| - origin
- orihhuon, st. n.
- oringel, st. m.
- orismero
- ôrkalc, st. m.
- ôrkalkîn, adj.
- ôrkrosel
- ôrkussilîn, st. n.
- ôrkussîn, st. n.
- ôrlappa, sw.?
- ôrlei, st. n.
- orlof
- ôrlôs, adj.
- ornata
- ornblaser
- ornichen
- orohti
- orol
- oroot . e
- ororosla
- ôrpirment, st. n.
- ôrgiment, st. n.
- or(re)han, sw. m.
- orren
- ôr[h]ring, st. m.
- or(ro)huon, st. n.
- ôrrûno, sw. m.
- ôrslag, st. m.
- ôrsleggen, sw. v.
- ôrslêk, st. m.
- ôrsmero, st. n.
- ôrspinna, st. sw.?
- orstegi
- ort, st. n. m.
- ortermint
- ortfremere, st. m.
- ortfroma
- ortfromo
- ortfruma, st. f.
- ortfroma, st. f.
- ortfrumalîh, adj.
- ortfrumo, sw. m.
- ortfromo, sw. m.
- orthabære, st. m.
- orthaft, adj.
- ortirmint
- gi-orto, adv.
- ortole
- ortôn, sw. v.
- ortstein, st. m.
- ortstuph, st. m.
- ortumil
- ort[h]uuas, adj.
- ort[h]uuassa, st. sw.?
- orul
- ôruuengi, st. n.
- orzôn, sw. v.
- . os ..
- osa
- sana
- osanna
- ôsâri, st. m.
- . oscanto
- scesa
- oselen
- sen
- ôsen, sw. v.
- fir-ôsen, sw. v.
- osenbritta
- os
- enere
- osenis
- ose uono
- oshmare
- ôsî, st. f.
- osifelti
- .. osigi
- osinari
- oinari
- osiner
- oslun
- osna
- ospitarohusun
- ossantūhe
- osse
- osse
- osse(n)hêrde, st. m.
- ossennauel
- ossentūge
- ossentuggę
- ossenzcūge
- ossen-zūgeossenzūge
- ossenzunge
- ossinzunge
- ôst, adv.
- ōstan, adv.
- ôstan, st. n. m.
- ôstana, adv.
- ôstanân, adv.
- ôstannord, st. m.
- ôstanônti, st. n.
- ôstansundan, st. m.
- ôstansûdan, st. m.
- ôstansunduuint, st. m.
- ôstant, adv.
- ôstanuuint, st. m.
- ôstar, adv.
- ôst(a)ra, sw. f.
- ôstarfrisking, st. m.
- ôstargouma, st. f.
- ôstarhalb, adv.
- ôstarhalba, st. sw. f.
- ôst(a)rîg, adj.
- ôstarlant, st. n.
- ôstarlîh1, adj.
- ôstarlîh2, adj.
- ôstarling, as. st. m.
- ôstarliuti, st. m. pl.
- ôstarmânôd, st. m.
- ôstarnorduuint, st. m.
- ôstaro, adj.
- ôstarot, adv.
- ôster(e)t, adv.
- ôstarrîhhi, st. n.
- ôstarsundaruuint, st. m.
- ôstartag, st. m.
- ôstarteil, st. m.
- ôstartuld, st. f.
- ôstaruuart, adv.
- ôstaruuort, adv.
- ôstaruuint, st. m.
- ôstaruuort
- oste
- ôster(e)t
- ôsterlieht, st. n.
- osterlindin
- osteruuord
- ôsterwesterwint, st. m.
- ôsthalba, sw. f.
- . osti
- .. osti
- ôstnord, st. m.
- ôstnordrôni, adj.
- ôstnordrôniuuint, st. m.
- osto
- ostôd, st. m.
- ostonth
- ostorch
- ôstra
- ostrenut
- ostriz
- -ôstrôni
- ôstrôniuuint, st. m.
- ôstsundan, st. m.
- ôstsûdan, st. m.
- ôstsundant, adv.
- ôstsundanuuint, st. m.
- ôstsundar, adj.
- ôstsundrôni, adj.
- ôstsundrôniuuint, st. m.
- .. ostun
- ost uont
- ôstuuart, adv.
- .. osvn
- ot
- ot
- ôt, st. m.
- gi-ôt, adj.
- ôt-
- ôtag, adj.
- gi-ôtag, adj.
- otagaz
- ôtagên, sw. v.
- gi-ôtagôn, sw. v.
- ôtbutil, st. m.
- ôtbutila, st. f.
- oterin
- . oterosot
- othar
- other
- otherhalf
- othra
- .. oti
- tibero
- tiboro
- tifaro, sw. m.
- tibero, sw. m.
- tiboro, sw. m.
- ôtlîh
- ôtmahali, st. n.
- ôtmâli, st. n.
- ôtmuot(-)
- oto
- tobero
- toboro
- ôtôn, sw. v.
- ottar, st. m.
- ottarhût, st. f.
- ottereshût, st. f.
- ottrin
| | origin Gl 3,151,46 s. AWB ôr[h]ring.
? orihhuon st. n. (Suolahti, Vogeln. S. 250 erwägt Verschr. von orrehuon in Anlehnung an birichhuon). Alle Belege im Nom. Sing.; ab 11./12. Jh. belegt. orich-huon: Gl 3,27,11/12; -hn: 11 (2 Hss.); -hin: BES 6,54,42; orech-hn: Gl 3,27,12. — oric-huon: Gl 3,27,12. ein wildlebender Hühnervogel aus der Familie der Fasanenartigen, wohl das Auerhuhn, Tetrao urogallus (vgl. Suolahti, Vogeln. S. 248 ff.): orichhn ortigometra Gl 3,27,11 (andere Hss. or(ro)huon, or(re)han mhd., ûrhuon, -hano, hor(o)gans, birchuon; davor fesihuon fasianus). BES 6,54,42; zur Mehrdeutigkeit von mlat. ortygometra vgl. DML VIII,2060b. Vgl. or(ro)huon, or(re)han mhd., ûrhuon, -hano.
oringel st. m. (?), frühnhd. oerengel, iringel, orengel (vgl. Marzell, Wb. 2,314, DWb. VII,1337); aus. lat. iringus, eringus, eryngium. oringel: nom. sg. Gl 3,530,6 (clm 615, Hs. 14. Jh.). Unsicher, ob hierher: irinc: nom. sg. Beitr. (Halle) 82, Sonderband, 138,20 (Vat. Pal. 14, Hs. 9. Jh.). Feldmannstreu, Eryngium campestre L. (Marzell a. a. O. Sp. 307): oringel iringus Gl 3,530,6 (zum lat. Bezugswort vgl. Stirling, Lexicon 2,232 s. v. eryngium); — unsicher, ob hierher, in einer Eintragung am Rand wohl ohne Textbezug: engilo irinc Beitr. (Halle) 82, Sonderband, 138,20 (ist engilo als entstellte Form der Pflanzenbez. eryngium zu deuten?).
orismero Gl 3,70,40 s. AWB ôrsmero.
ôrkalc st. m.; aus lat. orichalcum, vgl. Lüschen, Steine S. 179. — Graff I,468. or-chalch: nom. sg. Gl 1,799,30 (M; lat. dat.). 4,38,42 (Sal. a1); dat. sg. -]o 1,799,30 (M, 2 Hss.). 4,308,10; acc. sg. -] 1,582,36 (M); -cholh: nom. sg. 431,22 (Sg 295, Gll. [Bd. 7, Sp. 117] 9./10. Jh. (?); lat. abl.); -calc: nom. sg. ebda. (lat. abl.). 3,265,49 (SH b). 655,41. — Mit prothetischem h: horchalch: nom. sg. Gl 4,132,37 (Sal. c). Verschrieben: or-chal: acc. sg. Gl 1,582,36 (M); -chacho: dat. sg. 799,30 (M); -calo: nom. sg. 3,265,49 (SH b); -cal: 294,11 (SH d). Kupfer oder eine Legierung aus Kupfer wie Messing oder Bronze: orcalc [omnia vasa, quae fecit Hiram regi Salomoni in domo domini,] de aurichalco (Hs. auricalco) [erant, 3. Reg. 7,45] Gl 1,431,22. orchalch [(du, Salomon) collegisti quasi] aurichalcum (Hs. -calcum) [aurum, et ut plumbum complesti argentum, Eccli. 47,20] 582,36. orchalch [haec dicit filius dei, qui habet oculos tamquam flammam ignis, et pedes eius similes] aurichalco (Hs. oricalco) [Apoc. 2,18] 799,30. orcalc auricalcum [Hbr. II,173,380] 3,265,49. 4,38,42. 132,37. mosc orcal auricalcum [Hbr. II,173,380] 3,294,11. orcalc ł messinc auricalcum 655,41. orchalcho [pedes eius (Christi) similes] aurichalco (Hs. oricalco) [, sicut in camino ardenti, Apoc. 1,15] 4,308,10. Abl. ôrkalkîn.
ôrkalkîn adj. — Graff I,468. or-cholchine: nom. pl. m. Nc 755,20 [71,12]. aus Goldbronze bestehend (vgl. Glauch, Mart. Capella S. 552): sine (Apollos) scuha uuaren ... orcholchine. Piropos chit uisio ignis . also daz metallum ouget uisionem ignis . tanne gold . unde zuifalt chupferes zesamine gegozen uuirt calcei vero similes . ex piropo [vgl. calcei eius ... erant ex pyropo .s. facti. Pyropos metallica species est ex tribus denariis auri et sex aeris, Rem.].
ôrkrosel mhd. (st. sw.?) f. or-crosla: nom. sg. Gl 3,391,35 (Hildeg., Wiesbaden 2, 12. Jh.). Verschrieben: or-orosla: nom. sg. Gl 3,391,35 (Hildeg., Berl. Lat. 4° 674, 13. Jh.). Ohrknorpel (vgl. Riecke, Med. Fachspr. 2,206): orcrosla oirclamisil (Hildeg., lingua ignota).
ôrkussilîn st. n. — Graff IV,525. or-chussili: acc. pl. Gl 1,644,23 (M; Engelb. I 4/11, 12. Jh.). Kopfkissen: orchussili [haec dicit dominus deus: vae quae ... faciunt] cervicalia [sub capite ... ad capiendas animas, Ez. 13,18] (5 Hss. halsphul(u)uui, 5 ôrkussîn, 3 ôruuengi, 1 Hs. uuangkussilîn).
ôrkussîn st. n., mhd. Lexer ôrküsse, frühnhd. ohrküssen (vgl. DWb. VII,1264), nhd. dial. rhein. ohrkissen Rhein. Wb. 6,375; mnd. ôrküssen, mnl. oorcusse(n); afries. ārkessen. — Graff IV,524. or-chuss-: acc. pl. -in Gl 1,644,22 (M). 4,281,15; -iu 1,644,20/21 (M; zum Plur. auf -iu im Alem. vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 196 Anm. 3); -i 644,21 (M); -e ebda. (M, 2 Hss., 1 Hs. —v-); -a 5,10,27 (Carlsr. Oen. 1, 14. Jh., -ch-; vgl. Gl 5,10,26 cussa); nom. sg. -] 3,618,61 (clm 14584, 13. Jh.). — ore-kusse: nom. sg. Gl 4,90,23 (Sal. a1; zum Fugenvokal vgl. Gröger § 7b, Paul, Mhd. Gr.25 § L 54,3). oerk,ssin Gl 3,148,31 (SH A, Trier 31, 13. oder 12. Jh.; von jüngerer Hand aus ksin korr., s. u. kussîn). Kopfkissen: orchussin [haec dicit dominus deus: vae quae ... faciunt] cervicalia [sub capite universae aetatis ad capiendas animas, Ez. 13,18] Gl 1,644,20/21 (5 Hss. halsphul(u)uui, 3 ôruuengi, 1 Hs. uuangkussilîn, 1 ôrkussilîn [Bd. 7, Sp. 118] ). 4,281,15. 5,10,27; hierher auch: orchuss cervical 3,618,61 (2 Hss. kussilîn, 1 Hs. ahslâri). pulvinus ... cervical 4,90,23. Abl. ôrkussilîn.
ôrlappa (sw.?) f., mhd. Lexer ôrlappe (auch m.), nhd. ohrlappe(n) m.; mnd. ôrlappe m.; ae. éarlæppa m.; vgl. afries. ārlippa m. or-lappa: nom. sg. Gl 3,430,30 (Erf. Octav 8, 12. Jh., Marburg D 2, 13. Jh.). Ohrläppchen (vgl. Riecke, Med. Fachspr. 2,206 u. DML XI,2286b): pinnula.
ôrlei st. n., mhd. ôr(o)lei, frühnhd. orlei (vgl. Götze, Frühnhd. Gl. S. 171 u. Fischer 6,301); mnl. orlogie, orloy (auch f.); aus lat. horologium, vgl. dazu Gutmacher, ZfrPhil. 38,609. — Graff I,473. Alle Belege im Nom. Sing. or-lei: Gl 3,169,65 (SH A, 4 Hss.). 4,114,3 (Sal. a2). Hbr. I,373,425 (SH A); -lai: Gl 3,169,66 (SH A). 1) Sonnenuhr: orlei horologium quod ibi horas legamus, id est colligamus. Gnomo est stilus qui in horologium umbram facit [Hbr. I,373,425] Gl 3,169,65. Hbr. I,373,425; im Abschn. De lectis et sellis et aliis utensilibus; vgl. Is., Et. XX,13,5. 2) Wasseruhr: orlei clipsidra (vgl. Mlat. Wb. II,710 s. v. clepsydra) Gl 4,114,3. |
| ôrlei
| | 1) Sonnenuhr: orlei horologium quod ibi horas legamus, id est colligamus. Gnomo est stilus qui in horologium umbram facit [Hbr. I,373,425] Gl 3,169,65. Hbr. I,373,425; im Abschn. De lectis et sellis et aliis utensilibus; vgl. | | 2) Wasseruhr: orlei clipsidra (vgl. Mlat. Wb. II,710 s. v. clepsydra) Gl 4,114,3. |
|