| - or(ro)huon, st. n.
- ôrrûno, sw. m.
- ôrslag, st. m.
- ôrsleggen, sw. v.
- ôrslêk, st. m.
- ôrsmero, st. n.
- ôrspinna, st. sw.?
- orstegi
- ort, st. n. m.
- ortermint
- ortfremere, st. m.
- ortfroma
- ortfromo
- ortfruma, st. f.
- ortfroma, st. f.
- ortfrumalîh, adj.
- ortfrumo, sw. m.
- ortfromo, sw. m.
- orthabære, st. m.
- orthaft, adj.
- ortirmint
- gi-orto, adv.
- ortole
- ortôn, sw. v.
- ortstein, st. m.
- ortstuph, st. m.
- ortumil
- ort[h]uuas, adj.
- ort[h]uuassa, st. sw.?
- orul
- ôruuengi, st. n.
- orzôn, sw. v.
- . os ..
- osa
- sana
- osanna
- ôsâri, st. m.
- . oscanto
- scesa
- oselen
- sen
- ôsen, sw. v.
- fir-ôsen, sw. v.
- osenbritta
- os
- enere
- osenis
- ose uono
- oshmare
- ôsî, st. f.
- osifelti
- .. osigi
- osinari
- oinari
- osiner
- oslun
- osna
- ospitarohusun
- ossantūhe
- osse
- osse
- osse(n)hêrde, st. m.
- ossennauel
- ossentūge
- ossentuggę
- ossenzcūge
- ossen-zūgeossenzūge
- ossenzunge
- ossinzunge
- ôst, adv.
- ōstan, adv.
- ôstan, st. n. m.
- ôstana, adv.
- ôstanân, adv.
- ôstannord, st. m.
- ôstanônti, st. n.
- ôstansundan, st. m.
- ôstansûdan, st. m.
- ôstansunduuint, st. m.
- ôstant, adv.
- ôstanuuint, st. m.
- ôstar, adv.
- ôst(a)ra, sw. f.
- ôstarfrisking, st. m.
- ôstargouma, st. f.
- ôstarhalb, adv.
- ôstarhalba, st. sw. f.
- ôst(a)rîg, adj.
- ôstarlant, st. n.
- ôstarlîh1, adj.
- ôstarlîh2, adj.
- ôstarling, as. st. m.
- ôstarliuti, st. m. pl.
- ôstarmânôd, st. m.
- ôstarnorduuint, st. m.
- ôstaro, adj.
- ôstarot, adv.
- ôster(e)t, adv.
- ôstarrîhhi, st. n.
- ôstarsundaruuint, st. m.
- ôstartag, st. m.
- ôstarteil, st. m.
- ôstartuld, st. f.
- ôstaruuart, adv.
- ôstaruuort, adv.
- ôstaruuint, st. m.
- ôstaruuort
- oste
- ôster(e)t
- ôsterlieht, st. n.
- osterlindin
- osteruuord
- ôsterwesterwint, st. m.
- ôsthalba, sw. f.
- . osti
- .. osti
- ôstnord, st. m.
- ôstnordrôni, adj.
- ôstnordrôniuuint, st. m.
- osto
- ostôd, st. m.
- ostonth
- ostorch
- ôstra
- ostrenut
- ostriz
- -ôstrôni
- ôstrôniuuint, st. m.
- ôstsundan, st. m.
- ôstsûdan, st. m.
- ôstsundant, adv.
- ôstsundanuuint, st. m.
- ôstsundar, adj.
- ôstsundrôni, adj.
- ôstsundrôniuuint, st. m.
- .. ostun
- ost uont
- ôstuuart, adv.
- .. osvn
- ot
- ot
- ôt, st. m.
- gi-ôt, adj.
- ôt-
- ôtag, adj.
- gi-ôtag, adj.
- otagaz
- ôtagên, sw. v.
- gi-ôtagôn, sw. v.
- ôtbutil, st. m.
- ôtbutila, st. f.
- oterin
- . oterosot
- othar
- other
- otherhalf
- othra
- .. oti
- tibero
- tiboro
- tifaro, sw. m.
- tibero, sw. m.
- tiboro, sw. m.
- ôtlîh
- ôtmahali, st. n.
- ôtmâli, st. n.
- ôtmuot(-)
- oto
- tobero
- toboro
- ôtôn, sw. v.
- ottar, st. m.
- ottarhût, st. f.
- ottereshût, st. f.
- ottrin
- otun
- ôtuuala, st. f.
- ou, st. f.
- oua
- oualdra
- oualeges
- ousalt
- ouar-
- ouben
- ouc-
- ouch-
- ouchsa
- ouchsinigar
- ouchstein
- ouchsuinigaz
- oucsihanlihaz
- ouelei
- oueleion
- ouenlain
- ouenleibo
- ouenrch
- ouensculzzil
- ouer
- ouer
- ouer
| | or(ro)huon st. n., mhd. Lexer orrehuon (vgl. Lexer 2,2005 s. v. urhuon); zum Erstglied vgl. Kluge, Et. Wb.25 S. 70 f. s. v. auerhahn u. Suolahti, Vogeln. S. 249 ff., zum Fugenvokal nach Doppelkonsonanz vgl. Gröger § 8.3b. Alle Belege im Nom. Sing.; ab 12. Jh. belegt. orre-huon: Gl 3,27,12/13 (2 Hss., 1 Hs. --). 465,25 (--); -hun: 27,14 (2 Hss.); ore-hn: 17. — Mit prothetischem h: horre-hun: Gl 3,27,15 (2 Hss.). Sprachwiss. 18,104. or-hn: Gl 3,25,47/48 (-u- aus o korr.). 27,18 (2 Hss.; 1 Hs. --). 87,57/58 (SH A, 3 Hss.; 1 Hs. --). 203,63 (SH B). 4,354,42. Hbr. I,164,734 (SH A; --); -hn: Gl 3,27,17; -hven: Add. II,95,31; -hun: Gl 3,54,27. 87,58 (SH A). 714,30; -hon: 27,18; ör-hün: 87,59 (SH A). — Mit prothetischem h: hor-hun: Gl 3,27,17. 304,55 (SH d). orr-hn: Gl 3,27,15; -hun: 16. — arr-hven: Gl 3,27,16. (A-; A aus C korr.). Unsichere Lesung: orre-hn oder vrre-hn: Gl 3,87,57 u. Anm. 13 (SH A; Wien 2400, 13. Jh.). Verstümmelt: orre-h|: Gl 3,27,13. 1) ein wildlebender Hühnervogel aus der Familie der Fasanenartigen: a) Auerhuhn, Tetrao urogallus (vgl. Suolahti, Vogeln. S. 248 ff.): orhn or(n)ix Gl 3,25,47/48 (andere Hss. hehar, hehara, birchuon, or(re)han mhd.). orrehuon ortigometra 27,12/13 (andere Hss. or(re)han mhd., orihhuon, ûrhuon, -hano, hor(o)gans, birchuon). 54,27. 714,30. 4,354,42. Add. II,95,31. Sprachwiss. 18,104; aufgrund der Mehrdeutigkeit von mlat. ortygometra (vgl. DML VIII,2060b, auch Diefb., Gl. 401c) könnten einige Belege auch zu b gehören, vgl. jedoch die Zugehörigkeit der fraglichen Belege zur Überlieferungstradition der Versusgll. u. die in einigen Parallelhss. zu Gl 3,27,12/13 über- [Bd. 7, Sp. 121] lieferten Gll. birchuon u. hor(o)gans, die eher an größere Hühnervögel denken lassen; b) Wachtel, Coturnix coturnix (vgl. Suolahti a. a. O. S. 259): horhun ortigometra coturnix de Ortigia insula Gl 3,304,55. orrehn coturnix 465,25 (danach rephn perdix). 2) Wachtelkönig, Crex crex L. (vgl. Brehm 7,170): orrehn ortigometra quae gregem (coturnicum) ducit. Hoc solum animal caducum morbum patitur [Hbr. I,164,734, vgl. Is., Et. XII,7,65 p. 468] Gl 3,87,57 (1 Hs. ûrhuon). Hbr. I,164,734 (zum Volksglauben, der Wachtelkönig führe die Wachtelschar an, vgl. auch Brehm a. a. O. S. 171). orhn ortigometra hoc solum animal caducum morbum patitur [Hbr. II,66,260, vgl. Is., Et. XII,7,65 p. 468] Gl 3,203,63; zur Bed. ‘Wachtelkönig’ für lat. ortygometra vgl. DML VIII,2060b s. v. ortygometra c. Vgl. ?orihhuon. Vgl. or(re)han mhd., ûrhuon, -hano, wuorhenna andl.
ôrrûno sw. m., mhd. Lexer ôrrûne; vgl. mnd. ôrrûner m., an. eyrarúna sw. f. — Graff II,525. or-runun: acc. sg. Gl 1,422,13/14 (M, 3 Hss.). der einem etw. ins Ohr flüstert, geheimer Ratgeber: orrunun [fecitque eum (Banaias) sibi David] auricularium [, a secreto, 2. Reg. 23,23] (1 Hs. ôrgirûno, 5 Hss. râtgebo). Vgl. ôrgirûno.
ôrslag st. m., mhd. Lexer ôrslac, nhd. DWB ohrschlag; mnd. ôrslach, mnl. oorslach; ae. éarslege (vgl. Bosw.-T., Suppl. S. 173). — Graff VI,773. or-slac: nom. sg. Gl 2,330,13 (clm 14747, 9. Jh.; -k; lat. abl.). 3,222,43 (SH a2, 2 Hss.). 265,37/38 (SH b). 293,53 (SH d, -s:lac). 311,29 (SH e). 329,1 (SH g, 3 Hss.); -slach (zu —ch für —k im Bair. oder Mfrk. vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 149 Anm. 5 bzw. § 148 Anm. 1): dass. 222,42 (SH a2, 3 Hss.). 265,37 (SH b, 2 Hss.). 349,24 (SH l). 4,180,35. 180,43. Mayer, Glossen S. 118,12/13. Thies, Kölner Hs. S. 158,18 (SH); acc. sg. Gl 1,739,34. — or-sleg-: dat. pl. -en Gl 1,718,38 (Kasus analog zur vorausgehenden Gl. halsslegin colaphis, vgl. Steinm. Anm.); acc. pl. -i 718,37. — or-slegun: dat. pl. Gl 2,404,9 (mit einer Endung der a- Stämme, vgl. Braune a. a. O. § 216 Anm. 3). or-sclag (zu sc- vgl. Braune a. a. O. § 146 Anm. 2): nom. sg. Gl 3,311,29 (vgl. Hbr. II,167,293 Anm.; SH e; orsclac Steinm.); -sclegi: acc. pl. 5,16,70. Verschrieben: or-slat: nom. sg. Gl 4,180,43; -stegi: acc. pl. 1,718,37 (geheimschriftl., l. orslegi). Ohrfeige: orslegi [tunc expuerunt in faciem eius (Jesus), et colaphis eum ceciderunt, alii autem] palmas (Hs. noch iđ alapas) [in faciem eius dederunt, Matth. 26,67] Gl 1,718,37. 5,16,70. orslach [haec autem (Jesus) cum dixisset, unus assistens ministrorum dedit] alapam [Iesu, Joh. 18,22] 1,739,34. orslak [pollicitationem suam (des Sanftmütigen) percussus] alapa [comprobat, Hier. in Matth. 5,40, CCSL 77,33,672] 2,330,13. orslegun [(den Vater, sc. Gott) igitur non flagra secant, non sputa salivis adspergunt,] alapis [non vexat palma relisis, Prud., Apoth. 95] 404,9. orslach alapa 3,222,42. 265,37. 293,53. 311,29. 329,1. 349,24. 4,180,35. 43. Mayer, Glossen S. 118,12/13. Thies, Kölner Hs. S. 158,18. Abl. ôrsleggen mhd.; vgl. AWB ôrslêk as.
ôrsleggen mhd. sw. v.; vgl. mhd. ôrslagen sw. v. (vgl. Findebuch S. 267), mnd. ôrslân st. v. — Graff VI,775. [Bd. 7, Sp. 122] or-slegen: 3. pl. Gl 3,418,80 [HD 1,80] (Straßb., 12. Jh. (?); vgl. Riecke, jan-Verben S. 336). ohrfeigen: alapizant (vgl. Mlat. Wb. I,422).
[ôrslêk as. st. m. or-slecon: dat. pl. Gl 2,577,41 = Wa 92,10 (Düsseld. F. 1, Gll. 10. Jh.; vgl. Beitr. 44,483). Ohrfeige: orslecon [hanc (den Vater, sc. Gott) igitur non flagra secant, non sputa salivis adspergunt,] alapis [non vexat palma relisis, Prud., Apoth. 95]. Vgl. ôrslag.]
ôrsmero st. n., mhd. Lexer ôrsmer; mnl. oorsmeer. — Graff VI,833. Alle Belege im Nom. Sg. or-smer-: -o Gl 3,70,38 (SH A, 2 Hss.). 177,57 (SH B). 391,34 (Hildeg., 2 Hss.); -e 70,39 (SH A, 2 Hss.). 362,34 (Jd); -] 70,39 (SH A, 3 Hss., 13.—15. Jh.; mit Endungsabfall). — ori-smer-: -o Gl 3,70,40 (SH A; zum Fugenvokal vgl. Gröger § 7b u. Paul, Mhd. Gr.25 § L 54,3); -] Hbr. I,126,154 (SH A, Erl. 396, 13. Jh.; mit Endungsabfall). Ohrenschmalz: orsmero austiria Gl 3,70,38 (davor ora auris; im Abschn. De membris hominis). Hbr. I,126,154. Gl 3,177,57. 362,34. orsmero oirunguizol 391,34 (Hildeg., lingua ignota); zum lat. Lemma austiria vgl. Mlat. Wb. I,1272,8.
? ôrspinna (st. sw.?) f. (zum Ansatz vgl. Gallée, Vorstud. S. 237); dagegen erwägt Splett, Ahd. Wb. I,2,687. 906 (nach Höfler, Krankheitsn. S. 663) einen Ansatz ôrspinta (vgl. spint). or-spinna: nom. sg. Gl 3,431,13 (Erf. Octav 8, 12. Jh., Marburg D 2, 13. Jh.). Ohrenschmalz (vgl. Ahd. Gl.-Wb. S. 453) oder Ohrknorpel (so Riecke, Med. Fachspr. 2,206; vgl. auch Archiv 219,408): orspinna lira pulpa et est illud durum in aure [vgl. pulpa est caro sine pinguedine ... hanc plerique et viscum vocant, Is., Et. XI,1,81].
orstegi Gl 1,718,37 s. AWB ôrslag.
ort st. n. m., mhd. Lexer ort n. m., nhd. DWB ort m.; as. ord m., mnd. ōrt m. f. n., mnl. ort m. n.; afries. ord m.; ae. ord m.; an. oddr m. — Graff I,469 f. Eindeutig Neutr.: ort: nom. pl. Gl 3,655,45; acc. pl. 1,361,11 (M, 5 Hss.). 4,258,27 (M); mit prothetischem h: hort: dass. 13 (M). 5,2,22 (M, Carlsr. Oen. 1, 14. Jh.). — orth: acc. pl. Gl 1,361,12 (M, 5 Hss.; zu -th vgl. Braune, Ahd. Gr.15 § 163 Anm. 7). — Hierher auch, mit er-Plur. (nach Gürtler, Beitr. 37,519 begegnen die ersten Mask. mit -er im 13. Jh.): orter: nom. pl. Gl 3,621,49 (Wien 804, 12. Jh.); dat. pl. -]in 1,331,45 (M, clm 13002, 12. Jh.); -]n ebda. (M, clm 17403, 13. Jh.; tern über or geschr.); zu ortis 361,13 s. u. Neutr. oder Mask.: ort: nom. sg. Gl 1,283,6 (Jb-Rd; oder acc.?). 324,4 (6 Hss.; lat. acc. pl.). 331,47 (M; lat. dat. pl.). 638,51 (M; oder acc. pl.?). 722,1 (vgl. Davids, Bibelgl. S. 373,1563). 2,731,7. 3,244,43 (SH a2, 3 Hss.). 249,3 (SH a 2, 5 Hss.). 278,36 (SH b). 282,34 (SH b). 304,62 (SH d). 337,48. 340,9 (beide SH g, 3 Hss.). 357,60. 375,18 (Jd). 620,14. 625,14. 4,73,26 (Sal. a1, 5 Hss.). 148,11. 153,30 (beide Sal. c). Beitr. (Halle) 86,395,87 (Wolf. Wiss. 50, 9. Jh.). Thies, Kölner Hs. S. 176,8 (SH). Nk 401,4 [42,25]; gen. sg. -]es Gl 1,185,6 (R); dat. sg. -]e 14,25 (Ra). 15,25 (R). 465,53 (M, 7 Hss.). 684,28 (M, 5 Hss.). 2,286,1 (M). S 5,38 (Hildebr.); -a Gl 1,465,55 (M, 2 Hss.); acc. sg. -] 403,59 (M, 5 Hss.). 406,23 (clm 9534, Hs. 9. Jh.). 523,17 [Bd. 7, Sp. 123] (M). 2,167,2 (clm 6277, Hs. 9. Jh.). 436,27. 4,266,33 (M, Goslar 2, 14. Jh.). S 5,38 (Hildebr.); dat. pl. -un Gl 1,331,43 (M, 7 Hss.). 558,49 (M, 6 Hss., 1 Hs. -vn). 745,4 (M, 5 Hss.). 5,20,10 (M); -on 1,331,46 (M); -en 47 (M, 3 Hss.). 745,6 (M, 2 Hss.). 2,504,63. Beitr. (Halle) 85,239 (zu Gl 2,772,28). Tiefenbach, Aratorgl. S. 21,26 (-ē). Nc 751,11. 792,24. 26 [66,19. 110,17. 19]; -in Gl 1,331,44 (M, 2 Hss.). 745,5 (M, 4 Hss.). 2,29,39 (-în). 504,63. 532,40. 4,253,29. 305,11 (beide M, Goslar 2, 14. Jh.); mit prothetischem h: hort: nom. sg. 3,282,34 (SH b). 4,73,27 (Sal. a1). — orth: nom. sg. Gl 3,700,2. 4,171,10 (Sal. d; zu -th vgl. Braune a. a. O.). — ord-: dat. sg. -e Gl 1,14,25 (PaK); dat. pl. -on 2,584,51 = Wa 98,12. Verschrieben: ortis: acc. pl. Gl 1,361,13 (M, 2 Hss., 12. u. 13. Jh. l. ortir; zum er-Plur. s. o.); fort: acc. sg. 393,10 (f- für francice); offte: dat. sg. 684,29 (M, Göttw. 46/103, Gll. 12. Jh.?); hore: nom. sg. 3,319,47 (SH e; mit prothetischem h). Wohl hierher (oder verstümmeltes Komp.?): .. ort: nom. sg. Mayer, Glossen S. 54,4 (clm 4542, Hs. 9. Jh.). 1) etw. Spitzes, spitz Zulaufendes: a) Spitze einer Waffe, bes. Speerspitze: ort mucro non gladius sed acumen est gladii sicut et cuspis est cuiuscumque teli Gl 3,375,18. ort [excipiuntur ‘haec] cuspis [cuspidis’, Prisc., Inst. II,161,11] Beitr. (Halle) 86,395,87. mit geru scal man geba infahan, ort widar orte S 5,38 (zur Bed. vgl. Lühr, Hildebr. S. 594 f.); b) gebogene Spitze, Haken: ..ort [in hamo autem esca ostenditur,] aculeus [occultatur, Greg., Hom. II,25, PL 76,1194C] Mayer, Glossen S. 54,4; c) Stachel, übertr.: Ansporn, Verlockung zu etw.: ortes aculei [vgl. incentiva irritamenta vel aculei vitiorum cupiditas, CGL IV,248,29] Gl 1,185,6 (R, bîgang PaK); d) Zacke (an Scherben): ungesliehten orten [fragmenta testarum ... hirta] inpolitis angulis [Prud., P. Vinc. (V) 258] Gl 2,504,63. 532,40. 584,51 = Wa 98,12; e) Glossenwort: uuasse orde acie Gl 1,14,25 (vgl. ort[h]uuassa). orte acie 15,25. 2) räumliche (auch zeitliche) Grenze, Anfang oder Ende: a) Endpunkt: α) räumlich: Grenzpunkt (einer Linie): stupf neist nehein teil des reizes . er ist echirt ort unde marcha [vgl. punctum lineae non erit pars . sed communis terminus partium, Boeth., Comm. Cat.] Nk 401,4 [42,25]; β) zeitlich: Scheidepunkt, Augenblick des Todes: orte ł caduinge [sed surripiente mortis] articulo [, repente in his quae praevidere nolebant, inventi sunt, Greg., Hom. I,13 p. 1485] Gl 2,286,1 (2 Hss. anagin(ni)); b) Ecke: ortun [(Petrus) vidit ... descendens vas quoddam, velut linteum magnum, quatuor] initiis [submitti de caelo, Acta 10,11] Gl 1,745,4 (zu initium ‘Zipfel, Ende’ gl. Arndt. 3,446 u. Exegetisches Wb. z. NT 1,389). 4,305,11. 5,20,10. ortin fierscozzen [praefertur imago] quatuor ordinibus (iniciis, davor: quadrangulum erat illud vas) [se submittentibus, Ar. I,904] 2,29,39 (vgl. von Gadow, Aratorgl. S. 44,121; 1 Hs. fioreggi; zum Glossenbezug vgl. Ahd. Wb. 3,894. 897 s. vv. fioreggi u. fiorscôz; z. St. vgl. ferner Schwind, Arator-Stud. S. 103 Anm. 39,114 u. 224 Anm. 85). Tiefenbach, Aratorgl. S. 21,26 (Hs. noch fioreggi). Beitr. (Halle) 85,239 (zu Gl 2,772,28). ort cornua altaris Gl 3,655,45. ein filo skinbarig triangulum (von Sternen) ... unde ioh uzar finf sternon . die an dien [Bd. 7, Sp. 124] orten . unde an dien siton stant Nc 751,11 [66,19]. triscozi ... mit stracchentemo reize an dien siton . unde gefuogtemo an dien orten 792,24 [110,17]. dri reiza grehte . an dien orten sih chussente . triangulum machont 26 [110,19]; c) Rand (von Flächen oder flachen Gegenständen): (in) ortun (2 Hss. an den orter(i)n) [catenasque aureas iunges annulis, qui sunt] in marginibus [eius (des Brustschmucks), Ex. 28,24] Gl 1,331,43. ortin marginibus [ebda.] 4,253,29; — spez.: Ufer: zi demo orte [tunc abiit Salomon ... in Ailath] ad oram [Maris rubri, 2. Paral. 8,17] Gl 1,465,53. ort [protulerat rabiem Tyrrheni ad littoris] oram (Glosse: finem, vgl. PL 60) [Prud., P. Hipp. (XI) 47] 2,436,27 (zu littoris oram vgl. Lavarenne § 260). ort [super vitrei fontis] marginem (Hs. margo) [uterque (Paulus u. Antonius) consedit, Vitae patr. p. 19b] 731,7; d) Endstück, Zipfel oder Saum eines Gewandes: saum siue ort [illa, apprehensa] lacinia [vestimenti eius, diceret, Gen. 39,12] Gl 1,283,6. soum ł ort (1 Hs. nur ort) [(superhumerale) duas] oras (2 Hss. ora) [iunctas habebit in utroque latere summitatum, Ex. 28,7] 324,4. ort [faciant sibi fimbrias per] angulos [palliorum, Num. 15,38] 361,11. 4,258,27. 5,2,22. ort [David ... praecidit] oram (pinna) [chlamydis Saul silenter, 1. Reg. 24,5] 1,393,10. oram [ebda.] 403,59. 406,23. enti ł ort [sicut unguentum in capite, quod descendit ... in] oram (Hs. -a) [vestimenti eius, Ps. 132,2] 523,17. ort [tenuerunt] lacinias (Hs. -a) [suas, Thren. 4,14] 638,51 (1 Hs. nusca). in orte [si tulerit homo carnem sanctificatam] in ora [vestimenti sui, Ag. 2,13] 684,28 (1 Hs. thiggen). ort fimbriae ora vestimentorum [zu: rogabant eum ut vel] fimbriam [vestimenti eius tangerent, Matth. 14,36] 722,1. ort [David ...] oram [chlamydis eius (d. i. Sauls) abscidit, Greg., Cur. 3,4 p. 39] 2,167,2. sm ł ort lacinia ora vestimenti [Hbr. II,349] 3,244,43. 278,36 (2 Hss. nur soum). 319,47. 337,48. ora finis [Hbr. II,387] 249,3. 282,34. 304,62. 340,9. Thies, Kölner Hs. S. 176,8 (ohne finis). ort ora Gl 3,357,60. 620,14. 4,153,30. 266,33. margines 3,621,49. lacinia 625,14 (Hs. licinium). 700,2 (Hs. lacinum). 4,73,26. 148,11. 171,10 (Hs. licinia). 3) (abgegrenzte) Reihe, Abschnitt: ortun [in veste ... parentum magnalia in quatuor] ordinibus [lapidum erant sculpta, Sap. 18,24] Gl 1,558,49 (1 Hs. ordinunga; zur Anordnung in vier parallelen Reihen vgl. Ex. 28,17). Abl. orthaft; ortôn; vgl. thrort(i), fiorort, giorto. [Heidermanns]
ortermint Gl 5,62,30 s. AWB ôrpirment.
ortfremere mfrk. st. m.; vgl. mhd. ortvrumære m. ort-fremere: nom. sg. Gl 3,383,26 (Jd, 12./13. Jh.). Urheber (der den Anfang geschaffen hat, vgl. frem(m)en 1): autor. Vgl. fremmeri as., ortfrumo. |
| or(ro)huon
| | 1) ein wildlebender Hühnervogel aus der Familie der Fasanenartigen: | | | a) Auerhuhn, Tetrao urogallus (vgl. Suolahti, Vogeln. S. 248 ff.): orhn or(n)ix Gl 3,25,47/48 (andere Hss. hehar, hehara, birchuon, or(re)han mhd.). orrehuon ortigometra 27,12/13 (andere | | | b) Wachtel, Coturnix coturnix (vgl. Suolahti a. a. O. S. 259): horhun ortigometra coturnix de Ortigia insula Gl 3,304,55. orrehn coturnix 465,25 (danach rephn perdix). | | 2) Wachtelkönig, Crex crex L. (vgl. Brehm 7,170): orrehn ortigometra quae gregem (coturnicum) ducit. Hoc solum animal caducum morbum patitur [Hbr. I,164,734, vgl. Is., Et. XII,7,65 p. 468] Gl 3,87,57 ( | | ort
| | 1) etw. Spitzes, spitz Zulaufendes: | | | a) Spitze einer Waffe, bes. Speerspitze: ort mucro non gladius sed acumen est gladii sicut et cuspis est cuiuscumque teli Gl 3,375,18. ort [excipiuntur ‘haec] cuspis [cuspidis’, Prisc., Inst. II,161,11 | | | b) gebogene Spitze, Haken: ..ort [in hamo autem esca ostenditur,] aculeus [occultatur, Greg., Hom. II,25, PL 76,1194C] Mayer, Glossen S. 54,4; | | | c) Stachel, übertr.: Ansporn, Verlockung zu etw.: ortes aculei [vgl. incentiva irritamenta vel aculei vitiorum cupiditas, CGL IV,248,29] Gl 1,185,6 (R, bîgang PaK); | | | d) Zacke (an Scherben): ungesliehten orten [fragmenta testarum ... hirta] inpolitis angulis [Prud., P. Vinc. (V) 258] Gl 2,504,63. 532,40. 584,51 = Wa 98,12; | | | e) Glossenwort: uuasse orde acie Gl 1,14,25 (vgl. ort[h]uuassa). orte acie 15,25. | | 2) räumliche (auch zeitliche) Grenze, Anfang oder Ende: | | | a) Endpunkt: | | | | α) räumlich: Grenzpunkt (einer Linie): stupf neist nehein teil des reizes . er ist echirt ort unde marcha [vgl. punctum lineae non erit pars . sed communis terminus partium, Boeth., Comm. Cat.] Nk 401,4 [42,25]; | | | | β) zeitlich: Scheidepunkt, Augenblick des Todes: orte ł caduinge [sed surripiente mortis] articulo [, repente in his quae praevidere nolebant, inventi sunt, Greg., Hom. I,13 p. 1485] Gl 2,286,1 (2 Hss. anagin(ni)); | | | b) Ecke: ortun [(Petrus) vidit ... descendens vas quoddam, velut linteum magnum, quatuor] initiis [submitti de caelo, Acta 10,11] Gl 1,745,4 (zu initium ‘Zipfel, Ende’ gl. Arndt. 3,446 u. Exegetisches | | | c) Rand (von Flächen oder flachen Gegenständen): (in) ortun (2 Hss. an den orter(i)n) [catenasque aureas iunges annulis, qui sunt] in marginibus [eius (des Brustschmucks), Ex. 28,24] Gl 1,331,43. | | | d) Endstück, Zipfel oder Saum eines Gewandes: saum siue ort [illa, apprehensa] lacinia [vestimenti eius, diceret, Gen. 39,12] Gl 1,283,6. soum ł ort (1 Hs. nur ort) [(superhumerale) duas] | | 3) (abgegrenzte) Reihe, Abschnitt: ortun [in veste ... parentum magnalia in quatuor] ordinibus [lapidum erant sculpta, Sap. 18,24] Gl 1,558,49 (1 Hs. ordinunga; zur Anordnung in vier parallelen Reihen vgl. Ex. 28,17 |
|