfit nam loqui et docere magistrum condecet S 209,6. ok iuhu ik so huat so ik thes gideda thes ... uuithar minemo mestra uuari 318,6 = Wa 16,9. nist iungiro ubar meistar non est discipulus super magistrum F 3,2 = T 44,16. ginuhtsamot themo iungiren thaz so si so sin meistar, inti scalc so sin herro sufficit discipulo ut sit sicut magister eius T 44,16. imo (Platon) lebendemo . ubarsigenota sin meister Socrates ten dôt . mir zuosehentero? eodemque superstite . praeceptor eius Socrates . promeruit victoriam iniustae mortis . me astante? Nb 19,4 [15,16]. do mih iz in scuolo lerta min meister 210,7 [172,5]. ih fernam mer danne mine meistra super omnes docentes me intellexi NpNpw 118 N,99; meistar als jmd., der Strenge verkörpert, in Gegenüberstellung mit fater als jmd., der Milde zeigt: crimmii des meistres erhaftii fateres keaucke minna (abbas) dirum magistri pium patris ostendat affectum S 200,18; — ferner: S 143,8. 191,27. 196,28. 203,7. 207,18/19 (alle magister). Nb 155,25 [131,27] (praeceptor). 2) Verkünder des christlichen Glaubens, Kirchenlehrer, Seelsorger: meister [quando ipse summus] pastor [ecclesiae (sc. Petrus) huic etiam sacramento (sc. der Taufe) addendam poenitentiam credidit, Greg., Cura 3,30 p. 88] Gl 2,195,9. meister vuesan [quid autem est, quod vigilantibus pastoribus angelus apparet ..., nisi quod illi prae ceteris videre sublimia merentur, qui fidelibus gregibus] praeesse [sollicite sciunt? Ders., Hom. I,8 p. 1462] 279,52. uuiho atum cauuisso dem maistron dera christanheiti ... deisu uuort thictota sanctus etenim spiritus magistris ecclesiae ... ista dictavit verba S 49,12. biginnu ih hiar nu redinon, wio er bigonda bredigon joh meistera, ther (d. i. the er) uns onda, samanon bigonda O 2,7,2. lera fone den poten unde den uuissagon ... sament den pilden dera meistire unde dera untirtanen [vgl. cum adipe agnorum et arietum, id est, per exempla magistrorum et subitorum desiderium spiritale, quod in adipe signatur, Sg 27] Npw Cant. Deut. 14 (Np magister); thiotono meistar: auh der edili meistar deotono Paulus apostolus ... quad iterum de illo idem egregius doctor gentium Paulus apostolus ... ait F 27,24, ähnl. 26,15 (magister gentium); ferner: 29,1 (Textverlust im Lat.); — Oberer im Kloster: meister [si quis de alterius monasterio repertum vel ad clericatum promovere voluerit, vel in suo monasterio] maiorem [monasterii constituerit, Conc. Afr. XXC p. 158] Gl 2,120,64. 3) Angehöriger der jüdisch-religiösen Oberschicht, Schriftgelehrter, Rabbi, auch als Titel gebraucht: meistro [post triduum invenerunt illum (den zwölfjährigen Jesus) in templo sedentem in medio] magistrorum [Bd. 6, Sp. 384] (getilgt) doctorum [Luc. 2,46] Gl 1,736,51 (zu magistrorum vgl. Voetz, Lukasgl. S. 248 Anm. u. S. 249,13). antuurtun imo (Jesus) einhuuelihhe scribero enti pharisero quedante: meistar uuellemes fona dir sum zeihhan gasehan magister, volumus a te signum videre F 6,27, z. gl. St. T 57,1. ih (Jesus) sentu za iu forasagun enti uuisæ enti meistra ego mitto ad vos prophetas et sapientes et scribas F 18,17. (die Jünger zu Jesus:) rabbi (thaz ist arrekit meistar) uuar artos? rabbi (quod dicitur interpretatum magister) ubi habitas? T 16,2, z. gl. St. O 2,7,17. meistar, thu bist gotes sun, thu bist Israhelo cuning rabbi, tu es filius dei, tu es rex Israhel T 17,6. (Simon zu Jesus:) meistar, alla thesa naht arbeitente niouuiht ni gifiengumes praeceptor, per totam noctem laborantes nihil coepimus 19,6. quadun imo (Johannes dem Täufer): meistar, thie thar mit thir uuas ubar Iordanen, themo thu giuuizscaf sagetus, ... ther toufit hier, inti alle quement zi imo rabbi, qui erat tecum trans Iordanem T 21,4, z. gl. St. O 2,13,3. meistar, uuir uuizzumes thaz thu fon gote quami meistar rabbi, scimus quia a deo venisti magister T 119,1. (die Pharisäer u. Schriftgelehrten) minnont ... furiston stuola in samanungon inti heilazunga in strazu inti giheizan fon mannon meistar amant ... vocari ab hominibus rabbi 141,4, z. gl. St. O 4,6,37. ir ni curit giheizan uuesan meistar: ein ist iuuuer meistar, alle birut ir gibruoder ... noh ni sit giheizane meistara, uuanta iuuuer meistar ein ist Christ vos autem nolite vocari rabbi: unus est enim magister vester, omnes autem vos fratres estis ... nec vocemini magistri, quia magister vester unus est Christus T 141,6 (2). 8. (Jesus:) ir heizzet mih meistar inti herro vos vocatis me magistrum et dominum 156,2, z. gl. St. O 4,11,45. (Judas) sliumo gangenti zi themo heilante quad: heil, meistar! confestim accedens ad Ihesum dixit: have, rabbi! 183,3, z. gl. St. O 4,16,51. nan thes batun thar thie jungoron then meistar, thaz er thar gisazi zi dagamuase inti azi [vgl. rabbi, manduca, Joh. 4,31] O 2,14,95. thaz mannilih irkenne in themo minnonne joh ellu worolt ouh in thiu, mih meistar habetut zi thiu 4,13,10. magister scimvs quia verax es . et viam dei in veritate doces (meister uuir uuizen uuola daz du uuare herro (Npw daz tu uuarhafte) bist unde gotes uuek uuarhafto (Npw in dero uuarheite) lerest) NpglNpw 101,9, ähnl. 27,3 u. F 16,6 (beide magister). sie ... hiezen mih magistrum bonum (meister guotin) Npgl 108,3; hierher auch: tho gieng ein fon then zuelifin (sc. Judas) ... inti sprah zi then heroston thero bisgofo inti zi then meistaron tunc abiit unus de duodecim ... et locutus est ad principes sacerdotum et magistratibus T 154,1; — ferner: T 13,17. 51,1. 56,3 (alle magister). 60,6 (praeceptor). 10 (magister). 82,3. 87,8 (beide rabbi). 93,2. 95,1. 105,1. 106,1. 116,5. 119,6. 120,2 (alle magister). 121,2 (rabbi). 126,1. 127,1. 5. 128,1. 4 (alle magister). 132,1. 135,4 (beide rabbi). 17. 138,8. 141,24. 144,1 (alle magister). 145,1 (praeceptor). 156,2. 157,3 (beide magister). 159,6 (rabbi). 221,5 (magister). O 2,7,59. 12,7. 53. 3,8,32. 17,13. 23,31. 24,38. 4,2,31. 7,7. 12,32. 24. 13,26. 17,4. 28. NpglNpw 34,20 (Np magister). 4) Wahrsager, Magier: meister inspector [vielleicht zu: dominus exercituum auferet a Ierusalem, et a Iuda validum et fortem: ... prophetam, et ariolum, et senem, Is. 3,2] Gl 1,595,4 (zur Glossenzuordnung vgl. Steinm. z. St.). 5) (Be-)Herrscher, Anführer, Vorsteher: meistar [cui considerandum quoque est, quia cum causam populi electus] praesul [suscipit, quasi ad aegrum medicus accedit, Greg., Cura 1,9 p. 10] Ernst, Griffelgl. [Bd. 6, Sp. 385] S. 485,69. so uuurten ... geladot ... tie meistera dero gaskefto . ioh frono nuzzedo . ioh tie des sinnes huotent tunc elementorum praesules atque utilitatis publicae mentiumque cultores Nc 738,24 [54,15] (zur Wiedergabe von elementorum praesules ‘Vorsteher der Elemente’ vgl. Glauch, Mart. Capella S. 495). lazent iuch leren lantrechtara. Meistera des lichamen fernement NpNpw 2,10; in einer Namenserklärung: tisiv uuiti dero lufte fone demo manen nider . ist alliu in Plvtonis keuualte ... Der ouh Summanus heizet . samoso meister . alde meisto manium qui etiam Summanus dicitur . quasi summus manium [vgl. summus manium . hoc est princeps infernalium potestatum, Rem.] Nc 822,22 [141,21]; — Tierbändiger: (die Löwen) gant ten meister ze erest ana . der uuirt ter eresto frisking . unde in zanôndo . uuahset in diu razi primusque domitor lacer ... cruento dente . imbuit rabidas iras Nb 138,10 [117,28]; ferner: 2 [117,21] (magister). 6) Handwerksmeister: maistar cimbro hohostono (PaK, mei:stra zimprida haohosta Ra) edo phalance cafastinot (PaK) arces aedificia summa vel palatia munita Gl 1,24,32 (wohl Glossenverschiebung, vgl. dazu Albers, Abrog. z. St.; zur Korr. des Numerus in Ra vgl. Splett, Stud. S. 76). maistar smeidar smid opifex artifex fabricat[or] 218,27 (zum Lat. vgl. Splett, Stud. S. 313). meistra [fingere namque componere dicimus: unde et] compositores [luti, figulos vocamus, Greg., Hom. II,23 p. 1538] 2,298,12. meistar dero hohspaheo [fundamentum quod apostolus] architectus [posuit unus est dominus noster Iesus Christus, Hier. in Matth. 7,27/28, CCSL 77,47,1034] 331,14. thero meistro uruuerches [veniunt quoque et ex vita rustica, et ex] opificum exercitatione (Hs. excitatione) [Is., De off. 2,16 p. 801] 345,20. meistar artifex 4,2,11; hierher wohl auch: meistiri [quid rusticorum monstra detester deum, Faunos, Priapos, fistularum] praesides [Prud., P. Rom. (X) 242] 2,394,8; — bez. auf Gott, den Schöpfer: meistries [sed quia plerumque hi, quos iam homines perfectos aestimant, adhuc in oculis] summi opificis [aliquid imperfectionis habent, Greg., Dial. 4,15, PL 77,344C] AJPh 55,230 (vgl. Schulte, Gregor S. 192,88); — übertr. auch im Bereich der Lüge: meistra [sed tamen ad omnipotentem loquar, et disputare cum deo cupio: prius vos ostendens] fabricatores [mendacii, et cultores perversorum dogmatum, Job 13,4] Gl 1,502,36. Komp. adal-, boumuuerc-, briu-, buoh-, gelt-, holz-, list-, lugi-, sang-, skef-, scuol-, stiur-, tanz-, uuerc-, zimbar-, zinsmeistar, küchen-, münzmeister mhd.; Abl. meist(a)ra, meist(a)râri, meist(a)rin(na), meistarscaft, -tuom; meistarlîh; meist(a)rôn; vgl. scuolmeisterkîn mfrk. Vgl. magister. [Schmidt]
-meistar- vgl. auch -meister-.
meist(a)ra sw. f. — Graff II,889. meisterun: nom. pl. Nc 823,18 [142,18]; meistr-: nom. sg. -a Nb 18,5. 29,26. 78,19 [14,24. 24,14. 67,18] (alle voc.). Nc 795,22 [113,19]; dat. sg. -un S 203,10 (B; -n aus m rad.); acc. sg. -un Nc 760,9 [76,5]. 1) Lehrmeisterin: in alleem auur alle dero meistrun sin kefolgeet rehtungu in omnibus igitur omnes magistram sequantur regulam S 203,10; in der Anrede: uuaz tunchet tir (sc. Philosophia) is, meistra? quid igitur magistra censes? Nb 29,26 [24,14]. [Bd. 6, Sp. 386] 2) Könnerin, die Beste: du des alles meistra unz hara uuare . du far nu . unde scouuo die gesternoten inferte . des himeles Nc 795,22 [113,19]; meist(a)ra allero kûskî: tie chaden sie (Venus) uuesen meistrun allero chiuski . doh sie uuare muoter alles niotes . unde allero uuunnolibi tamen eidem deferebant pudicitiae principatum 760,9 [76,5]; meist(a)ra allero tugedo: uuaz ... uuoltost tu allero tugedo meistra fone himele hara in diz einote minero ihseli? quid ... magistra omnium virtutum . delapsa supero cardine . venisti in has solitudines nostri exilii? Nb 18,5 [14,24]. uuar ist taz tu sagest . meistra allero tugede vera commemoras o nutrix omnium virtutum 78,19 [67,18]. 3) Vorsteherin: hier sint ouh tie meisten manes . unde dero meisterun . Mana unde Mantuona in his locis etiam summanes . eorumque praestites . i. principes Mana atque Mantuona Nc 823,18 [142,18]. Komp. uuercmeistara.
meist(a)râri st. m. — Graff II,889. maistarari: nom. sg. Gl 1,207,12 (K); maistrari: ebda. (Ra). Vorsteher, Inhaber eines hohen Amtes: maistarari herosto magistratus principes (hartburi R).
meistarin s. AWB meist(a)rin(na).
meist(a)rin(na) st. f., andfrk. auch sw. f., mhd. Lexer meisterinne, -in, -în st. f., nhd. DWB meisterin; mnd. meysterinne, mesterinne, mnl. meesterinne. — Graff II,889. meisterina: nom. sg. Nc 828,24 [148,18] (zur Endg. vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 211 Anm. 1); meistrinno: dat. sg. W 12,3 (BCFK) [51,27/28]; meystrinnan: dass. WA ebda. (zum Übergang in die sw. Flexion vgl. Sanders, Leid. Will. S. 202). Vorsteherin: cham ouh ein zimig tierna . allero diernon chiuskesta . meisterina . unde flegara sines huses venit etiam quaedam decens ac pudicissima puellarum . quae praesul domus . custosque Cylleniae Nc 828,24 [148,18]. apostoli unte doctores sazton mih ze meistrinno andero ecclesiarum, uuant ih primitiva ecclesia bin [namque ego cunctarum mater vocor aecclesiarum, vgl. Expos.] W 12,3 [51,27/28].
meistarlîh adj., mhd. nhd. Lexer meisterlich; mnd. meysterlĩk, mnl. meesterlijc; afries. māsterlik; an. meistarligr. — Graff II,888. Erst ab 11. Jh. belegt. meistar-lihhemo: dat. sg. m. n. Gl 2,405,27; -lich-: dat. sg. f. -ero 426,52/53; meister-: dat. sg. m. n. -emo 396,60. gekonnt, meisterhaft: a) kunstfertig, (handwerklich) geschickt: smidlihhero mit meistarlichero henti [condigna vestris sensibus coli iubetis numina excisa] fabrili manu [Prud., P. Vinc. (V) 69] Gl 2,426,52/53 (mit meistarlichero henti von anderer Hand; 1 Hs. nur smidalîh; zur Wiedergabe von fabrilis auch mit smidalîh vgl. Lauffer S. 433 f.). b) vollkommen: mit meisterlichemo [solus homo emeruit domini formabile dextra os capere et] fabro (Glossen: fabrili, magisteriali, vgl. PL 59) [deitatis figmine nasci, Prud., Apoth. 1034] Gl 2,396,60. meistarlihhemo fabro fabrili [ebda.] 405,27; zu lat. faber adj. vgl. Thes. VI,1,11,40 ff. Abl. meistarlîhhn, -ûn, -lîhho.
meistarlîhhn adv., mhd. Lexer meisterlîchen; mnd. meysterlĩken. [Bd. 6, Sp. 387] meister-lichen: Gl 1,416,58 (M, 12. Jh.; zur Adv.Endg. vgl. Matzel S. 114); meistir-lichin: 648,58 (M, 2 Hss., 12. 13. Jh.). auf meisterhafte Weise: meisterlichen [David autem, et omnis Israel ludebant coram domino in omnibus lignis] fabre [-factis, et citharis et lyris, 2. Reg. 6,5] Gl 1,416,58 (7 Hss. meistarlîhho). meistirlichin getan [Dan, et Graecia, et Mosel in nundinis tuis proposuerunt ferrum] fabrefactum [Ez. 27,19] 648,58 (7 Hss. meistarlîhho). Vgl. meistarlîhhûn.
meistarlîhho adv., mhd. Lexer meisterlîche, nhd. DWB meisterlich; mnd. meysterlĩke, mnl. meesterlike; an. meistarliga. — Graff II,888. meist-ar-lihho: Gl 1,416,55/56 (M). 648,54 (M, 2 Hss.); -licho: 2,441,30; -lichi: 1,648,57 (M); -liho: 416,55 (M, 2 Hss.). 434,68 (M; -ar-). 651,12 (M); -er-lihho: 648,55 (M). 651,12 (M; beide meis-); -licho: 416,56 (M, 2 Hss.). 434,68/69 (M). Nc 728,6. 788,15 [45,3/4. 106,1/2]; -liche: Gl 1,434,69 (M, 2 Hss.). 4,126,36 (Sal. b). 142,11 (Sal. c); -liho: 1,434,66 (M, 2 Hss.; beide meis-). 648,55/56 (M). 651,13 (M); -ir-liche: 416,57 (M). 434,70 (M); -lichi: 67 (M); -liho: 648,56 (M); maister-liche: 57/58 (M, clm 22201, 12. Jh.; zu -ai- vgl. Matzel § 49); -lich: 416,57 (M; clm 17403, 13. Jh.; oder verschr.?). Verschrieben: meista-liho: Gl 1,434,67/68 (M). auf meisterhafte Weise: meistarliho [David autem, et omnis Israel ludebant coram domino in omnibus lignis] fabre [-factis, et citharis et lyris, 2. Reg. 6,5] Gl 1,416,55 (1 Hs. meistarlîhhn). meisterliho gitana (5 Hss. nur meistarlîhho) [cedro omnis domus intrinsecus vestiebatur, habens tornaturas, et iuncturas suas] fabrefactas [3. Reg. 6,18] 434,66. meistarlihho gitanaz [Dan, et Graecia, et Mosel in nundinis tuis proposuerunt ferrum] fabrefactum [Ez. 27,19] 648,54 (2 Hss. meistarlîhhn). meistarliho fabrefacta [Cherubim et palmae, ebda. 41,18] 651,12 (1 Hs. meistarlîhhûn). meistarlicho [(princeps bonus) camuros hyalo insigni] varie [cucurrit arcus, Prud., P. Petri et Pauli (XII) 53] 2,441,30 (bei freier Wiedergabe von lat. varie ‘vielfältig’?). meisterliche fabre docte ingeniose artificiose 4,126,36. meisterliche fabre 142,11. ih uuard iu forn guar ... in (Merkur) nah Philologia chelen ... unde iro ze liebe geuuunnen haben ... harto ersam gesprache. Unde meisterlicho singen . an harfun . ioh an lyrun deinde barbita aurataque cheli . ac doctis fidibus personare Nc 728,6 [45,3/4]. ten sonum machota diu manigi dero gesamenotun musarum . mit meisterlicho gerarten luton quem concinebat chorus convenientium musarum . tinnitibus doctae modulationis 788,15 [106,1/2].
meistarlîhhûn adv. — Graff II,889. meistar-lihun: Gl 1,651,13 (M, clm 18140, 11. Jh.). auf meisterhafte Weise: meistarlihun fabrefacta (Hs. fabre facte) [Cherubim et palmae, Ez. 41,18] (3 Hss. meistarlîhho). Vgl. meistarlîhhn. |
| meistar
| | 1) Lehrer, Erzieher (im Gegensatz zu (Kloster-)- Schüler, Zögling): meister [memini me ob intelligentiam huius voluminis Lyddaeum quemdam] praeceptorem [, qui apud Hebraeos primus haberi putabatur, Job, Prol. | | 2) Verkünder des christlichen Glaubens, Kirchenlehrer, Seelsorger: meister [quando ipse summus] pastor [ecclesiae (sc. Petrus) huic etiam sacramento (sc. der Taufe) addendam poenitentiam credidit, Greg., Cura 3,30 | | 3) Angehöriger der jüdisch-religiösen Oberschicht, Schriftgelehrter, Rabbi, auch als Titel gebraucht: meistro [post triduum invenerunt illum (den zwölfjährigen Jesus) in templo sedentem in medio] magistrorum (getilgt) doctorum [ | | 4) Wahrsager, Magier: meister inspector [vielleicht zu: dominus exercituum auferet a Ierusalem, et a Iuda validum et fortem: ... prophetam, et ariolum, et senem, Is. 3,2] Gl 1,595,4 (zur Glossenzuordnung vgl. Steinm. z. St.). | | 5) (Be-)Herrscher, Anführer, Vorsteher: | | 6) Handwerksmeister: maistar cimbro hohostono (PaK, mei:stra zimprida haohosta Ra) edo phalance cafastinot (PaK) arces aedificia summa vel palatia munita Gl 1,24,32 (wohl Glossenverschiebung, vgl. dazu Albers, Abrog. z. St.; zur | | meist(a)ra
| | 1) Lehrmeisterin: in alleem auur alle dero meistrun sin kefolgeet rehtungu in omnibus igitur omnes magistram sequantur regulam S 203,10; in der Anrede: uuaz tunchet tir (sc. Philosophia) is, meistra? quid igitur magistra censes? Nb | | 2) Könnerin, die Beste: du des alles meistra unz hara uuare . du far nu . unde scouuo die gesternoten inferte . des himeles Nc 795,22 [113,19]; meist(a)ra allero kûskî: tie chaden sie (Venus) uuesen meistrun | | 3) Vorsteherin: hier sint ouh tie meisten manes . unde dero meisterun . Mana unde Mantuona in his locis etiam summanes . eorumque praestites . i. principes Mana atque Mantuona Nc 823,18 [142,18]. | | meistarlîh
| | a) kunstfertig, (handwerklich) geschickt: smidlihhero mit meistarlichero henti [condigna vestris sensibus coli iubetis numina excisa] fabrili manu [Prud., P. Vinc. (V) 69] Gl 2,426,52/53 (mit meistarlichero | | b) vollkommen: mit meisterlichemo [solus homo emeruit domini formabile dextra os capere et] fabro (Glossen: fabrili, magisteriali, vgl. PL 59) [deitatis figmine nasci, Prud., Apoth. 1034] Gl 2,396,60. meistarlihhemo fabro fabrili |
|