Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
ôrlôs bis orren (Bd. 7, Sp. 118 bis 119)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis ôrlôs adj., mhd. ôr(e)lôs, nhd. ohr(en)los; mnd. ôrlôs, mnl. oorloos. — Graff II,268.
or-los-er: nom. sg. m. Gl 3,146,31/32 (SH A, 4 Hss.). 179,13 (SH B). Hbr. I,310,589 (SH A); -ir: dass. Gl 3,146,32 (SH A).
ohne Ohr, verstümmelt (oder gehörlos? vgl. Riecke, Med. Fachspr. 1,382): orloser lacer Gl 3,146,31/32 (im Abschn. De notis vel viciis in homine, davor misalsuhtîger, herz(a)suhtîger, wazzarsuhtîger, firgihtîger, uueizter). Hbr. I,310,589. orloser lacer Gl 3,179,13 (im Abschn. De homine et eius membris, zwischen toub und blint).
 
Artikelverweis 
ornata Katara S. 115,55 (nach Gl 4,200,37) s. AWB hornizza.
 
Artikelverweis 
ornblaser Gl 3,183,30/31 s. AWB hornblâsâri.
 
Artikelverweis 
[ornichen Siewert, Horazgl. S. 291,24 zu: [ob hanc rem, aut positum ante mea quia] pullum [in parte catini sustulit esuriens, minus hoc iucundus amicus sit mihi? Hor., Serm. I,3,92] ist nicht ahd., sondern lat., vgl. dazu Schlerath, Kratylos 33,132 f.; zu lat. ornixein Vogel, Huhnvgl. Thes. IX,2,1023.]
 
Artikelverweis 
orohti Gl 1,255,21 (K) s. AWB hornoht(i); s. auch unter AWB mosci.
 
Artikelverweis 
orol s. AWB orl.
 
Artikelverweis 
oroot . e Mayer, Glossen S. 32,9 s. AWB ir-hôhen.
 
Artikelverweis 
ororosla Gl 3,391,35 s. AWB ôrkrosel.
 
Artikelverweis 
ôrpirment, ôrgiment st. n., mhd. Lexer ôrpermint, ôrgemint, nhd. DWB operment; mnd. orperment, mnl. operment; aus lat. auripigmentum, vgl. Lüschen, Steine S. 179. — Graff I,468.
Alle Belege im Nom. Sing.
auripigment: Gl 3,560,1 (Innsbr. 355, 14. Jh.). — orpir-ment: Gl 4,357,3; -per-: 3,524,27 (Hs. -ꝑmēt). 548,18 (Hs. -ꝑ-). 560,1; -peri-: 548,18/19 (Hs. -ꝑi-). — o-pirment: Gl 3,535,23; -pri-: 535,23. [Bd. 7, Sp. 119]
or-gi-mint: Gl 2,623,24; -ment: 3,492,34. 493,17. 4,369,26 (Hs. -mēt; -gi- aus m korr.); -ge-mint: 3,485,43. 489,28; -ment: 293,43 (SH d). 350,22 (SH l; -t). 691,26 (2 Hss.). — orhrimint: Gl 3,604,3.
or-tir-mint: Gl 5,62,21; -ter-: 30.
Verkürzt geschrieben: orḡ: Gl 4,359,28 (l. orgement, Steinm.).
gelbes Schwefelarsen, Auripigment: orgimint auripigmentum [Sed., De Graeca 193] Gl 2,623,24. 3,293,43. 350,22. 548,18 (1 Hs. kupferment mhd.). 691,26. 4,357,3. 359,28. 369,26. 5,62,21. orgemint arsenicon 3,485,43. 492,34. 535,23. 604,3. arsenicum auripigmentum 524,27. aurum pigmentum 493,17. limmas 489,28. lempinias 560,1; — für rotes Schwefelarsen: ortermint sandarace Gl 5,62,30.
 
Artikelverweis 
or(re)han mhd. sw. m. (vgl. Lexer 2,2004 s. v. urhan); vgl. an. orri m.; zum Erstglied vgl. Kluge, Et. 25 S. 70 f. s. v. auerhahn u. Suolahti, Vogeln. S. 249 ff., zum Fugenvokal nach Doppelkonsonanz vgl. Gröger § 8.3b.
Erst ab 14. Jh. belegt.
or-han: nom. sg. Gl 3,25,47. 27,19 (2 Hss.; or- in einer Hs. unsicher, es könnte auch err- stehen, Steinm.).
ein wildlebender Hühnervogel aus der Familie der Fasanenartigen, wohl der Auerhahn, Tetrao urogallus (vgl. Suolahti, Vogeln. S. 248 ff.): orhan ornix Gl 3,25,47 (andere Hss. hehar, hehara, birchuon, or(ro)huon). ortygometra 27,19 (andere Hss. or(ro)-, orihhuon, ûrhano, -huon, hor(o)gans, birchuon; zur Mehrdeutigkeit von mlat. ortygometra vgl. DML VIII,2060b).
Vgl. or(ro)huon, ûrhano.
Vgl. Neuß, Stud. S. 161 ff.
 
Artikelverweis 
orren S 272,22 s. AWB hôren.