| - nâh-
- nidar-
- ubar(i)-
- ûf-
- umbi-
- untar-
- ûz-
- uui-dar(i)-uuidar(i)-
- zi-
- zi-ir-
- zuo-gân
- ganaist
- ganaiste
- ganastra
- ganazzo, sw. m.
- gancs
- gancen
- gancuurz
- gancz
- ganduungani
- ganehaista
- ganeistra
- ganerbo
- ganewizi
- ganewizot
- gang, st. m.
- gangan, red. v.
- gân,, red. v.
- gên, an. v.
- aba-gangan, red. v.
- aba-gân, an. v.
- ana-gangan, red. v.
- ana-gân, red. v.
- ana-gên, an. v.
- ana-fir-gangan, red. v.
- ana-gi-gangan, red. v.
- ana-gi-gân, an. v.
- bi-gangan, red. v.
- bi-gân, red. v.
- bi-gên, an. v.
- thana-gangan, red. v.
- thana-gên, an. v.
- thuruh-gangan, red. v.
- thuruh-gân, an. v.
- fir-gangan, red. v.
- fir-gân, red. v.
- fir-gên, an. v.
- folla-gangan
- fora-gangan, red. v.
- fora-gân, red. v.
- fora-gên, an. v.
- forth-gangan, aostndfrk. red. v.
- fram-gangan, red. v.
- fram-gi-gangan, red. v.
- furi-gangan, red. v.
- furi-gân, red. v.
- furi-gên, an. v.
- gi-gangan, red. v.
- gi-gân, red. v.
- gi-gên, an. v.
- hina-gangan, red. v.
- hina-gân, red. v.
- hina-gên, an. v.
- in-gangan, red. v.
- in-gân, red. v.
- in-gên, an. v.
- in-gi-gangan, red. v.
- in-gi-gên, an. v.
- ingagan-gangan, red. v.
- ingagan-gân, an. v.
- ingagan-gi-gangan, red. v.
- int-gangan, red. v.
- int-gân, red. v.
- int-gên, an. v.
- ir-gangan, red. v.
- ir-gân, red. v.
- ir-gên, an. v.
- missi-gangan
- nâh-gangan, red. v.
- nâh-gân, red. v.
- nâh -gên, an. v.
- nidar-gangan, red. v.
- nidar-gân, red. v.
- nidar-gên, an. v.
- ubar-gangan, red. v.
- ubar(i)-gân, an. v.
- ûf-gangan, red. v.
- ûf-gân, red. v.
- ûf-gên, an. v.
- umbi-gangan, red. v.
- umbi-gân, red. v.
- umbi-gên, an. v.
- untar-gangan, red. v.
- untar-gân, red. v.
- untar-gên, an. v.
- ûz-gangan, red. v.
- ûz-gân, red. v.
- ûz-gên, an. v.
- ûz-gi-gangan, red. v.
- ûz-ir-gangan, red. v.
- ûz-ir-gên, an. v.
- uuidar-gangan, red. v.
- uuidar(i)-gân, an. v.
- zi-gangan, red. v.
- zi-gân, red. v.
- zi-gên, an. v.
- zi-ir-gangan, red. v.
- zi-ir-gân, an. v.
- zir-gangan, red. v.
- zir-gân, an. v.
- zisamane-gangan, red. v.
- zisamane-gên, an. v.
- zuo-gangan, red. v.
- zuo-gân, red. v.
- zuo-gên, an. v.
- bi-gangandelîk, as. adj.
- zi-ganganî, st. f.
- zi-ganganlîh, adj.
- zur-ganganlîh, adj.
- ir-ganganlîhho, adv.
- ir-gangano, adv. part. praet.
- gangarâri, st. m.
- -gangâri, st. m.
- gangarôn, sw. v.
- ana-gangarôn, sw. v.
- umbi-gangarôn, sw. v.
- gangarunga, st. f.
- .. gang
- -gangezzâri
- -eri
- gangheili, adj.
- gangieno
- gangin
- zir-, adj.
- zur-ganglîh, adj.
- ana-gangôn, sw. v.
- -gangôn
- zur-gânlîh, adj.
- gans, st. f.
- gansar, mhd. sw. m.
- gansên, sw. v.
- ganser, mhd. st. m.
- gantinâri, st. m.
- gânto, adv.
- gênto, adv.
- ana-gânto, adv.
- furi-gânto, adv.
- in-gânto, adv.
- nâh-gânto, adv.
- nâh-gênto, adv.
- ûf-gânto, adv.
- ûz-gânto, adv.
- zi-gânto, adv.
- zuo-gânto, adv.
- gantvristroge
- ganuvrz
- ganvvizze
- ganz, adj.
- ganz
- ganzên, sw. v.
- ganzî
- ganzida, st. f.
- ganzlidî, st. f.
- ganzo, adv.
- ganzz
- gapage
- gapalagat-
- gapara
- gapfa
- gapha
- gapitalot
- gapitilet
- gapulch
- gar-
- gara
- garab:
- garachte
- garalîhhî, st. f.
- gar(a)lîhho, adv.
- garalîhhûn, adv.
- garanissî, st. f.
- garat
- garauciorum
- garauna
- gar(a)uua, sw.?
- gar(a)uua
- gar(a)uuen, sw. v.
- fora-gar(a)uuen, sw. v.
- gi-gar(a)uuen, sw. v.
- in(t)-garauuen, sw. v.
- gar(a)uui
- gar(a)uuî, st. f.
- gar(a)uua, st. f.
- gar(a)uui, st. n.
- gi-garauui, st. n.
- gi-garauuî, st. f.
- garauuida, st. f.
- gi-garauuida, st. f.
- garauuîg, adj.
- garawin
| | nâh-, nidar-, ubar(i)-, ûf-, umbi-, untar-, ûz-, uuidar(i)-, zi-, zi-ir-, zuo-gân s. AWB -gangan.
ganaist, ganaiste, ganastra Gl 4,191,23. 3,697,4. 3,1,46 s. AWB gneista.
ganazzo sw. m., mhd. Lexer ganze, nhd. dial. ganze, ganz, genz; mnd. gante; vgl. mnl. gent; ae. ganot. — Graff IV,220. Alle Belege nom. sg. [Bd. 4, Sp. 37] gan-azzo: Gl 4,34,13 (Sal. a 1, 2 Hss.); -azo: ebda. (Sal. a 1); -izo: 3,203,46 (SH B). 492,26; -ezo: 4,130,52 (Sal. c); -zo: 34,14 (Sal. a 1). 167,11 (Sal. d). 173,19 (Sal. e); -zzo: 34,14 (Sal. a 1); -nzo: ebda.; -ze: 15 (ebda.); -z: 3,25,38 (14. Jh.). 355,1 (13. Jh.); -cz: 25,37 (15. Jh.); -zz: 38 (14. Jh.). Hierher wohl auch verstümmelt: g .. o: Gl 3,7,35 (Voc.). 1) Gänserich: gancz anser Gl 3,25,37 (20 Hss. gans, 1 Hs. ganser). 203,46. 355,1. 492,26. 4,34,13. 130,52. 173,19. antrech ł ganzo anetus 167,11. 2) Hierher wohl auch: männliches Bleßhuhn: ganazzo fulix Gl 3,7,35 (s.o. Formenteil). Vgl. gans.
gancs, gancen Gl 3,259,76. Npw 21,19 s. ganz.
gancuurz Gl 4,28,2 s. AWB gartuuurz.
gancz Gl 3,25,37 s. AWB ganazzo.
ganduungani Gl 1,6,13 s. AWB gi-thuuunganî.
ganehaista, ganeistra s. AWB gneista.
ganerbo s. AWB gi-anerbo.
ganewizi, ganewizot Gl 4,125,3/4. 135,3 s. AWB gianafenzôd.
gang st. m., mhd. Lexer ganc, nhd. gang; as. gang, mnd. mnl. ganc; afries. gong, gung; ae. gang; an. gangr; got. gagg. — Graff IV, 98 ff. canc: nom. sg. Gl 3,19,29. Mayer, Glossen S. 53,21 (clm 4 542, 8./9. Jh.; oder acc.? lat. acc. pl.). 97,22 (clm 18 550 a, 8. Jh., -k; acc.? s. 5); acc. sg. Gl 1,130,31 (Pa, k- K); kang: nom. sg. 2,771,39. Beitr. 73,231 (nach Gl 5,22,19); gen. sg. -]es OF 4,5,44. 5,4,19. Nb 239,14 [258,14]; gen. pl. -]o Gl 4,315,1 (Prag, Lobk. 434, 9. Jh., cango); dat. pl. -]on 2,772,67. — ganc: nom. sg. Gl 1,572,54 (M, 2 Hss.). 2,771,51. 3,127,62 (SH A, 5 Hss.). 417,43 (Hd.). Hildebrandt I, 264,210 (SH A); gang: nom. sg. Gl 2,27,44. 28,17. 3,210,21 (SH B). Tiefenbach, Aratorgl. S. 18,19. 19,21. Np 100,2; gen. sg. -]es OPV 4,5,44. 5,4,19; dat. sg. -]e Gl 1,595,42 (M, 2 Hss., darunter clm 18 140 in beiden Teilen). 2,34,54. 523,7. 773,6 (gge). O 1,22,14. 3,8,36 (F, oder nur Verschreibung? PV ganne). 9,20. 10,4. 14,33. 4,4,57. 5,2. 7,5. 23,5. Nc 746,6. 755,2. 772,9 [84,2. 96,20. 120,8]; acc. sg. -] Gl 2,607,12. 637,57. [Wa 10,20 = 15,15.] Nb 280,5 [302,17]. Np 118 D, 31; nom. pl. -]a WA 111,1; -]e Gl 3,233,36 (SH a 2, oder i-Dekl. ohne Umlautkennz.?); gen. pl. -]o S 319,29 = Wa 17,3. 324,24 (Lorscher B., 9. Jh.). O 2,11,3; dat. pl. -]on 4,22,31. 36,19. 5,9,6; acc. pl. -]a Gl 2,28,16. 110,71 (M, 4 Hss.). 771,53. Pw 67,25 (2); -]e Gl 1,453,18 (M, 2 Hss.). — ganch: nom. sg. Gl 1,572,53 (M, 4 Hss.); acc. sg. 2,251,34 (M). — gangh: acc. sg. Nc 760,22 [105,8]. Eindeutig nach der i-Dekl. gehen: kenge: nom. pl. Np 36,23. 67,25. — geng-: nom. pl. -e Gl 3,233,36 (SH a 2). 271,58 (SH b). 298,43 (SH d). Nc 758,8 [101,15]. NpNpw 17,33. 36,31. Np 72,2. Npw 36,23. W 111,1 (BCK); dat. pl. -in Gl 2,29,73. 414,32; acc. pl. -i 169,73 (clm 6 277, 9. Jh.). 439,30. 637,16; -e NpNpw 16,5. 118 R, 133. Np 17,37. 39,3. 84,14; wohl auch: gangi: acc. pl. Gl 2,110,72 (M, Wien 361). — gēg: acc. pl. Gl 5,5,5 (M, 14. Jh.). Verschrieben: ganoh: nom. sg. Gl 1,572,54 (M; 4 Hss. -ch); gangan: nom. pl. Pw 72,2; wohl auch: kant: nom. sg. Gl 1,136,14 (K, wohl -t für -c verschr. oder möglicherweise als Pseudopart. zu fassen, s. ingân, zuogân, vgl. Splett, Stud. S. 205). Vielleicht gehört hierher: gunge: dat. sg. Gl 4,339,27 (Leiden, Voss. lat. fol. 63, 11. Jh.; Ahd. Gl.-Wb. zu gang; vgl. aber auch gungi). gangin Gl 2,381,18 gehört wohl nicht zu gang; s. AWB gungi, vgl. gungida F 39,29. 1) Schritt(bewegung), jmds. Art zu gehen: ganch [amictus corporis, et risus dentium, et] ingres- [Bd. 4, Sp. 38] sus (1 Hs. ę- korr. zu in-) [hominis enunciant de illo, Eccli. 19,27] Gl 1,572,53. mit vparmuotemo gange [filiae Sion ... ambulabant pedibus suis, et] composito gradu [incedebant, Is. 3,16] 595,42. egeleizimo gange [calle novello progreditur persona vetus,] motuque frequenti [pulsat ubique solum, Ar. II,170] 2,34,54. 773,6. ganch [antistes ... cuius] gressum [dolore nimio podagra contraxerat, Greg., Dial. 1,6 p. 176] 251,34. zitterondemo gange lapsanti [(Luxuria) per vina et balsama] gressu [ebria ... ad bellum ... ibat, Prud., Psych. 319] 523,7. gengi [equitem docuere ... insultare solo et] gressus [glomerare superbos, Verg., G. III,117] 637,16. gang [dehinc ... ipsis e torquibus aptos iunge pares, et coge] gradum [conferre iuvencos, ebda. 169] 57. also du den fuozkengel chadist sih uuola fermugen sines kanges sicut enim censeres eum potentissimum esse ambulandi Nb 239,14 [258,14]. Saturnus ... lazota an sinemo gange . ioh unspuotig uuas er is gressibus tardus Nc 746,6 [84,2]. sine genge uuaren scranchelige ... unde feruuundene fone dero truncheni des starchen uuines huius gressus incerti 758,8 [101,15]. uuie lussam dine genge sint, ... in dinemo gescuohe quam pulchri sunt gressus tui [Cant. 7,1] W 111,1. 2) das Einherschreiten, Umhergehen, der Umzug (vgl. gangan A I 4): ganga [dissolutos autem et fractos in vestibus] incessus (Hs. processiones) [non recipimus, Conc. Gangr. XX, PL 84,116] Gl 2,110,71. gesagon ganga thina, got, ganga godes minis, ... thie ist an heiligin viderunt ingressus tuos, deus, ingressus dei mei ... qui est in sancto Pw 67,25, z. gl. St. Np 67,25 (gressus); hierher wohl auch: gang [cui praepete cursu protulit] incessus [, quidquid non edidit ortus, Ar. I,260] Gl 2,27,44. 771,39. Beitr. 73,231 (nach Gl 5,22,19). Tiefenbach, Aratorgl. S. 18,19. 3) (meist Plur.) Schritte, das Gehen, Gang, jmds. Wege, Zug (wohin oder wo entlang, vgl. gangan A II), auch übertr.: ganga din .. gang ist fruma [i citus, et curas hominum de calle frequentans excute, Petre,] gradus; tecum medicina salutis [ambulat, Ar. I,481. 482] Gl 2,28,16. 17, z. gl. St. gang ana gang ana. dn gang ist fruma Tiefenbach, Aratorgl. S. 19,21, nur der 2. Satz glossiert: din ganc ist fruma Gl 2,771,51. gengin [quo duce tutus eat, cuius pede] gressibus [instet, Ar. II,27] 29,73. 772,67. gengi [quia per quosdam] gradus [desidiosa mens in lapsum casus impellitur, Greg., Cura 3,14 p. 54] 169,73. mit apahen gengin [caecitas, quae nos ...] sinistris gressibus [errore traxit devio, Prud., H. matut. (II) 95] 414,32. ganga [adde] viam [... in pedibus non esse moram, Ar. I,482] 771,53. dero cango [quibus ad vitam aeternam] gradiendi (Hs. -ti) [amor incumbit, ideo angustam viam arripiunt, Reg. S. Ben. 5] 4,315,1. canc [in via dei quotidie sancti desiderii] gressus [ponamus, Greg., Hom. II,24 p. 1 545] Mayer, Glossen S. 53,21. ik iuhu ... unrehtaro stadlo, unrehtaro gango, unrehtoro legaro S 319,29 = Wa 17,3, ähnl. 324,24. [that is thin te duonne that thu minan gang girekos tuum est corrigere gressus meos Wa 10,20 = 15,15.] ther selbo se ... nintweih imo iowanne zi sines selbes gange O 3,9,20 (oder zu 2?), vielleicht hierzu: uuiht ni dualta er es sar, nub er (Petrus) zi gange in drati sih fon demo scheffe tati 3,8,36 (F, oder Verschreibung? PV zi ganne). sie quamun mit githrenge in themo selben gange ... in thia burg 4,4,57. thes ganges (der Märtyrer) thih nirthruzzi 5,44. er saz sid themo gange (aus Jerusalem) in themo oliberge 7,5. sie (zwei Jünger) fuarun quitilonti thio armalichun dati ... in then selben gangon 5,9,6. dannan neuuerdent . pescrenchet sine genge non supplantabuntur gressus eius NpNpw 36,31. kerihte mine genge nah dinemo gebote gressus meos dirige 118 R, 133, ähnl. 36,23. Np 39,3. 84,14 (alle gressus). mine genge sint nah ze uuitsueifte uuorden pene [Bd. 4, Sp. 39] effusi sunt gressus mei Np 72,2, z. gl. St. Pw 72,2; ferner: O 3,10,4. 14,33. 4,5,2. NpNpw 16,5 (gressus). 17,33 (vgl. gressus, Aug., En.). Np 17,37 (gressus, Hs. X und Npw uuege). Nc 772,9 [120,8]; wohl auch: canc gressus Gl 3,19,29 (zwischen spor vestigius und fuoz ł stapfo pes). 4) Bewegung, Lauf, von Unbelebtem: fiur habet io ungrehten gangh . unde iz prichet io ze einuuederro hende [vgl. quia ignis nunquam rectus incedit, Rem.] Nc 760,22 [105,8]. diu sunna in morgen chindiskiu ist . aber in mittemo gange eines trates iungelinges in incessu medio Nc 755,2 [96,20]; hierher wohl auch (oder ‘Erstreckung’?): zite loufent ... euuigheit stat io ze stete in presenti ... also der ring gagen demo stupfe . der in mittemen stat. Ter ring habet sinen gang umbe . unde sina maza . unde sina uuiti Nb 280,5 [302,17]. 5) spez.: Eintritt, (Amts-)Antritt: cank [ne aut humilitas] accessum (Hs. accessus, Randgl.) [fugiat, Greg., Cura, Praef. p. 1] Mayer, Glossen S. 97,22. 6) ungenau übers. oder Präfix weggefallen: uzfart canc exitum egressum Gl 1,130,31 (PaK, uzkanc R). thanafundhi vzkan edho kant edho thianafart exodus exitus vel egressus 136,14 (vgl. Formenteil). 7) in Wendungen: adverb. Gen. Plur.: thero gango auf dieser Reise, bei dieser Gelegenheit, dieses Mal: thar tho thero gango, ni was er boralango O 2,11,3; — Dat. Plur.: then gangon bei dieser Gelegenheit, damals, gleichzeitig (?): sie sluagun sar then gangon thiu heilegun wangun 4,22,31. thaz grab gizeinotun ... io sar then gangon mit giwafniten mannon 36,19; — wohl in gleicher Bed.: in themo gange: Pilatus giang zen liutin ... giang Krist tho in themo gange mit rotemo gifange [vgl. exiit ... Iesus portans ... purpureum vestimentum, Joh. 19,5] 23,5 (vgl. in then fertin 4,3,4); hierher vielleicht auch als Verschreibung: gunge [at simul a prima descendit origine mundi causarum series atque omnia fata laborant, si quidquam mutare velis unoque sub] ictu (ictu erklären die Lucanscholien mit momento, Steinm.) [stat genus humanum, Lucan VI,613] Gl 4,339,27. 8) übertr. auf Sachbezeichnungen, die mit dem Gehen verbunden sind: a) Weg: thes ganges sie iltun gahun joh thaz grab gisahun O 5,4,19; in einem Bilde: in ungeflechotemo uuege . an demo got manne begagenet ... Vuar uuas der gang? In ... minemo herzen Np 100,2. uueg uuarheite iruueleta ih darana zeganne. Dinero urteildon neirgaz ih . ze gehabenne den gang [vgl. (quo) currere, Aug., En.] Np 118 D,31; b) Zug, dahinziehende Gruppe: thiu wib thiu giangun suntar; thie gomman fuarun thanne in themo afteren gange O 1,22,14; c) Wandelgang, -halle: genge deambulacra Gl 3,233,36. 271,58 (ubi itur sub tecto). 298,43 (ubi deambulari potest). gēg [aedificavit ... domum saltus Libani ... quatuor] deambulacra [inter columnas cedrinas, 3. Reg. 7,2] Gl 5,5,5; d) Trakt, Teil eines Gebäudes: inhusi intluchit gengi (letztere beiden von and. Hand) [at] medios aperit tractus [via latior, Prud., P. Hipp. (XI) 223] Gl 2,439,30; e) Abort, Abtritt: gange [destruxerunt quoque aedem Baal, et fecerunt pro ea] latrinas [4. Reg. 10,27, dazu die Erklärung publicus secessus, vgl. Steinm. Anm. 6] Gl 1,453,18 (2 Hss., 12 Hss. feldgang (gisuuâsî)). gesuasheit (2 Hss.), gisuasi (3 Hss.) ł ganc secessus 3,127,62 (im Abschn. De habitaculis). 210,21. 417,43. Hildebrandt I,264,210 (alle secessus); f) Gang, Strecke (?), eig. Abmessung nach Füßen: gang podismum [Ruodl. III,6] Gl 2,607,12. Komp. aha-, ackargang, blôtganc as., thuuerah-, [Bd. 4, Sp. 40] feld-, gimeit-, gisuuâs-, kirih-, sedalgang, vgl. auch after-, ana-, bî-, thuruh-, fram-, gagan-, hina-, in-, it(a)-, nidar-, ubar-, ûf-, umbi-, untar-, ûz-, zuo-, zurgang. |
| |