| - guotlistgî, st. f.
- guotnessî, st. f.
- guotnissa
- guotogilîh, Subst.-Adj.-Verbindung
- guotolîh, Subst.-Adj.-Verbindung
- guotscrîbâri, st. m.
- guotspellôn, sw. v.
- guotsprâhhi, adj.
- guottât, st. f.
- guotuuerclîb, st. m.
- guotuuillîg, adj.
- guotuuillgî, st. f.
- gupha, st. sw.
- kupha, st. sw.
- gupho,, st. sw.
- kupho, sw. m.
- gupspreche
- guputerē
- gurba
- gurbiz
- gurdisl, as. st. m.
- gurdisli, as. st. m. o. n.
- gurgilôn, sw. v.
- gurgula, sw. f.
- gurigabala, st. f.
- gurlat
- gurt, st. m.
- gurtape
- gurtate
- gurten, sw. v.
- aba-gurten, sw. v.
- ana-gurten, sw. v.
- bi-gurten, sw. v.
- furi-gurten, sw. v.
- in(t)-gurten, sw. v.
- umbi-gurten, sw. v.
- umbi-bi-gurten, sw. v.
- -gurtida
- gurtil, st. m.
- gurtila, st. f.
- gurtilî(n), st. n.
- gurtilphlega, sw. f.
- gusmiki
- gussa, st. f.
- gussel
- gussi
- ubar-gussôn, sw. v.
- gust-
- gusu
- gutenweppes
- gteppe
- gutfanan
- guthwurz
- -guti
- gutin, st. f.
- gutinna, st. f.
- gutter, st. n.
- gu(u)-
- guudereba
- guuel
- guuiunen
- guuwedechen
- guva, f.
- guvialach
- guz, st. m.
- -guz
- guzfaz, st. n.
- guzoffar, st. n.
- guzzen, sw. v.
- -guzzi, adj.
- ..gvnge
- gvoiti
- gvosena
- gtfano
- gwel
- gyccae
- gycer
- gyrdils, ae. st. m.
- gysse
- h
- ..h
- hâ
- ha..
- ..ha
- haal
- haarpit
- -hab, adj.
- -hab, st. m. n.
- haba1, st. f.
- haba2, st. f.
- gi-haba, st. f.
- habahc
- habalîh, adj.
- habalôn, sw. v.
- habalôs, adj.
- habamahtîg, adj.
- -haban, part. prt.
- ..habana
- habandsterre
- int-habanî1, st. f.
- int-habanî2, st. f.
- ir-habanî, st. f.
- -habanî
- bi-habannessi, st. n.
- bi-habannissî, st. f.
- bi-habannissida, st. f.
- habarhalm, st. m.
- -habâri
- bi-habâri, st. m.
- habarnezzila, sw. f.
- habaro, sw. m.
- habarscrecko, sw. m.
- habaruuurz, st. f.
- habba
- habbe
- habcsamo
- habda
- habech
- habeche, mhd. sw. m.
- habechesswum
- habeen
- habeh
- habên, sw. v.
- ana-habên, sw. v.
- bi-habên, sw. v.
- fir-habên, sw. v.
- gi-habên, sw. v.
- ingagani-habên, sw. v.
- in(t)-habên, sw. v.
- ûf-habên
- umbi-habên, sw. v.
- umbi-bi-habên, sw. v.
- untar-habên, sw. v.
- uuidar-habên, sw. v.
- zisamane-habên, sw. v.
- zisamane-folla-habên, sw. v.
- habendis
- habenisen
- habênto, adv.
- int-habênto, adv.
- umbi-habênto, adv.
- habeo
- haber
- haber
- habervre, mhd. st. m.
- haberîn, adj.
- habersâme, mhd. sw. m.
- haberwurm, mhd. st. m.
- habet
- bi-habêtî, st. f.
- gi-habêtî, st. f.
- habic
- habich
- habid, st. m.
- -habîg
- habih
- habihemo
- habihi
- habin
- habir-
- habiro
- habit
- habitant
- habke
- habo
- haboh
- it-habôn, sw. v.
- habuh, st. m.
- habuhhessuuam, st. m.
- habuhnessi
- habuhsuuammo, sw. m.
- habui
- habunga, st. f.
- habûnîsan, st. n.
- habwich
- hacca
- hacca
- haccho
- hacco
- hacge
- hacgo
- hach
- hach ..
- hachboum
- hachele
- hachges
- hach | inu
- hachit
- hacho
- hachta
- hachustim
- hacosunge
- hasila
- hacth
- hactvoch
- ha dach
- hadara, sw. f.
- haddōmiga
- haderik
- hađilîn, as. st. n.
| | guotlistgî st. f. guot-listigi: acc. sg. S 147,33. [Bd. 4, Sp. 515] Gutwilligkeit (?): ich nihabo bihalten noh rehto giweret in gote noh an minemo nahesten die rehtun minna noh rehta uriuntscaft, ... reht flizzigi, guotlistigi, einmuotigi, ... rehta durnohti.
guotnessî st. f. — Graff IV,170. cotnassi: dat. sg.? Gl 1,96,35 (Pa). Gutsein, Güte: bonitate.
guotnissa F 35,9 (vgl. Matzel, Unters. S. 66) s. AWB gotnissa.
guotogilîh Subst.-Adj.-Verbindung (zur Bildung vgl. Wilm., Gr. 22 § 371). — Graff II,112. guati-gi-liches: gen. sg. n. OPV 2,7,48 (zum Fugenvokal vgl. Gröger § 17 II,1 a. 19). etwas, irgendein Gutes, Nützliches: mag iawiht queman thanana, thaz si thiheining redina, guatigiliches fon luzili thes wiches? [vgl. a Nazareth potest aliquid boni esse? Joh. 1,46] (guataliches F), s. Grimm, Dt. Gr. 22, 559 Anm.
guotolîh Subst.-Adj.-Verbindung (zur Bildung vgl. Wilm., Gr. 22 § 371, zum Fugenvokal vgl. Gröger § 17 II,1 a. 19). — Graff IV,170. guata-lich: Grdf. O 5,3,20 (F); Grdf. (als acc. sg. n.) 1,25,12 (F). 5,4,4 (F); gen. sg. n. -]es 2,7,48 (F). 16,13 (gva- P); -lih: Grdf. OPV 5,3,20; Grdf. (als acc. sg. n.) 1,25,12; guati-: dass. 5,4,4; guote-: Grdf. Ni 587,2. 23 [104,23. 105,17]. Np 94,11; Grdf. (als acc. sg. n.) Ni 587,7 [105,1]. NpNpw 49,7. 1) jegliches Gute, alles, was heilsam, segensreich ist: a) ohne Artikel: thaz mih mit sinu nide ther fiant io bimide, joh mir hiar zi libe guatalih io klibe O 5,3,20. wio harto er (Christus) thie gifrewita joh guatilih in (den Jüngern) sageta 4,4. dar du mih (Christus) habest . dar habest du guotelih Np 49,7, ferner: O 1,25,12. 2,16,13; b) mit pleonast. Gen. Plur. von al (s. Ahd. Wb. 1,105. 141), nur N u. Npw: demo uuane daz allero guotelih guot si . ist ter uuideruuartig . daz nehein guot kuot nesi quoniam omne quod est bonum bonum est Ni 587,2 [104,23], ähnl. 7 (quicquid est bonum). 23 (omne bonum) [105,1. 17]. da du mih (Christus) habest, da habest du aller guotelih Npw 49,7; spez.: Seelenheil: beati (salich) neuuerdent sie (die Verstockten). Dar ist in aller guotelih fersaget Np 94,11. 2) etwas, irgendein Gutes, Nützliches: mag iawiht queman thanana, thaz si thiheining redina, guataliches fon luzili thes wiches? [vgl. a Nazareth potest aliquid boni esse? Joh. 1,46] O 2,7,48 (F, guatigiliches PV); s. Grimm, Dt. Gr. 22,559 Anm.
guotscrîbâri st. m. — Graff VI,573. Nur im Nom. Sing. guot-scrib-: -are Gl 3,184,67 (SH B); -ere Hildebrandt I,287,252 (SH A); gt-: -ari Gl 3,137,14/15 (SH A, 2 Hss., 1 -sb-); -are 13 (SH A, 2 Hss., -sb-, 1--). 184,67 (SH B); -ære 137,16 (SH A, gtsb-); -ar 15/16 (SH A, --); gut-: -are 14 (SH A). guter u. angesehener Schreiber: gtscribare fenestella Gl 3,137,13. Hildebrandt I,287,252. fenestella dicitur bonus vel nobilis [Hbr. II,19,371] Gl 3,184,67.
guotspellôn sw. v. cuat-spellon: 1. sg. Gl 1,731,29/30 (S. Paul XXV a/1, 8./9. Jh.). gute Botschaft bringen, das Evangelium verkündigen: cuatspellon iu mendi [dixit illis angelus: Nolite timere: ecce enim] evangelizo (unter nuntio geschr., vgl. Voetz, Lukasgl. S. 206,26) vobis gaudium [magnum, Luc. 2,10]. Vgl. gotspellôn. [Bd. 4, Sp. 516]
guotsprâhhi adj.; as. gôdsprâki. — Graff VI,387. Nur in M belegt. guot-sprahiv: nom. sg. f. Gl 1,566,64 (5 Hss., davon 1 -iu, 1-sahiu); -sprachiv 66 (-vo-); gt-spræchs: nom. sg. m. 68; -sprachar: dass. 68; gut-spreche: Grdf. 66. Verschrieben: gnot-spsrehhiu, gte-sprachin, gt-sprechin: nom. sg. f. Gl 1,566,67. 69; gup-spreche: Grdf. 67. Gutes, Freundliches sprechend: [verbum dulce multiplicat amicos, et mitigat inimicos: t lingua] eucharis [in bono homine abundat, Eccli. 6,5]; wohl eher zu: [lingua] beneloquens [multiplicabit bonas salutationes, Sab. 2,432 (vgl. die Laa.)].
guottât st. f., mhd. Lexer guottât, nhd. guttat; mnd. gôtdât, mnl. goetdaet; ae. góddǽd. — Graff V,334. cuat-tat-: gen. sg. -i Gl 4,13,17 (Jc); kuot-: gen. pl. -o Npgl 41,5; dat. pl. -in Gl 2,32,34. 774,57; -tad-: gen. pl. -o Npgl 44,9. guot-tat: nom. sg. Gl 1,532,54 (M, 4 Hss.); dat. sg. -]i 2,129,39 (M, 4 Hss.); -]e Npgl 83,10; nom. pl. -]i Gl 1,532,51 (M, 4 Hss.); -]e Nb 241,27 [260,27]. Np 91,5. Npgl 33,21; gen. pl. -]o Np 91,2. 118 Cant. grad. 3; -]i (WB), -]e (BB) S 145,5. Npw 118 De ps. gr. 3; dat. pl. -]en Np 17,9; -]in Npgl 67,10. 70,19; acc. pl. -]e NpNpw 36,25. Np 71,4. guoat-tat: nom. sg. Gl 2,465,40; gt-: acc. sg. S 147,40. gut-tate: nom. pl. Gl 1,532,52 (M). 55 (M). cuotatin: dat. pl. Tiefenbach, Aratorgl. S. 21,21; guotat-: dat. sg. -i Gl 2,129,40 (M); acc. sg. -]422,15; nom. pl. -i 1,532,52 (M); gtæte: gen. pl. Np X 118 Cant. grad. 3 (S. IX,22). Verschrieben: gur-: nom. pl. -tate Gl 1,532,52 (M); -tape: dass. 55 (M). 1) gute Tat, ein Tun, das der christl. Forderung der Nächstenliebe gemäß ist: guottati [redemptio animae viri,] divitiae [suae: qui autem pauper est, increpationem non sustinet, Prov. 13,8] Gl 1,532,51. guottat lux [iustorum laetificat: lucerna autem impiorum extinguetur, Prov. 13,9] 54. guottati [ut congratularemur potius de] profectu [, quam aliquid admissum contra disciplinam ecclesiasticam doleremus, Decr. Cael. XIII p. 219] 2,129,39. guotat [satis beatus quisque dextram porrigit, laudis rapacem, prodigam pecuniae, cuius sinistra] dulce factum [nesciat, Prud., H. ieiun. (VII) 218] 422,15. cuattati lon fora lon praerogativa [beneficium ante oblatum, CGL IV,552,2] 4,13,17. cuotatin [stant domini, quas spargis opes, quae verba precaris; praemia ne desint] virtutibus (bonis operibus tuis) [Ar. I,853] Tiefenbach, Aratorgl. S. 21,21. (ich habe gisundot) an demo unulizze aller guottate S 145,5. ube guottate fone chrefte sint . so sint note ubeltate fone unchrefte Nb 241,27 [260,27]. vuanda er guottate sahet . dannan habet er seti NpNpw 36,25. iih imo ouh dinero guottato . so . daz du iro imo danchoest [vgl. in bono facto, confitere domino, quia ipse fecit, Aug., En.] Np 91,2. cum premivm venerit . sva dona coronabit non premia tva so sin (Gottes) lon chumit so lonot er sinen begenadon nals dinen guottatin Npgl 70,19; ferner: S 147,40. Np 17,9. 91,5. 2) Verdienst: kuottatin meritis (Randgl.: keturit bist poeta. ex bona proditione tua glorificaris) [zu: gloria de meritis a te, delator honeste, non aliena foret, Ar. II,1023] Gl 2,32,34. kuottatin meritis [zu: ebda.] 774,57. er (der Regen) fergebeno cham . nullis precedentibus meritis (neheinen guottatin foreganten) Npgl 67,10. 3) Tugend: guoattat [spiritibus pugnant variis] lux [atque tenebrae, Prud., Psych. 908] Gl 2,465,40. (ęcclesia) after dero leitero uirtutum . daz chuit guottato . an iro liden ze himele stiget NpNpw 118 [Bd. 4, Sp. 517] Cant. grad. 3 (= Npw De ps. grad. 3). calumniator ist . der guottate in abeh uuendet . unde unsculdige anafristot Np 71,4. duo unsih kesehen Christvm incarnatum (lichamhaftin) . ut possimus ire a uirtutibus in uirtutem (daz uuir mugin fone einero guottate ze andirro farin) Npgl 83,10, ferner 33,21. 41,5. 44,9 (alle virtus).
guotuuerclîb st. m. — Graff II,45. kuot-uuerch-lib: acc. sg. Npgl 32,2. das tätige, an guten Werken reiche Leben: iehent gote an dero ziterun . diu actiuam uitam (kuotuuerchlib) bezeichenet.
guotuuillîg adj., mhd. Lexer guotwillic, nhd. gutwillig; as. gôduuillig, mnd. gûtwillich, mnl. goetwillich. — Graff I,829. cuot-uuillig: Grdf. Nc 725,17 [54,4]. Np 143,10 (k-); dat. sg. n. -]emo Npgl 61,5 (k-); guot-: dat. pl. -]en Nb 179,15 [195,9]; acc. pl. m. -]e Nc 800,23 [160,15]; -uuillic: Grdf. Npw 143,10; gd-willich: dass. Gl 3,385, 22 (Jd). gut, auf Gutes bedacht, Gutes wollend (Antonym: arguuillîg): a) wohlgesonnen, freundlich, gütig, liebevoll: corpus meum et sanguinem nuzzen sie . benigna mente (mit kuotuuilligemo muote) neuuaren sie Npgl 61,5; mit Übertr. von Pers. auf Gegenstand: mines truhtenes suert ist kuotuuillig . uuanda iz sceidet fone ubelen . arguuillig ist aber des tiefeles suert . uuanda iz sceidet fone guoten [vgl. quapropter malignus est gladius diaboli, quia dividit a bonis; benignus est autem gladius domini, quoniam separat a malis, Cass.] NpNpw 143,10; — auf Abstr. übertr.: tih pito ih ... Manmendiu metemscaft tes himeles . s. uuanda er so rot neist so der Martis . noh so bleih so der Saturni . cuotuuillig hohi . s. daz aber Mars neist . noh Saturnus te igitur deposco ... o blanda caeli temperatio . piumque culmen Nc 725,17 [54,4] (oder eher zu b?); — hierher wohl auch: gdwillich benignus Gl 3,385,22; b) rechtschaffen, tugendhaft, fromm: (tie liste) ze himele leiten . unde menniskon den himel induen. Unde sie guotuuillige mennisken getuen faren . unz hinauf ze demo oberen liehte (artes) dent meare caelo ... Ac dent subvolare pia vota . usque ad lucidam aethram Nc 800,23 [160,15]; substant.: tu (Gott) bist ti kemachiu rauua dien guotuuilligen tu tranquilla requies piis Nb 179,15 [195,9]. Abl. guotuuillgî. |
| |